Stórútgerðin og ESB Atli Hermannsson skrifar 5. desember 2024 20:03 Nýlegar kannanir og úrslit kosninganna sýna að stór hluti kjósenda er áfram um að skoða aðild að ESB. Hvort aðild að sambandinu geti e.t.v. aukið hagsæld með nýjum gjaldmiðli, minni verðbólgu og réttlátara samfélagi. Bent er m.a. á að árlegur kostnaður við það eitt að halda úti íslenskri krónu er a.m.k. 100 milljarðar – eða jafnmikið og allar vaxtagreiðslur ríkissjóðs. Greinar tengdar ESB umræðunni skiptast alla jafna nokkuð jafnt á milli þeirra sem vilja að almenningur ákveði í þjóðaratkvæðagreiðslu hvort ráðast skuli í viðræður - og hinna sem telja sig eiga að ráða. Taka skal fram að þeir sem skrifa gegn ESB aðild eru nokkuð áberandi erindrekar fyrirtækja eða samtaka sem njóta margvíslegra forréttinda og sérhagsmuna í okkar þjóðfélagi. Voru t.d. á réttum stað þegar sameiginlegum verðmætum þjóðarinnar var útdeilt til fáeina útvaldra – og hafa verið áskrifendur allar götur síðan. Beinast liggur við að nefna LÍÚ, Landsamband íslenskara útgerðarmanna eða SFS eins og þau samtök heita í dag. Þeirra helstu „stuðningsfulltrúar“ telja aðild að ESB allt til foráttu. Bent er m.a. á að við séum svo fámenn að við mættum okkur lítils gegn vörgunum í Brussel sem myndu sölsa undir sig fiskveiði auðlind þjóðarinnar. Og þar liggur hundurinn grafinn Greinarnar ganga m.ö.o. flestar út á að verja sérhagsmuni eigenda nokkurra stórútgerða á kostnað almennings í landinu. Látið er í veðri vaka að við inngöngu í ESB fylltist hér allt af erlendum skipum og fiskimiðin yrðu líkt og sviðin jörð. En allir sem til þekkja vita að það getur ekki gerst. Fyrir það fyrsta þá hafa engar erlendar útgerðir stundað veiðar hér við land síðastliðin 50 ár. Þær hafa þ.a.l. enga veiðireynslu og því um tómt mál að tala. Málflutningur um annað er fyrir löngu hættur að vera boðlegur - en brá þó fyrir í kosningabaráttunni. Taka skal fram að ef eigendur evrópskra útgerða hygðust koma hingað þá kæmu þeir alveg örugglega með flugi. Því frá 1994 eða síðastliðin 30 ár hefur sjóðum og hlutdeildarfélögum á öllu ESB svæðinu verið heimilt að fjárfesta í íslenskum útgerðum upp að 49.5%. En hvað ég best veit hefur enginn á öllum þeim tíma sem liðinn er fjárfest í „besta fiskveiðikerfi í heimi“. Ástæðan er líklega sú að stærsta bókfærða eign stórútgerðarinnar er það sem kallast „óefnislegar eignir“ - veiðiheimildirnar - sem ríkið úthlutar til eins árs í senn og myndar ekki eignarétt - eins og segir í fyrstu grein laga um fiskveiðikerfið. Það hefur m.ö.o ekki enn tekist að selja evrópskum fjárfestum veiðiheimildir í helstu sameign þjóðarinnar, þrátt fyrir að bæði forstjóri Brim ehf. og raunar fleiri hafa sagst vilja gera það. Fiskur undir steini Þegar grannt er skoðað er líklegra en ekki að evrópskir bankar eigi megnið af veðskuldum stórútgerðarinnar. Að veiðiheimildirnar séu m.ö.o. veðsettar erlendis því stórútgerðin nýtur þeirra forréttinda að geta fjármagnað sig á nálægt 2-3 % vöxtum sem hvorki minni útgerðum né öðrum fyrirtækjum hér heima stendur til boða. Þarna fara því saman hagsmunir stórútgerðarinnar sem einir njóta lágra evrópskra vaxtakjara og íslensku bankana sem óáreittir geta snýtt og skeint almenningi með krónunni. Undanfarin ár hefur mikil og glæsileg endurnýjun átt sér stað á íslenska stór-skipaflotanum. Flest skipanna hafa verið smíðuð innan landamerkja ESB, ýmist í Pólandi, Danmörku eða Spáni. Hefur stórútgerðin því til viðbótar einstökum vaxtakjörum líklega einnig notið góðs af styrkjakerfi sambandsins. Því þekkt er að ESB styrkir þarlendar skipasmíðastöðvar eða