Fersk fyrirheit: máttur nýársheita og skýrra markmiða Árni Sigurðsson skrifar 27. desember 2024 07:00 Janúar dregur nafn sitt af Janusi, rómverskum guði sem er gjarnan sýndur með tvö andlit: eitt sem horfir til baka til fortíðar og annað sem beinist fram á veginn til framtíðar. Þetta endurspeglar vel andrúmsloft nýs árs, þegar við lítum um öxl og drögum lærdóm af liðnum tíma um leið og við hugum að nýjum tækifærum. Fyrsti mánuður ársins er því góður vettvangur fyrir nýtt upphaf, endurnýjun og vangaveltur um þær breytingar sem við erum staðráðin í að gera. Samt vill það henda að metnaðarfull nýársheiti fjari út áður en fyrstu vikurnar eru liðnar. Ýmsir halda því fram að án skýrra og mælanlegra markmiða sé erfitt að festa ásetninginn í sessi. En er það allt sem skiptir máli? Lykillinn kann að felast í vel ígrundaðri blöndu af björtum nýársheitum, skýrum markmiðum og stöðugri ástundun. Friedrich Nietzsche (1844–1900), þýskur heimspekingur, sagði einu sinni: „Sá sem hefur skýran tilgang getur tekist á við hvað sem er.” Orð hans minna á að þegar við vitum af hverju við viljum breyta einhverju er auðveldara að finna leiðir til að hrinda breytingum í framkvæmd. Nýársheiti: Ásetningur og hugarfar Nýársheiti eru yfirlýsingar um að vilja bæta eða endurmóta einhvern þátt lífsins—t.d. að borða hollari mat, hætta slæmum ávana eða draga úr útgjöldum. Þau spretta af löngun okkar til að verða betri manneskjur. Nýársheiti geta því verið uppbyggileg hefð, tækifæri til að rýna í það sem var og reyna að draga fram hvað betur má fara. Vandinn er hins vegar oft sá að við veltum ekki nægilega fyrir okkur hvernig við ætlum að halda okkur við þau. Gott upphaf verður lítils virði ef eftirfylgnin er engin eða markmiðin of óljós þannig að þau renna út í sandinn. Markmið: Undirstaða árangurs Markmið skera úr um hvort nýársheitið eigi sér raunhæfa von til að rætast. Ef nýársheitið er „ég ætla að borða hollari mat,“ gæti markmiðið verið skýrara: „Ég borða grænmeti daglega sem ómissandi hluta af hádegis- og kvöldverði.“ Með því að mæla og afmarka verkefnið geturðu séð framför, fagnað smásigrum og haldið áhuganum lifandi. Tony Robbins (f. 1960), bandarískur hvatningarsérfræðingur, hefur orðað það svo: „Að setja sér markmið er fyrsta skrefið í að umbreyta hinu ósýnilega í eitthvað sýnilegt.” Markmiðið er að smíða nýársheitunum haldbæran ramma, þannig að þau séu ekki bara fögur fyrirheit heldur mótuð, tímasett og mælanleg. Frá nýársheiti til raunverulegra niðurstaðna: Til að umbreyta nýársheiti úr orði í eitthvað á borði, þarf skýra áætlun: 1. Skýrðu ástæðuna: Spurðu þig hvers vegna þú vilt ná þessu markmiði. Sé ástæðan persónuleg og mikilvæg; betri heilsa, fjölskylduhagsmunir eða varanlegra fjárhagslegt öryggi, mun hún drífa þig áfram og næra viljastyrkinn. 2. Skiptu markmiðinu niður: Skilgreindu skýr hænuskref. Í stað þess að segja „hreyfa mig meira,“ reyndu „æfa þrisvar sinnum í viku, 30 mínútur í senn“. 3. Fylgstu með framvindu: Hvort sem þú heldur dagbók eða notar smáforrit til að skrá niðurstöður, þá styrkir það djörfung og dug að sjá árangur svart á hvítu. Peter Drucker (1909–2005), bandarískur stjórnunarfræðingur, sagði eitt sinn: „Það sem er mælanlegt, er framkvæmanlegt.” Þegar við getum mælt framvindu og framfarir getum við betur varist því að renna aftur í sama gamla farið. Snilli þess að byrja aftur: Það er engin skömm að hafa áður gefið nýársheiti upp á bátinn. Miklu meira skiptir að sjá janúar sem nýjan upphafsreit, tækifæri til að endurmeta sig og halda svo áfram. Jafnvel þótt við keyrum út í kant, er alltaf unnt að grípa í stýri og sveigja aftur inn á beinu brautina. Galdurinn felst í að reyna aftur, byggja á reynslunni sem við höfum aflað okkur og gefast aldrei upp. Eða eins og Rómverjar sögðu til forna: „Meðan ég dreg andann er von“ (latn. Dum Spiro Spero). Aðgerðaáætlun fyrir nýja árið: • Finndu þína eigin ástæðu: Hvað drífur þig í raun og veru? Hvað kveikir eldmóðinn? • Mótaðu skýr og mælanleg markmið: Skilgreindu skref sem auðvelt er að stíga, eitt í einu. • Fylgstu með: Taktu stöðuna vikulega eða mánaðarlega og leiðréttu stefnuna ef þarf. • Fagnaðu hverju skrefi: Litlir sigrar geta haft ótrúleg áhrif á sjálfstraust og viljaþrek. Upphafið er aðeins byrjunin: Nýársheiti gefa okkur leyfi til að dreyma stóra drauma. Markmiðin marka leiðina að þeim draumum. Þegar við sameinum metnaðarfullt hugarfar og skýr, mælanleg markmið, fáum við öfluga blöndu: nýársheitin tendra neistann og markmiðin glæða logann. Láttu því ekki fyrri mistök draga úr þér kjarkinn í janúar. Faðmaðu vonina og þau fyrirheit sem búa í nýársheitunum, settu þér skýr markmið og fylgstu með framförunum. Aldrei hætta að trúa á kraft fersks upphafs. Með réttu jafnvægi geturðu skapað líf sem er nær því sem þú virkilega þráir. Höfundur er fyrrum framkvæmdastjóri Stjórnunarfélagsins og með 36 ára reynslu á sviði símenntunar, fyrirlestra- og námskeiðahalds. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Áramót Árni Sigurðsson Mest lesið Hvað vilja sumarbústaðaeigendur í Grímsnes- og Grafningshreppi? Bergdís Linda Kjartansdóttir Skoðun Tár, kvár og kvennafrídagurinn Kristína Ösp Steinke Skoðun Ég þarf ekki að læra íslensku til að búa hérna Halla Hrund Logadóttir Skoðun Þjóð án máls – hver þegir, hver fær að tala? Guðjón Heiðar Pálsson Skoðun „Dánaraðstoð er viðurkenning á sjálfræði sjúklings og mannlegri reisn” Ingrid Kuhlman Skoðun Stjórnmálaklækir og hræsni Salvör Gullbrá Þórarinsdóttir Skoðun Lífsstílsvísindi og breytingaskeiðið Harpa Lind Hilmarsdóttir Skoðun „Þú þarft ekki að skilja, bara virða“ Hanna Birna Valdimarsdóttir Skoðun Enn einn dagur í baráttunni Ásta F. Flosadóttir Skoðun Þetta er ekki tölfræði, heldu líf fólks Sandra B. Franks Skoðun Skoðun Skoðun „Dánaraðstoð er viðurkenning á sjálfræði sjúklings og mannlegri reisn” Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Þjóð án máls – hver þegir, hver fær að tala? Guðjón Heiðar Pálsson skrifar Skoðun Hvað vilja sumarbústaðaeigendur í Grímsnes- og Grafningshreppi? Bergdís Linda Kjartansdóttir skrifar Skoðun Lýðræði og samfélagsmiðlar Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun „Þú þarft ekki að skilja, bara virða“ Hanna Birna Valdimarsdóttir skrifar Skoðun Þetta er ekki tölfræði, heldu líf fólks Sandra B. Franks skrifar Skoðun Stjórnmálaklækir og hræsni Salvör Gullbrá Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Samfélag sem stendur saman Benóný Valur Jakobsson skrifar Skoðun Er biðin á enda? Halla Thoroddsen skrifar Skoðun Lífsstílsvísindi og breytingaskeiðið Harpa Lind Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hærri skattar á ferðamenn draga úr tekjum ríkissjóðs Þórir Garðarsson skrifar Skoðun Ég þarf ekki að læra íslensku til að búa hérna Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Ósýnilegu bjargráð lögreglumannsins Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Allt á einum stað – framtíð stafrænnar þjónustu ríkis og sveitarfélaga Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Óttast Þorgerður úrskurð EFTA-dómstólsins? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Jafnréttisþjóðin sem gleymdi dansinum Brogan Davison,Pétur Ármannsson skrifar Skoðun Hver er að væla? Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Tár, kvár og kvennafrídagurinn Kristína Ösp Steinke skrifar Skoðun Skattaæfingar tengdar landbúnaðarstarfsemi Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Konan - Vinnan - Kjörin í 40 ár Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Rangfærslur og hræðsluáróður meirihluta sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps í nafni lýðræðis Ragna Ívarsdóttir,Guðrún Margrét Njálsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar Skoðun Íslenskur her og íslensk leyniþjónusta Steingrímur Jónsson skrifar Skoðun Er jafnrétti fyrir allar? Anna Bergþórsdóttir skrifar Skoðun Ættu konur að fara í háskólanám? Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Íris Björk Ágústsdóttir skrifar Skoðun Enn einn dagur í baráttunni Ásta F. Flosadóttir skrifar Skoðun Verðmætasköpunarlaust haust Jón Gunnarsson skrifar Skoðun Enginn grunnur fyrir nýju starfsleyfi Ísteka Rósa Líf Darradóttir,Guðrún Scheving Thorsteinsson skrifar Skoðun Krafan sem kvennahreyfingin gleymdi Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Börn geta ekki beðið – krefjumst tafarlausra aðgerða! Elín H. Hinriksdóttir,Bóas Valdórsson,Árný Ingvarsdóttir,,Anna Lára Steindal,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Einfaldar lausnir á vaxtamálavanda bankanna Guðmundur Ásgeirsson skrifar Sjá meira
Janúar dregur nafn sitt af Janusi, rómverskum guði sem er gjarnan sýndur með tvö andlit: eitt sem horfir til baka til fortíðar og annað sem beinist fram á veginn til framtíðar. Þetta endurspeglar vel andrúmsloft nýs árs, þegar við lítum um öxl og drögum lærdóm af liðnum tíma um leið og við hugum að nýjum tækifærum. Fyrsti mánuður ársins er því góður vettvangur fyrir nýtt upphaf, endurnýjun og vangaveltur um þær breytingar sem við erum staðráðin í að gera. Samt vill það henda að metnaðarfull nýársheiti fjari út áður en fyrstu vikurnar eru liðnar. Ýmsir halda því fram að án skýrra og mælanlegra markmiða sé erfitt að festa ásetninginn í sessi. En er það allt sem skiptir máli? Lykillinn kann að felast í vel ígrundaðri blöndu af björtum nýársheitum, skýrum markmiðum og stöðugri ástundun. Friedrich Nietzsche (1844–1900), þýskur heimspekingur, sagði einu sinni: „Sá sem hefur skýran tilgang getur tekist á við hvað sem er.” Orð hans minna á að þegar við vitum af hverju við viljum breyta einhverju er auðveldara að finna leiðir til að hrinda breytingum í framkvæmd. Nýársheiti: Ásetningur og hugarfar Nýársheiti eru yfirlýsingar um að vilja bæta eða endurmóta einhvern þátt lífsins—t.d. að borða hollari mat, hætta slæmum ávana eða draga úr útgjöldum. Þau spretta af löngun okkar til að verða betri manneskjur. Nýársheiti geta því verið uppbyggileg hefð, tækifæri til að rýna í það sem var og reyna að draga fram hvað betur má fara. Vandinn er hins vegar oft sá að við veltum ekki nægilega fyrir okkur hvernig við ætlum að halda okkur við þau. Gott upphaf verður lítils virði ef eftirfylgnin er engin eða markmiðin of óljós þannig að þau renna út í sandinn. Markmið: Undirstaða árangurs Markmið skera úr um hvort nýársheitið eigi sér raunhæfa von til að rætast. Ef nýársheitið er „ég ætla að borða hollari mat,“ gæti markmiðið verið skýrara: „Ég borða grænmeti daglega sem ómissandi hluta af hádegis- og kvöldverði.