Einstaklingur á undir högg að sækja í dómsmáli við svindlara Jörgen Ingimar Hansson skrifar 11. nóvember 2024 13:47 Svik í viðskiptum við einstaklinga og lítil fyrirtæki eru algeng hér á landi. Líklegt er að niðurstöðum þeirra svipi til nauðgunarmála hvað það varðar að fæst þeirra komi fyrir dómstóla og hinn svikni, það er kærandinn, tapi málinu fari það fyrir dómstóla. Ég minnist þess sérstaklega sem tveir menn hoknir af reynslu úr viðskiptalífinu sögðu einu sinni við mig stuttu eftir að ég byrjaði sjálfur að reyna að feta mig við rekstur eigin fyrirtækis: „Þegar þú lendir í svikara skaltu flýja eins og fætur toga. Alls ekki skaltu leita til dómstóla. Þeir ráða ekki við þannig mál.“ Ég reyndist of vitlaus til þess að fara eftir þessum ráðum. Mér fannst málið sem ég lenti í bara vera svo einfalt. Málið fjallaði um sannanlega ógreidda reikninga sem ég var með í höndunum. Langt var frá því að það dygði mér til sigurs í dómsmálinu. Hinn aðili málsins beitti tiltækum ráðum til þess að það tækist ekki, meðal annars fölsun á mínum undirskriftum. Þær voru hins vegar svo vel gerðar að ekki tókst að koma með sannanir fyrir fölsununum fyrr en málinu var lokið fyrir dómstólum. Dómarar, einnig í Hæstarétti, sáu heldur enga ástæðu til þess að veita þeim kröfum mínum stuðning að hinn aðilinn legði fram bankagögn um að einhverjar greiðslur hefðu yfirleitt farið fram. Hefur einhver heyrt um að unnt sé að komast hjá því að greiða hitaveitureikninginn með því að segjast hafa greitt hann en neita að leggja fram greiðslugögn? Dómararnir, einnig í Hæstarétti, vildu heldur ekki veita því eftirtekt að hinn aðilinn ætti í vandræðum með að útskýra hvernig þær hefðu átt að geta farið fram. Dæmt var að ákveðinn kreditreikning vantaði í mína stefnu þótt sannað væri að svo væri ekki. Lögin um meðferð dómsmála miðast við þjóðfélagið eins og það var 1950-1970. Á þeim tíma voru undirritanir meðal skástu sannana. Þær eru það ekki lengur. Þær eru ekki nægjanlega áreiðanlegar. Kostnaðurinn við rannsókn á þeim er fram úr hófi mikill. Þar er um milljónir króna að ræða. Samkvæmt reynslu getur tekið að minnsta kosti ár að ná fram niðurstöðu. Unnt er að fara fram á að aðrir sérfræðingar endurtaki hana. Þá getur hún tekið að minnsta kosti ár í viðbót og kostar miklu fleiri milljónir króna.Unnt á að vera að leggja fram bankagögn næstum samstundis og án teljandi kostnaðar. Þau eru nú alveg örugg. Upphæð, hver greiddi hverjum og hvenær koma fram í sömu færslunni. Að neita að leggja fram bankagögn í dómsmáli er að mínu áliti það sama og að segja að þau séu ekki til sem var staðreyndin í málinu þótt dómarar lokuðu augunum fyrir því. Hinn aðilinn notaði einmitt þær aðferðir sem Alþingi úthlutar honum og reynst hafa hinum sterka svo vel í dómskerfinu sem raun ber vitni. Hluti af þeim eru þær lagareglur sem fjallað er um í síðustu grein minnihér í Vísi hinn 8. nóvember síðastliðinn. Eftir því sem ég best gat séð nýtti hann forræðisregluna út í ystu æsar. Það er regluna um að aðilar málsins stýri málinu að langmestu leyti hvor fyrir sig óháð vilja hins. Samkvæmt henni var unnt að þenja kostnaðinn við rekstur málsins út innan mjög víðra marka. Þagnarreglan var líklega mikilvægasta lagareglan fyrir hann enda virtist meginstefnan hjá honum að svara engu í dómsal og leggja engin gögn fram. Í stað þess krafðist hann þess að ég sannaði að ég hefði ekki samþykkt greiðsluviðurkenningar með undirritunum mínum. Honum tókst að fá því framgengt. Ekki hefði málið litið vel út í augum dómarans ef ég hefði hafnað að gera það. Til viðbótar var málshraðareglunni beitt í sífellu, það er lagareglunni um að mál ættu að hafa eins skjótan framgang og unnt væri, að því er virtist til þess að reyna að koma í veg fyrir að unnt væri að svara kröfum hans svo vel væri. Eins og sést á ofangreindu stuðlar Alþingi beinlínis að því í svikamálum að einmitt svikarinn komi sem best út úr þeim vegna ákafa síns um að hygla þeim best settu í þjóðfélaginu. Athuga þarf að það sem ég hef verið að gagnrýna hér að ofan eru aðgerðir í samræmi við íslensk lög. Með ólíkindum er að einmitt hið háa Alþingi skuli leiðast til þess að hygla þeim sem stunda svik á kostnað hins almenna borgara og miða dómskerfið við allt annað þjóðfélag en er við lýði í dag. Það gengur svo langt að væntanlega væri miklu réttara að kasta upp um niðurstöðuna en að dómarar dæmi í málinu væri það markmiðið að hún væri í sem bestu samræmi við réttlæti, sanngirni og heilbrigða skynsemi. Að lokum er rétt að spyrja hvort hinum venjulega Íslendingi sé yfirleitt óhætt í dómskerfinu. Því miður held ég að svo sé ekki. Höfundur er rekstrarverkfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jörgen Ingimar Hansson Mest lesið Ofurgróði sjávarútvegs? – Hættið að afvegaleiða! Elliði Vignisson Skoðun „Fáum við einkunn fyrir þetta?