Listin að styðja en ekki stýra Árni Sigurðsson skrifar 9. janúar 2025 08:01 Það er eðlilegt að vilja öðrum vel og reyna að hjálpa þeim á lífsleiðinni. Hins vegar er vandinn oft sá að í þeirri viðleitni okkar getum við óafvitandi svipt fólk sjálfsábyrgð og sjálfsákvörðunarrétti. Freistingin er að taka í hönd þeirra og leiða þau um örugga slóð, en er það alltaf það besta fyrir viðkomandi? Freistingin að leiða aðra: Þegar við sjáum einhvern glíma við vandamál er fyrsta hugsun okkar oft að bjóða lausn eða leiðbeina beint. Við höldum okkur vera að hjálpa en í raun getum við verið að hamla getu viðkomandi til að finna eigin lausnir. Með því að taka af honum ráðin getum við gert viðkomandi háðan okkur og hamlað persónulegum þroska hans. En hvað gerist þegar við leyfum fólki að taka ábyrgð á eigin ákvörðunum? Mikilvægi sjálfsábyrgðar: Sjálfsábyrgð er lykillinn að persónulegum vexti. Þegar einstaklingar taka eigin ákvarðanir og axla ábyrgð á þeim, eykst sjálfstraust þeirra og hæfni til að takast á við framtíðaráskoranir. Þeir læra af reynslunni, bæði af sorgum og sigrum, sem styrkir þá til lengri tíma litið. Að sá fræi möguleikans: Hvernig getum við þá stutt við aðra án þess að skerða sjálfstæði þeirra? Með því að sá fræi möguleikans í huga þeirra. Þetta felur í sér að hvetja og styðja þá til að finna eigin lausnir, spyrja opinna spurninga, hlusta af athygli og veita uppbyggilega endurgjöf. Til dæmis, í stað þess að segja: „Þú ættir að gera þetta svona,“ gætum við spurt: „Hvernig sérðu fyrir þér að leysa þetta?“ eða „Hvaða möguleika sérðu í stöðunni?“ Með þessum hætti eflum við sjálfstraust þeirra og trú á eigin getu. Jafnvægið milli stuðnings og sjálfstæðis: Það er mikilvægt að finna rétta jafnvægið milli þess að vera til staðar fyrir aðra og að leyfa þeim að standa á eigin fótum. Með því að veita stuðning sem byggir á virðingu fyrir sjálfsákvörðunarrétti þeirra getum við hjálpað þeim að vaxa og þroskast án þess að stjórna eða taka yfir. Í íslensku samfélagi, þar sem sjálfstæði og dugnaður eru mikils metin gildi, er þetta sérstaklega mikilvægt. Markmiðið að styðja en ekki stýra: Þegar við hugsum um að hjálpa öðrum, skulum við muna að markmiðið er ekki að stýra þeim, heldur að styðja þau í að feta sína eigin slóð. Með því að treysta öðrum til að taka eigin ákvarðanir, erum við að sýna þeim virðingu og trú á getu þeirra. Með því að gefa fólki tækifæri til að taka ábyrgð á eigin lífi, veitum við þeim mestu gjöfina – sjálfstraustið til að segja: „Sjáðu, þetta gerði ég sjálf/ur.“ Veldur hver á heldur: Að vilja öðrum vel er göfugt markmið, en það krefst næmni og virðingar fyrir sjálfstæði þeirra. Með því að forðast freistinguna að taka af þeim ráðin og í staðinn sá fræi möguleikans, getum við haft jákvæð og varanleg áhrif á líf annarra. Þannig ræktum við listina að hjálpa án þess að taka af öðrum ráðin og leyfum hverjum og einum að valda sínu. Þegar við leyfum fólki að axla sjálfsábyrgð, stuðlum við að samfélagi þar sem einstaklingar standa teinréttir í baki, fullir sjálfstrausts og tilbúnir að takast á við framtíðina. Höfundur er fyrrum framkvæmdastjóri Stjórnunarfélagsins og með 36 ára reynslu á sviði símenntunar, fyrirlestra- og námskeiðahalds. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Árni Sigurðsson Mest lesið Halldór 4.10.2025 Halldór Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk Skoðun Barnafjölskyldur í Reykjavík eiga betra skilið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir Skoðun Kæra Epli, skilur þú mig? Lilja Dögg Jónsdóttir Skoðun Þorgerður og erlendu dómstólarnir Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman Skoðun Lyftum umræðunni á örlítið hærra plan Jóna Hlíf Halldórsdóttir Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason Skoðun Skoðun Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Kæra Epli, skilur þú mig? Lilja Dögg Jónsdóttir skrifar Skoðun Þorgerður og erlendu dómstólarnir Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Barnafjölskyldur í Reykjavík eiga betra skilið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lyftum umræðunni á örlítið hærra plan Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Lykillinn að hamingju og heilbrigði Auður Kjartansdóttir skrifar Skoðun Staða bænda styrkt Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir skrifar Skoðun Vísindarannsóknir og þróun – til umhugsunar í tiltekt Þorgerður J. Einarsdóttir skrifar Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason skrifar Skoðun Foreldrar þurfa bara að vera duglegri Björg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar Skoðun Dýrkeypt eftirlitsleysi Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Svindl eða sjálfsvernd? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir skrifar Skoðun Mannauðurinn á vinnustaðnum þarf góða innivist til að dafna Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Þetta er námið sem lifir áfram Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Árborg - spennandi kostur fyrir öll Guðný Björk Pálmadóttir skrifar Skoðun Tökum á glæpahópum af meiri þunga Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason,Sabine Leskopf skrifar Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson skrifar Skoðun Getur Ísland staðið fremst í heilsutækni? Arna Harðardóttir skrifar Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir skrifar Sjá meira
Það er eðlilegt að vilja öðrum vel og reyna að hjálpa þeim á lífsleiðinni. Hins vegar er vandinn oft sá að í þeirri viðleitni okkar getum við óafvitandi svipt fólk sjálfsábyrgð og sjálfsákvörðunarrétti. Freistingin er að taka í hönd þeirra og leiða þau um örugga slóð, en er það alltaf það besta fyrir viðkomandi? Freistingin að leiða aðra: Þegar við sjáum einhvern glíma við vandamál er fyrsta hugsun okkar oft að bjóða lausn eða leiðbeina beint. Við höldum okkur vera að hjálpa en í raun getum við verið að hamla getu viðkomandi til að finna eigin lausnir. Með því að taka af honum ráðin getum við gert viðkomandi háðan okkur og hamlað persónulegum þroska hans. En hvað gerist þegar við leyfum fólki að taka ábyrgð á eigin ákvörðunum? Mikilvægi sjálfsábyrgðar: Sjálfsábyrgð er lykillinn að persónulegum vexti. Þegar einstaklingar taka eigin ákvarðanir og axla ábyrgð á þeim, eykst sjálfstraust þeirra og hæfni til að takast á við framtíðaráskoranir. Þeir læra af reynslunni, bæði af sorgum og sigrum, sem styrkir þá til lengri tíma litið. Að sá fræi möguleikans: Hvernig getum við þá stutt við aðra án þess að skerða sjálfstæði þeirra? Með því að sá fræi möguleikans í huga þeirra. Þetta felur í sér að hvetja og styðja þá til að finna eigin lausnir, spyrja opinna spurninga, hlusta af athygli og veita uppbyggilega endurgjöf. Til dæmis, í stað þess að segja: „Þú ættir að gera þetta svona,“ gætum við spurt: „Hvernig sérðu fyrir þér að leysa þetta?“ eða „Hvaða möguleika sérðu í stöðunni?“ Með þessum hætti eflum við sjálfstraust þeirra og trú á eigin getu. Jafnvægið milli stuðnings og sjálfstæðis: Það er mikilvægt að finna rétta jafnvægið milli þess að vera til staðar fyrir aðra og að leyfa þeim að standa á eigin fótum. Með því að veita stuðning sem byggir á virðingu fyrir sjálfsákvörðunarrétti þeirra getum við hjálpað þeim að vaxa og þroskast án þess að stjórna eða taka yfir. Í íslensku samfélagi, þar sem sjálfstæði og dugnaður eru mikils metin gildi, er þetta sérstaklega mikilvægt. Markmiðið að styðja en ekki stýra: Þegar við hugsum um að hjálpa öðrum, skulum við muna að markmiðið er ekki að stýra þeim, heldur að styðja þau í að feta sína eigin slóð. Með því að treysta öðrum til að taka eigin ákvarðanir, erum við að sýna þeim virðingu og trú á getu þeirra. Með því að gefa fólki tækifæri til að taka ábyrgð á eigin lífi, veitum við þeim mestu gjöfina – sjálfstraustið til að segja: „Sjáðu, þetta gerði ég sjálf/ur.“ Veldur hver á heldur: Að vilja öðrum vel er göfugt markmið, en það krefst næmni og virðingar fyrir sjálfstæði þeirra. Með því að forðast freistinguna að taka af þeim ráðin og í staðinn sá fræi möguleikans, getum við haft jákvæð og varanleg áhrif á líf annarra. Þannig ræktum við listina að hjálpa án þess að taka af öðrum ráðin og leyfum hverjum og einum að valda sínu. Þegar við leyfum fólki að axla sjálfsábyrgð, stuðlum við að samfélagi þar sem einstaklingar standa teinréttir í baki, fullir sjálfstrausts og tilbúnir að takast á við framtíðina. Höfundur er fyrrum framkvæmdastjóri Stjórnunarfélagsins og með 36 ára reynslu á sviði símenntunar, fyrirlestra- og námskeiðahalds.
Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk Skoðun
Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman Skoðun
Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar
Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar
Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar
Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk Skoðun
Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman Skoðun