Hættuleg hagræðing Logi Einarsson skrifar 25. nóvember 2020 07:30 Mönnunarvandinn í íslenska heilbrigðiskerfinu er risavaxin áskorun sem kallar á langtímaáætlun og skýra pólitíska stefnu. Þar verða allir ráðherrar ríkisstjórnarinnar að ganga í takt og hægri höndin að vita hvað sú vinstri gerir. Mönnun og menntun heilbrigðisstétta er eitt af meginviðfangsefnum heilbrigðisþings sem fer fram næstu helgi og í heilbrigðisstefnu stjórnvalda til 2030 er fjallað um eflingu mönnunar sem eitt af stóru verkefnum næstu ára. Sams konar áherslur birtast í greinargerð heilbrigðisráðuneytisins í fjármálaáætlun ríkisstjórnarinnar, bæði um sérhæfða og almenna sjúkrahúsþjónustu, og bent er á að Landspítali hafi þurft að loka rýmum vegna skorts á hjúkrunarfræðingum og sjúkraliðum. „Mönnun heilbrigðisþjónustunnar verður áfram ein af stærstu áskorununum á málefnasviðinu,“ segir í greinargerðinni. Þetta gæti ekki verið mikið skýrara. Þess vegna kom á óvart að heyra loðin svör Bjarna Benediktssonar fjármálaráðherra við einfaldri fyrirspurn minni á Alþingi um mönnunarvanda heilbrigðiskerfisins í síðustu viku. Í stað þess að taka undir áherslur heilbrigðisráðherra á eflingu mönnunar og gera grein fyrir hvernig ríkisstjórnin hyggst taka á vandanum lét hann dæluna ganga um breytt fjármögnunarfyrirkomulag og viðraði áhuga sinn á fjölgun sjálfseignarstofnana í heilbrigðiskerfinu. Bætum kjör heilbrigðisstétta Auðvitað þarf sífellt að huga að því hvernig peningarnir í heilbrigðiskerfinu nýtast best. Hér getum við lært sitthvað af reynslu hinna Norðurlandanna. Innleiðing þjónustutengdrar fjármögnunar hjá Landspítalanum á grundvelli alþjóðlega viðurkennds flokkunarkerfis er skref í rétta átt og stuðlar að bættri nýtingu fjármuna. Slíkar breytingar munu þó ekki leysa mönnunarvandann og það mun aukinn einkarekstur enn síður gera – nema þá hugsanlega á kostnað jafns aðgengis að öflugri opinberri heilbrigðisþjónustu. Mönnunarvandinn verður ekki leystur á einni nóttu og ýmsum hindrunum verður ekki rutt úr vegi nema með því að bæta kjör heilbrigðisstétta. Við þurfum einnig að tryggja að framboð menntakosta sé í takt við mannaflaspár fyrir heilbrigðiskerfið. Þetta er áskorun sem kallar á samhæfingu margra ráðuneyta og stofnana. Við þurfum að bæta vinnuaðbúnað og starfsskilyrði þannig að faglært fólk kjósi að starfa á sjúkrahúsunum okkar, draga úr vinnuálagi og leita allra leiða til að laða hæft fólk til starfa. Verjum Landspítalann Þótt mönnunarvandinn sé langtímaáskorun er vel hægt að stíga mikilvæg skref strax. Sums staðar er manneklan fyrst og fremst afleiðing af því að fjárheimildir eru of naumar og rekstrarsvigrúm lítið. Stjórnendur Landspítalans upplýstu nýlega um að ekki yrði unnt að fullnægja kröfum heilbrigðisráðuneytisins um hagræðingu nema með aðgerðum sem koma niður á þjónustu við sjúklinga. Svandís Svavarsdóttir heilbrigðisráðherra var hins vegar skýr með það á Alþingi í gær að skerðing á þjónustu við sjúklinga kæmi að hennar mati ekki til álita. Fyrst svo er hlýtur rekstrarhallanum að verða mætt með myndarlegri viðbótarfjárveitingu. Það er ótækt að spítalinn sé knúinn til að fresta framkvæmdum og viðhaldi, seinka sumarráðningum, stytta opnunartíma dagdeildar skurðlækninga og kvenlækningadeildar og draga úr hjartaómskoðunum eins og lítur út fyrir að gert verði að óbreyttu. Pólitísk samstaða gegn undirmönnun Í stóra samhenginu blasir við að það þarf afgerandi pólitískan vilja og samhent átak allra ráðuneyta til að vinna