Geðheilbrigðiskerfi án sálfræðinga, hvernig hljómar það? María Mjöll Björnsdóttir skrifar 18. nóvember 2024 08:01 Tölum um geðheilbrigðismál og tölum um laun sálfræðinga hjá hinu opinbera. Almennar upplýsingar:María er 29 ára, einhleyp og barnlaus kona búsett í eigin íbúð í Reykjavík. Hún hefur lokið meistaranámi í klínískri sálfræði og starfar sem sálfræðingur á Landspítala. Hún metur fjárhagsstöðu sína sem slæma. Einhvernvegin svona byrja flestar greiningarskýrslur sem ég rita daglega í mínu starfi sem sálfræðingur á Landspítala, nema þessar upplýsingar eiga við um mig og endurspegla stöðu mína í dag. Ég sinni greiningum á geð- og taugaþroskavanda hjá skjólstæðingum geðsviðs Landspítala. Þeir eiga það allir sameiginlegt að vera í greiningu og/eða meðferð í 3. línu þjónustu. Fyrir þá sem ekki vita þá sinnir 3. lína fólki sem er oft með flókinn, alvarlegan, langvarandi og/eða samsettan geðvanda og ákveðinn hópur af okkar skjólstæðingum er í sjálfsvígshættu til lengri tíma. Greining og meðferð á vanda skjólstæðinga okkar er oft mjög sérhæfð og af því tagi að erfitt eða ómögulegt er að nálgast hana annarsstaðar eða á öðrum þjónustustigum. Í ákveðnum tilfellum sinnum við þó ekki eingöngu skjólstæðingum okkar heldur erum við einnig í reglulegum samskiptum við aðstandendur, aðrar stofnanir og þá sem koma að lífi einstaklingsins. Á Landspítala starfar fjöldi framúrskarandi sálfræðinga á göngu- og dagdeildum, innlagnardeildum, á bráðaþjónustu geðsviðs og vefrænum deildum. Starf okkar á mismunandi deildum og teymum er verulega sérhæft og faglegt, auk þess að gagnreyndum meðferðum er eingöngu beitt. Einn helsti gallinn við vinnuna mína er að ég á erfitt með að lifa á henni. Eftir fimm ára háskólanám og þriggja og hálfs árs starfsreynslu eru grunnlaun mín 652.136kr og þegar ég segi grunnlaun á ég við mín einu laun þar sem flestir sálfræðingar á Landspítala vinna eingöngu dagvinnu og eiga ekki möguleika á yfirvinnu. Ég fæ um 400.000kr útborgað hver mánaðarmót og borga þá mín lán og gjöld og geri svo mitt besta að eyða sem minnstum pening svo ég geti nú verslað inn fyrir mig og kisuna mína undir lok mánaðar. Vegna minna tekna sem sálfræðingur í 3. línu er ég í annarri vinnu til þess að geta lagt inná varasjóð, nú eða bara til að gera eitthvað skemmtilegt með vinkonum mínum án þess að þurfa að hafa fjárhagsáhyggjur í kjölfarið. Ég er heppin að aðstæður mínar bjóða uppá að ég geti verið í annarri vinnu en á sama tíma er verulega krefjandi að vera í meira en 100% vinnu í starfi eins og mínu. Ég er heppin að eiga bara litla kisu sem krefst ekki mikils penings frá mér því eins og staðan er í dag ætti ég ekki efni á því að eiga barn nema þurfa reiða mig algjörlega á maka minn (ef ég nú ætti hann) og ég veit fyrir víst að það er staða margra samstarfsfélaga minna. Ég valdi mér þetta starf og þennan vinnustað af öllum öðrum ástæðum en launanna vegna en á sama tíma átti ég aldrei von á því að þurfa vinna jafn mikið aukalega og ég geri eða leigja íbúðina mína reglulega út á Airbnb og flytja tímabundið heim til foreldra minna til þess eins að afla mannsæmandi tekna. Þegar umræða um laun koma upp í mínum vinahópum sit ég aldrei þessu vant frekar þögul og nenni yfirleitt ekki að taka þátt í þessu en þegar ég tjái mig og segi fólki í kringum mig frá laununum mínum trúa þau mér ekki. Mér finnst í