Hvernig talar þú um netöryggi við barnið þitt? Berglind Jónsdóttir skrifar 11. febrúar 2025 07:03 Í síðustu viku birtist grein með fyrirsögninni ,,Mörg hundruð manns vilji klæmast við börn“ þar sem vísað var í útvarpsviðtal við verkefnastýru ofbeldis- og kynheilbrigðismála hjá Barnaheillum sem sagði að á Íslandi væru miklu fleiri fullorðnir tilbúnir að eiga í kynferðislegum samskiptum við börn en við áttum okkur á. Þessi samskipti fara reglulega fram á netinu. Í viðtalinu kom fram mikilvægi þess að fræða foreldra en fullorðnir hefðu ,,sofið á verðinum“ varðandi eftirlit við netnotkun barna. Í dag er alþjóðlegur dagur öruggari netnotkunar (e. Safer Internet Day). Sem foreldrar pössum við að börnin okkar kunni umferðarreglurnar áður en þau þurfa að ganga ein yfir götur og við gætum þess að þau séu vel klædd ef það er kalt úti. Við segjum þeim líka hiklaust að ræða ekki við ókunnuga sem gætu nálgast þau á förnum vegi. Af því við viljum að þau séu örugg og undirbúin fyrir aðstæður sem þau gætu lent í. En hversu miklum tíma eyða börnin okkar á ,,förnum vegi“ miðað við tímann sem þau eyða eftirlitslaus á netinu? iPod-kynslóðin í foreldrahlutverkinu Ef þú ert foreldri grunnskólabarns í dag þá er ekki ólíklegt að þú munir eftir því þegar heimasíminn var ónothæfur á meðan þú fórst á netið, hvernig þér leið þegar þú fékkst fyrsta iPodinn þinn og þú getur líklega sungið laglínuna í ,,Nokia tune“ án þess að hugsa þig um. Við fengum tækifæri til að kynnast tækninni og netinu á meðan það þróaðist og kom smátt og smátt í meiri mæli inn í líf okkar. Við lærðum með því að prófa okkur áfram því þessi heimur var nýr fyrir öllum og þar af leiðandi ekki margir til að kenna okkur. Það sama gildir ekki um börnin okkar. Þau geta vissulega prófað sig áfram og hafa gott af því í einhverjum tilfellum en við þurfum að undirbúa þau, rétt eins og við kennum þeim að hlaupa ekki yfir götuna án þess að líta til beggja hliða. Hvar getum við byrjað? Ef við fáum upp á skjáinn glugga með skilaboðum um að við höfum unnið nýjan síma eða fúlgur fjár þá vitum við betur. Við smellum ekki á augljósar falsfréttir því við vitum betur. En þau? Af hverju ættu börn í kringum 10 ára aldur að vita betur? Eins ef þau eru í leikjum á borð við Roblox þar sem notendur geta sent vinabeiðnir og skilaboð, þá ætti það ekki að vera á þeirra ábyrgð að vita að þarna leynist margar hættur ef enginn hefur sagt þeim það. Umræða um miðlalæsi og netöryggi þarf alls ekki að vera hræðsluáróður. Í nýliðinni viku setti breska sendiráðið í loftið verkefni ásamt forseta Íslands. Verkefnið er tölvuleikur sem kennir börnum miðlalæsi og ábyrga nethegðun. Leikurinn heitir Digiworld, er ókeypis, opinn öllum og safnar engum persónugögnum. Hann var gerður af bresku samtökunum ParentZone sem hjálpa fjölskyldum að nálgast stafræna hluta fjölskyldulífsins á heilbrigðari og öruggari hátt. Undirrituð vann að þýðingu leiksins fyrir hönd breska sendiráðsins. Í samstarfi við Reykjavíkurborg hefur leikurinn verið prófaður sem heimanám fyrir börn í 3. – 4. bekkjum þriggja grunnskóla og lögð áhersla á að foreldrar fari í gegnum leikinn með börnum sínum. Það er fyrst og fremst gert til að koma af stað umræðu inni á heimilinu og auðvelda foreldrum að ræða þessi mál við börn sín. Leikurinn er kominn inn á fræðslugátt MMS (Miðstöð menntunar og skólaþjónustu) og markmiðið er að fleiri skólar noti leikinn sem heimanám í framhaldinu. Þessi pistill er hvatning til foreldra að spjalla við börnin sín um þessi mál. Jafnframt er mikilvægt að við sem foreldrar og forráðamenn séum til staðar og fullvissum börnin okkar um að þau geti alltaf leitað aðstoðar ef eitthvað sem þau sjá eða heyra á netinu veldur þeim óþægindum. Það væri auðvitað best ef engar hættur leyndust á netinu en því miður er það ekki svo. Við þurfum að búa til kynslóð sem er meðvituð og undirbúin. Við viljum ekki sofa lengur á verðinum. Höfundur er samskiptastjóri breska sendiráðsins í Reykjavík. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Netöryggi Börn og uppeldi Mest lesið Púslið sem passar ekki Ingibjörg Isaksen Skoðun Kemur þín háskólagráða úr kornflakes pakka? Davíð Már Sigurðsson Skoðun Nei, það verður ekki að vera Ísrael, það er Ísrael Einar Ólafsson Skoðun Ríkisstofnun forherðist við gagnrýni Björn Ólafsson Skoðun Íslenski fáninn fyrir samstöðu ekki mismunun Ása Berglind Hjálmarsdóttir Skoðun Eru smáþjóðir stikkfríar? Snæbjörn Guðmundsson Skoðun Ákall Valdimar Júlíusson Skoðun Á að leyfa eða halda áfram að banna? Sigurður G. Guðjónsson Skoðun Þér er boðið með, kæri félagi Trausti Breiðfjörð Magnússon Skoðun Hinn óseðjandi Eiríkur Ólafsson Skoðun Skoðun Skoðun Ef þetta er rétt – hvað er þá rangt? Anna Berg Samúelsdóttir skrifar Skoðun Hvað er þetta MG? Júlíana Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sjúkraþyrlu sem allra fyrst, kerfi sem veitir lífsbjörg Gunnar Svanur Einarsson skrifar Skoðun Ríkisstofnun forherðist við gagnrýni Björn Ólafsson skrifar Skoðun Bylting, bóla, bölvun - bull? Brynjólfur Þorvarðsson skrifar Skoðun Eru smáþjóðir stikkfríar? Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Ákall Valdimar Júlíusson skrifar Skoðun Á að leyfa eða halda áfram að banna? Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Íslenski fáninn fyrir samstöðu ekki mismunun Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Jafnlaunabarnið og baðvatnið Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Þér er boðið með, kæri félagi Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Púslið sem passar ekki Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Nei, það verður ekki að vera Ísrael, það er Ísrael Einar Ólafsson skrifar Skoðun Kemur þín háskólagráða úr kornflakes pakka? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Hinn óseðjandi Eiríkur Ólafsson skrifar Skoðun Þéttari byggð: Hver nýtur ábatans — og hver borgar brúsann? Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Það ætti ekki vera í boði að útskifa fólk úr viðtalstímum hjá geðlæknum Atli Már Haraldsson Zebitz skrifar Skoðun Ef þið þurfið að segja upphátt að þið séuð ekki rasistar... Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Hugleiðingar og skoðanaskipti um rasisma og útlendingahatur Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun 56.000 krónur í vasa Kópavogsbúa Ásdís Kristjánsdóttir skrifar Skoðun NordAN: Vegið að norrænni forvarnarstefnu Siv Friðleifsdóttir skrifar Skoðun Af hverju byggjum við innan gróinna hverfa? Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Gigt, vinnumarkaðurinn, fjölgun hlutastarfa og viðeigandi aðlögun Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Er stríðsglæpamaður í rútunni? Ragnhildur Hólmgeirsdóttir, Hrönn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Til hamingju með sjómannadaginn Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Er ekki tími til kominn að tengja? Kristín María Birgisdóttir skrifar Skoðun Barnasáttmáli fyrir öll börn Guðný Björk Eydal,Paola Cardenas skrifar Skoðun Ójafnvægið sem heimurinn býr við – og skellur á Bakka Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Bensínstöðvardíll og Birkimelur Helgi Áss Grétarsson skrifar Sjá meira