niðurgreiðir smíðakostnað umtalsvert. Með roði og beinum Ekki er annað að heyra á forkólfum LÍÚ/SFS en að evrópskar útgerðir sem ekki eru nú þegar farnar á hausinn, væru það alveg örugglega ef ekki væri fyrir öflugt styrkjakerfi sambandsins. Það hlýtur því að skjóta skökku við að íslenska stórútgerðin skuli á undanförnum árum hafa fjárfest í mörgum útgerðum innan ESB. Getur verið að íslenska stórútgerðin sé óbeint að þiggja fjármuni úr sjóðum sambandsins við kaup á evrópskum útgerðum? Eru evrópskar útgerðir í íslenskri eigu þá einnig að þiggja rekstrarstyrki úr sjóðum sambandsins? Mér telst til að íslenska stórútgerðin hafi nú þegar hreiðrað um sig í flestum ef ekki öllum þeim 7-8 ríkjum innan ESB sem einhverra hagsmuni hafa af fiskveiðum. Því til viðbótar hafa sumar þessar íslensk/evrópsku útgerðir verið að endurnýja skipastól sinn að undanförnu – líklega einnig í boði ESB. Til viðbótar öflugu styrkjakerfi sambandsins þarf einnig veiðiheimildir og því nauðsynlegt að hafa greiðan aðgang að The Common Fisheries Policy sem úthlutar ríkjakvótum líkt og veiðiheimildum hér heima. Þegar öllu er á botninn hvolft hefur íslensku stórútgerðinni á stuttum tíma tekist að tryggja sér umtalsverðan hlut af veiðiheimildum sambandsins í Barentshafi og e.t.v. víðar. Engu að síður kyrja „hollvinir“ LÍÚ/SFS falska öfugmæla-sönginn um að íslenskum sjávarútvegi muni stafa mikil hætta af inngöngu í sambandið. Vísvitandi – vísindi Ef einhverjir skyldu hafa áhyggjur af orðspori og framtíð Hafrannsóknarstofnunar; að við yrðum t.d. krafin um að taka upp annað nýtingarkerfi, skal bent á að stjórnkerfi ESB, The Common Fisheries Policy styðst við samskonar nýtingarkerfi og Hafró. Því yrðu engar breytingar hjá okkur hvað varðar sóknarstýringu og ráðgjöf um heildarafla okkar helstu fiskstofna. Gildir þá einu hversu gáfulegar eða vitlausar þær eru. Því nær allar ákvarðanir eru nú þegar teknar við hringborðið hjá ICES Alþjóða hafrannsóknarráðinu í Kaupmannahöfn. Við erum m.ö.o. stofnfélagar að ICES og áttum t.d. um tíma forseta ráðsins og höfum lengst af átt okkar fulltrúa í ráðgjafaráði ICES. Fiskveiðiráðgjöfin og ákvarðanir um heildarafla var m.ö.o. framseld til Evrópu fyrir fjölmörgum árum og eru teknar í hópi fjölþjóða vísindamanna - sem allir koma úr sama klakinu. Það er ekki fyrr en að því ferli loknu sem okkar ráðherra sjávarútvegsmála er kynnt ráðgjöfin - og gert að samþykkja hana eins og við þekkjum. Hvað sem öllu líður þá frábýð ég mér ráðgjöf frá fáeinum einstaklingum sem einir geta fénýtt sameign þjóðarinnar í eigin hagsmunaskyni. Þá furða ég mig á þegjandi samþykki Samtaka atvinnulífsins, Viðskiptaráðs og annarra samtaka atvinnulífsins sem minna helst á mýs undir fjalaketti, þegar þau eiga öllum árum að efla efnahagslífið og skapa forsendur til framfara og bættra lífskjara. Að lokum má geta þess; að árið 2008 mat fulltrúi okkar í 12 manna Evrópunefnd forsætisráðuneytisins, að mjög auðvelt yrði að komast að samkomulagi við ESB hvað varðar sjávarútvegsmálin; það væri frekar spurningin um hvað gera ætti eftir hádegi þann daginn - eins og það var orðað. Höfundur er hafnarvörður. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Evrópusambandið Mest lesið Snorri Másson er ekki vandinn – hann er viðvörun Helen Ólafsdóttir Skoðun Bakslag í skoðanafrelsi? Kári Allansson Skoðun Boðsferð Landsvirkjunar Stefán Georgsson Skoðun Sanna er rödd félagshyggju, réttlætis og jöfnuðar! Laufey Líndal Ólafsdóttir,Sara Stef. Hildardóttir Skoðun Ástin er falleg Sigurður Árni Reynisson Skoðun Samstarf um loftslagsmál og grænar lausnir Sigurður Hannesson,Nótt Thorberg Skoðun Líknarmeðferð og dánaraðstoð eru ekki andstæður heldur nauðsynleg umræðuefni Ingrid Kuhlman Skoðun Ofbeldi í skólum: Áskoranir og leiðir til lausna Soffía Ámundadóttir Skoðun Grunnstoðir sveitarfélagsins efldar til muna Sandra Sigurðardóttir Skoðun Eplin í andlitshæð Bryndís Haraldsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ein saga af sextíu þúsund Halldór Ísak Ólafsson skrifar Skoðun Að láta mata sig er svo þægilegt Björn Ólafsson skrifar Skoðun Nýjar reglur um réttindi fólks í ráðningarsambandi Ingvar Sverrisson skrifar Skoðun Ofbeldi í skólum: Áskoranir og leiðir til lausna Soffía Ámundadóttir skrifar Skoðun Bakslag í skoðanafrelsi? Kári Allansson skrifar Skoðun Eplin í andlitshæð Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Bataskólinn – fyrir þig? Guðný Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Sanna er rödd félagshyggju, réttlætis og jöfnuðar! Laufey Líndal Ólafsdóttir,Sara Stef. Hildardóttir skrifar Skoðun Boðsferð Landsvirkjunar Stefán Georgsson skrifar Skoðun Samstarf um loftslagsmál og grænar lausnir Sigurður Hannesson,Nótt Thorberg skrifar Skoðun Ástin er falleg Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Líknarmeðferð og dánaraðstoð eru ekki andstæður heldur nauðsynleg umræðuefni Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Grunnstoðir sveitarfélagsins efldar til muna Sandra Sigurðardóttir skrifar Skoðun Laugarnestangi - til allrar framtíðar Líf Magneudóttir skrifar Skoðun Að vera séður og heyrður getur bjargað lífi – Gulur september minnir okkur á að hlúa að hjartanu Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar Skoðun Rangfærslur um atburðina á Gaza Egill Þ. Einarsson skrifar Skoðun Öryggi geðheilbrigðis Guðrún Karls Helgudóttir skrifar Skoðun Mjóddin og pólitík pírata Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Okkar eigin Don Kíkóti Kjartan Jónsson skrifar Skoðun Sýnum í verki að okkur er ekki sama Anna Sigga Jökuls Ragnheiðardóttir skrifar Skoðun Snorri Másson er ekki vandinn – hann er viðvörun Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Drúsar og hörmungarnar í Suwayda Armando Garcia skrifar Skoðun Hjarta samfélagsins í Þorlákshöfn slær við höfnina Grétar Ingi Erlendsson skrifar Skoðun Marserum fyrir jafnrétti í íþróttum Willum Þór Þórsson skrifar Skoðun Tímamóta umbætur í nýju kerfi almannatrygginga Huld Magnúsdóttir,Sigríður Dóra Magnúsdóttir,Unnur Sverrisdóttir,Vigdís Jónsdóttir skrifar Skoðun Öflugt atvinnulíf í Hafnarfirði Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Persónudýrkun vinstrisins Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Menntamorð – um gjöreyðingu menntakerfisins á Gaza sem liður í allsherjar þjóðarmorði Ísrael á Palestínumönnum Kristján Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavík - barnvæn höfuðborg? Einar Þorsteinsson,Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Magnús og hálfsannleikurinn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Sjá meira
Nýlegar kannanir og úrslit kosninganna sýna að stór hluti kjósenda er áfram um að skoða aðild að ESB. Hvort aðild að sambandinu geti e.t.v. aukið hagsæld með nýjum gjaldmiðli, minni verðbólgu og réttlátara samfélagi. Bent er m.a. á að árlegur kostnaður við það eitt að halda úti íslenskri krónu er a.m.k. 100 milljarðar – eða jafnmikið og allar vaxtagreiðslur ríkissjóðs. Greinar tengdar ESB umræðunni skiptast alla jafna nokkuð jafnt á milli þeirra sem vilja að almenningur ákveði í þjóðaratkvæðagreiðslu hvort ráðast skuli í viðræður - og hinna sem telja sig eiga að ráða. Taka skal fram að þeir sem skrifa gegn ESB aðild eru nokkuð áberandi erindrekar fyrirtækja eða samtaka sem njóta margvíslegra forréttinda og sérhagsmuna í okkar þjóðfélagi. Voru t.d. á réttum stað þegar sameiginlegum verðmætum þjóðarinnar var útdeilt til fáeina útvaldra – og hafa verið áskrifendur allar götur síðan. Beinast liggur við að nefna LÍÚ, Landsamband íslenskara útgerðarmanna eða SFS eins og þau samtök heita í dag. Þeirra helstu „stuðningsfulltrúar“ telja aðild að ESB allt til foráttu. Bent er m.a. á að við séum svo fámenn að við mættum okkur lítils gegn vörgunum í Brussel sem myndu sölsa undir sig fiskveiði auðlind þjóðarinnar. Og þar liggur hundurinn grafinn Greinarnar ganga m.ö.o. flestar út á að verja sérhagsmuni eigenda nokkurra stórútgerða á kostnað almennings í landinu. Látið er í veðri vaka að við inngöngu í ESB fylltist hér allt af erlendum skipum og fiskimiðin yrðu líkt og sviðin jörð. En allir sem til þekkja vita að það getur ekki gerst. Fyrir það fyrsta þá hafa engar erlendar útgerðir stundað veiðar hér við land síðastliðin 50 ár. Þær hafa þ.a.l. enga veiðireynslu og því um tómt mál að tala. Málflutningur um annað er fyrir löngu hættur að vera boðlegur - en brá þó fyrir í kosningabaráttunni. Taka skal fram að ef eigendur evrópskra útgerða hygðust koma hingað þá kæmu þeir alveg örugglega með flugi. Því frá 1994 eða síðastliðin 30 ár hefur sjóðum og hlutdeildarfélögum á öllu ESB svæðinu verið heimilt að fjárfesta í íslenskum útgerðum upp að 49.5%. En hvað ég best veit hefur enginn á öllum þeim tíma sem liðinn er fjárfest í „besta fiskveiðikerfi í heimi“. Ástæðan er líklega sú að stærsta bókfærða eign stórútgerðarinnar er það sem kallast „óefnislegar eignir“ - veiðiheimildirnar - sem ríkið úthlutar til eins árs í senn og myndar ekki eignarétt - eins og segir í fyrstu grein laga um fiskveiðikerfið. Það hefur m.ö.o ekki enn tekist að selja evrópskum fjárfestum veiðiheimildir í helstu sameign þjóðarinnar, þrátt fyrir að bæði forstjóri Brim ehf. og raunar fleiri hafa sagst vilja gera það. Fiskur undir steini Þegar grannt er skoðað er líklegra en ekki að evrópskir bankar eigi megnið af veðskuldum stórútgerðarinnar. Að veiðiheimildirnar séu m.ö.o. veðsettar erlendis því stórútgerðin nýtur þeirra forréttinda að geta fjármagnað sig á nálægt 2-3 % vöxtum sem hvorki minni útgerðum né öðrum fyrirtækjum hér heima stendur til boða. Þarna fara því saman hagsmunir stórútgerðarinnar sem einir njóta lágra evrópskra vaxtakjara og íslensku bankana sem óáreittir geta snýtt og skeint almenningi með krónunni. Undanfarin ár hefur mikil og glæsileg endurnýjun átt sér stað á íslenska stór-skipaflotanum. Flest skipanna hafa verið smíðuð innan landamerkja ESB, ýmist í Pólandi, Danmörku eða Spáni. Hefur stórútgerðin því til viðbótar einstökum vaxtakjörum líklega einnig notið góðs af styrkjakerfi sambandsins. Því þekkt er að ESB styrkir þarlendar skipasmíðastöðvar eða niðurgreiðir smíðakostnað umtalsvert. Með roði og beinum Ekki er annað að heyra á forkólfum LÍÚ/SFS en að evrópskar útgerðir sem ekki eru nú þegar farnar á hausinn, væru það alveg örugglega ef ekki væri fyrir öflugt styrkjakerfi sambandsins. Það hlýtur því að skjóta skökku við að íslenska stórútgerðin skuli á undanförnum árum hafa fjárfest í mörgum útgerðum innan ESB. Getur verið að íslenska stórútgerðin sé óbeint að þiggja fjármuni úr sjóðum sambandsins við kaup á evrópskum útgerðum? Eru evrópskar útgerðir í íslenskri eigu þá einnig að þiggja rekstrarstyrki úr sjóðum sambandsins? Mér telst til að íslenska stórútgerðin hafi nú þegar hreiðrað um sig í flestum ef ekki öllum þeim 7-8 ríkjum innan ESB sem einhverra hagsmuni hafa af fiskveiðum. Því til viðbótar hafa sumar þessar íslensk/evrópsku útgerðir verið að endurnýja skipastól sinn að undanförnu – líklega einnig í boði ESB. Til viðbótar öflugu styrkjakerfi sambandsins þarf einnig veiðiheimildir og því nauðsynlegt að hafa greiðan aðgang að The Common Fisheries Policy sem úthlutar ríkjakvótum líkt og veiðiheimildum hér heima. Þegar öllu er á botninn hvolft hefur íslensku stórútgerðinni á stuttum tíma tekist að tryggja sér umtalsverðan hlut af veiðiheimildum sambandsins í Barentshafi og e.t.v. víðar. Engu að síður kyrja „hollvinir“ LÍÚ/SFS falska öfugmæla-sönginn um að íslenskum sjávarútvegi muni stafa mikil hætta af inngöngu í sambandið. Vísvitandi – vísindi Ef einhverjir skyldu hafa áhyggjur af orðspori og framtíð Hafrannsóknarstofnunar; að við yrðum t.d. krafin um að taka upp annað nýtingarkerfi, skal bent á að stjórnkerfi ESB, The Common Fisheries Policy styðst við samskonar nýtingarkerfi og Hafró. Því yrðu engar breytingar hjá okkur hvað varðar sóknarstýringu og ráðgjöf um heildarafla okkar helstu fiskstofna. Gildir þá einu hversu gáfulegar eða vitlausar þær eru. Því nær allar ákvarðanir eru nú þegar teknar við hringborðið hjá ICES Alþjóða hafrannsóknarráðinu í Kaupmannahöfn. Við erum m.ö.o. stofnfélagar að ICES og áttum t.d. um tíma forseta ráðsins og höfum lengst af átt okkar fulltrúa í ráðgjafaráði ICES. Fiskveiðiráðgjöfin og ákvarðanir um heildarafla var m.ö.o. framseld til Evrópu fyrir fjölmörgum árum og eru teknar í hópi fjölþjóða vísindamanna - sem allir koma úr sama klakinu. Það er ekki fyrr en að því ferli loknu sem okkar ráðherra sjávarútvegsmála er kynnt ráðgjöfin - og gert að samþykkja hana eins og við þekkjum. Hvað sem öllu líður þá frábýð ég mér ráðgjöf frá fáeinum einstaklingum sem einir geta fénýtt sameign þjóðarinnar í eigin hagsmunaskyni. Þá furða ég mig á þegjandi samþykki Samtaka atvinnulífsins, Viðskiptaráðs og annarra samtaka atvinnulífsins sem minna helst á mýs undir fjalaketti, þegar þau eiga öllum árum að efla efnahagslífið og skapa forsendur til framfara og bættra lífskjara. Að lokum má geta þess; að árið 2008 mat fulltrúi okkar í 12 manna Evrópunefnd forsætisráðuneytisins, að mjög auðvelt yrði að komast að samkomulagi við ESB hvað varðar sjávarútvegsmálin; það væri frekar spurningin um hvað gera ætti eftir hádegi þann daginn - eins og það var orðað. Höfundur er hafnarvörður.
Sanna er rödd félagshyggju, réttlætis og jöfnuðar! Laufey Líndal Ólafsdóttir,Sara Stef. Hildardóttir Skoðun
Líknarmeðferð og dánaraðstoð eru ekki andstæður heldur nauðsynleg umræðuefni Ingrid Kuhlman Skoðun
Skoðun Sanna er rödd félagshyggju, réttlætis og jöfnuðar! Laufey Líndal Ólafsdóttir,Sara Stef. Hildardóttir skrifar
Skoðun Líknarmeðferð og dánaraðstoð eru ekki andstæður heldur nauðsynleg umræðuefni Ingrid Kuhlman skrifar
Skoðun Að vera séður og heyrður getur bjargað lífi – Gulur september minnir okkur á að hlúa að hjartanu Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar
Skoðun Tímamóta umbætur í nýju kerfi almannatrygginga Huld Magnúsdóttir,Sigríður Dóra Magnúsdóttir,Unnur Sverrisdóttir,Vigdís Jónsdóttir skrifar
Skoðun Menntamorð – um gjöreyðingu menntakerfisins á Gaza sem liður í allsherjar þjóðarmorði Ísrael á Palestínumönnum Kristján Þór Sigurðsson skrifar
Sanna er rödd félagshyggju, réttlætis og jöfnuðar! Laufey Líndal Ólafsdóttir,Sara Stef. Hildardóttir Skoðun
Líknarmeðferð og dánaraðstoð eru ekki andstæður heldur nauðsynleg umræðuefni Ingrid Kuhlman Skoðun