gegn undirmönnun heilbrigðisþjónustunnar. Heilbrigðisstarfsfólk er hornsteinn heilbrigðiskerfisins og hugmyndafræðileg andstaða við fjölgun opinberra starfa eða draumórar um aukinn einkarekstur í heilbrigðisþjónustu mega ekki þvælast fyrir þessu mikilvæga verkefni. Hagræðingarkröfur eru hættulegar á tímum heimsfaraldurs. Nú skulum við sameinast um markvissar aðgerðir gegn undirmönnun í heilbrigðiskerfinu. Fyrsta skrefið hlýtur að vera að létta hagræðingarkröfunni af Landspítalanum og tryggja honum rekstrarlegt svigrúm til að takast á við þær stóru áskoranir sem við glímum nú við. Höfundur er formaður Samfylkingarinnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Logi Einarsson Landspítalinn Heilbrigðismál Alþingi Skoðun: Kosningar 2021 Mest lesið Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann Skoðun Hvers vegna er ungbarnadauði lægstur á Íslandi? Þórður Þórkelsson Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal Skoðun Skoðun Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson skrifar Skoðun Lausnin liggur fyrir – Landspítali þarf að stíga skrefið Sandra B. Franks skrifar Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson skrifar Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun „Er stjúpmamma þín vond eins og í Öskubusku?“ Hafdís Bára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson skrifar Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Valdið og samvinnuhugsjónin Kjartan Helgi Ólafsson skrifar Skoðun NPA breytti lífinu mínu Sveinbjörn Eggertsson skrifar Skoðun Hefur þú tilkynnt um ofbeldi gegn barni? Alfa Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Gildi kærleika og mannúðar Toshiki Toma skrifar Skoðun Hvernig tryggjum við samkeppnishæfni þjóðar? Jón Skafti Gestsson skrifar Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Flottu kjötauglýsingarnar í blöðunum... Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Grafarvogsgremjan Þorlákur Axel Jónsson skrifar Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Fjármögnuðu stríðsvél Rússlands Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugleiðingar á páskum Ámundi Loftsson skrifar Skoðun Gremjan í Grafarvogi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar Skoðun Móttaka skemmtiferðaskipa - hlustað á íbúa Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar Skoðun Þegar mannshjörtun mætast Jóna Hrönn Bolladóttir,Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Sjá meira
Mönnunarvandinn í íslenska heilbrigðiskerfinu er risavaxin áskorun sem kallar á langtímaáætlun og skýra pólitíska stefnu. Þar verða allir ráðherrar ríkisstjórnarinnar að ganga í takt og hægri höndin að vita hvað sú vinstri gerir. Mönnun og menntun heilbrigðisstétta er eitt af meginviðfangsefnum heilbrigðisþings sem fer fram næstu helgi og í heilbrigðisstefnu stjórnvalda til 2030 er fjallað um eflingu mönnunar sem eitt af stóru verkefnum næstu ára. Sams konar áherslur birtast í greinargerð heilbrigðisráðuneytisins í fjármálaáætlun ríkisstjórnarinnar, bæði um sérhæfða og almenna sjúkrahúsþjónustu, og bent er á að Landspítali hafi þurft að loka rýmum vegna skorts á hjúkrunarfræðingum og sjúkraliðum. „Mönnun heilbrigðisþjónustunnar verður áfram ein af stærstu áskorununum á málefnasviðinu,“ segir í greinargerðinni. Þetta gæti ekki verið mikið skýrara. Þess vegna kom á óvart að heyra loðin svör Bjarna Benediktssonar fjármálaráðherra við einfaldri fyrirspurn minni á Alþingi um mönnunarvanda heilbrigðiskerfisins