Gervigreind: Hraðall þekkingar – en ekki gallalaus Sigvaldi Einarsson skrifar 12. febrúar 2025 13:00 Aðgengi að þekkingu hefur aldrei verið jafn mikið og í dag. Með gervigreind getum við aflað upplýsinga, dýpkað sérfræðiþekkingu og tekið upplýstar ákvarðanir á áður óþekktum hraða. En þrátt fyrir möguleikana sem tæknin býður upp á, er mikilvægt að nota hana á ábyrgan hátt og með gagnrýnu hugarfari. Gervigreind er ekki óskeikul Þótt gervigreind veiti aðgang að miklu magni upplýsinga, þarf að hafa í huga að hún er ekki fullkomin: Hún getur gefið rangar eða úreltar upplýsingar. Niðurstöður byggja á þeim gögnum sem hún hefur verið þjálfuð á og endurspegla ekki endilega nýjustu staðreyndir. Hún getur búið til sannfærandi en villandi svör. Stundum framleiðir hún röng svör sem virðast rétt („hallucinations“). Hún skilur ekki samhengi á mannlegan hátt. Hún vinnur úr gögnum en hefur hvorki dómgreind né innsæi. Þetta undirstrikar nauðsyn þess að staðfesta niðurstöður með áreiðanlegum heimildum og beita gagnrýnni hugsun. Gervigreind eykur aðgengi að þekkingu Þrátt fyrir takmarkanir er gervigreind eitt öflugasta tækið til að læra, þróast og halda sér upplýstum. Aukin almenn þekking Upplýsingar sem áður voru aðeins aðgengilegar sérfræðingum eru nú innan seilingar allra. Námsefni og fræðsluefni er aðgengilegt hvenær sem er, hvar sem er. Sérfræðiþekking dýpkar hraðar Fagfólk getur notað gervigreind til að greina gögn, þróa nýjar lausnir og fylgjast með nýjustu rannsóknum. Fyrirtæki nýta hana til að bæta ákvarðanatöku, þjónustu og nýsköpun. Gervigreind og menntun framtíðarinnar Menntakerfið stendur frammi fyrir byltingu þar sem gervigreind getur sérsniðið nám að hverjum nemanda og aukið skilning með myndrænum og gagnvirkum útskýringum. Hvaða hæfni þarf unga fólkið okkar að hafa? Til að nýta tækifærin sem gervigreind skapar þurfa nemendur að rækta eftirfarandi hæfni: Gagnrýnin hugsun – Að kunna að efast um upplýsingar, sannreyna heimildir og skilja hvernig gervigreind vinnur úr gögnum. Sköpunargleði – Að nýta tæknina til að finna nýjar lausnir og þróa nýjar hugmyndir. Siðferðileg dómgreind – Að skilja ábyrgðina sem fylgir notkun gervigreindar og taka upplýstar ákvarðanir. Aðlögunarhæfni – Að vera tilbúinn til að læra og þróast í síbreytilegum heimi. Samskiptahæfni – Þrátt fyrir aukna sjálfvirkni skiptir mannleg samskiptafærni enn miklu máli. Ef við viljum að ungt fólk verði ekki aðeins neytendur gervigreindar heldur leiðtogar í nýtingu hennar, verðum við að leggja áherslu á þessa hæfni í menntakerfinu. Gervigreind í daglegu lífi Að vera upplýstur þýðir ekki aðeins að afla sér nýrrar þekkingar – það þýðir einnig að geta túlkað og metið upplýsingar á réttan hátt. Með gervigreind getur hver einstaklingur: Fylgst með nýjustu rannsóknum og þróun á sínu sviði. Bætt sig í starfi með stöðugri færniþróun. Túlka upplýsingar á gagnrýninn og meðvitaðan hátt. Ný tækifæri – en líka ábyrgð Við berum öll ábyrgð á því hvernig við nýtum gervigreind. Þótt tæknin sé öflug, þarf ávallt að sannreyna niðurstöður og nota hana á skynsamlegan hátt. Ísland hefur einstakt tækifæri til að vera leiðandi í notkun gervigreindar í menntun og atvinnulífi. Með skýrri stefnu og framsækinni nálgun getum við tryggt að tæknin nýtist samfélaginu sem best. Hvernig nýtir þú gervigreind til að auka þína þekkingu? Nú er rétti tíminn til að tileinka sér tæknina. Hvort sem þú ert nemandi, sérfræðingur eða áhugamaður um ákveðið svið, er gervigreind eitt öflugasta tækið sem völ er á. En mundu: það er ekki nóg að fá svör – mikilvægt er að spyrja réttu spurninganna og meta upplýsingarnar á gagnrýninn hátt. Höfundur er MBA nemadi hjá Akademias og gervigreindarfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Gervigreind Sigvaldi Einarsson Mest lesið Styrkleikar barna geta legið í öðru en að fá hæstu einkunnir Anna Maria Jónsdóttir Skoðun Ef þetta eru hægriöfgaskoðanir, þá er ég stoltur hægriöfgamaður Davíð Bergmann Skoðun Bjánarnir úti á landi Þorvaldur Lúðvík Sigurjónsson Skoðun Heimsmet í sjálfhverfu Friðrik Þór Friðriksson Skoðun Alvöru mamma Anna Margrét Hrólfsdóttir Skoðun Ábyrgð yfirvalda á innra mati á skólastarfi Anna Greta Ólafsdóttir Skoðun Betri nýting á tíma og fjármunum Reykjavíkurborgar 1/3 Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Ráðherra og valdníðsla í hans nafni Örn Pálmason Skoðun Í nafni skilvirkni – á kostnað menntunar Simon Cramer Larsen Skoðun Hvað kostar EES samningurinn þjóðina? Sigurbjörn Svavarsson Skoðun Skoðun Skoðun Styrkleikar barna geta legið í öðru en að fá hæstu einkunnir Anna Maria Jónsdóttir skrifar Skoðun Listin við að fara sér hægt Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Kosningar í stjórn Visku: Þitt atkvæði skiptir máli! Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Ábyrgð yfirvalda á innra mati á skólastarfi Anna Greta Ólafsdóttir skrifar Skoðun Bjánarnir úti á landi Þorvaldur Lúðvík Sigurjónsson skrifar Skoðun Hvað kostar EES samningurinn þjóðina? Sigurbjörn Svavarsson skrifar Skoðun En hvað með loftslagið? Emma Soffía Elkjær Emilsdóttir,Eiríkur Hjálmarsson skrifar Skoðun Ráðherra og valdníðsla í hans nafni Örn Pálmason skrifar Skoðun Betri nýting á tíma og fjármunum Reykjavíkurborgar 1/3 Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Er fótbolti að verða vélmennafótbolti? Andri Hrafn Sigurðsson skrifar Skoðun Geðheilbrigðisþjónusta og fiskur – er einhver tenging? Elín Ebba Ásmundsdóttir skrifar Skoðun Fjárfestum í hjúkrun Ólafur Guðbjörn Skúlason skrifar Skoðun Tölum um endurhæfingu! Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir skrifar Skoðun Dýrafræði hlutabréfamarkaðarins Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Alvöru mamma Anna Margrét Hrólfsdóttir skrifar Skoðun Í nafni skilvirkni – á kostnað menntunar Simon Cramer Larsen skrifar Skoðun Var þetta planið í geðheilbrigðisþjónustu? Berglind Sunna Bragadóttir skrifar Skoðun Ef þetta eru hægriöfgaskoðanir, þá er ég stoltur hægriöfgamaður Davíð Bergmann skrifar Skoðun Heimsmet í sjálfhverfu Friðrik Þór Friðriksson skrifar Skoðun Atvinnuleysisbætur sem hluti af velferðarkerfinu Steinar Harðarson skrifar Skoðun Viska þarf að standa vörð um sérfræðinga á vinnumarkaði Kristjana Mjöll Jónsdóttir Hjörvar skrifar Skoðun Hver ber ábyrgð á vanefndum Viðreisnar og Samfylkingar? Inga blessunin Sæland? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Í skugga kalda stríðsins: Svallið, smyglið og leyndarlífið á Miðnesheiði Steinar Björgvinsson skrifar Skoðun Opið bréf til mennta- og barnamálaráðherra Örn Pálmason skrifar Skoðun Tölum aðeins um einhverfu Trausti Dagsson skrifar Skoðun Það sem sést, og það sem ekki sést Eiríkur Ingi Magnússon skrifar Skoðun Hagræðing, aðhald og nýjar áherslur skila besta ársreikningi Kópavogsbæjar í 17 ár Ásdís Kristjánsdóttir,Orri Hlöðversson skrifar Skoðun Gyðjur, góðgæti og gleðistundir um páskana Jóhanna María Ægisdóttir skrifar Skoðun Eru markaðsforsendur fyrir óperu á Íslandi sterkari en margir halda? Þóra Einarsdóttir skrifar Skoðun KSÍ og kvennaboltinn Árni Guðmundsson skrifar Sjá meira
Aðgengi að þekkingu hefur aldrei verið jafn mikið og í dag. Með gervigreind getum við aflað upplýsinga, dýpkað sérfræðiþekkingu og tekið upplýstar ákvarðanir á áður óþekktum hraða. En þrátt fyrir möguleikana sem tæknin býður upp á, er mikilvægt að nota hana á ábyrgan hátt og með gagnrýnu hugarfari. Gervigreind er ekki óskeikul Þótt gervigreind veiti aðgang að miklu magni upplýsinga, þarf að hafa í huga að hún er ekki fullkomin: Hún getur gefið rangar eða úreltar upplýsingar. Niðurstöður byggja á þeim gögnum sem hún hefur verið þjálfuð á og endurspegla ekki endilega nýjustu staðreyndir. Hún getur búið til sannfærandi en villandi svör. Stundum framleiðir hún röng svör sem virðast rétt („hallucinations“). Hún skilur ekki samhengi á mannlegan hátt. Hún vinnur úr gögnum en hefur hvorki dómgreind né innsæi. Þetta undirstrikar nauðsyn þess að staðfesta niðurstöður með áreiðanlegum heimildum og beita gagnrýnni hugsun. Gervigreind eykur aðgengi að þekkingu Þrátt fyrir takmarkanir er gervigreind eitt öflugasta tækið til að læra, þróast og halda sér upplýstum. Aukin almenn þekking Upplýsingar sem áður voru aðeins aðgengilegar sérfræðingum eru nú innan seilingar allra. Námsefni og fræðsluefni er aðgengilegt hvenær sem er, hvar sem er. Sérfræðiþekking dýpkar hraðar Fagfólk getur notað gervigreind til að greina gögn, þróa nýjar lausnir og fylgjast með nýjustu rannsóknum. Fyrirtæki nýta hana til að bæta ákvarðanatöku, þjónustu og nýsköpun. Gervigreind og menntun framtíðarinnar Menntakerfið stendur frammi fyrir byltingu þar sem gervigreind getur sérsniðið nám að hverjum nemanda og aukið skilning með myndrænum og gagnvirkum útskýringum. Hvaða hæfni þarf unga fólkið okkar að hafa? Til að nýta tækifærin sem gervigreind skapar þurfa nemendur að rækta eftirfarandi hæfni: Gagnrýnin hugsun – Að kunna að efast um upplýsingar, sannreyna heimildir og skilja hvernig gervigreind vinnur úr gögnum. Sköpunargleði – Að nýta tæknina til að finna nýjar lausnir og þróa nýjar hugmyndir. Siðferðileg dómgreind – Að skilja ábyrgðina sem fylgir notkun gervigreindar og taka upplýstar ákvarðanir. Aðlögunarhæfni – Að vera tilbúinn til að læra og þróast í síbreytilegum heimi. Samskiptahæfni – Þrátt fyrir aukna sjálfvirkni skiptir mannleg samskiptafærni enn miklu máli. Ef við viljum að ungt fólk verði ekki aðeins neytendur gervigreindar heldur leiðtogar í nýtingu hennar, verðum við að leggja áherslu á þessa hæfni í menntakerfinu. Gervigreind í daglegu lífi Að vera upplýstur þýðir ekki aðeins að afla sér nýrrar þekkingar – það þýðir einnig að geta túlkað og metið upplýsingar á réttan hátt. Með gervigreind getur hver einstaklingur: Fylgst með nýjustu rannsóknum og þróun á sínu sviði. Bætt sig í starfi með stöðugri færniþróun. Túlka upplýsingar á gagnrýninn og meðvitaðan hátt. Ný tækifæri – en líka ábyrgð Við berum öll ábyrgð á því hvernig við nýtum gervigreind. Þótt tæknin sé öflug, þarf ávallt að sannreyna niðurstöður og nota hana á skynsamlegan hátt. Ísland hefur einstakt tækifæri til að vera leiðandi í notkun gervigreindar í menntun og atvinnulífi. Með skýrri stefnu og framsækinni nálgun getum við tryggt að tæknin nýtist samfélaginu sem best. Hvernig nýtir þú gervigreind til að auka þína þekkingu? Nú er rétti tíminn til að tileinka sér tæknina. Hvort sem þú ert nemandi, sérfræðingur eða áhugamaður um ákveðið svið, er gervigreind eitt öflugasta tækið sem völ er á. En mundu: það er ekki nóg að fá svör – mikilvægt er að spyrja réttu spurninganna og meta upplýsingarnar á gagnrýninn hátt. Höfundur er MBA nemadi hjá Akademias og gervigreindarfræðingur.
Skoðun Tölum um endurhæfingu! Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir skrifar
Skoðun Viska þarf að standa vörð um sérfræðinga á vinnumarkaði Kristjana Mjöll Jónsdóttir Hjörvar skrifar
Skoðun Hver ber ábyrgð á vanefndum Viðreisnar og Samfylkingar? Inga blessunin Sæland? Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Í skugga kalda stríðsins: Svallið, smyglið og leyndarlífið á Miðnesheiði Steinar Björgvinsson skrifar
Skoðun Hagræðing, aðhald og nýjar áherslur skila besta ársreikningi Kópavogsbæjar í 17 ár Ásdís Kristjánsdóttir,Orri Hlöðversson skrifar
Skoðun Eru markaðsforsendur fyrir óperu á Íslandi sterkari en margir halda? Þóra Einarsdóttir skrifar