Stuðningur fyrir börn í vanda getur verið lífsbjörg Stefán Guðbrandsson skrifar 26. febrúar 2025 08:31 Eftir mikla fjölmiðlaumfjöllun síðustu misseri um börn í vanda í skólakerfinu hefur verið að byggjast upp í mér löngun til að segja frá minni sögu, því ég þekki það á eigin skinni hvað það skiptir miklu máli fyrir börn að kerfið grípi þau þegar þarf á að halda. Ég vil taka það fram að ég vil síst af öllu vorkunn, ég vil bara deila þessari reynslusögu, lýsa upplifun barns sem lendir undir í kerfinu og hvað úrræði fyrir þessi börn eru mikilvæg. Ég vil halda umræðunni uppi því þetta málefni skiptir mig miklu máli. Ég ólst upp í neðra Breiðholtinu og gekk í Breiðholtsskóla fyrstu árin mín í grunnskóla. Fyrsta árið var maður að fóta sig, læra allar reglur og kynnast krökkunum og allt virtist leika í lyndi. En á öðru ári voru vandamálin fljót að dúkka upp og áttu bara eftir að versna með árunum. Ég var í sífellu að lenda í kýtingi við kennara af því ég vildi ekki fylgja öllum reglum eins og var búist við af mér, ég fann sterka þörf fyrir að gera hlutina á minn hátt og ég með mína súpu af heilkennum og brestum passaði ekki inn í þennan kassa sem skólakerfið ákvað að væri eina rétta leiðin (virkar eflaust fyrir marga, en ekki alla). Næstu árin tóku við stanslaus átök, bæði við kennara og samnemendur sem sáu sér færi á að leggja mig í einelti af því ég var eitthvað skrítinn og öðruvísi sem varð til þess að hin börnin forðuðust mig. Þetta gekk á í mörg ár og skólinn bregst mér algjörlega, móðir mín þurfti að berjast með mestu herkjum fyrir því að eitthvað yrði gert í málunum, en það var aldrei gert neitt til að tækla vandamálið almennilega. Það endaði á að ég þurfti að skipta um skóla því skólinn taldi mig vera vandamálið. Ég gæti lengi útlistað hvernig þetta allt saman mótaði mig og hafði slæmar afleiðingar út allt lífið, en það væri of langt fyrir þennan pistil. Í dag lít ég ekki á strákana sem lögðu mig í einelti sem blóraböggla eða vandamálið, því með tímanum komst ég að því að þeir komu af brotnum heimilum sjálfir og kerfið hefði átt að grípa þá sem fyrst áður en vandamálin yrðu alvarlegri. En það voru engin úrræði fyrir þá heldur. Ég var svo heppinn að flytja til Akureyrar þegar ég var kominn á unglingsárin og eignaðist þar góða vini sem voru í uppreisn gegn kerfinu alveg eins og ég. En vandamálin mín fylgdu mér norður og skólinn þar gafst upp á mér eftir 2 ár. Þá fór ég í Hlíðarskóla á Akureyri sem er sérskóli fyrir börn með erfiðleika á bakinu og passa ekki inn í þetta hefðbundna skólakerfi. Þar var loksins tekið utan um mann með hlýju, umhyggju og skilningi. Skólastofan fyrir elsta bekkinn rúmaði bara fjóra nemendur þannig það var ekki lengur yfirþyrmandi fyrir mig að sitja í tíma með 30 nemendur í kringum mig, ég gat loksins lært í friði. Ég mátti líka yfirleitt læra á þann hátt sem hentaði mér best, mér fannst ég geta loksins verið ég sjálfur og fann styrk í vináttu við stráka sem voru eins og ég, og ef ég átti erfitt og hagaði mér illa þá var ég ekki húðskammaður heldur reyndi kennarinn að komast að rót vandans og spyrja mig rólega spurninga hvers vegna mér liði svona og tæklaði vandamálin eins og hinn besti sálfræðingur. Það var beitt réttlátum aga sem mér fannst sanngjarn, ekki svona tilgangslausar “afþvíbara” reglur. Þetta gjörsamlega bjargaði lífi mínu, þetta varð til þess að mikil reiði og gremja, sem hafði safnast upp yfir árin, linaðist og mér leið loksins vel í lífinu. Ég á þessari reynslu að þakka að ég missti ekki alla trú á kerfinu og lífinu, og fór ekki dýpra á kaf í neyslu vímuefna en ég gerði og náði alltaf að tolla í vinnu og fann mér einhvern tilgang með lífinu. Þess vegna er svona nauðsynlegt að hafa úrræði í boði fyrir börn í vanda, bæði gerendur og þolendur eineltis eða ofbeldis eða hvers kyns vanda. Það má ræða tölfræði, rannsóknir, áhrif á kennara og foreldra, hvað það kostar samfélagið beint og óbeint að taka ekki á þessum vandamálum, sem er alveg rökrétt. En það sem mér þykir mikilvægast er líf barnanna því æskuárin eru þau mikilvægustu fyrir mótun manneskjunar. Fyrir mig var þetta úrræði í Hlíðarskóla algjör lífsbjörgun, björgunarhringur sem var kastað til mín þegar ég var í hættu á að drukkna í framtíðinni, í raun bjargarlaust barn með engin raunveruleg tök á því að bjarga mér sjálfur. Það er sannað að ef börnum vegnar illa í skóla og eru með áföll á bakinu eru mun meiri líkur á að þau leitast í slæman félagsskap, byrja í neyslu, glæpum og almennt gangi verr í lífinu. Það er alltaf best að grípa í taumana sem fyrst. Samkvæmt lögum landsins og barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna skal tryggja velferð og öryggi allra barna og skólar eiga að veita þeim sem allra besta veganesti út í lífið, þetta má ekki bregðast lengur því annars stefnir í óefni. Höfundur er öryrki í bata. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Vinnumarkaður Skóla- og menntamál Mest lesið Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir Skoðun „Er stjúpmamma þín vond eins og í Öskubusku?“ Hafdís Bára Ólafsdóttir Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal Skoðun Lausnin liggur fyrir – Landspítali þarf að stíga skrefið Sandra B. Franks Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson skrifar Skoðun Lausnin liggur fyrir – Landspítali þarf að stíga skrefið Sandra B. Franks skrifar Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson skrifar Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun „Er stjúpmamma þín vond eins og í Öskubusku?“ Hafdís Bára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson skrifar Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Valdið og samvinnuhugsjónin Kjartan Helgi Ólafsson skrifar Skoðun NPA breytti lífinu mínu Sveinbjörn Eggertsson skrifar Skoðun Hefur þú tilkynnt um ofbeldi gegn barni? Alfa Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Gildi kærleika og mannúðar Toshiki Toma skrifar Skoðun Hvernig tryggjum við samkeppnishæfni þjóðar? Jón Skafti Gestsson skrifar Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Flottu kjötauglýsingarnar í blöðunum... Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Grafarvogsgremjan Þorlákur Axel Jónsson skrifar Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Fjármögnuðu stríðsvél Rússlands Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugleiðingar á páskum Ámundi Loftsson skrifar Skoðun Gremjan í Grafarvogi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar Skoðun Móttaka skemmtiferðaskipa - hlustað á íbúa Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar Skoðun Þegar mannshjörtun mætast Jóna Hrönn Bolladóttir,Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Kristján á Sprengisandi lendir í ágjöf Björn Ólafsson skrifar Sjá meira
Eftir mikla fjölmiðlaumfjöllun síðustu misseri um börn í vanda í skólakerfinu hefur verið að byggjast upp í mér löngun til að segja frá minni sögu, því ég þekki það á eigin skinni hvað það skiptir miklu máli fyrir börn að kerfið grípi þau þegar þarf á að halda. Ég vil taka það fram að ég vil síst af öllu vorkunn, ég vil bara deila þessari reynslusögu, lýsa upplifun barns sem lendir undir í kerfinu og hvað úrræði fyrir þessi börn eru mikilvæg. Ég vil halda umræðunni uppi því þetta málefni skiptir mig miklu máli. Ég ólst upp í neðra Breiðholtinu og gekk í Breiðholtsskóla fyrstu árin mín í grunnskóla. Fyrsta árið var maður að fóta sig, læra allar reglur og kynnast krökkunum og allt virtist leika í lyndi. En á öðru ári voru vandamálin fljót að dúkka upp og áttu bara eftir að versna með árunum. Ég var í sífellu að lenda í kýtingi við kennara af því ég vildi ekki fylgja öllum reglum eins og var búist við af mér, ég fann sterka þörf fyrir að gera hlutina á minn hátt og ég með mína súpu af heilkennum og brestum passaði ekki inn í þennan kassa sem skólakerfið ákvað að væri eina rétta leiðin (virkar eflaust fyrir marga, en ekki alla). Næstu árin tóku við stanslaus átök, bæði við kennara og samnemendur sem sáu sér færi á að leggja mig í einelti af því ég var eitthvað skrítinn og öðruvísi sem varð til þess að hin börnin forðuðust mig. Þetta gekk á í mörg ár og skólinn bregst mér algjörlega, móðir mín þurfti að berjast með mestu herkjum fyrir því að eitthvað yrði gert í málunum, en það var aldrei gert neitt til að tækla vandamálið almennilega. Það endaði á að ég þurfti að skipta um skóla því skólinn taldi mig vera vandamálið. Ég gæti lengi útlistað hvernig þetta allt saman mótaði mig og hafði slæmar afleiðingar út allt lífið, en það væri of langt fyrir þennan pistil. Í dag lít ég ekki á strákana sem lögðu mig í einelti sem blóraböggla eða vandamálið, því með tímanum komst ég að því að þeir komu af brotnum heimilum sjálfir og kerfið hefði átt að grípa þá sem fyrst áður en vandamálin yrðu alvarlegri. En það voru engin úrræði fyrir þá heldur. Ég var svo heppinn að flytja til Akureyrar þegar ég var kominn á unglingsárin og eignaðist þar góða vini sem voru í uppreisn gegn kerfinu alveg eins og ég. En vandamálin mín fylgdu mér norður og skólinn þar gafst upp á mér eftir 2 ár. Þá fór ég í Hlíðarskóla á Akureyri sem er sérskóli fyrir börn með erfiðleika á bakinu og passa ekki inn í þetta hefðbundna skólakerfi. Þar var loksins tekið utan um mann með hlýju, umhyggju og skilningi. Skólastofan fyrir elsta bekkinn rúmaði bara fjóra nemendur þannig það var ekki lengur yfirþyrmandi fyrir mig að sitja í tíma með 30 nemendur í kringum mig, ég gat loksins lært í friði. Ég mátti líka yfirleitt læra á þann hátt sem hentaði mér best, mér fannst ég geta loksins verið ég sjálfur og fann styrk í vináttu við stráka sem voru eins og ég, og ef ég átti erfitt og hagaði mér illa þá var ég ekki húðskammaður heldur reyndi kennarinn að komast að rót vandans og spyrja mig rólega spurninga hvers vegna mér liði svona og tæklaði vandamálin eins og hinn besti sálfræðingur. Það var beitt réttlátum aga sem mér fannst sanngjarn, ekki svona tilgangslausar “afþvíbara” reglur. Þetta gjörsamlega bjargaði lífi mínu, þetta varð til þess að mikil reiði og gremja, sem hafði safnast upp yfir árin, linaðist og mér leið loksins vel í lífinu. Ég á þessari reynslu að þakka að ég missti ekki alla trú á kerfinu og lífinu, og fór ekki dýpra á kaf í neyslu vímuefna en ég gerði og náði alltaf að tolla í vinnu og fann mér einhvern tilgang með lífinu. Þess vegna er svona nauðsynlegt að hafa úrræði í boði fyrir börn í vanda, bæði gerendur og þolendur eineltis eða ofbeldis eða hvers kyns vanda. Það má ræða tölfræði, rannsóknir, áhrif á kennara og foreldra, hvað það kostar samfélagið beint og óbeint að taka ekki á þessum vandamálum, sem er alveg rökrétt. En það sem mér þykir mikilvægast er líf barnanna því æskuárin eru þau mikilvægustu fyrir mótun manneskjunar. Fyrir mig var þetta úrræði í Hlíðarskóla algjör lífsbjörgun, björgunarhringur sem var kastað til mín þegar ég var í hættu á að drukkna í framtíðinni, í raun bjargarlaust barn með engin raunveruleg tök á því að bjarga mér sjálfur. Það er sannað að ef börnum vegnar illa í skóla og eru með áföll á bakinu eru mun meiri líkur á að þau leitast í slæman félagsskap, byrja í neyslu, glæpum og almennt gangi verr í lífinu. Það er alltaf best að grípa í taumana sem fyrst. Samkvæmt lögum landsins og barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna skal tryggja velferð og öryggi allra barna og skólar eiga að veita þeim sem allra besta veganesti út í lífið, þetta má ekki bregðast lengur því annars stefnir í óefni. Höfundur er öryrki í bata.
Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir Skoðun
Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar
Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar
Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar
Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar
Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar
Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir Skoðun