í síðustu viku. Í stað þess að taka undir áherslur heilbrigðisráðherra á eflingu mönnunar og gera grein fyrir hvernig ríkisstjórnin hyggst taka á vandanum lét hann dæluna ganga um breytt fjármögnunarfyrirkomulag og viðraði áhuga sinn á fjölgun sjálfseignarstofnana í heilbrigðiskerfinu. Bætum kjör heilbrigðisstétta Auðvitað þarf sífellt að huga að því hvernig peningarnir í heilbrigðiskerfinu nýtast best. Hér getum við lært sitthvað af reynslu hinna Norðurlandanna. Innleiðing þjónustutengdrar fjármögnunar hjá Landspítalanum á grundvelli alþjóðlega viðurkennds flokkunarkerfis er skref í rétta átt og stuðlar að bættri nýtingu fjármuna. Slíkar breytingar munu þó ekki leysa mönnunarvandann og það mun aukinn einkarekstur enn síður gera – nema þá hugsanlega á kostnað jafns aðgengis að öflugri opinberri heilbrigðisþjónustu. Mönnunarvandinn verður ekki leystur á einni nóttu og ýmsum hindrunum verður ekki rutt úr vegi nema með því að bæta kjör heilbrigðisstétta. Við þurfum einnig að tryggja að framboð menntakosta sé í takt við mannaflaspár fyrir heilbrigðiskerfið. Þetta er áskorun sem kallar á samhæfingu margra ráðuneyta og stofnana. Við þurfum að bæta vinnuaðbúnað og starfsskilyrði þannig að faglært fólk kjósi að starfa á sjúkrahúsunum okkar, draga úr vinnuálagi og leita allra leiða til að laða hæft fólk til starfa. Verjum Landspítalann Þótt mönnunarvandinn sé langtímaáskorun er vel hægt að stíga mikilvæg skref strax. Sums staðar er manneklan fyrst og fremst afleiðing af því að fjárheimildir eru of naumar og rekstrarsvigrúm lítið. Stjórnendur Landspítalans upplýstu nýlega um að ekki yrði unnt að fullnægja kröfum heilbrigðisráðuneytisins um hagræðingu nema með aðgerðum sem koma niður á þjónustu við sjúklinga. Svandís Svavarsdóttir heilbrigðisráðherra var hins vegar skýr með það á Alþingi í gær að skerðing á þjónustu við sjúklinga kæmi að hennar mati ekki til álita. Fyrst svo er hlýtur rekstrarhallanum að verða mætt með myndarlegri viðbótarfjárveitingu. Það er ótækt að spítalinn sé knúinn til að fresta framkvæmdum og viðhaldi, seinka sumarráðningum, stytta opnunartíma dagdeildar skurðlækninga og kvenlækningadeildar og draga úr hjartaómskoðunum eins og lítur út fyrir að gert verði að óbreyttu. Pólitísk samstaða gegn undirmönnun Í stóra samhenginu blasir við að það þarf afgerandi pólitískan vilja og samhent átak allra ráðuneyta til að vinna gegn undirmönnun heilbrigðisþjónustunnar. Heilbrigðisstarfsfólk er hornsteinn heilbrigðiskerfisins og hugmyndafræðileg andstaða við fjölgun opinberra starfa eða draumórar um aukinn einkarekstur í heilbrigðisþjónustu mega ekki þvælast fyrir þessu mikilvæga verkefni. Hagræðingarkröfur eru hættulegar á tímum heimsfaraldurs. Nú skulum við sameinast um markvissar aðgerðir gegn undirmönnun í heilbrigðiskerfinu. Fyrsta skrefið hlýtur að vera að létta hagræðingarkröfunni af Landspítalanum og tryggja honum rekstrarlegt svigrúm til að takast á við þær stóru áskoranir sem við glímum nú við. Höfundur er formaður Samfylkingarinnar.
Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun
Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar
Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar
Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar
Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar
Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar
Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar
Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun