Viska þarf að standa vörð um sérfræðinga á vinnumarkaði Kristjana Mjöll Jónsdóttir Hjörvar skrifar 14. apríl 2025 07:00 Viska er meðal yngstu stéttarfélaga landsins og varð formlega til 1. janúar 2024 með sameiningu þriggja stéttarfélaga innan BHM. Eitt þessara stéttarfélaga var félagið mitt, Stéttarfélag bókasafns- og upplýsingafræðinga. SBU var rótgróið félag með öflugt félagsfólk með djúpa réttlætiskennd, en við vorum fámenn og oft leið okkur sem að rödd okkar í samfélaginu eða við kjarasamningsborðið væri lítil. Það var því okkur sem sátum í stjórn SBU augljós ágóði að sameinast í sterkt og öflugt félag sem gæti veitt framúrskarandi þjónustu og hefði burði til að berjast af krafti fyrir réttindum félagsfólks. Þessi vegferð hefur reynst farsæl. Nú þegar höfum við í Visku markað okkur mikilvæga stöðu – félagið er orðið eitt af stærstu stéttarfélögum landsins með vel skipulagða og burðuga skrifstofu sem veitir metnaðarfulla og markvissa þjónustu við félagsfólk og er tilbúin til að mæta þeim áskorunum sem fram undan eru. Félagið sýndi styrk sinn í kjarasamningsviðræðum síðasta árs með undirritun samninga við ríkið, sveitarfélögin og Reykjavíkurborg sem gilda næstu fjögur ár. Á þessu samningstímabili ber okkur í Visku að vinna skipulega að því að tryggja eftirfylgni þeirra bókana sem fylgdu í samningunum. Jafnframt þurfum við að halda áfram að beita okkur fyrir öðrum mikilvægum hagsmunamálum sem snerta félagsfólk beint, þótt þau falli ekki undir hefðbundna kjarasamninga. Slík nálgun krefst skýrrar framtíðarsýnar, þrautseigju og öflugrar hagsmunagæslu. Starfsmatskerfi sem meta fjölbreytta hæfni Viska þarf að standa vörð um fjölbreytta hagsmuni háskólamenntaðra sérfræðinga – hóps sem starfar víða í samfélaginu og gegnir lykilhlutverkum á mörgum sviðum, en hefur of lengi setið eftir þegar kemur að kjörum og viðurkenningu á sínu framlagi. Eitt brýnasta verkefnið er að takast á við ósanngjarna stöðu margs félagsfólks í starfsmatskerfum og launatöflum hins opinbera, þar sem virði starfa þeirra er skekkt og sú sérfræðikunnátta sem þau leggja til í starfi sínu er ekki metin að verðleikum. Þetta eru krefjandi störf sem byggja á dýrmætri huglægri færni – samskiptahæfni, tilfinningagreind og faglegri umhyggju – eiginleikum sem halda samfélaginu gangandi en eru ekki metin til launa í kerfunum. Samfélagið þarf að viðurkenna raunverulegt virði þessara starfa, ekki aðeins í orði heldur einnig í launasetningu. Einnig þarf að tryggja félagsfólki aðgengi að símenntun og starfsþróun, faglegu sjálfstæði og heilbrigðu starfsumhverfi þar sem krafa er gerð um árangur án þröngra mælikvarða. Sérfræðingar vinna oft undir miklu andlegu og faglegu álagi og mikilvægt er að byggja upp stuðningskerfi sem eykur vellíðan og dregur úr kulnun. Jafnframt þarf að tryggja atvinnuöryggi og skýra starfsferla. Námslánakerfið – réttlæti fyrir alla kynslóðir Breytingar á námslánakerfinu með tilkomu Menntasjóðs námsmanna voru sannarlega tilraun til bóta, við eigum þó eftir að sjá hvort hún hafi virkað. Hins vegar má ekki horfa fram hjá þeim sem tóku lán hjá Lánasjóði íslenskra námsmanna (LÍN) og eru enn að greiða af þeim. Mörg sitja uppi með há lán, án möguleika á einhverslags niðurfellingu – og eru mörg í þeirri stöðu að greiða af lánum sínum út ævina. Þetta á sérstaklega við þau sem hófu störf seint, meðal annars vegna þess að starfsferill þeirra krafðist langrar menntunar, og þau sem hafa unnið störf þar sem krafist er háskólamenntunar án þess að launasetningin hafi endurspeglað þá menntun. Fjölmörg hafa einnig orðið fyrir tekjuskerðingu eða starfað lengi í láglaunastörfum þrátt fyrir sérfræðiþekkingu – og bera þess vegna hlutfallslega þyngri byrðar af námslánum sínum. Ef við ætlum að byggja upp réttlátt samfélag sem metur menntun að verðleikum, þá verðum við einnig að veita þessum hópi réttláta meðferð. Viska þarf að setja þessi mál á dagskrá og þrýsta á um leiðréttingu fyrir þau sem enn greiða af sínum LÍN námslánum. Framboð til stjórnar Visku Á undanförnum árum hef ég lagt mig fram um að vinna að uppbyggingu öflugs stéttarfélags, fyrst sem formaður Stéttarfélags bókasafns- og upplýsingafræðinga (SBU) og síðar sem gjaldkeri stjórnar Visku. Sú reynsla hefur fært mér dýrmæta innsýn í þau tækifæri sem felast í samstöðu – en einnig þá kerfisbundnu veikleika sem þarf að takast á við af festu og fagmennsku. Ég býð mig því fram til áframhaldandi setu í stjórn Visku en kosningar eru hafnar og standa yfir til miðvikudagsins 16. apríl. Hljóti ég stuðning og traust félagsfólksmun ég halda áfram að leggja áherslu á að Viska vinni fyrir sanngjörnum kjörum fyrir allt félagsfólk sitt, bjóði upp á öfluga þjónustu og sé sýnilegt stéttarfélag sem lætur til sín taka í þágu félagsfólks okkar, félagsfólks sem leggur sitt af mörkum til samfélagsins á hverjum einasta degi. Höfundur er upplýsingafræðingur og frambjóðandi til áframhaldandi setu í stjórn Visku stéttarfélags. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kjaramál Mest lesið Halldór 09.08.2025 Halldór Lagaleg réttindi skipta máli Kári Garðarsson Skoðun Hver rödd skiptir máli! Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun Pride and Progress: Advancing Equality Through Unity Clara Ganslandt Skoðun Til ritstjóra DV Ívar Halldórsson Skoðun Baráttan um þjóðarsálina Alexandra Briem Skoðun Sjö staðreyndir í útlendingamálum Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun Sumarorlofið fór í baráttuna fyrir barni - er það sanngjarnt? Sigríður Auðunsdóttir Skoðun Við stöndum þeim næst en fáum ekki rödd Svava Bjarnadóttir Skoðun Svargrein: Ísland á víst að íhuga aðild að ESB Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun Skoðun Skoðun Baráttan um þjóðarsálina Alexandra Briem skrifar Skoðun Lagaleg réttindi skipta máli Kári Garðarsson skrifar Skoðun Pride and Progress: Advancing Equality Through Unity Clara Ganslandt skrifar Skoðun Hver rödd skiptir máli! Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Sýnum þeim frelsið Þorbjörg Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Endurhæfing skiptir öllu máli í Parkinson Helga G Halldórsdóttir skrifar Skoðun Hinsegin í vinnunni Halla Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Við stöndum þeim næst en fáum ekki rödd Svava Bjarnadóttir skrifar Skoðun Sumarorlofið fór í baráttuna fyrir barni - er það sanngjarnt? Sigríður Auðunsdóttir skrifar Skoðun Sjálfstæðisstefnan og frelsið Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Sjö staðreyndir í útlendingamálum Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Þegar fjölbreytileikinn verður ógn: Afneitun, andstaða og ótti við hið mannlega Haukur Logi Jóhannsson skrifar Skoðun Einmanaleiki: Skortir þig tengsl við þig eða aðra? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar Skoðun Svargrein: Ísland á víst að íhuga aðild að ESB Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Fjölbreytni í endurhæfingu skiptir máli Hólmfríður Einarsdóttir skrifar Skoðun Sumarfríinu aflýst Sigurður Helgi Pálmason skrifar Skoðun Úr skotgröfum í netkerfin: Netárásir á innviði Vesturlanda Ýmir Vigfússon skrifar Skoðun Fordómar gagnvart hinsegin fólki – Reynslusaga Geir Gunnar Markússon skrifar Skoðun „Er allt í lagi?“ Olga Björt Þórðardóttir skrifar Skoðun Göngum í Haag hópinn Þórhildur Sunna Ævarsdóttir skrifar Skoðun Kirkjuklukkur hringja Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Gerir háskólanám þig að grunnskólakennara? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Stríð skapar ekki frið Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Íslenska stóðhryssan og Evrópa Hallgerður Ljósynja Hauksdóttir skrifar Skoðun Hvammsvirkjun – Skyldur ráðherra og réttur samfélagsins Eggert Valur Guðmundsson skrifar Skoðun Norska leiðin er fasismi Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Um mýkt, menntun og von Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Höfum alla burði til þess Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Tímabær rannsókn dómsmálaráðuneytisins Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Umsókn krefst ákvörðunar – ekki ákalls Erna Bjarnadóttir skrifar Sjá meira
Viska er meðal yngstu stéttarfélaga landsins og varð formlega til 1. janúar 2024 með sameiningu þriggja stéttarfélaga innan BHM. Eitt þessara stéttarfélaga var félagið mitt, Stéttarfélag bókasafns- og upplýsingafræðinga. SBU var rótgróið félag með öflugt félagsfólk með djúpa réttlætiskennd, en við vorum fámenn og oft leið okkur sem að rödd okkar í samfélaginu eða við kjarasamningsborðið væri lítil. Það var því okkur sem sátum í stjórn SBU augljós ágóði að sameinast í sterkt og öflugt félag sem gæti veitt framúrskarandi þjónustu og hefði burði til að berjast af krafti fyrir réttindum félagsfólks. Þessi vegferð hefur reynst farsæl. Nú þegar höfum við í Visku markað okkur mikilvæga stöðu – félagið er orðið eitt af stærstu stéttarfélögum landsins með vel skipulagða og burðuga skrifstofu sem veitir metnaðarfulla og markvissa þjónustu við félagsfólk og er tilbúin til að mæta þeim áskorunum sem fram undan eru. Félagið sýndi styrk sinn í kjarasamningsviðræðum síðasta árs með undirritun samninga við ríkið, sveitarfélögin og Reykjavíkurborg sem gilda næstu fjögur ár. Á þessu samningstímabili ber okkur í Visku að vinna skipulega að því að tryggja eftirfylgni þeirra bókana sem fylgdu í samningunum. Jafnframt þurfum við að halda áfram að beita okkur fyrir öðrum mikilvægum hagsmunamálum sem snerta félagsfólk beint, þótt þau falli ekki undir hefðbundna kjarasamninga. Slík nálgun krefst skýrrar framtíðarsýnar, þrautseigju og öflugrar hagsmunagæslu. Starfsmatskerfi sem meta fjölbreytta hæfni Viska þarf að standa vörð um fjölbreytta hagsmuni háskólamenntaðra sérfræðinga – hóps sem starfar víða í samfélaginu og gegnir lykilhlutverkum á mörgum sviðum, en hefur of lengi setið eftir þegar kemur að kjörum og viðurkenningu á sínu framlagi. Eitt brýnasta verkefnið er að takast á við ósanngjarna stöðu margs félagsfólks í starfsmatskerfum og launatöflum hins opinbera, þar sem virði starfa þeirra er skekkt og sú sérfræðikunnátta sem þau leggja til í starfi sínu er ekki metin að verðleikum. Þetta eru krefjandi störf sem byggja á dýrmætri huglægri færni – samskiptahæfni, tilfinningagreind og faglegri umhyggju – eiginleikum sem halda samfélaginu gangandi en eru ekki metin til launa í kerfunum. Samfélagið þarf að viðurkenna raunverulegt virði þessara starfa, ekki aðeins í orði heldur einnig í launasetningu. Einnig þarf að tryggja félagsfólki aðgengi að símenntun og starfsþróun, faglegu sjálfstæði og heilbrigðu starfsumhverfi þar sem krafa er gerð um árangur án þröngra mælikvarða. Sérfræðingar vinna oft undir miklu andlegu og faglegu álagi og mikilvægt er að byggja upp stuðningskerfi sem eykur vellíðan og dregur úr kulnun. Jafnframt þarf að tryggja atvinnuöryggi og skýra starfsferla. Námslánakerfið – réttlæti fyrir alla kynslóðir Breytingar á námslánakerfinu með tilkomu Menntasjóðs námsmanna voru sannarlega tilraun til bóta, við eigum þó eftir að sjá hvort hún hafi virkað. Hins vegar má ekki horfa fram hjá þeim sem tóku lán hjá Lánasjóði íslenskra námsmanna (LÍN) og eru enn að greiða af þeim. Mörg sitja uppi með há lán, án möguleika á einhverslags niðurfellingu – og eru mörg í þeirri stöðu að greiða af lánum sínum út ævina. Þetta á sérstaklega við þau sem hófu störf seint, meðal annars vegna þess að starfsferill þeirra krafðist langrar menntunar, og þau sem hafa unnið störf þar sem krafist er háskólamenntunar án þess að launasetningin hafi endurspeglað þá menntun. Fjölmörg hafa einnig orðið fyrir tekjuskerðingu eða starfað lengi í láglaunastörfum þrátt fyrir sérfræðiþekkingu – og bera þess vegna hlutfallslega þyngri byrðar af námslánum sínum. Ef við ætlum að byggja upp réttlátt samfélag sem metur menntun að verðleikum, þá verðum við einnig að veita þessum hópi réttláta meðferð. Viska þarf að setja þessi mál á dagskrá og þrýsta á um leiðréttingu fyrir þau sem enn greiða af sínum LÍN námslánum. Framboð til stjórnar Visku Á undanförnum árum hef ég lagt mig fram um að vinna að uppbyggingu öflugs stéttarfélags, fyrst sem formaður Stéttarfélags bókasafns- og upplýsingafræðinga (SBU) og síðar sem gjaldkeri stjórnar Visku. Sú reynsla hefur fært mér dýrmæta innsýn í þau tækifæri sem felast í samstöðu – en einnig þá kerfisbundnu veikleika sem þarf að takast á við af festu og fagmennsku. Ég býð mig því fram til áframhaldandi setu í stjórn Visku en kosningar eru hafnar og standa yfir til miðvikudagsins 16. apríl. Hljóti ég stuðning og traust félagsfólksmun ég halda áfram að leggja áherslu á að Viska vinni fyrir sanngjörnum kjörum fyrir allt félagsfólk sitt, bjóði upp á öfluga þjónustu og sé sýnilegt stéttarfélag sem lætur til sín taka í þágu félagsfólks okkar, félagsfólks sem leggur sitt af mörkum til samfélagsins á hverjum einasta degi. Höfundur er upplýsingafræðingur og frambjóðandi til áframhaldandi setu í stjórn Visku stéttarfélags.
Skoðun Sumarorlofið fór í baráttuna fyrir barni - er það sanngjarnt? Sigríður Auðunsdóttir skrifar
Skoðun Þegar fjölbreytileikinn verður ógn: Afneitun, andstaða og ótti við hið mannlega Haukur Logi Jóhannsson skrifar