“ Með því að mæla og afmarka verkefnið geturðu séð framför, fagnað smásigrum og haldið áhuganum lifandi. Tony Robbins (f. 1960), bandarískur hvatningarsérfræðingur, hefur orðað það svo: „Að setja sér markmið er fyrsta skrefið í að umbreyta hinu ósýnilega í eitthvað sýnilegt.” Markmiðið er að smíða nýársheitunum haldbæran ramma, þannig að þau séu ekki bara fögur fyrirheit heldur mótuð, tímasett og mælanleg. Frá nýársheiti til raunverulegra niðurstaðna: Til að umbreyta nýársheiti úr orði í eitthvað á borði, þarf skýra áætlun: 1. Skýrðu ástæðuna: Spurðu þig hvers vegna þú vilt ná þessu markmiði. Sé ástæðan persónuleg og mikilvæg; betri heilsa, fjölskylduhagsmunir eða varanlegra fjárhagslegt öryggi, mun hún drífa þig áfram og næra viljastyrkinn. 2. Skiptu markmiðinu niður: Skilgreindu skýr hænuskref. Í stað þess að segja „hreyfa mig meira,“ reyndu „æfa þrisvar sinnum í viku, 30 mínútur í senn“. 3. Fylgstu með framvindu: Hvort sem þú heldur dagbók eða notar smáforrit til að skrá niðurstöður, þá styrkir það djörfung og dug að sjá árangur svart á hvítu. Peter Drucker (1909–2005), bandarískur stjórnunarfræðingur, sagði eitt sinn: „Það sem er mælanlegt, er framkvæmanlegt.” Þegar við getum mælt framvindu og framfarir getum við betur varist því að renna aftur í sama gamla farið. Snilli þess að byrja aftur: Það er engin skömm að hafa áður gefið nýársheiti upp á bátinn. Miklu meira skiptir að sjá janúar sem nýjan upphafsreit, tækifæri til að endurmeta sig og halda svo áfram. Jafnvel þótt við keyrum út í kant, er alltaf unnt að grípa í stýri og sveigja aftur inn á beinu brautina. Galdurinn felst í að reyna aftur, byggja á reynslunni sem við höfum aflað okkur og gefast aldrei upp. Eða eins og Rómverjar sögðu til forna: „Meðan ég dreg andann er von“ (latn. Dum Spiro Spero). Aðgerðaáætlun fyrir nýja árið: • Finndu þína eigin ástæðu: Hvað drífur þig í raun og veru? Hvað kveikir eldmóðinn? • Mótaðu skýr og mælanleg markmið: Skilgreindu skref sem auðvelt er að stíga, eitt í einu. • Fylgstu með: Taktu stöðuna vikulega eða mánaðarlega og leiðréttu stefnuna ef þarf. • Fagnaðu hverju skrefi: Litlir sigrar geta haft ótrúleg áhrif á sjálfstraust og viljaþrek. Upphafið er aðeins byrjunin: Nýársheiti gefa okkur leyfi til að dreyma stóra drauma. Markmiðin marka leiðina að þeim draumum. Þegar við sameinum metnaðarfullt hugarfar og skýr, mælanleg markmið, fáum við öfluga blöndu: nýársheitin tendra neistann og markmiðin glæða logann. Láttu því ekki fyrri mistök draga úr þér kjarkinn í janúar. Faðmaðu vonina og þau fyrirheit sem búa í nýársheitunum, settu þér skýr markmið og fylgstu með framförunum. Aldrei hætta að trúa á kraft fersks upphafs. Með réttu jafnvægi geturðu skapað líf sem er nær því sem þú virkilega þráir. Höfundur er fyrrum framkvæmdastjóri Stjórnunarfélagsins og með 36 ára reynslu á sviði símenntunar, fyrirlestra- og námskeiðahalds.
Hvað vilja sumarbústaðaeigendur í Grímsnes- og Grafningshreppi? Bergdís Linda Kjartansdóttir Skoðun
Skoðun „Dánaraðstoð er viðurkenning á sjálfræði sjúklings og mannlegri reisn” Ingrid Kuhlman skrifar
Skoðun Hvað vilja sumarbústaðaeigendur í Grímsnes- og Grafningshreppi? Bergdís Linda Kjartansdóttir skrifar
Skoðun Allt á einum stað – framtíð stafrænnar þjónustu ríkis og sveitarfélaga Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Rangfærslur og hræðsluáróður meirihluta sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps í nafni lýðræðis Ragna Ívarsdóttir,Guðrún Margrét Njálsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar
Skoðun Enginn grunnur fyrir nýju starfsleyfi Ísteka Rósa Líf Darradóttir,Guðrún Scheving Thorsteinsson skrifar
Skoðun Börn geta ekki beðið – krefjumst tafarlausra aðgerða! Elín H. Hinriksdóttir,Bóas Valdórsson,Árný Ingvarsdóttir,,Anna Lára Steindal,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar
Hvað vilja sumarbústaðaeigendur í Grímsnes- og Grafningshreppi? Bergdís Linda Kjartansdóttir Skoðun