Fersk fyrirheit: máttur nýársheita og skýrra markmiða Árni Sigurðsson skrifar 27. desember 2024 07:00 Janúar dregur nafn sitt af Janusi, rómverskum guði sem er gjarnan sýndur með tvö andlit: eitt sem horfir til baka til fortíðar og annað sem beinist fram á veginn til framtíðar. Þetta endurspeglar vel andrúmsloft nýs árs, þegar við lítum um öxl og drögum lærdóm af liðnum tíma um leið og við hugum að nýjum tækifærum. Fyrsti mánuður ársins er því góður vettvangur fyrir nýtt upphaf, endurnýjun og vangaveltur um þær breytingar sem við erum staðráðin í að gera. Samt vill það henda að metnaðarfull nýársheiti fjari út áður en fyrstu vikurnar eru liðnar. Ýmsir halda því fram að án skýrra og mælanlegra markmiða sé erfitt að festa ásetninginn í sessi. En er það allt sem skiptir máli? Lykillinn kann að felast í vel ígrundaðri blöndu af björtum nýársheitum, skýrum markmiðum og stöðugri ástundun. Friedrich Nietzsche (1844–1900), þýskur heimspekingur, sagði einu sinni: „Sá sem hefur skýran tilgang getur tekist á við hvað sem er.” Orð hans minna á að þegar við vitum af hverju við viljum breyta einhverju er auðveldara að finna leiðir til að hrinda breytingum í framkvæmd. Nýársheiti: Ásetningur og hugarfar Nýársheiti eru yfirlýsingar um að vilja bæta eða endurmóta einhvern þátt lífsins—t.d. að borða hollari mat, hætta slæmum ávana eða draga úr útgjöldum. Þau spretta af löngun okkar til að verða betri manneskjur. Nýársheiti geta því verið uppbyggileg hefð, tækifæri til að rýna í það sem var og reyna að draga fram hvað betur má fara. Vandinn er hins vegar oft sá að við veltum ekki nægilega fyrir okkur hvernig við ætlum að halda okkur við þau. Gott upphaf verður lítils virði ef eftirfylgnin er engin eða markmiðin of óljós þannig að þau renna út í sandinn. Markmið: Undirstaða árangurs Markmið skera úr um hvort nýársheitið eigi sér raunhæfa von til að rætast. Ef nýársheitið er „ég ætla að borða hollari mat,“ gæti markmiðið verið skýrara: „Ég borða grænmeti daglega sem ómissandi hluta af hádegis- og kvöldverði.“ Með því að mæla og afmarka verkefnið geturðu séð framför, fagnað smásigrum og haldið áhuganum lifandi. Tony Robbins (f. 1960), bandarískur hvatningarsérfræðingur, hefur orðað það svo: „Að setja sér markmið er fyrsta skrefið í að umbreyta hinu ósýnilega í eitthvað sýnilegt.” Markmiðið er að smíða nýársheitunum haldbæran ramma, þannig að þau séu ekki bara fögur fyrirheit heldur mótuð, tímasett og mælanleg. Frá nýársheiti til raunverulegra niðurstaðna: Til að umbreyta nýársheiti úr orði í eitthvað á borði, þarf skýra áætlun: 1. Skýrðu ástæðuna: Spurðu þig hvers vegna þú vilt ná þessu markmiði. Sé ástæðan persónuleg og mikilvæg; betri heilsa, fjölskylduhagsmunir eða varanlegra fjárhagslegt öryggi, mun hún drífa þig áfram og næra viljastyrkinn. 2. Skiptu markmiðinu niður: Skilgreindu skýr hænuskref. Í stað þess að segja „hreyfa mig meira,“ reyndu „æfa þrisvar sinnum í viku, 30 mínútur í senn“. 3. Fylgstu með framvindu: Hvort sem þú heldur dagbók eða notar smáforrit til að skrá niðurstöður, þá styrkir það djörfung og dug að sjá árangur svart á hvítu. Peter Drucker (1909–2005), bandarískur stjórnunarfræðingur, sagði eitt sinn: „Það sem er mælanlegt, er framkvæmanlegt.” Þegar við getum mælt framvindu og framfarir getum við betur varist því að renna aftur í sama gamla farið. Snilli þess að byrja aftur: Það er engin skömm að hafa áður gefið nýársheiti upp á bátinn. Miklu meira skiptir að sjá janúar sem nýjan upphafsreit, tækifæri til að endurmeta sig og halda svo áfram. Jafnvel þótt við keyrum út í kant, er alltaf unnt að grípa í stýri og sveigja aftur inn á beinu brautina. Galdurinn felst í að reyna aftur, byggja á reynslunni sem við höfum aflað okkur og gefast aldrei upp. Eða eins og Rómverjar sögðu til forna: „Meðan ég dreg andann er von“ (latn. Dum Spiro Spero). Aðgerðaáætlun fyrir nýja árið: • Finndu þína eigin ástæðu: Hvað drífur þig í raun og veru? Hvað kveikir eldmóðinn? • Mótaðu skýr og mælanleg markmið: Skilgreindu skref sem auðvelt er að stíga, eitt í einu. • Fylgstu með: Taktu stöðuna vikulega eða mánaðarlega og