raun ótrúlegt að umræða um kjör sálfræðinga hjá hinu opinbera hafi aldrei ratað í fjölmiðla né verið nefnd af öllum þeim stjórnmálamönnum sem keppast nú um að lofa öllu fögru fyrir geðheilbrigðiskerfið og hvað þeir ætla að breyta öllu til hins betra. Það væri kannski gott að byrja á því að semja við Sálfræðingafélag Íslands, sem er nú með lausa samninga, um laun sem við getum lifað á, en án okkar starfskrafta er helvíti erfitt að ætla að styrkja geðheilbrigðiskerfið. Árið 2023 sögðu rúmlega 20% sálfræðinga Landspítala upp störfum og má rekja hluta þeirra uppsagna beint til kjarasamninga ríkisins við stofnunina en áætla má að sálfræðingar hækki í grunnlaunum starfi þeir hjá öllum öðrum ríkisstofnunum. Uppsagnir sálfræðinga á Landspítala eiga að vera áhyggjuefni fyrir ráðamenn þessarar þjóðar. Við þurfum fólk til þess að sinna þessum störfum og af ofangreindum ástæðum þá er kerfið ekki beint til þess gert að halda færum og sérhæfðum sálfræðingum í lífsnauðsynlegum störfum. Höldum áfram að tala um geðheilbrigðismál en byrjum líka að tala um máttarstólp geðheilbrigðiskerfisins sem eru sálfræðingar. Höfundur er klínískur sálfræðingur á Landspítala. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Geðheilbrigði Mest lesið 80.000 manna klóakrennsli í Dýrafjörð í boði Arctic Fish Jón Kaldal Skoðun Af hverju útiloka Ísrael frá Eurovision eins og Rússland? Stefán Jón Hafstein Skoðun Hvað er þetta græna? Karlinn er að spræna Jóhanna Jakobsdóttir Skoðun Að velja friðinn fram yfir réttlætið Þórdís Hólm Filipsdóttir Skoðun Af hverju er ekki 100 klst. málþóf á Alþingi um alvarlega stöðu barna? Grímur Atlason Skoðun Knattspyrna kvenna í hálfa öld – þakkir til Eggerts Magnússonar Ingibjörg Hinriksdóttir Skoðun Hver vill verða öryrki? Grétar Pétur Geirsson Skoðun „Þú verður aldrei nóg“ - Ástæður þess að kerfið bregst innflytjendum Ian McDonald Skoðun Heilbrigðisþjónusta á krossgötum? Einar Magnússon,Gunnar Alexander Ólafsson Skoðun Ofurgróði sjávarútvegs? – Hættið að afvegaleiða! Elliði Vignisson Skoðun Skoðun Skoðun Með skynsemina að vopni Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Af hverju er ekki 100 klst. málþóf á Alþingi um alvarlega stöðu barna? Grímur Atlason skrifar Skoðun Knattspyrna kvenna í hálfa öld – þakkir til Eggerts Magnússonar Ingibjörg Hinriksdóttir skrifar Skoðun 80.000 manna klóakrennsli í Dýrafjörð í boði Arctic Fish Jón Kaldal skrifar Skoðun Malað dag eftir dag eftir dag Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Að velja friðinn fram yfir réttlætið Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Af nashyrningum og færni - hvernig sköpum við verðmæti til framtíðar? Guðrún Högnadóttir skrifar Skoðun Hvað er þetta græna? Karlinn er að spræna Jóhanna Jakobsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðisþjónusta á krossgötum? Einar Magnússon,Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Frestur til að skila athugasemdum við nýtt deiliskipulag Heiðmerkur að renna út Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Stjórnarandstaðan hindrar kjarabætur Rúnar Sigurjónsson skrifar Skoðun Af hverju útiloka Ísrael frá Eurovision eins og Rússland? Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Lífeyrir skal fylgja launum Jónína Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Fánar, tákn og blómabreiður: „Enginn bjó á Íslandi fyrr en einhver kom“ Meyvant Þórólfsson skrifar Skoðun Hvernig er staða lesblindra á Íslandi? Guðmundur S. Johnsen skrifar Skoðun Sakar aðra um það sem hún gerir sjálf Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun „Þú verður aldrei nóg“ - Ástæður þess að kerfið bregst innflytjendum Ian McDonald skrifar Skoðun Rafbíllinn er ekki bara umhverfisvænn – hann er líka hagkvæmari Óskar Páll Þorgilsson skrifar Skoðun Ofurgróði sjávarútvegs? – Hættið að afvegaleiða! Elliði Vignisson skrifar Skoðun Laun kvenna og karla í aðildarfélögum ASÍ og BSRB árið 2024 Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun „Fáum við einkunn fyrir þetta?“ Hulda Dögg Proppé skrifar Skoðun Hrossakjöt, hroki og hleypidómar Kristján Logason skrifar Skoðun Sjávarútvegur er undirstöðuatvinnuvegur – ekki einangruð tekjulind Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Að byggja upp á Bakka Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar Skoðun Fiskeldi og samfélagsábyrgð Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Pólitískt raunsæi og utanríkisstefna Íslands Ragnar Anthony Antonsson Gambrell skrifar Skoðun Vorstjarnan hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Fylgið fór vegna fullveldismáls Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Er Ísrael ennþá útvalin þjóð Guðs? Ómar Torfason skrifar Skoðun Flokkurinn hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Sjá meira
Tölum um geðheilbrigðismál og tölum um laun sálfræðinga hjá hinu opinbera. Almennar upplýsingar:María er 29 ára, einhleyp og barnlaus kona búsett í eigin íbúð í Reykjavík. Hún hefur lokið meistaranámi í klínískri sálfræði og starfar sem sálfræðingur á Landspítala. Hún metur fjárhagsstöðu sína sem slæma. Einhvernvegin svona byrja flestar greiningarskýrslur sem ég rita daglega í mínu starfi sem sálfræðingur á Landspítala, nema þessar upplýsingar eiga við um mig og endurspegla stöðu mína í dag. Ég sinni greiningum á geð- og taugaþroskavanda hjá skjólstæðingum geðsviðs Landspítala. Þeir eiga það allir sameiginlegt að vera í greiningu og/eða meðferð í 3. línu þjónustu. Fyrir þá sem ekki vita þá sinnir 3. lína fólki sem er oft með flókinn, alvarlegan, langvarandi og/eða samsettan geðvanda og ákveðinn hópur af okkar skjólstæðingum er í sjálfsvígshættu til lengri tíma. Greining og meðferð á vanda skjólstæðinga okkar er oft mjög sérhæfð og af því tagi að erfitt eða ómögulegt er að nálgast hana annarsstaðar eða á öðrum þjónustustigum. Í ákveðnum tilfellum sinnum við þó ekki eingöngu skjólstæðingum okkar heldur erum við einnig í reglulegum samskiptum við aðstandendur, aðrar stofnanir og þá sem koma að lífi einstaklingsins. Á Landspítala starfar fjöldi framúrskarandi sálfræðinga á göngu- og dagdeildum, innlagnardeildum, á bráðaþjónustu geðsviðs og vefrænum deildum. Starf okkar á mismunandi deildum og teymum er verulega sérhæft og faglegt, auk þess að gagnreyndum meðferðum er eingöngu beitt. Einn helsti gallinn við vinnuna mína er að ég á erfitt með að lifa á henni. Eftir fimm ára háskólanám og þriggja og hálfs árs starfsreynslu eru grunnlaun mín 652.136kr og þegar ég segi grunnlaun á ég við mín einu laun þar sem flestir sálfræðingar á Landspítala vinna eingöngu dagvinnu og eiga ekki möguleika á yfirvinnu. Ég fæ um 400.000kr útborgað hver mánaðarmót og borga þá mín lán og gjöld og geri svo mitt besta að