Geðheilbrigðiskerfi án sálfræðinga, hvernig hljómar það? María Mjöll Björnsdóttir skrifar 18. nóvember 2024 08:01 Tölum um geðheilbrigðismál og tölum um laun sálfræðinga hjá hinu opinbera. Almennar upplýsingar:María er 29 ára, einhleyp og barnlaus kona búsett í eigin íbúð í Reykjavík. Hún hefur lokið meistaranámi í klínískri sálfræði og starfar sem sálfræðingur á Landspítala. Hún metur fjárhagsstöðu sína sem slæma. Einhvernvegin svona byrja flestar greiningarskýrslur sem ég rita daglega í mínu starfi sem sálfræðingur á Landspítala, nema þessar upplýsingar eiga við um mig og endurspegla stöðu mína í dag. Ég sinni greiningum á geð- og taugaþroskavanda hjá skjólstæðingum geðsviðs Landspítala. Þeir eiga það allir sameiginlegt að vera í greiningu og/eða meðferð í 3. línu þjónustu. Fyrir þá sem ekki vita þá sinnir 3. lína fólki sem er oft með flókinn, alvarlegan, langvarandi og/eða samsettan geðvanda og ákveðinn hópur af okkar skjólstæðingum er í sjálfsvígshættu til lengri tíma. Greining og meðferð á vanda skjólstæðinga okkar er oft mjög sérhæfð og af því tagi að erfitt eða ómögulegt er að nálgast hana annarsstaðar eða á öðrum þjónustustigum. Í ákveðnum tilfellum sinnum við þó ekki eingöngu skjólstæðingum okkar heldur erum við einnig í reglulegum samskiptum við aðstandendur, aðrar stofnanir og þá sem koma að lífi einstaklingsins. Á Landspítala starfar fjöldi framúrskarandi sálfræðinga á göngu- og dagdeildum, innlagnardeildum, á bráðaþjónustu geðsviðs og vefrænum deildum. Starf okkar á mismunandi deildum og teymum er verulega sérhæft og faglegt, auk þess að gagnreyndum meðferðum er eingöngu beitt. Einn helsti gallinn við vinnuna mína er að ég á erfitt með að lifa á henni. Eftir fimm ára háskólanám og þriggja og hálfs árs starfsreynslu eru grunnlaun mín 652.136kr og þegar ég segi grunnlaun á ég við mín einu laun þar sem flestir sálfræðingar á Landspítala vinna eingöngu dagvinnu og eiga ekki möguleika á yfirvinnu. Ég fæ um 400.000kr útborgað hver mánaðarmót og borga þá mín lán og gjöld og geri svo mitt besta að eyða sem minnstum pening svo ég geti nú verslað inn fyrir mig og kisuna mína undir lok mánaðar. Vegna minna tekna sem sálfræðingur í 3. línu er ég í annarri vinnu til þess að geta lagt inná varasjóð, nú eða bara til að gera eitthvað skemmtilegt með vinkonum mínum án þess að þurfa að hafa fjárhagsáhyggjur í kjölfarið. Ég er heppin að aðstæður mínar bjóða uppá að ég geti verið í annarri vinnu en á sama tíma er verulega krefjandi að vera í meira en 100% vinnu í starfi eins og mínu. Ég er heppin að eiga bara litla kisu sem krefst ekki mikils penings frá mér því eins og staðan er í dag ætti ég ekki efni á því að eiga barn nema þurfa reiða mig algjörlega á maka minn (ef ég nú ætti hann) og ég veit fyrir víst að það er staða margra samstarfsfélaga minna. Ég valdi mér þetta starf og þennan vinnustað af öllum öðrum ástæðum en launanna vegna en á sama tíma átti ég aldrei von á því að þurfa vinna jafn mikið aukalega og ég geri eða leigja íbúðina mína reglulega út á Airbnb og flytja tímabundið heim til foreldra minna til þess eins að afla mannsæmandi tekna. Þegar umræða um laun koma upp í mínum vinahópum sit ég aldrei þessu vant frekar þögul