Gervigreind í skólum: Tækifæri sem fáir eru að ræða? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar 16. apríl 2025 18:00 Umræðan um menntun á Íslandi snýst oft á tíðum um sömu þættina aftur og aftur. Reglulega heyrast raddir með eða á móti samræmdum prófum, símanotkun, mælingum á námsárangri og umræðum um agaleysi í skólum. Þetta eru vissulega mikilvæg mál, en gæti verið að við séum að missa af aðalatriðinu? Hvað ef við færum umræðuna lengra og veltum því fyrir okkur hvað það er raunverulega sem við viljum að nemendur læri og hvernig við getum tryggt að hver nemandi fái að þróast í takt við sína eigin getu og áhugasvið? Hvað ef það sem við ættum að vera að ræða er hvernig við getum undirbúið börnin okkar sem best fyrir framtíð þar sem tækni eins og gervigreind mun leika lykilhlutverk? Af hverju erum við föst í umræðu um samræmd próf og mælingar? Samræmd próf eru byggð á þeirri gömlu hugmynd að allir nemendur þurfi að sanna getu sína á sama tíma, með sama prófinu. En eru þau raunverulega að sýna það sem skiptir máli? Er ekki líklegra að þau séu einfaldlega að meta getu til að taka próf? Færnismat, sem nú er í innleiðingu í íslenskum skólum, er mikilvægt skref í átt að framtíðarlausn – því það leggur grunn að einstaklingsmiðuðu, gagnadrifnu námi þar sem gervigreind getur blómstrað. Þetta er frábært skref í átt að því að búa til kerfi þar sem gervigreind getur hjálpað okkur að gera kennslu enn skilvirkari og persónulegri. Hvað þurfum við að ræða í staðinn? Það sem skiptir máli er hvernig við búum nemendur undir að takast á við raunveruleg verkefni, nýta gagnrýna hugsun, sýna frumkvæði, samvinnu og sköpun. Þetta eru færniþættir sem verða enn mikilvægari í heimi sem mótast af gervigreind. Gervigreind er ekki bara fyrir þá nemendur sem eru eftir á í námi. Þvert á móti gagnast hún jafnt þeim sem eru afburðanemendur. Hún getur stytt námstíma, veitt einstaklingsmiðaðar áskoranir og aukið dýpt og breidd námsins. Þetta hefði ég gjarnan viljað sjá á minni skólagöngu, þar sem mörg tækifæri fóru fram hjá mér einmitt vegna þess að ég þurfti að fylgja sömu námsskrá og allir aðrir. Dæmi um skóla sem eru þegar byrjaðir Skólar eins og Alpha School í Bandaríkjunum og Squirrel AI í Kína eru góð dæmi um hvernig gervigreind getur umbreytt skólastarfi. Þar er námsefni sniðið sérstaklega að þörfum hvers nemanda. Nemendur hjá Alpha School ljúka bóklegu námi á tveimur klukkustundum á dag og nýta síðan tímann sem sparast í skapandi verkefni, lífsleikni og færni sem undirbýr þau fyrir framtíðina og bætir líðan í skólanum. Skref sem við þurfum að taka nú þegar: Opna umræðuna: Við þurfum að ræða opinberlega hvernig gervigreind getur breytt menntun til hins betra. Styðja færnismat: Byggja á færnismatinu sem er nú þegar til staðar sem grunn fyrir innleiðingu gervigreindar sem mun efla það mat og búa til raunverulegt gagnadrifið námsumhverfi. Mennta kennara í notkun gervigreindar: Kennarar þurfa að fá viðeigandi þjálfun í notkun gervigreindar svo þeir geti nýtt hana sem verkfæri í kennslu. Byrja strax með tilraunaverkefni: Skólar ættu strax að fá tækifæri til að prófa gervigreind í afmörkuðum verkefnum og deila reynslu sinni. Setja raunverulega færni í forgrunn: Breyta viðhorfi frá einkunnum og prófum yfir í raunverulega færni sem mun skipta máli í framtíðinni. Það er tími til kominn að umræðan um menntamál snúist um það sem raunverulega skiptir máli. Með því að taka umræðuna á þetta stig getum við undirbúið nemendur betur fyrir framtíð þar sem gervigreind verður ekki ógn heldur