eyða sem minnstum pening svo ég geti nú verslað inn fyrir mig og kisuna mína undir lok mánaðar. Vegna minna tekna sem sálfræðingur í 3. línu er ég í annarri vinnu til þess að geta lagt inná varasjóð, nú eða bara til að gera eitthvað skemmtilegt með vinkonum mínum án þess að þurfa að hafa fjárhagsáhyggjur í kjölfarið. Ég er heppin að aðstæður mínar bjóða uppá að ég geti verið í annarri vinnu en á sama tíma er verulega krefjandi að vera í meira en 100% vinnu í starfi eins og mínu. Ég er heppin að eiga bara litla kisu sem krefst ekki mikils penings frá mér því eins og staðan er í dag ætti ég ekki efni á því að eiga barn nema þurfa reiða mig algjörlega á maka minn (ef ég nú ætti hann) og ég veit fyrir víst að það er staða margra samstarfsfélaga minna. Ég valdi mér þetta starf og þennan vinnustað af öllum öðrum ástæðum en launanna vegna en á sama tíma átti ég aldrei von á því að þurfa vinna jafn mikið aukalega og ég geri eða leigja íbúðina mína reglulega út á Airbnb og flytja tímabundið heim til foreldra minna til þess eins að afla mannsæmandi tekna. Þegar umræða um laun koma upp í mínum vinahópum sit ég aldrei þessu vant frekar þögul og nenni yfirleitt ekki að taka þátt í þessu en þegar ég tjái mig og segi fólki í kringum mig frá laununum mínum trúa þau mér ekki. Mér finnst í raun ótrúlegt að umræða um kjör sálfræðinga hjá hinu opinbera hafi aldrei ratað í fjölmiðla né verið nefnd af öllum þeim stjórnmálamönnum sem keppast nú um að lofa öllu fögru fyrir geðheilbrigðiskerfið og hvað þeir ætla að breyta öllu til hins betra. Það væri kannski gott að byrja á því að semja við Sálfræðingafélag Íslands, sem er nú með lausa samninga, um laun sem við getum lifað á, en án okkar starfskrafta er helvíti erfitt að ætla að styrkja geðheilbrigðiskerfið. Árið 2023 sögðu rúmlega 20% sálfræðinga Landspítala upp störfum og má rekja hluta þeirra uppsagna beint til kjarasamninga ríkisins við stofnunina en áætla má að sálfræðingar hækki í grunnlaunum starfi þeir hjá öllum öðrum ríkisstofnunum. Uppsagnir sálfræðinga á Landspítala eiga að vera áhyggjuefni fyrir ráðamenn þessarar þjóðar. Við þurfum fólk til þess að sinna þessum störfum og af ofangreindum ástæðum þá er kerfið ekki beint til þess gert að halda færum og sérhæfðum sálfræðingum í lífsnauðsynlegum störfum. Höldum áfram að tala um geðheilbrigðismál en byrjum líka að tala um máttarstólp geðheilbrigðiskerfisins sem eru sálfræðingar. Höfundur er klínískur sálfræðingur á Landspítala.
Skoðun Af hverju er ekki 100 klst. málþóf á Alþingi um alvarlega stöðu barna? Grímur Atlason skrifar
Skoðun Knattspyrna kvenna í hálfa öld – þakkir til Eggerts Magnússonar Ingibjörg Hinriksdóttir skrifar
Skoðun Af nashyrningum og færni - hvernig sköpum við verðmæti til framtíðar? Guðrún Högnadóttir skrifar
Skoðun Frestur til að skila athugasemdum við nýtt deiliskipulag Heiðmerkur að renna út Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Fánar, tákn og blómabreiður: „Enginn bjó á Íslandi fyrr en einhver kom“ Meyvant Þórólfsson skrifar
Skoðun Rafbíllinn er ekki bara umhverfisvænn – hann er líka hagkvæmari Óskar Páll Þorgilsson skrifar
Skoðun Laun kvenna og karla í aðildarfélögum ASÍ og BSRB árið 2024 Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar
Skoðun Sjávarútvegur er undirstöðuatvinnuvegur – ekki einangruð tekjulind Kristinn Karl Brynjarsson skrifar