Seðlabankinn fóðrar fjármálahýenurnar Vilhjálmur Birgisson skrifar 3. ágúst 2022 13:00 Enn og aftur kemur Seðlabankinn og hótar launafólki illilega vegna komandi kjarasamninga en rétt er að geta þess að einungis 12 vikur eru þar til kjarasamningar á hinum almenna vinnumarkaði renna út. Það er svo sorglegt að sjá og verða vitni að varðmennskunni enn og aftur í kringum fjármálaelítuna og Seðlabankann er vílar ekki fyrir sér að kasta launafólki, almenningi og heimilunum eins og hverju öðru fóðri í ginið á fjármálahýenunum með því að hækka vexti viðstöðulaust. Það er rétt að rifja upp að í síðustu kjarasamningum gerði verkalýðshreyfingin allt til að stuðla hér að stöðugleika sem byggðist á lágri verðbólgu og hagstæðu vaxtaumhverfi. Við sömdum um krónutöluhækkanir sem námu 90 þúsund krónum í fjögurra ára samningi handa þeim tekjulægstu og 67.500 krónum handa þeim sem ekki tækju laun eftir kauptöxtum. Já, við gerðum allt rétt í kjarasamningsgerðinni 2019 og allir voru sammála um að lífskjarasamningurinn myndi tryggja stöðugleika næstu fjögur árin, en að sjálfsögðu sá enginn fyrir Covidfaraldur né stríð í Úkraníu. En núna á enn og aftur að skella allri ábyrgðinni á launafólk og heimili. Það er ljóst að lífskjarasamningurinn sem gerður var 2019 stuðlaði að vaxtalækkunarferli og í nokkra mánuði var íslenskum almenningi og heimilum boðið upp á nokkuð sambærileg vaxtakjör á húsnæðislánum og neytendum í þeim löndum sem við viljum bera okkur saman við stendur til boða. En Adam var ekki lengi í paradís, enda hafa stýrivextir Seðlabankans hækkað úr 0,75% í 4,75% á skömmum tíma og allur ávinningurinn sem náðist er fokinn út í veður og vind. Það er dapurt að sjá Seðlabankann hækka vexti vegna hluta sem launafólk og heimili bera enga ábyrgð á enda liggur fyrir að verðbólgan hér á landi er vegna framboðsskorts á húsnæði og vegna innfluttrar verðbólgu sem við ráðum ekkert við. Það blasir við að vaxtahækkanir Seðlabankans gera ekkert annað en að fóðra hýenur fjármálaelítunnar eins og enginn sé morgundagurinn enda nam t.d. hagnaður viðskiptabankanna þriggja litlu minna en allar útflutningstekjur á þorskafurðum á síðasta ári. Ávinningur af lífskjarasamningum að þurrkast upp Já það er skelfilegt að verða vitni að því að vaxtahækkanir fjármálakerfisins að undanförnu hafi gert það að verkum að allur ávinningur sem náðist í síðasta kjarasamningi hefur þurrkast upp. Sem dæmi þá hafa óverðtryggðir húsnæðisvextir á breytilegum vöxtum hækkað á síðustu 12 mánuðum um uppundir 3%. Það hefur leitt af sér að vaxtabyrði þeirra sem eru með slík húsnæðislán hefur hækkað um tugþúsundir á mánuði. 20 milljóna húsnæðislán óverðtryggt á breytilegum vöxtum – greiðslubyrðin hefur hækkað um 47 þúsund á mánuði 30 milljóna húsnæðislán óverðtryggt á breytilegum vöxtum – greiðslubyrðin hefur hækkað um 70 þúsund á mánuði 40 milljóna húsnæðislán óverðtryggt á breytilegum vöxtum – greiðslubyrðin hefur hækkað um 94 þúsund á mánuði 50 milljóna húsnæðislán óverðtryggt á breytilegum vöxtum – greiðslubyrðin hefur hækkað um 116 þúsund á mánuði 60 milljóna húsnæðislán óverðtryggt á breytilegum vöxtum – greiðslubyrðin hefur hækkað um 140 þúsund á mánuði Rétt er að geta þess að um 50% óverðtryggðra húsnæðislána heimilanna eru með breytilega vexti og 50% fasta vexti. Hjá þeim 50% sem eru með breytilega vexti hefur greiðslubyrðin aukist gríðarlega á síðustu 12 mánuðum eins sjá má hér að ofan. Hins vegar er einnig rétt að geta þess að á næstu 2 árum eða svo losnar stór hluti þeirra húsnæðislána sem eru með fasta vexti og mun þá vaxtahöggið skella á þeim heimilum af fullum þunga. Þessi aukning á greiðslubyrði heimilanna er síðan fyrir utan allar aðrar kostnaðarhækkanir sem dunið hafa á almenningi og heimilum eins og hækkun á matarverði, bensíni, fasteignagjöldum, opinberri þjónustu og annarri þjónustu sem heimilin verða að hafa aðgengi að. Það er einnig rétt að geta þess að vegna hækkandi verðbólgu hafa leigjendur þurft að horfa uppá tugþúsunda hækkun á leiguverði á liðnum árum. Á þessu sést að búið er að færa allar launahækkanir sem um var samið í síðustu samningum hjá hluta af heimilunum yfir til fjármálaelítunnar og ef stjórnvöld, Samtök atvinnulífsins, Samband íslenskra sveitarfélaga og Seðlabankinn halda eina einustu mínútu að þetta ofbeldi gagnvart almenningi, launafólki og heimilunum verði látið átölulaust í komandi kjarasamningum þá vaða menn villu vegar. Þessar vaxtahækkanir á liðnum 12 mánuðum og aðrar kostnaðarhækkanir hafa ekki „bara“ gert það að verkum að lágtekjufólk á erfitt með að ná endum saman frá mánuði til mánaðar heldur er millistéttin einnig við það að lenda í erfiðleikum við að ná að framfleyta sér frá mánuði til mánaðar. Það er rétt að ítreka að eftir 2 ár eða svo þá munu 50% lánasamninga sem eru með breytilega óverðtryggða húsnæðisvexti losna sem mun leiða til tug þúsunda aukningar á greiðslubyrði þeirra á mánuði. Þetta verður alls ekki látið átölulaust í komandi kjarasamningum enda gera vaxtahækkanir ekkert annað en að soga fjármuni frá almenningi og heimilum niður í holræsi fjármálakerfisins eða með öðrum orðum færa fé frá skuldsettum almenningi og heimilum til fjármálaelítunnar og þeirra ríku! Höfundur er formaður Starfsgreinasambandsins og Verkalýðsfélags Akraness. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Vilhjálmur Birgisson Kjaramál Seðlabankinn Vinnumarkaður Íslenskir bankar Mest lesið Við erum 40 árum á eftir Einar Sverrisson Skoðun Þá verður gott að búa á Íslandi Bjarni Karlsson,Jóna Hrönn Bolladóttir Skoðun Þeir vökulu og tungumálið sem stjórntæki Jóhanna Jakobsdóttir Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Þingmaður til sölu – bátur fylgir með Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Mamma er gulur góð einkunn? Díana Dögg Víglundsdóttir Skoðun Evrópumet! Háskólamenntun minnst metin á Íslandi Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Þétting á 27. brautinni Friðjón R. Friðjónsson Skoðun Skoðun Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Við erum 40 árum á eftir Einar Sverrisson skrifar Skoðun Þétting á 27. brautinni Friðjón R. Friðjónsson skrifar Skoðun Þá verður gott að búa á Íslandi Bjarni Karlsson,Jóna Hrönn Bolladóttir skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? III: Tækifæri fyrir löggjafann Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Þingmaður til sölu – bátur fylgir með Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Þeir vökulu og tungumálið sem stjórntæki Jóhanna Jakobsdóttir skrifar Skoðun Umburðarlyndi og kærleikur Snorri Ásmundsson skrifar Skoðun Kolbrún og Kafka Pétur Orri Pétursson skrifar Skoðun Brottvísanir sem öllum var sama um Finnur Thorlacius Eiríksson skrifar Skoðun Mamma er gulur góð einkunn? Díana Dögg Víglundsdóttir skrifar Skoðun Gervigreind í vinnunni: Frá hamri til heilabús Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Fagmennska, fræðileg þekking, samráð, samvinna, þarfir og vilji barna og ungmenna eru grundvallaratriði Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Engu slaufað Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? II. Viðurkenning og höfnun Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Krabbameinsfélagið í stafni í aðdraganda storms Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Lénsherratímabilið er hafið Einar G Harðarson skrifar Skoðun Þéttur eða þríklofinn Sjálfstæðisflokkur Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Bras og brall við gerð Brákarborgar Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir skrifar Skoðun „Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir skrifar Skoðun Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Auðlindarentan heim í hérað Arna Lára Jónsdóttir skrifar Skoðun Héraðsvötn og Kjalölduveitu í nýtingarflokk Jens Garðar Helgason,Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun Eru borgir barnvænar? Þétting byggðar og staða barna í skipulagi Lára Ingimundardóttir skrifar Skoðun Hvað kosta mannréttindi? Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? I: Frá kennslustofu til stafbókar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Hvers vegna ekki bókun 35? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 1 stk. ísl. ríkisborgararéttur - kr. 1,600 Róbert Björnsson skrifar Sjá meira
Enn og aftur kemur Seðlabankinn og hótar launafólki illilega vegna komandi kjarasamninga en rétt er að geta þess að einungis 12 vikur eru þar til kjarasamningar á hinum almenna vinnumarkaði renna út. Það er svo sorglegt að sjá og verða vitni að varðmennskunni enn og aftur í kringum fjármálaelítuna og Seðlabankann er vílar ekki fyrir sér að kasta launafólki, almenningi og heimilunum eins og hverju öðru fóðri í ginið á fjármálahýenunum með því að hækka vexti viðstöðulaust. Það er rétt að rifja upp að í síðustu kjarasamningum gerði verkalýðshreyfingin allt til að stuðla hér að stöðugleika sem byggðist á lágri verðbólgu og hagstæðu vaxtaumhverfi. Við sömdum um krónutöluhækkanir sem námu 90 þúsund krónum í fjögurra ára samningi handa þeim tekjulægstu og 67.500 krónum handa þeim sem ekki tækju laun eftir kauptöxtum. Já, við gerðum allt rétt í kjarasamningsgerðinni 2019 og allir voru sammála um að lífskjarasamningurinn myndi tryggja stöðugleika næstu fjögur árin, en að sjálfsögðu sá enginn fyrir Covidfaraldur né stríð í Úkraníu. En núna á enn og aftur að skella allri ábyrgðinni á launafólk og heimili. Það er ljóst að lífskjarasamningurinn sem gerður var 2019 stuðlaði að vaxtalækkunarferli og í nokkra mánuði var íslenskum almenningi og heimilum boðið upp á nokkuð sambærileg vaxtakjör á húsnæðislánum og neytendum í þeim löndum sem við viljum bera okkur saman við stendur til boða. En Adam var ekki lengi í paradís, enda hafa stýrivextir Seðlabankans hækkað úr 0,75% í 4,75% á skömmum tíma og allur ávinningurinn sem náðist er fokinn út í veður og vind. Það er dapurt að sjá Seðlabankann hækka vexti vegna hluta sem launafólk og heimili bera enga ábyrgð á enda liggur fyrir að verðbólgan hér á landi er vegna framboðsskorts á húsnæði og vegna innfluttrar verðbólgu sem við ráðum ekkert við. Það blasir við að vaxtahækkanir Seðlabankans gera ekkert annað en að fóðra hýenur fjármálaelítunnar eins og enginn sé morgundagurinn enda nam t.d. hagnaður viðskiptabankanna þriggja litlu minna en allar útflutningstekjur á þorskafurðum á síðasta ári. Ávinningur af lífskjarasamningum að þurrkast upp Já það er skelfilegt að verða vitni að því að vaxtahækkanir fjármálakerfisins að undanförnu hafi gert það að verkum að allur ávinningur sem náðist í síðasta kjarasamningi hefur þurrkast upp. Sem dæmi þá hafa óverðtryggðir húsnæðisvextir á breytilegum vöxtum hækkað á síðustu 12 mánuðum um uppundir 3%. Það hefur leitt af sér að vaxtabyrði þeirra sem eru með slík húsnæðislán hefur hækkað um tugþúsundir á mánuði. 20 milljóna húsnæðislán óverðtryggt á breytilegum vöxtum – greiðslubyrðin hefur hækkað um 47 þúsund á mánuði 30 milljóna húsnæðislán óverðtryggt á breytilegum vöxtum – greiðslubyrðin hefur hækkað um 70 þúsund á mánuði 40 milljóna húsnæðislán óverðtryggt á breytilegum vöxtum – greiðslubyrðin hefur hækkað um 94 þúsund á mánuði 50 milljóna húsnæðislán óverðtryggt á breytilegum vöxtum – greiðslubyrðin hefur hækkað um 116 þúsund á mánuði 60 milljóna húsnæðislán óverðtryggt á breytilegum vöxtum – greiðslubyrðin hefur hækkað um 140 þúsund á mánuði Rétt er að geta þess að um 50% óverðtryggðra húsnæðislána heimilanna eru með breytilega vexti og 50% fasta vexti. Hjá þeim 50% sem eru með breytilega vexti hefur greiðslubyrðin aukist gríðarlega á síðustu 12 mánuðum eins sjá má hér að ofan. Hins vegar er einnig rétt að geta þess að á næstu 2 árum eða svo losnar stór hluti þeirra húsnæðislána sem eru með fasta vexti og mun þá vaxtahöggið skella á þeim heimilum af fullum þunga. Þessi aukning á greiðslubyrði heimilanna er síðan fyrir utan allar aðrar kostnaðarhækkanir sem dunið hafa á almenningi og heimilum eins og hækkun á matarverði, bensíni, fasteignagjöldum, opinberri þjónustu og annarri þjónustu sem heimilin verða að hafa aðgengi að. Það er einnig rétt að geta þess að vegna hækkandi verðbólgu hafa leigjendur þurft að horfa uppá tugþúsunda hækkun á leiguverði á liðnum árum. Á þessu sést að búið er að færa allar launahækkanir sem um var samið í síðustu samningum hjá hluta af heimilunum yfir til fjármálaelítunnar og ef stjórnvöld, Samtök atvinnulífsins, Samband íslenskra sveitarfélaga og Seðlabankinn halda eina einustu mínútu að þetta ofbeldi gagnvart almenningi, launafólki og heimilunum verði látið átölulaust í komandi kjarasamningum þá vaða menn villu vegar. Þessar vaxtahækkanir á liðnum 12 mánuðum og aðrar kostnaðarhækkanir hafa ekki „bara“ gert það að verkum að lágtekjufólk á erfitt með að ná endum saman frá mánuði til mánaðar heldur er millistéttin einnig við það að lenda í erfiðleikum við að ná að framfleyta sér frá mánuði til mánaðar. Það er rétt að ítreka að eftir 2 ár eða svo þá munu 50% lánasamninga sem eru með breytilega óverðtryggða húsnæðisvexti losna sem mun leiða til tug þúsunda aukningar á greiðslubyrði þeirra á mánuði. Þetta verður alls ekki látið átölulaust í komandi kjarasamningum enda gera vaxtahækkanir ekkert annað en að soga fjármuni frá almenningi og heimilum niður í holræsi fjármálakerfisins eða með öðrum orðum færa fé frá skuldsettum almenningi og heimilum til fjármálaelítunnar og þeirra ríku! Höfundur er formaður Starfsgreinasambandsins og Verkalýðsfélags Akraness.
Skoðun Fagmennska, fræðileg þekking, samráð, samvinna, þarfir og vilji barna og ungmenna eru grundvallaratriði Árni Guðmundsson skrifar
Skoðun Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun „Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir skrifar
Skoðun Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir skrifar
Skoðun Eru borgir barnvænar? Þétting byggðar og staða barna í skipulagi Lára Ingimundardóttir skrifar