frábært tækifæri fyrir alla. Spurningin er ekki hvort við ætlum að nýta gervigreind í skólum, heldur hvort við gerum það með ábyrgð og mannlegum gildum að leiðarljósi. Ef við viljum móta framtíðina sjálf, þá þurfum við að hefja samtalið núna og innleiða gervigreind í íslenskt skólakerfi af hugrekki, skýrri sýn og með framtíð barnanna okkar að leiðarljósi. Þessi grein er hluti greina raðar um gervigreind, fyrri greinar; Fækkum kennurum um 90% - Áhrif gervigreindar á menntun.Snjallborgin eða Skuggaborgin Reykjavík – Gervigreindarknúið höfuðborgarsvæði. – Hvernig gervigreind og snjallmenni munu breyta framtíðarskipulagi.Með hjúkkuna upp í rúm og lækninn í vasanum - Hagnýting gervigreindar í heilsu- og heilbrigðisgeiranum.Gervigreind í daglegu lífi: 15 dæmi - Áhrif gervigreindar á daglegt lífGervigreindin tekur yfir vinnustaðinn; 15 dæmi– Áhrif gervigreindar á vinnustaðina Höfundur er ráðgjafi í nýsköpun. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Björgmundur Örn Guðmundsson Mest lesið Hörmulegur atburður í flugstöð Leifs Eiríkssonar Jón Pétursson Skoðun Forstjórinn stígur fram Örn Pálsson Skoðun Lífsgæði íbúa Mosfellsbæjar skert Regína Ásvaldsdóttir Skoðun Börnin á Gaza eru ekki í fríi Bjarni Fritzson,Blær Guðmundsdóttir ,Elías Rúni Þorsteinsson,Elísabet Thoroddsen,Gunnar Helgason,Linda Ólafsdóttir,Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir,Yrsa Þöll Gylfadóttir Skoðun Uppbygging í Grafarvogi eflir hverfið og mætir húsnæðiskrísunni á skynsaman hátt Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Eiga ellilífeyrir og örorkubætur að fylgja launavísitölu? Haukur Arnþórsson Skoðun Tilvera okkar er undarlegt ferðalag Hópur meðlima No Borders Skoðun Brimrót og veðragnýr í alþjóðamálum Árni Þór Sigurðsson Skoðun Mannréttindi fatlaðs fólks - orð og efndir Unnur Helga Óttarsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun Nennið þið plís blessaða ríkisstjórn! Derek T. Allen Skoðun Skoðun Skoðun Karlar, piltar og strákar Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Eiga ellilífeyrir og örorkubætur að fylgja launavísitölu? Haukur Arnþórsson skrifar Skoðun Ísland verður að vernda hafið og fiskimiðin frá námuvinnslu á hafsbotni Laura Sólveig Lefort Scheefer,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir,Belén García Ovide,Huld Hafliðadóttir skrifar Skoðun Nennið þið plís blessaða ríkisstjórn! Derek T. Allen skrifar Skoðun Ertu klár? Jakob Smári Magnússon skrifar Skoðun Kengúrur eða Þorskar: Hver forritar framtíð Íslands? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Börnin á Gaza eru ekki í fríi Bjarni Fritzson,Blær Guðmundsdóttir ,Elías Rúni Þorsteinsson,Elísabet Thoroddsen,Gunnar Helgason,Linda Ólafsdóttir,Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir,Yrsa Þöll Gylfadóttir skrifar Skoðun Mannréttindi fatlaðs fólks - orð og efndir Unnur Helga Óttarsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Brimrót og veðragnýr í alþjóðamálum Árni Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Forstjórinn stígur fram Örn Pálsson skrifar Skoðun Lífsgæði íbúa Mosfellsbæjar skert Regína Ásvaldsdóttir skrifar Skoðun Lestur lykillinn að endurhæfingu? Hvað ef lestur væri lykillinn út? Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Tilvera okkar er undarlegt ferðalag Hópur meðlima No Borders skrifar Skoðun Uppbygging í Grafarvogi eflir hverfið og mætir húsnæðiskrísunni á skynsaman hátt Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Það að þrá börn eða ekki Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Tímanna tákn? Hólmgeir Baldursson skrifar Skoðun Hörmulegur atburður í flugstöð Leifs Eiríkssonar Jón Pétursson skrifar Skoðun Kvótaverð, veiðigjald, fjárfesting og arðsemi í sjávarútvegi Ásgeir Daníelsson skrifar Skoðun Getur Seljaskóli núna orðið símalaus skóli, Jóhanna? Kristín Jónsdóttir skrifar Skoðun Gagnsæi og traust á raforkumarkaði Einar S Einarsson skrifar Skoðun Ef þetta er rétt – hvað er þá rangt? Anna Berg Samúelsdóttir skrifar Skoðun Hvað er þetta MG? Júlíana Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sjúkraþyrlu sem allra fyrst, kerfi sem veitir lífsbjörg Gunnar Svanur Einarsson skrifar Skoðun Ríkisstofnun forherðist við gagnrýni Björn Ólafsson skrifar Skoðun Bylting, bóla, bölvun - bull? Brynjólfur Þorvarðsson skrifar Skoðun Eru smáþjóðir stikkfríar? Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Ákall Valdimar Júlíusson skrifar Skoðun Á að leyfa eða halda áfram að banna? Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Íslenski fáninn fyrir samstöðu ekki mismunun Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Jafnlaunabarnið og baðvatnið Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Sjá meira
Umræðan um menntun á Íslandi snýst oft á tíðum um sömu þættina aftur og aftur. Reglulega heyrast raddir með eða á móti samræmdum prófum, símanotkun, mælingum á námsárangri og umræðum um agaleysi í skólum. Þetta eru vissulega mikilvæg mál, en gæti verið að við séum að missa af aðalatriðinu? Hvað ef við færum umræðuna lengra og veltum því fyrir okkur hvað það er raunverulega sem við viljum að nemendur læri og hvernig við getum tryggt að hver nemandi fái að þróast í takt við sína eigin getu og áhugasvið? Hvað ef það sem við ættum að vera að ræða er hvernig við getum undirbúið börnin okkar sem best fyrir framtíð þar sem tækni eins og gervigreind mun leika lykilhlutverk? Af hverju erum við föst í umræðu um samræmd próf og mælingar? Samræmd próf eru byggð á þeirri gömlu hugmynd að allir nemendur þurfi að sanna getu sína á sama tíma, með sama prófinu. En eru þau raunverulega að sýna það sem skiptir máli? Er ekki líklegra að þau séu einfaldlega að meta getu til að taka próf? Færnismat, sem nú er í innleiðingu í íslenskum skólum, er mikilvægt skref í átt að framtíðarlausn – því það leggur grunn að einstaklingsmiðuðu, gagnadrifnu námi þar sem gervigreind getur blómstrað. Þetta er frábært skref í átt að því að búa til kerfi þar sem gervigreind getur hjálpað okkur að gera kennslu enn skilvirkari og persónulegri. Hvað þurfum við að ræða í staðinn? Það sem skiptir máli er hvernig við búum nemendur undir að takast á við raunveruleg verkefni, nýta gagnrýna hugsun, sýna frumkvæði, samvinnu og sköpun. Þetta eru færniþættir sem verða enn mikilvægari í heimi sem mótast af gervigreind. Gervigreind er ekki bara fyrir þá nemendur sem eru eftir á í námi. Þvert á móti gagnast hún jafnt þeim sem eru afburðanemendur. Hún getur stytt námstíma, veitt einstaklingsmiðaðar áskoranir og aukið dýpt og breidd námsins. Þetta hefði ég gjarnan viljað sjá á minni skólagöngu, þar sem mörg tækifæri fóru fram hjá mér einmitt vegna þess að ég þurfti að fylgja sömu námsskrá og allir aðrir. Dæmi um skóla sem eru þegar byrjaðir Skólar eins og Alpha School í Bandaríkjunum og Squirrel AI í Kína eru góð dæmi um hvernig gervigreind getur umbreytt skólastarfi. Þar er námsefni sniðið sérstaklega að þörfum hvers nemanda. Nemendur hjá Alpha School ljúka bóklegu námi á tveimur klukkustundum á dag og nýta síðan tímann sem sparast í skapandi verkefni, lífsleikni og