og nenni yfirleitt ekki að taka þátt í þessu en þegar ég tjái mig og segi fólki í kringum mig frá laununum mínum trúa þau mér ekki. Mér finnst í raun ótrúlegt að umræða um kjör sálfræðinga hjá hinu opinbera hafi aldrei ratað í fjölmiðla né verið nefnd af öllum þeim stjórnmálamönnum sem keppast nú um að lofa öllu fögru fyrir geðheilbrigðiskerfið og hvað þeir ætla að breyta öllu til hins betra. Það væri kannski gott að byrja á því að semja við Sálfræðingafélag Íslands, sem er nú með lausa samninga, um laun sem við getum lifað á, en án okkar starfskrafta er helvíti erfitt að ætla að styrkja geðheilbrigðiskerfið. Árið 2023 sögðu rúmlega 20% sálfræðinga Landspítala upp störfum og má rekja hluta þeirra uppsagna beint til kjarasamninga ríkisins við stofnunina en áætla má að sálfræðingar hækki í grunnlaunum starfi þeir hjá öllum öðrum ríkisstofnunum. Uppsagnir sálfræðinga á Landspítala eiga að vera áhyggjuefni fyrir ráðamenn þessarar þjóðar. Við þurfum fólk til þess að sinna þessum störfum og af ofangreindum ástæðum þá er kerfið ekki beint til þess gert að halda færum og sérhæfðum sálfræðingum í lífsnauðsynlegum störfum. Höldum áfram að tala um geðheilbrigðismál en byrjum líka að tala um máttarstólp geðheilbrigðiskerfisins sem eru sálfræðingar. Höfundur er klínískur sálfræðingur á Landspítala. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Geðheilbrigði Mest lesið Ef þið þurfið að segja upphátt að þið séuð ekki rasistar... Nichole Leigh Mosty Skoðun 56.000 krónur í vasa Kópavogsbúa Ásdís Kristjánsdóttir Skoðun Af hverju byggjum við innan gróinna hverfa? Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun NordAN: Vegið að norrænni forvarnarstefnu Siv Friðleifsdóttir Skoðun Kemur þín háskólagráða úr kornflakes pakka? Davíð Már Sigurðsson Skoðun Hugleiðingar og skoðanaskipti um rasisma og útlendingahatur Ole Anton Bieltvedt Skoðun Það ætti ekki vera í boði að útskifa fólk úr viðtalstímum hjá geðlæknum Atli Már Haraldsson Zebitz Skoðun Þéttari byggð: Hver nýtur ábatans — og hver borgar brúsann? Daði Freyr Ólafsson Skoðun Er stríðsglæpamaður í rútunni? Ragnhildur Hólmgeirsdóttir, Hrönn Guðmundsdóttir Skoðun Hinn óseðjandi Eiríkur Ólafsson Skoðun Skoðun Skoðun Kemur þín háskólagráða úr kornflakes pakka? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Hinn óseðjandi Eiríkur Ólafsson skrifar Skoðun Þéttari byggð: Hver nýtur ábatans — og hver borgar brúsann? Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Það ætti ekki vera í boði að útskifa fólk úr viðtalstímum hjá geðlæknum Atli Már Haraldsson Zebitz skrifar Skoðun Ef þið þurfið að segja upphátt að þið séuð ekki rasistar... Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Hugleiðingar og skoðanaskipti um rasisma og útlendingahatur Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun 56.000 krónur í vasa Kópavogsbúa Ásdís Kristjánsdóttir skrifar Skoðun NordAN: Vegið að norrænni forvarnarstefnu Siv Friðleifsdóttir skrifar Skoðun Af hverju byggjum við innan gróinna hverfa? Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Gigt, vinnumarkaðurinn, fjölgun hlutastarfa og viðeigandi aðlögun Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Er stríðsglæpamaður í rútunni? Ragnhildur Hólmgeirsdóttir, Hrönn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Til hamingju með sjómannadaginn Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Er ekki tími til kominn að tengja? Kristín María Birgisdóttir skrifar Skoðun Barnasáttmáli fyrir öll börn Guðný Björk Eydal,Paola Cardenas skrifar Skoðun Ójafnvægið sem heimurinn býr við – og skellur á Bakka Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Bensínstöðvardíll og Birkimelur Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Trollveiðar og veiðiráðgjöf Magnús Jónsson skrifar Skoðun Gríðarlegir hagsmunir í húfi Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Skynsamleg forgangsröðun fjár Ragnhildur Jónsdóttir skrifar Skoðun Eins skýrt og það verður Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Tjáningarfrelsi, gagnrýni og Snorri Másson Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Að sameinast fjölskyldu sinni Guðrún Brynjólfsdóttir skrifar Skoðun Þögnin sem skapaði ótta – arfleifð Þórarins í Sameyki Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Súrdeigsbrauð, ilmkjarnaolíur og Samtökin 78 Snorri Másson skrifar Skoðun Eru forvarnir í hættu? Dagbjört Harðardóttir skrifar Skoðun Tveir alþingismenn og Gaza Sverrir Agnarsson skrifar Skoðun Hver borgar fyrir ódýrar lóðir? Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Erum við að lengja dauðann en ekki lífið? Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Mikill munur á aðgengi að líknarmeðferð í Evrópu Kristín Lára Ólafsdóttir skrifar Sjá meira
Tölum um geðheilbrigðismál og tölum um laun sálfræðinga hjá hinu opinbera. Almennar upplýsingar:María er 29 ára, einhleyp og barnlaus kona búsett í eigin íbúð í Reykjavík. Hún hefur lokið meistaranámi í klínískri sálfræði og starfar sem sálfræðingur á Landspítala. Hún metur fjárhagsstöðu sína sem slæma. Einhvernvegin svona byrja flestar greiningarskýrslur sem ég rita daglega í mínu starfi sem sálfræðingur á Landspítala, nema þessar upplýsingar eiga við um mig og endurspegla stöðu mína í dag. Ég sinni greiningum á geð- og taugaþroskavanda hjá skjólstæðingum geðsviðs Landspítala. Þeir eiga það allir sameiginlegt að vera í greiningu og/eða meðferð í 3. línu þjónustu. Fyrir þá sem ekki vita þá sinnir 3. lína fólki sem er oft með flókinn, alvarlegan, langvarandi og/eða samsettan geðvanda og ákveðinn hópur af okkar skjólstæðingum er í sjálfsvígshættu til lengri tíma. Greining og meðferð á vanda skjólstæðinga okkar er oft mjög sérhæfð og af því tagi að erfitt eða ómögulegt er að nálgast hana annarsstaðar eða á öðrum þjónustustigum. Í ákveðnum tilfellum sinnum við þó ekki eingöngu skjólstæðingum okkar heldur erum við einnig í reglulegum samskiptum við aðstandendur, aðrar stofnanir og þá sem koma að lífi einstaklingsins. Á Landspítala starfar fjöldi framúrskarandi sálfræðinga á göngu- og dagdeildum, innlagnardeildum, á bráðaþjónustu geðsviðs og vefrænum deildum. Starf okkar á mismunandi deildum og teymum er verulega sérhæft og faglegt, auk þess að gagnreyndum meðferðum er eingöngu beitt. Einn helsti gallinn við vinnuna mína er að ég á erfitt með að lifa á henni. Eftir fimm ára háskólanám og þriggja og hálfs árs starfsreynslu eru grunnlaun mín 652.136kr og þegar ég segi grunnlaun á ég við mín einu laun þar sem flestir sálfræðingar á Landspítala vinna eingöngu dagvinnu og eiga ekki möguleika á yfirvinnu. Ég fæ um 400.000kr útborgað hver mánaðarmót og borga þá mín lán og gjöld og geri svo mitt besta að eyða sem minnstum pening svo ég geti nú verslað inn fyrir mig og kisuna mína undir lok mánaðar. Vegna minna tekna sem sálfræðingur í 3. línu er ég í annarri vinnu til þess að geta lagt inná varasjóð, nú eða bara til að gera eitthvað skemmtilegt með vinkonum mínum án þess að þurfa að hafa fjárhagsáhyggjur í kjölfarið. Ég er heppin að aðstæður mínar bjóða uppá að ég geti verið í annarri vinnu en á sama tíma er verulega krefjandi að vera í meira en 100% vinnu í starfi eins og mínu. Ég er heppin að eiga bara litla kisu sem krefst ekki mikils penings frá mér því eins og staðan er í dag ætti ég ekki efni á því að eiga barn nema þurfa reiða mig algjörlega á maka minn (ef ég nú ætti hann) og ég veit fyrir víst að það er staða margra samstarfsfélaga minna. Ég valdi mér þetta starf og þennan vinnustað af öllum öðrum ástæðum en launanna vegna en á sama tíma átti ég aldrei von á því að þurfa vinna jafn mikið aukalega og ég geri eða leigja íbúðina mína reglulega út á Airbnb og flytja tímabundið heim til foreldra minna til þess eins að afla mannsæmandi tekna. Þegar umræða um laun koma upp í mínum vinahópum sit ég aldrei þessu vant frekar þögul og nenni yfirleitt ekki að taka þátt í þessu en þegar ég tjái mig og segi fólki í kringum mig frá laununum mínum trúa þau mér ekki. Mér finnst í raun ótrúlegt að umræða um kjör sálfræðinga hjá hinu opinbera hafi aldrei ratað í fjölmiðla né verið nefnd af öllum þeim stjórnmálamönnum sem keppast nú um að lofa öllu fögru fyrir geðheilbrigðiskerfið og hvað þeir ætla að breyta öllu til hins betra. Það væri kannski gott að byrja á því að semja við Sálfræðingafélag Íslands, sem er nú með lausa samninga, um laun sem við getum lifað á, en án okkar starfskrafta er helvíti erfitt að ætla að styrkja geðheilbrigðiskerfið. Árið 2023 sögðu rúmlega 20% sálfræðinga Landspítala upp störfum og má rekja hluta þeirra uppsagna beint til kjarasamninga ríkisins við stofnunina en áætla má að sálfræðingar hækki í grunnlaunum starfi þeir hjá öllum öðrum ríkisstofnunum. Uppsagnir sálfræðinga á Landspítala eiga að vera áhyggjuefni fyrir ráðamenn þessarar þjóðar. Við þurfum fólk til þess að sinna þessum störfum og af ofangreindum ástæðum þá er kerfið ekki beint til þess gert að halda færum og sérhæfðum sálfræðingum í lífsnauðsynlegum störfum. Höldum áfram að tala um geðheilbrigðismál en byrjum líka að tala um máttarstólp geðheilbrigðiskerfisins sem eru sálfræðingar. Höfundur er klínískur sálfræðingur á Landspítala.
Það ætti ekki vera í boði að útskifa fólk úr viðtalstímum hjá geðlæknum Atli Már Haraldsson Zebitz Skoðun
Skoðun Það ætti ekki vera í boði að útskifa fólk úr viðtalstímum hjá geðlæknum Atli Már Haraldsson Zebitz skrifar
Skoðun Gigt, vinnumarkaðurinn, fjölgun hlutastarfa og viðeigandi aðlögun Hrönn Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir skrifar
Það ætti ekki vera í boði að útskifa fólk úr viðtalstímum hjá geðlæknum Atli Már Haraldsson Zebitz Skoðun