Í síðustu viku birtist grein með fyrirsögninni ,,Mörg hundruð manns vilji klæmast við börn“ þar sem vísað var í útvarpsviðtal við verkefnastýru ofbeldis- og kynheilbrigðismála hjá Barnaheillum sem sagði að á Íslandi væru miklu fleiri fullorðnir tilbúnir að eiga í kynferðislegum samskiptum við börn en við áttum okkur á. Þessi samskipti fara reglulega fram á netinu. Í viðtalinu kom fram mikilvægi þess að fræða foreldra en fullorðnir hefðu ,,sofið á verðinum“ varðandi eftirlit við netnotkun barna. Í dag er alþjóðlegur dagur öruggari netnotkunar (e. Safer Internet Day). Sem foreldrar pössum við að börnin okkar kunni umferðarreglurnar áður en þau þurfa að ganga ein yfir götur og við gætum þess að þau séu vel klædd ef það er kalt úti. Við segjum þeim líka hiklaust að ræða ekki við ókunnuga sem gætu nálgast þau á förnum vegi. Af því við viljum að þau séu örugg og undirbúin fyrir aðstæður sem þau gætu lent í. En hversu miklum tíma eyða börnin okkar á ,,förnum vegi“ miðað við tímann sem þau eyða eftirlitslaus á netinu? iPod-kynslóðin í foreldrahlutverkinu Ef þú ert foreldri grunnskólabarns í dag þá er ekki ólíklegt að þú munir eftir því þegar heimasíminn var ónothæfur á meðan þú fórst á netið, hvernig þér leið þegar þú fékkst fyrsta iPodinn þinn og þú getur líklega sungið laglínuna í ,,Nokia tune“ án þess að hugsa þig um. Við fengum tækifæri til að kynnast tækninni og netinu á meðan það þróaðist og kom smátt og smátt í meiri mæli inn í líf okkar. Við lærðum með því að prófa okkur áfram því þessi heimur var nýr fyrir öllum og þar af leiðandi ekki margir til að kenna okkur. Það sama gildir ekki um börnin okkar. Þau geta vissulega prófað sig áfram og hafa gott af því í einhverjum tilfellum en við þurfum að undirbúa þau, rétt eins og við kennum þeim að hlaupa ekki yfir götuna án þess að líta til beggja hliða. Hvar getum við byrjað? Ef við fáum upp á skjáinn glugga með skilaboðum um að við höfum unnið nýjan síma eða fúlgur fjár þá vitum við betur. Við smellum ekki á augljósar falsfréttir því við vitum betur. En þau? Af hverju ættu börn í kringum 10 ára aldur að vita betur? Eins ef þau eru í leikjum á borð við Roblox þar sem notendur geta sent vinabeiðnir og skilaboð, þá ætti það ekki að vera á þeirra ábyrgð að vita að þarna leynist margar hættur ef enginn hefur sagt þeim það. Umræða um miðlalæsi og netöryggi þarf alls ekki að vera hræðsluáróður. Í nýliðinni viku setti breska sendiráðið í loftið verkefni ásamt forseta Íslands. Verkefnið er tölvuleikur sem kennir börnum miðlalæsi og ábyrga nethegðun. Leikurinn heitir Digiworld, er ókeypis, opinn öllum og safnar engum persónugögnum. Hann var gerður af bresku samtökunum ParentZone sem hjálpa fjölskyldum að nálgast stafræna hluta fjölskyldulífsins á heilbrigðari og öruggari hátt. Undirrituð vann að þýðingu leiksins fyrir hönd breska sendiráðsins. Í samstarfi við Reykjavíkurborg hefur leikurinn verið prófaður sem heimanám fyrir börn í 3. – 4. bekkjum þriggja grunnskóla og lögð áhersla á að foreldrar fari í gegnum leikinn með börnum sínum. Það er fyrst og fremst gert til að koma af stað umræðu inni á heimilinu og auðvelda foreldrum að ræða þessi mál við börn sín. Leikurinn er kominn inn á fræðslugátt MMS (Miðstöð menntunar og skólaþjónustu) og markmiðið er að fleiri skólar noti leikinn sem heimanám í framhaldinu. Þessi pistill er hvatning til foreldra að spjalla við börnin sín um þessi mál. Jafnframt er mikilvægt að við sem foreldrar og forráðamenn séum til staðar og fullvissum börnin okkar um að þau geti alltaf leitað aðstoðar ef eitthvað sem þau sjá eða heyra á netinu veldur þeim óþægindum. Það væri auðvitað best ef engar hættur leyndust á netinu en því miður er það ekki svo. Við þurfum að búa til kynslóð sem er meðvituð og undirbúin. Við viljum ekki sofa lengur á verðinum. Höfundur er samskiptastjóri breska sendiráðsins í Reykjavík.
Skoðun Það ætti ekki vera í boði að útskifa fólk úr viðtalstímum hjá geðlæknum Atli Már Haraldsson Zebitz skrifar
Skoðun Gigt, vinnumarkaðurinn, fjölgun hlutastarfa og viðeigandi aðlögun Hrönn Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir skrifar