leiðréttu stefnuna ef þarf. • Fagnaðu hverju skrefi: Litlir sigrar geta haft ótrúleg áhrif á sjálfstraust og viljaþrek. Upphafið er aðeins byrjunin: Nýársheiti gefa okkur leyfi til að dreyma stóra drauma. Markmiðin marka leiðina að þeim draumum. Þegar við sameinum metnaðarfullt hugarfar og skýr, mælanleg markmið, fáum við öfluga blöndu: nýársheitin tendra neistann og markmiðin glæða logann. Láttu því ekki fyrri mistök draga úr þér kjarkinn í janúar. Faðmaðu vonina og þau fyrirheit sem búa í nýársheitunum, settu þér skýr markmið og fylgstu með framförunum. Aldrei hætta að trúa á kraft fersks upphafs. Með réttu jafnvægi geturðu skapað líf sem er nær því sem þú virkilega þráir. Höfundur er fyrrum framkvæmdastjóri Stjórnunarfélagsins og með 36 ára reynslu á sviði símenntunar, fyrirlestra- og námskeiðahalds. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Áramót Árni Sigurðsson Mest lesið Halldór 4.10.2025 Halldór Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk Skoðun Barnafjölskyldur í Reykjavík eiga betra skilið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir Skoðun Kæra Epli, skilur þú mig? Lilja Dögg Jónsdóttir Skoðun Þorgerður og erlendu dómstólarnir Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Lyftum umræðunni á örlítið hærra plan Jóna Hlíf Halldórsdóttir Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Skoðun Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Kæra Epli, skilur þú mig? Lilja Dögg Jónsdóttir skrifar Skoðun Þorgerður og erlendu dómstólarnir Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Barnafjölskyldur í Reykjavík eiga betra skilið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lyftum umræðunni á örlítið hærra plan Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Lykillinn að hamingju og heilbrigði Auður Kjartansdóttir skrifar Skoðun Staða bænda styrkt Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir skrifar Skoðun Vísindarannsóknir og þróun – til umhugsunar í tiltekt Þorgerður J. Einarsdóttir skrifar Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason skrifar Skoðun Foreldrar þurfa bara að vera duglegri Björg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar Skoðun Dýrkeypt eftirlitsleysi Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Svindl eða sjálfsvernd? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir skrifar Skoðun Mannauðurinn á vinnustaðnum þarf góða innivist til að dafna Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Þetta er námið sem lifir áfram Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Árborg - spennandi kostur fyrir öll Guðný Björk Pálmadóttir skrifar Skoðun Tökum á glæpahópum af meiri þunga Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason,Sabine Leskopf skrifar Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson skrifar Skoðun Getur Ísland staðið fremst í heilsutækni? Arna Harðardóttir skrifar Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir skrifar Sjá meira
Janúar dregur nafn sitt af Janusi, rómverskum guði sem er gjarnan sýndur með tvö andlit: eitt sem horfir til baka til fortíðar og annað sem beinist fram á veginn til framtíðar. Þetta endurspeglar vel andrúmsloft nýs árs, þegar við lítum um öxl og drögum lærdóm af liðnum tíma um leið og við hugum að nýjum tækifærum. Fyrsti mánuður ársins er því góður vettvangur fyrir nýtt upphaf, endurnýjun og vangaveltur um þær breytingar sem við erum staðráðin í að gera. Samt vill það henda að metnaðarfull nýársheiti fjari út áður en fyrstu vikurnar eru liðnar. Ýmsir halda því fram að án skýrra og mælanlegra markmiða sé erfitt að festa ásetninginn í sessi. En er það allt sem skiptir máli? Lykillinn kann að felast í vel ígrundaðri blöndu af björtum nýársheitum, skýrum markmiðum og stöðugri ástundun. Friedrich Nietzsche (1844–1900), þýskur heimspekingur, sagði einu sinni: „Sá sem hefur skýran tilgang getur tekist á við hvað sem er.” Orð hans minna á að þegar við vitum af hverju við viljum breyta einhverju er auðveldara að finna leiðir til að hrinda breytingum í framkvæmd. Nýársheiti: Ásetningur og hugarfar Nýársheiti eru yfirlýsingar um að vilja bæta eða endurmóta einhvern þátt lífsins—t.d. að borða hollari mat, hætta slæmum ávana eða draga úr útgjöldum. Þau spretta af löngun okkar til að verða betri manneskjur. Nýársheiti geta því verið uppbyggileg hefð, tækifæri til að rýna í það sem var og reyna að draga fram hvað betur má fara. Vandinn er hins vegar oft sá að við veltum ekki nægilega fyrir okkur hvernig við ætlum að halda okkur við þau. Gott upphaf verður lítils virði ef eftirfylgnin er engin eða markmiðin of óljós þannig að þau renna út í sandinn. Markmið: Undirstaða árangurs Markmið skera úr um hvort nýársheitið eigi sér raunhæfa von til að rætast. Ef nýársheitið er „ég ætla að borða hollari mat,“ gæti markmiðið verið skýrara: „Ég borða grænmeti daglega sem ómissandi hluta af hádegis- og kvöldverði.“ Með því að mæla og afmarka verkefnið geturðu séð framför, fagnað smásigrum og haldið áhuganum lifandi. Tony Robbins (f. 1960), bandarískur hvatningarsérfræðingur, hefur orðað það svo: „Að setja sér markmið er fyrsta skrefið í að umbreyta hinu ósýnilega í eitthvað sýnilegt.” Markmiðið er að smíða nýársheitunum haldbæran ramma, þannig að þau séu ekki bara fögur fyrirheit heldur mótuð, tímasett og mælanleg. Frá nýársheiti til raunverulegra niðurstaðna: Til að umbreyta nýársheiti úr orði í eitthvað á borði, þarf skýra áætlun: 1. Skýrðu ástæðuna: Spurðu þig hvers vegna þú vilt ná þessu markmiði. Sé ástæðan persónuleg og mikilvæg; betri heilsa, fjölskylduhagsmunir eða varanlegra fjárhagslegt öryggi, mun hún drífa þig áfram og næra viljastyrkinn. 2. Skiptu markmiðinu niður: Skilgreindu skýr hænuskref. Í stað þess að segja „hreyfa mig meira,“ reyndu „æfa þrisvar sinnum í viku, 30 mínútur í senn“. 3. Fylgstu með framvindu: Hvort sem þú heldur dagbók eða notar smáforrit til að skrá niðurstöður, þá styrkir það djörfung og dug að sjá árangur svart á hvítu. Peter Drucker (1909–2005), bandarískur stjórnunarfræðingur, sagði eitt sinn: „Það sem er mælanlegt, er framkvæmanlegt.” Þegar við getum mælt framvindu og framfarir getum við betur varist því að renna aftur í sama gamla farið. Snilli þess að byrja aftur: Það er engin skömm að hafa áður gefið nýársheiti upp á bátinn. Miklu meira skiptir að sjá janúar sem nýjan upphafsreit, tækifæri til að endurmeta sig og halda svo áfram. Jafnvel þótt við keyrum út í kant, er alltaf unnt að grípa í stýri og sveigja aftur inn á beinu brautina. Galdurinn felst í að reyna aftur, byggja á reynslunni sem við höfum aflað okkur og gefast aldrei upp. Eða eins og Rómverjar sögðu til forna: „Meðan ég dreg andann er von“ (latn. Dum Spiro Spero). Aðgerðaáætlun fyrir nýja árið: • Finndu þína eigin ástæðu: Hvað drífur þig í raun og veru? Hvað kveikir eldmóðinn? • Mótaðu skýr og mælanleg markmið: Skilgreindu skref sem auðvelt er að stíga, eitt í einu. • Fylgstu með: Taktu stöðuna vikulega eða mánaðarlega og leiðréttu stefnuna ef þarf. • Fagnaðu hverju skrefi: Litlir sigrar geta haft ótrúleg áhrif á sjálfstraust og viljaþrek. Upphafið er aðeins byrjunin: Nýársheiti gefa okkur leyfi til að dreyma stóra drauma. Markmiðin marka leiðina að þeim draumum. Þegar við sameinum metnaðarfullt hugarfar og skýr, mælanleg markmið, fáum við öfluga blöndu: nýársheitin tendra neistann og markmiðin glæða logann. Láttu því ekki fyrri mistök draga úr þér kjarkinn í janúar. Faðmaðu vonina og þau fyrirheit sem búa í nýársheitunum, settu þér skýr markmið og fylgstu með framförunum. Aldrei hætta að trúa á kraft fersks upphafs. Með réttu jafnvægi geturðu skapað líf sem er nær því sem þú virkilega þráir. Höfundur er fyrrum framkvæmdastjóri Stjórnunarfélagsins og með 36 ára reynslu á sviði símenntunar, fyrirlestra- og námskeiðahalds.
Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk Skoðun
Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman Skoðun
Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar
Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar
Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar
Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk Skoðun
Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman Skoðun