færni sem undirbýr þau fyrir framtíðina og bætir líðan í skólanum. Skref sem við þurfum að taka nú þegar: Opna umræðuna: Við þurfum að ræða opinberlega hvernig gervigreind getur breytt menntun til hins betra. Styðja færnismat: Byggja á færnismatinu sem er nú þegar til staðar sem grunn fyrir innleiðingu gervigreindar sem mun efla það mat og búa til raunverulegt gagnadrifið námsumhverfi. Mennta kennara í notkun gervigreindar: Kennarar þurfa að fá viðeigandi þjálfun í notkun gervigreindar svo þeir geti nýtt hana sem verkfæri í kennslu. Byrja strax með tilraunaverkefni: Skólar ættu strax að fá tækifæri til að prófa gervigreind í afmörkuðum verkefnum og deila reynslu sinni. Setja raunverulega færni í forgrunn: Breyta viðhorfi frá einkunnum og prófum yfir í raunverulega færni sem mun skipta máli í framtíðinni. Það er tími til kominn að umræðan um menntamál snúist um það sem raunverulega skiptir máli. Með því að taka umræðuna á þetta stig getum við undirbúið nemendur betur fyrir framtíð þar sem gervigreind verður ekki ógn heldur frábært tækifæri fyrir alla. Spurningin er ekki hvort við ætlum að nýta gervigreind í skólum, heldur hvort við gerum það með ábyrgð og mannlegum gildum að leiðarljósi. Ef við viljum móta framtíðina sjálf, þá þurfum við að hefja samtalið núna og innleiða gervigreind í íslenskt skólakerfi af hugrekki, skýrri sýn og með framtíð barnanna okkar að leiðarljósi. Þessi grein er hluti greina raðar um gervigreind, fyrri greinar; Fækkum kennurum um 90% - Áhrif gervigreindar á menntun.Snjallborgin eða Skuggaborgin Reykjavík – Gervigreindarknúið höfuðborgarsvæði. – Hvernig gervigreind og snjallmenni munu breyta framtíðarskipulagi.Með hjúkkuna upp í rúm og lækninn í vasanum - Hagnýting gervigreindar í heilsu- og heilbrigðisgeiranum.Gervigreind í daglegu lífi: 15 dæmi - Áhrif gervigreindar á daglegt lífGervigreindin tekur yfir vinnustaðinn; 15 dæmi– Áhrif gervigreindar á vinnustaðina Höfundur er ráðgjafi í nýsköpun.
Börnin á Gaza eru ekki í fríi Bjarni Fritzson,Blær Guðmundsdóttir ,Elías Rúni Þorsteinsson,Elísabet Thoroddsen,Gunnar Helgason,Linda Ólafsdóttir,Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir,Yrsa Þöll Gylfadóttir Skoðun
Uppbygging í Grafarvogi eflir hverfið og mætir húsnæðiskrísunni á skynsaman hátt Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun
Skoðun Ísland verður að vernda hafið og fiskimiðin frá námuvinnslu á hafsbotni Laura Sólveig Lefort Scheefer,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir,Belén García Ovide,Huld Hafliðadóttir skrifar
Skoðun Börnin á Gaza eru ekki í fríi Bjarni Fritzson,Blær Guðmundsdóttir ,Elías Rúni Þorsteinsson,Elísabet Thoroddsen,Gunnar Helgason,Linda Ólafsdóttir,Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir,Yrsa Þöll Gylfadóttir skrifar
Skoðun Mannréttindi fatlaðs fólks - orð og efndir Unnur Helga Óttarsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Lestur lykillinn að endurhæfingu? Hvað ef lestur væri lykillinn út? Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar
Skoðun Uppbygging í Grafarvogi eflir hverfið og mætir húsnæðiskrísunni á skynsaman hátt Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Börnin á Gaza eru ekki í fríi Bjarni Fritzson,Blær Guðmundsdóttir ,Elías Rúni Þorsteinsson,Elísabet Thoroddsen,Gunnar Helgason,Linda Ólafsdóttir,Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir,Yrsa Þöll Gylfadóttir Skoðun
Uppbygging í Grafarvogi eflir hverfið og mætir húsnæðiskrísunni á skynsaman hátt Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun