Áratugir ferðaþjónustunnar? Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar 31. desember 2019 10:15 Það má með sanni segja að liðinn áratugur hafi verið áratugur ferðaþjónustunnar. Atvinnugreinin sleit barnsskónum, hljóp hratt öll unglingsárin og er nú einn af grunnatvinnuvegum landsins. Ferðaþjónustan var bjargvætturinn sem reisti hagkerfið við eftir efnahagshrunið. Þær gjaldeyristekjur sem hún hefur skapað eiga stærstan þátt í því að þjóðarbúið hefur sjaldan verið í betri stöðu en nú. Ferðaþjónusta hefur fyrst og fremst byggst upp á framtaki einstaklinga, lítilla og meðalstórra fyrirtækja. Óbein og afleidd áhrif á aðrar framleiðslu- og þjónustugreinar eru líka víðtæk. Það er mikilvægt og nauðsynlegt að halda því vel til haga að atvinnugreinin hefur notið lítillar meðgjafar almennt. Hún hefur ekki notið skattfríðinda eða niðurgreiðslna af neinu tagi. Verðmætasköpunin og sú velferð sem henni hefur fylgt byggir á „einkaframtakinu í sinni fegurstu mynd“, eins og einhver orðaði það svo vel. Stórfelld áhrif um land allt Á síðasta áratug hefur ferðaþjónusta haft stórfelld áhrif á atvinnulíf og samfélög úti um allt land: Hún hefur skapað, bæði beint og óbeint, þúsundir fjölbreyttra starfa vítt og breitt um landið. Hún hefur fjárfest fyrir tugi milljarða króna - í byggingum og öðrum mannvirkjum, samgöngutækjum, aðstöðu, alls kyns tækjabúnaði, tækni- og hugbúnaði, hönnun, þekkingariðnaði almennt og auðvitað í mannauði. Hún hefur eflt atvinnulíf um allt land og styrkt þannig við byggðir landsins. Hún gegnir lykilhlutverki í að halda landinu í byggð. Hún hefur orðið aflgjafi alls kyns breytinga og jákvæðra strauma víða um land. Hún hefur verið grundvöllur margvíslegrar þjónustu sem allir landsmenn njóta góðs af. Hún hefur stuðlað að nýsköpun og fjölbreyttari notkun auðlinda. Dæmi um það er heita vatnið, sem nú er orðið mikilvægt aðdráttarafl fyrir ferðamenn. Hún hefur haft jákvæð áhrif á aðrar atvinnugreinar. Til dæmis hefur innanlandssala á landbúnaðar- og sjávarafurðum á veitingahúsum eða beint út úr búð margfaldast á síðustu 10 árum. Gullfoss hverfur ekki Efnahags- og samfélagslegur ávinningur af vexti ferðaþjónustunnar er tvímælalaus. Vissulega byggir ferðaþjónusta á Íslandi á náttúrufegurð landsins. Á auðlind sem umgangast verður með varúð og af virðingu. Þetta skilja þeir sem starfa við ferðaþjónustu manna best. Þrátt fyrir hinn mikla vöxt í atvinnugreininni hafa engin óafturkræf umhverfisspjöll átt sér stað af hennar völdum. Með tiltölulega einföldum aðgerðum getum við tryggt að svo verði áfram. Gullfoss hverfur nefnilega ekki þó á hann sé horft af milljónum augna. Allar mælingar sýna að erlendir ferðamenn eru langflestir mjög ánægðir með dvöl sína á Íslandi. Hið svokallaða meðmælaskor (NPS) er með því hæsta sem þekkist í heiminum. Hátt verðlag er í raun það eina sem skyggir á. Krefjandi áskoranir Ferðaþjónusta hefur að sjálfsögðu ekki siglt lygnan sjó á liðnum áratug. Hún hefur þurft að kljást við ýmsar áskoranir, einkum í ytra umhverfi sínu. Nægir þar að nefna áhugasemi stjórnvalda um skattlagningar ýmiskonar, miklar launahækkanir og erfiðleika í flugrekstri. Nú þegar horft er til framtíðar er stóra spurningin sú, hvort næsti áratugur verði líka áratugur ferðaþjónustunnar. Fyrirtæki í ferðaþjónustu eru bjartsýn, enda tækifærin margvísleg og óþrjótandi. Jafnframt eru þau sér fullmeðvituð um áskoranir og ógnanir, eins og til dæmis loftslagsmálin. Þann málaflokk er atvinnugreinin þegar byrjuð að taka föstum tökum. Samkeppnishæfni skiptir öllu Stærsta áskorunin í augnablikinu er þó samkeppnishæfni Íslands. Áfangastaðurinn er einn sá dýrasti í heimi. Ferðaþjónustan stendur í harðri alþjóðlegri samkeppni. Því þurfa rekstrarskilyrðin hér að vera sambærileg við það sem gerist og gengur hjá samkeppnisþjóðum okkar. Hár launakostnaður í alþjóðlegum samanburði og hærra raunvaxtastig í samanburði við samkeppnislönd, skaðar samkeppnishæfni ferðaþjónustunnar og annarra útflutningsgreina. Þær raddir hafa heyrst að síðasti áratugur ætti með réttu að nefnast „áratugur launþega“, þar sem launahækkanir hafa verið gríðarlegar og kaupmáttur launa hefur sjaldan verið hærri. Hagkerfið byggir á breiðari grunni en áður og stöðugleikinn er meiri. Breytt og sterkari staða þjóðarbúsins veldur því að krónan hefur ekki veikst eins og í fyrri hagsveiflum og því er hætt við að hún reynist of sterk til að styðja við sjálfbæran vöxt í ferðaþjónustu næstu ár. Aðgerðum verður að fylgja fjármagn Verkefni stjórnvalda hlýtur því að vera að móta atvinnustefnu til næsta áratugar og horfa til þess hvernig styrkja megi stoðir þeirra atvinnugreina, sem líklegastar eru til að skila þjóðinni góðum lífskjörum áfram. Ferðaþjónustan bindur miklar vonir við stefnumótun stjórnvalda í ferðaþjónustu, sem nú stendur yfir og á að ljúka snemma á næsta ári. Þar er lykilatriði að aðgerðum fylgi fjármagn, sem að sjálfsögðu skilar sér í aukinni verðmætasköpun, ef rétt er haldið á málum. Ferðaþjónustufyrirtækin og starfsfólk þeirra eru að minnsta kosti tilbúin til að gera næsta áratug einnig að áratug ferðaþjónustunnar. Full af krafti, hugmyndum, bjartsýni, gleði og gestrisni. Bjarnheiður Hallsdóttir, formaður Samtaka ferðaþjónustunnar Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Bjarnheiður Hallsdóttir Ferðamennska á Íslandi Mest lesið Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson Skoðun Alþjóðalög eða lögleysa? Urður Hákonardóttir Skoðun Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir Skoðun Þú ert búin að eyðileggja líf mitt!!! Sandra Ósk Jóhannsdóttir Skoðun 52 milljarðar/ári x 30 ár = EES Jón Baldvin Hannibalsson Skoðun Við tölum um vöxt — en gleymum því sem vex Þórdís Hólm Filipsdóttir Skoðun Ætla þau að halda áfram að grafa sína eigin gröf? Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir Skoðun Landið talar Davíð Arnar Oddgeirsson Skoðun Verri framkoma en hjá Trump Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun GPT‑5 kemur í ágúst – áskoranir og tækifæri fyrir Ísland Sigvaldi Einarsson Skoðun Skoðun Skoðun Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson skrifar Skoðun Alþjóðalög eða lögleysa? Urður Hákonardóttir skrifar Skoðun Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir skrifar Skoðun GPT‑5 kemur í ágúst – áskoranir og tækifæri fyrir Ísland Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Við tölum um vöxt — en gleymum því sem vex Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Verri framkoma en hjá Trump Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Landið talar Davíð Arnar Oddgeirsson skrifar Skoðun Ætla þau að halda áfram að grafa sína eigin gröf? Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir skrifar Skoðun Ein af hverjum fjórum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Vertu drusla! Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Þegar hið smáa verður risastórt Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Þú ert búin að eyðileggja líf mitt!!! Sandra Ósk Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Tekur sér stöðu með Evrópusambandinu Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Feluleikur ríkisstjórnarinnar? Lárus Guðmundsson skrifar Skoðun Ég heiti Elísa og ég er Drusla Elísa Rún Svansdóttir skrifar Skoðun Grindavík má enn bíða Gísli Stefánsson skrifar Skoðun Aðventukerti og aðgangshindranir Kristín María Birgisdóttir skrifar Skoðun Lífið í tjaldi á Gaza Viðar Hreinsson,Israa Saed skrifar Skoðun Gaza og sjálfbærni mennskunnar Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Börnin og hungursneyðin í Gaza Sverrir Ólafsson skrifar Skoðun Kynbundið ofbeldi Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Aðdragandi aðildar þarf umboð Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar Skoðun Þétting byggðar er ekki vandamálið Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Þrengt að þjóðarleikvanginum Þorvaldur Örlygsson skrifar Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar Skoðun Alltof mörg sveitarfélög á Íslandi! Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Sjá meira
Það má með sanni segja að liðinn áratugur hafi verið áratugur ferðaþjónustunnar. Atvinnugreinin sleit barnsskónum, hljóp hratt öll unglingsárin og er nú einn af grunnatvinnuvegum landsins. Ferðaþjónustan var bjargvætturinn sem reisti hagkerfið við eftir efnahagshrunið. Þær gjaldeyristekjur sem hún hefur skapað eiga stærstan þátt í því að þjóðarbúið hefur sjaldan verið í betri stöðu en nú. Ferðaþjónusta hefur fyrst og fremst byggst upp á framtaki einstaklinga, lítilla og meðalstórra fyrirtækja. Óbein og afleidd áhrif á aðrar framleiðslu- og þjónustugreinar eru líka víðtæk. Það er mikilvægt og nauðsynlegt að halda því vel til haga að atvinnugreinin hefur notið lítillar meðgjafar almennt. Hún hefur ekki notið skattfríðinda eða niðurgreiðslna af neinu tagi. Verðmætasköpunin og sú velferð sem henni hefur fylgt byggir á „einkaframtakinu í sinni fegurstu mynd“, eins og einhver orðaði það svo vel. Stórfelld áhrif um land allt Á síðasta áratug hefur ferðaþjónusta haft stórfelld áhrif á atvinnulíf og samfélög úti um allt land: Hún hefur skapað, bæði beint og óbeint, þúsundir fjölbreyttra starfa vítt og breitt um landið. Hún hefur fjárfest fyrir tugi milljarða króna - í byggingum og öðrum mannvirkjum, samgöngutækjum, aðstöðu, alls kyns tækjabúnaði, tækni- og hugbúnaði, hönnun, þekkingariðnaði almennt og auðvitað í mannauði. Hún hefur eflt atvinnulíf um allt land og styrkt þannig við byggðir landsins. Hún gegnir lykilhlutverki í að halda landinu í byggð. Hún hefur orðið aflgjafi alls kyns breytinga og jákvæðra strauma víða um land. Hún hefur verið grundvöllur margvíslegrar þjónustu sem allir landsmenn njóta góðs af. Hún hefur stuðlað að nýsköpun og fjölbreyttari notkun auðlinda. Dæmi um það er heita vatnið, sem nú er orðið mikilvægt aðdráttarafl fyrir ferðamenn. Hún hefur haft jákvæð áhrif á aðrar atvinnugreinar. Til dæmis hefur innanlandssala á landbúnaðar- og sjávarafurðum á veitingahúsum eða beint út úr búð margfaldast á síðustu 10 árum. Gullfoss hverfur ekki Efnahags- og samfélagslegur ávinningur af vexti ferðaþjónustunnar er tvímælalaus. Vissulega byggir ferðaþjónusta á Íslandi á náttúrufegurð landsins. Á auðlind sem umgangast verður með varúð og af virðingu. Þetta skilja þeir sem starfa við ferðaþjónustu manna best. Þrátt fyrir hinn mikla vöxt í atvinnugreininni hafa engin óafturkræf umhverfisspjöll átt sér stað af hennar völdum. Með tiltölulega einföldum aðgerðum getum við tryggt að svo verði áfram. Gullfoss hverfur nefnilega ekki þó á hann sé horft af milljónum augna. Allar mælingar sýna að erlendir ferðamenn eru langflestir mjög ánægðir með dvöl sína á Íslandi. Hið svokallaða meðmælaskor (NPS) er með því hæsta sem þekkist í heiminum. Hátt verðlag er í raun það eina sem skyggir á. Krefjandi áskoranir Ferðaþjónusta hefur að sjálfsögðu ekki siglt lygnan sjó á liðnum áratug. Hún hefur þurft að kljást við ýmsar áskoranir, einkum í ytra umhverfi sínu. Nægir þar að nefna áhugasemi stjórnvalda um skattlagningar ýmiskonar, miklar launahækkanir og erfiðleika í flugrekstri. Nú þegar horft er til framtíðar er stóra spurningin sú, hvort næsti áratugur verði líka áratugur ferðaþjónustunnar. Fyrirtæki í ferðaþjónustu eru bjartsýn, enda tækifærin margvísleg og óþrjótandi. Jafnframt eru þau sér fullmeðvituð um áskoranir og ógnanir, eins og til dæmis loftslagsmálin. Þann málaflokk er atvinnugreinin þegar byrjuð að taka föstum tökum. Samkeppnishæfni skiptir öllu Stærsta áskorunin í augnablikinu er þó samkeppnishæfni Íslands. Áfangastaðurinn er einn sá dýrasti í heimi. Ferðaþjónustan stendur í harðri alþjóðlegri samkeppni. Því þurfa rekstrarskilyrðin hér að vera sambærileg við það sem gerist og gengur hjá samkeppnisþjóðum okkar. Hár launakostnaður í alþjóðlegum samanburði og hærra raunvaxtastig í samanburði við samkeppnislönd, skaðar samkeppnishæfni ferðaþjónustunnar og annarra útflutningsgreina. Þær raddir hafa heyrst að síðasti áratugur ætti með réttu að nefnast „áratugur launþega“, þar sem launahækkanir hafa verið gríðarlegar og kaupmáttur launa hefur sjaldan verið hærri. Hagkerfið byggir á breiðari grunni en áður og stöðugleikinn er meiri. Breytt og sterkari staða þjóðarbúsins veldur því að krónan hefur ekki veikst eins og í fyrri hagsveiflum og því er hætt við að hún reynist of sterk til að styðja við sjálfbæran vöxt í ferðaþjónustu næstu ár. Aðgerðum verður að fylgja fjármagn Verkefni stjórnvalda hlýtur því að vera að móta atvinnustefnu til næsta áratugar og horfa til þess hvernig styrkja megi stoðir þeirra atvinnugreina, sem líklegastar eru til að skila þjóðinni góðum lífskjörum áfram. Ferðaþjónustan bindur miklar vonir við stefnumótun stjórnvalda í ferðaþjónustu, sem nú stendur yfir og á að ljúka snemma á næsta ári. Þar er lykilatriði að aðgerðum fylgi fjármagn, sem að sjálfsögðu skilar sér í aukinni verðmætasköpun, ef rétt er haldið á málum. Ferðaþjónustufyrirtækin og starfsfólk þeirra eru að minnsta kosti tilbúin til að gera næsta áratug einnig að áratug ferðaþjónustunnar. Full af krafti, hugmyndum, bjartsýni, gleði og gestrisni. Bjarnheiður Hallsdóttir, formaður Samtaka ferðaþjónustunnar
Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson Skoðun
Skoðun Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson skrifar
Skoðun Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir skrifar
Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar
Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar
Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar
Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson Skoðun