Um jafnrétti kynslóða Una Hildardóttir skrifar 18. október 2019 08:30 Í gærkvöldi sat ég og horfði á 10 vikna gamla dóttur mína sofa. Með tölvuna í fanginu og funheitan tebolla í hendi fletti ég upp staðreyndum um loftslagsmótmæli ungs fólks í undirbúningi mínum fyrir landsfund Vinstri Grænna. Á meðan hún svaf áhyggjulaus í vöggunni opnaði ég skýrslu IPCC frá því í fyrra og byrjaði að renna yfir hana með öðru auganu. Ég hafði kynnt mér skýrsluna áður, las í gegnum hana þegar hún kom út á sínum tíma og gleymi seint þeim fréttaflutningi sem fylgdi útgáfu hennar. Um lokaútkall væri að ræða, stjórnvöld yrðu að bregðast við strax ef koma ætti í veg fyrir hamfarahlýnun af mannavöldum.Krafan um 2,5% Skýrslan hefur setið og gerjast í huga mínum síðan og ég verið minnt reglulega á hana. Skipuleggjendur loftslagsverkfalla ungs fólks um heim allan krefjast þess að ríkissthórnir, atvinurekendur og sveitarfélög svari kalli höfunda skýrslunnar og verji 2,5% af heimsframleiðslu í baráttuna gegn hlýnun jarðar. Á hverjum föstudegi birtast myndir í fjölmiðlum af rennblautum ungmennum á Austurvelli í bland við myndir af þúsundum ungmenna í kröfugöngu með Gretu Thunberg í einhverri Evrópskri stórborg sem minna á þessa ótvíræðu kröfu. Ég er minnt reglulega á skýrsluna í mínu starfi þar sem breyting á landnotkun og landbúnaði er reglulega til umræðu. Slíkar breytingar ásamt breytingum á borgarskipulagi, iðnaði og orkunotkun eru sérstaklega nefndar í skýrslunni sem nauðsynlegar forsendur fyrir árangri í baráttunni gegn hlýnun jarðar.Yfirferð verður að vitrun Þrátt fyrir að ég telji mig vera vel upplýstan umhverfissinna náði skýrslan að koma mér úr jafnvægi. Í því sem átti að vera stutt yfirferð en varð að vitrun rak ég augun í að samkvæmt niðurstöðum skýrslunnar verður hlýnun jarðar að mannavöldum orðin 1,5°c árið 2040 ef við bregðumst ekki við strax. Óafturkræfar afleiðingar á við ákafari þurrk, aukinn skort og fátækt, súrnun sjávar og hækkun sjávarborðs verða orðnar að veruleika ef við höldum áfram að óbreyttu. Ég teygði mig yfir ungbarnahreiðrið og leit aftur niður á dóttur mína, sem rumskaði örlítið við brakið í sófanum. Hún verður jafn gömul mér árið 2047 hugsaði ég. Það rann allt í einu upp fyrir mér hversu stuttan tíma við höfum í raun og veru. Verðum að setja loftslagsbreytingar í samhengi Þrátt fyrir ég hafi lengi talað fyrir því að íslensk stjórnvöld bregðist tafarlaust við hlýnun jarðar hafði ég aldrei náð að setja afleiðingarnar almennilega í samhengi. Með yfirþyrmandi loftslagskvíða lagði ég mig fram við að vera vel upplýst um framvindu mála en mér fannst sem raunverulegar breytingar, slakari lífsskilyrði og yfirvofandi neyðarástand vera svo fjarlægur raunveruleiki. Breytingarnar væru óræðar af því að í mínum huga verður enn tími til stefnu til að bregðast við og hægja á hlýnun jarðar þegar mín kynslóð tekur við stjórnvöldum. Þrátt fyrir að ekki væri hlustað á okkur núna væri alltaf hægt að snúa við blaðinu þegar við tökum í taumana. Mér fannst þær óræðar vegna þess að þær hefðu ekki áhrif á mín lífsgæði fyrr en um sextugt, sem er svo ónærtækt þegar maður er bara 28 ára. Ég las skýrsluna sem kölluð var „lokaútkall“ og „vekjaraklukka“ en það var eins og síminn væri stilltur á hljóðlaust, hann titraði en bjöllurnar hringdu ekki. Dóttir mín hélt áfram að sofa en ég vaknaði loksins við það að vekjaraklukkan setti hlutina í samhengi fyrir mig. Ég vil að dóttir mín hafi sömu möguleika og ég í lífinu. Ég vil ekki að hún þurfi að upplifa hnattrænt neyðarástand, ófrið og slakari lífsskilyrði en ég ólst upp við. Ég vil að hún fái tækifæri til þess að stunda útivist laus við áhyggjur um loftgæði og geti ferðast og upplifað nýja menningarheima eins og ég gerði á tvítugsaldri. Mikilvæg áminning Ég vil halda áfram að vinna að því að tryggja jafnrétti milli kynslóða, tryggja að hennar líf einkennist ekki af takmörkunum vegna þess að eldri kynslóðir lögðu sig ekki allar fram við að hægja á hlýnun jarðar. Eftir þessa hryllilegu áminningu heldur mín barátta áfram með meiri þrótti en áður, fyrir hana og öll hin börnin sem ekki hafa tækifæri til þess að tjá sig eða krefjast þess að stjórnvöld og stóriðjufyrirtæki um heim allan svari kalli komandi kynslóða um tafarlausar úrbætur.Höfundur er varaþingmaður Vinstri grænna. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Loftslagsmál Una Hildardóttir Mest lesið Hver er munurinn á því að neyta fíkniefna í jakkafötum eða í neyðarskýli? Bryndís Rós Morrison,Björk Davíðsdóttir Skoðun Stúlkur eiga undir högg að sækja í nauðgunarmálum Jörgen Ingimar Hansson Skoðun Börnin okkar Halla Karen Kristjánsdóttir,Anna Sigríður Guðnadóttir,Valdimar Birgisson Skoðun Það besta sem þú gerir fyrir loftslagið Halldór Björnsson Skoðun Varð að segja af sér ráðherradómi vegna vanhæfi – Er nú þrefaldur ráðherra, líka forsætisráðherra Ole Anton Bieltvedt Skoðun Allt að helmingslíkur á eyðingu byggðar á Íslandi Sigurður Loftur Thorlacius Skoðun Þú mátt vera afi (og ég má vera amma) Heiða Ingimarsdóttir Skoðun Ný Ölfusárbrú – af hverju svona brú? Guðmundur Valur Guðmundsson Skoðun Verstu kennarar í heimi Gígja Bjargardóttir Skoðun Dæmisaga úr raunveruleikanum Sigurður F. Sigurðarson Skoðun Skoðun Skoðun Börnin okkar Halla Karen Kristjánsdóttir,Anna Sigríður Guðnadóttir,Valdimar Birgisson skrifar Skoðun Á að kjósa það sama og síðast? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Setjum söguna í samhengi við nútímann Kristín Vala Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Stúlkur eiga undir högg að sækja í nauðgunarmálum Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Frelsi 2024 Baldur Karl Magnússon skrifar Skoðun Samgöngur eru heilbrigðismál Arna Lára Jónsdóttir skrifar Skoðun Vegferð í þágu barna skilar árangri Ásmundur Einar Daðason skrifar Skoðun Þjóðarátak í sölu á klósettpappír Bjarki Hjörleifsson skrifar Skoðun Skínandi skær í skammdeginu Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Rasismi Einar Helgason skrifar Skoðun Kæru ungu foreldrar Jóna Þórey Pétursdóttir skrifar Skoðun Það besta sem þú gerir fyrir loftslagið Halldór Björnsson skrifar Skoðun Þú mátt vera afi (og ég má vera amma) Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Orðfimi ungra menningarsinna Klara Nótt Egilson skrifar Skoðun Áhætta með tekjur af skemmtiferðaskipum Lúðvík Geirsson,Gunnar Tryggvason,Pétur Ólafsson skrifar Skoðun Frambjóðendur, gerið betur Steinunn Þórðardóttir skrifar Skoðun Greiðar samgöngur í Norðvesturkjördæmi Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun Ný og fersk örmyndskýrsla um hvalveiðar Rán Flygenring skrifar Skoðun Stuldur um hábjartan dag Herdís Dröfn Fjeldsted skrifar Skoðun 7.500 íbúðir á Reykjavíkurflugvelli? Ásdís Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Að kreista mjólkurkúna Björg Ágústsdóttir skrifar Skoðun Efnahagsmál eru loftslagsmál Steinunn Kristín Guðnadóttir skrifar Skoðun Nýtt húsnæðislánakerfi Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Flug til framtíðar Arnheiður Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Viðreisn boðar jafnvægi, forgangsröðun og ábyrgð Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Þurfum aftur alvöru náttúruvernd í umhverfisráðuneytið Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Varð að segja af sér ráðherradómi vegna vanhæfi – Er nú þrefaldur ráðherra, líka forsætisráðherra Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Allt að helmingslíkur á eyðingu byggðar á Íslandi Sigurður Loftur Thorlacius skrifar Skoðun Dæmisaga úr raunveruleikanum Sigurður F. Sigurðarson skrifar Skoðun Hin marguntöluðu orkuskipti í bílaflota landsmanna Þorgeir R. Valsson skrifar Sjá meira
Í gærkvöldi sat ég og horfði á 10 vikna gamla dóttur mína sofa. Með tölvuna í fanginu og funheitan tebolla í hendi fletti ég upp staðreyndum um loftslagsmótmæli ungs fólks í undirbúningi mínum fyrir landsfund Vinstri Grænna. Á meðan hún svaf áhyggjulaus í vöggunni opnaði ég skýrslu IPCC frá því í fyrra og byrjaði að renna yfir hana með öðru auganu. Ég hafði kynnt mér skýrsluna áður, las í gegnum hana þegar hún kom út á sínum tíma og gleymi seint þeim fréttaflutningi sem fylgdi útgáfu hennar. Um lokaútkall væri að ræða, stjórnvöld yrðu að bregðast við strax ef koma ætti í veg fyrir hamfarahlýnun af mannavöldum.Krafan um 2,5% Skýrslan hefur setið og gerjast í huga mínum síðan og ég verið minnt reglulega á hana. Skipuleggjendur loftslagsverkfalla ungs fólks um heim allan krefjast þess að ríkissthórnir, atvinurekendur og sveitarfélög svari kalli höfunda skýrslunnar og verji 2,5% af heimsframleiðslu í baráttuna gegn hlýnun jarðar. Á hverjum föstudegi birtast myndir í fjölmiðlum af rennblautum ungmennum á Austurvelli í bland við myndir af þúsundum ungmenna í kröfugöngu með Gretu Thunberg í einhverri Evrópskri stórborg sem minna á þessa ótvíræðu kröfu. Ég er minnt reglulega á skýrsluna í mínu starfi þar sem breyting á landnotkun og landbúnaði er reglulega til umræðu. Slíkar breytingar ásamt breytingum á borgarskipulagi, iðnaði og orkunotkun eru sérstaklega nefndar í skýrslunni sem nauðsynlegar forsendur fyrir árangri í baráttunni gegn hlýnun jarðar.Yfirferð verður að vitrun Þrátt fyrir að ég telji mig vera vel upplýstan umhverfissinna náði skýrslan að koma mér úr jafnvægi. Í því sem átti að vera stutt yfirferð en varð að vitrun rak ég augun í að samkvæmt niðurstöðum skýrslunnar verður hlýnun jarðar að mannavöldum orðin 1,5°c árið 2040 ef við bregðumst ekki við strax. Óafturkræfar afleiðingar á við ákafari þurrk, aukinn skort og fátækt, súrnun sjávar og hækkun sjávarborðs verða orðnar að veruleika ef við höldum áfram að óbreyttu. Ég teygði mig yfir ungbarnahreiðrið og leit aftur niður á dóttur mína, sem rumskaði örlítið við brakið í sófanum. Hún verður jafn gömul mér árið 2047 hugsaði ég. Það rann allt í einu upp fyrir mér hversu stuttan tíma við höfum í raun og veru. Verðum að setja loftslagsbreytingar í samhengi Þrátt fyrir ég hafi lengi talað fyrir því að íslensk stjórnvöld bregðist tafarlaust við hlýnun jarðar hafði ég aldrei náð að setja afleiðingarnar almennilega í samhengi. Með yfirþyrmandi loftslagskvíða lagði ég mig fram við að vera vel upplýst um framvindu mála en mér fannst sem raunverulegar breytingar, slakari lífsskilyrði og yfirvofandi neyðarástand vera svo fjarlægur raunveruleiki. Breytingarnar væru óræðar af því að í mínum huga verður enn tími til stefnu til að bregðast við og hægja á hlýnun jarðar þegar mín kynslóð tekur við stjórnvöldum. Þrátt fyrir að ekki væri hlustað á okkur núna væri alltaf hægt að snúa við blaðinu þegar við tökum í taumana. Mér fannst þær óræðar vegna þess að þær hefðu ekki áhrif á mín lífsgæði fyrr en um sextugt, sem er svo ónærtækt þegar maður er bara 28 ára. Ég las skýrsluna sem kölluð var „lokaútkall“ og „vekjaraklukka“ en það var eins og síminn væri stilltur á hljóðlaust, hann titraði en bjöllurnar hringdu ekki. Dóttir mín hélt áfram að sofa en ég vaknaði loksins við það að vekjaraklukkan setti hlutina í samhengi fyrir mig. Ég vil að dóttir mín hafi sömu möguleika og ég í lífinu. Ég vil ekki að hún þurfi að upplifa hnattrænt neyðarástand, ófrið og slakari lífsskilyrði en ég ólst upp við. Ég vil að hún fái tækifæri til þess að stunda útivist laus við áhyggjur um loftgæði og geti ferðast og upplifað nýja menningarheima eins og ég gerði á tvítugsaldri. Mikilvæg áminning Ég vil halda áfram að vinna að því að tryggja jafnrétti milli kynslóða, tryggja að hennar líf einkennist ekki af takmörkunum vegna þess að eldri kynslóðir lögðu sig ekki allar fram við að hægja á hlýnun jarðar. Eftir þessa hryllilegu áminningu heldur mín barátta áfram með meiri þrótti en áður, fyrir hana og öll hin börnin sem ekki hafa tækifæri til þess að tjá sig eða krefjast þess að stjórnvöld og stóriðjufyrirtæki um heim allan svari kalli komandi kynslóða um tafarlausar úrbætur.Höfundur er varaþingmaður Vinstri grænna.
Hver er munurinn á því að neyta fíkniefna í jakkafötum eða í neyðarskýli? Bryndís Rós Morrison,Björk Davíðsdóttir Skoðun
Varð að segja af sér ráðherradómi vegna vanhæfi – Er nú þrefaldur ráðherra, líka forsætisráðherra Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Skoðun Áhætta með tekjur af skemmtiferðaskipum Lúðvík Geirsson,Gunnar Tryggvason,Pétur Ólafsson skrifar
Skoðun Þurfum aftur alvöru náttúruvernd í umhverfisráðuneytið Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar
Skoðun Varð að segja af sér ráðherradómi vegna vanhæfi – Er nú þrefaldur ráðherra, líka forsætisráðherra Ole Anton Bieltvedt skrifar
Hver er munurinn á því að neyta fíkniefna í jakkafötum eða í neyðarskýli? Bryndís Rós Morrison,Björk Davíðsdóttir Skoðun
Varð að segja af sér ráðherradómi vegna vanhæfi – Er nú þrefaldur ráðherra, líka forsætisráðherra Ole Anton Bieltvedt Skoðun