“ Hulda Dögg Proppé Skoðun Vorstjarnan hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson Skoðun Rafbíllinn er ekki bara umhverfisvænn – hann er líka hagkvæmari Óskar Páll Þorgilsson Skoðun Sakar aðra um það sem hún gerir sjálf Sigurjón Þórðarson Skoðun Hrossakjöt, hroki og hleypidómar Kristján Logason Skoðun „Þú verður aldrei nóg“ - Ástæður þess að kerfið bregst innflytjendum Ian McDonald Skoðun Laun kvenna og karla í aðildarfélögum ASÍ og BSRB árið 2024 Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Sjávarútvegur er undirstöðuatvinnuvegur – ekki einangruð tekjulind Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun Að byggja upp á Bakka Hjálmar Bogi Hafliðason Skoðun Skoðun Skoðun Hvernig er staða lesblindra á Íslandi? Guðmundur S. Johnsen skrifar Skoðun Sakar aðra um það sem hún gerir sjálf Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun „Þú verður aldrei nóg“ - Ástæður þess að kerfið bregst innflytjendum Ian McDonald skrifar Skoðun Rafbíllinn er ekki bara umhverfisvænn – hann er líka hagkvæmari Óskar Páll Þorgilsson skrifar Skoðun Ofurgróði sjávarútvegs? – Hættið að afvegaleiða! Elliði Vignisson skrifar Skoðun Laun kvenna og karla í aðildarfélögum ASÍ og BSRB árið 2024 Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun „Fáum við einkunn fyrir þetta?“ Hulda Dögg Proppé skrifar Skoðun Hrossakjöt, hroki og hleypidómar Kristján Logason skrifar Skoðun Sjávarútvegur er undirstöðuatvinnuvegur – ekki einangruð tekjulind Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Að byggja upp á Bakka Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar Skoðun Fiskeldi og samfélagsábyrgð Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Pólitískt raunsæi og utanríkisstefna Íslands Ragnar Anthony Antonsson Gambrell skrifar Skoðun Vorstjarnan hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Fylgið fór vegna fullveldismáls Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Er Ísrael ennþá útvalin þjóð Guðs? Ómar Torfason skrifar Skoðun Flokkurinn hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Raforkuverð: Stórnotendur og almenningur Ingvar Júlíus Baldursson skrifar Skoðun Hætt við að hækka ekki skatta á almenning Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Skattafíkn í skjóli réttlætis: Tímavélin stillt á 2012 Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Hver borgar brúsann? Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hvers vegna berðu kross? Hrafnhildur Sigurðardóttir skrifar Skoðun Þannig gerum við þetta? Ísak Ernir Kristinsson skrifar Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Falleinkunn skólakerfis? Helga Þórisdóttir skrifar Skoðun Þjónusta sem gleður – skilar sér beint í kassann Margrét Reynisdóttir skrifar Skoðun Hvar er auðlindarentan? Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Miðflokkurinn – Rödd skynseminnar í borginni Ómar Már Jónsson skrifar Skoðun Virði barna og ungmenna Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Sættir þú þig við þetta? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Alþingi gleymir aftur fötluðum börnum Lúðvík Júlíusson skrifar Sjá meira
Svik í viðskiptum við einstaklinga og lítil fyrirtæki eru algeng hér á landi. Líklegt er að niðurstöðum þeirra svipi til nauðgunarmála hvað það varðar að fæst þeirra komi fyrir dómstóla og hinn svikni, það er kærandinn, tapi málinu fari það fyrir dómstóla. Ég minnist þess sérstaklega sem tveir menn hoknir af reynslu úr viðskiptalífinu sögðu einu sinni við mig stuttu eftir að ég byrjaði sjálfur að reyna að feta mig við rekstur eigin fyrirtækis: „Þegar þú lendir í svikara skaltu flýja eins og fætur toga. Alls ekki skaltu leita til dómstóla. Þeir ráða ekki við þannig mál.“ Ég reyndist of vitlaus til þess að fara eftir þessum ráðum. Mér fannst málið sem ég lenti í bara vera svo einfalt. Málið fjallaði um sannanlega ógreidda reikninga sem ég var með í höndunum. Langt var frá því að það dygði mér til sigurs í dómsmálinu. Hinn aðili málsins beitti tiltækum ráðum til þess að það tækist ekki, meðal annars fölsun á mínum undirskriftum. Þær voru hins vegar svo vel gerðar að ekki tókst að koma með sannanir fyrir fölsununum fyrr en málinu var lokið fyrir dómstólum. Dómarar, einnig í Hæstarétti, sáu heldur enga ástæðu til þess að veita þeim kröfum mínum stuðning að hinn aðilinn legði fram bankagögn um að einhverjar greiðslur hefðu yfirleitt farið fram. Hefur einhver heyrt um að unnt sé að komast hjá því að greiða hitaveitureikninginn með því að segjast hafa greitt hann en neita að leggja fram greiðslugögn? Dómararnir, einnig í Hæstarétti, vildu heldur ekki veita því eftirtekt að hinn aðilinn ætti í vandræðum með að útskýra hvernig þær hefðu átt að geta farið fram. Dæmt var að ákveðinn kreditreikning vantaði í mína stefnu þótt sannað væri að svo væri ekki. Lögin um meðferð dómsmála miðast við þjóðfélagið eins og það var 1950-1970. Á þeim tíma voru undirritanir meðal skástu sannana. Þær eru það ekki lengur. Þær eru ekki nægjanlega áreiðanlegar. Kostnaðurinn við rannsókn á þeim er fram úr hófi mikill. Þar er um milljónir króna að ræða. Samkvæmt reynslu getur tekið að minnsta kosti ár að ná fram niðurstöðu. Unnt er að fara fram á að aðrir sérfræðingar endurtaki hana. Þá getur hún tekið að minnsta kosti ár í viðbót og kostar miklu fleiri milljónir króna.Unnt á að vera að leggja fram bankagögn næstum samstundis og án teljandi kostnaðar. Þau eru nú alveg örugg. Upphæð, hver greiddi hverjum og hvenær koma fram í sömu færslunni. Að neita að leggja fram bankagögn í dómsmáli er að mínu áliti það sama og að segja að þau séu ekki til sem var staðreyndin í málinu þótt dómarar lokuðu augunum fyrir því. Hinn aðilinn notaði einmitt þær aðferðir sem Alþingi úthlutar honum og reynst hafa hinum sterka svo vel í dómskerfinu sem raun ber vitni. Hluti af þeim eru þær lagareglur sem fjallað er um í síðustu grein minnihér í Vísi hinn 8. nóvember síðastliðinn. Eftir því sem ég best gat séð nýtti hann forræðisregluna út í ystu æsar. Það er regluna um að aðilar málsins stýri málinu að langmestu leyti hvor fyrir sig óháð vilja hins. Samkvæmt henni var unnt að þenja kostnaðinn við rekstur málsins út innan mjög víðra marka. Þagnarreglan var líklega mikilvægasta lagareglan fyrir hann enda virtist meginstefnan hjá honum að svara engu í dómsal og leggja engin gögn fram. Í stað þess krafðist hann þess að ég sannaði að ég hefði ekki samþykkt greiðsluviðurkenningar með undirritunum mínum. Honum tókst að fá því framgengt. Ekki hefði málið litið vel út í augum dómarans ef ég hefði hafnað að gera það. Til viðbótar var málshraðareglunni beitt í sífellu, það er lagareglunni um að mál ættu að hafa eins skjótan framgang og unnt væri, að því er virtist til þess að reyna að koma í veg fyrir að unnt væri að svara kröfum hans svo vel væri. Eins og sést á ofangreindu stuðlar Alþingi beinlínis að því í svikamálum að einmitt svikarinn komi sem best út úr þeim vegna ákafa síns um að hygla þeim best settu í þjóðfélaginu. Athuga þarf að það sem ég hef verið að gagnrýna hér að ofan eru aðgerðir í samræmi við íslensk lög. Með ólíkindum er að einmitt hið háa Alþingi skuli leiðast til þess að hygla þeim sem stunda svik á kostnað hins almenna borgara og miða dómskerfið við allt annað þjóðfélag en er við lýði í dag. Það gengur svo langt að væntanlega væri miklu réttara að kasta upp um niðurstöðuna en að dómarar dæmi í málinu væri það markmiðið að hún væri í sem bestu samræmi við réttlæti, sanngirni og heilbrigða skynsemi. Að lokum er rétt að spyrja hvort hinum venjulega Íslendingi sé yfirleitt óhætt í dómskerfinu. Því miður held ég að svo sé ekki. Höfundur er rekstrarverkfræðingur.
Laun kvenna og karla í aðildarfélögum ASÍ og BSRB árið 2024 Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun
Sjávarútvegur er undirstöðuatvinnuvegur – ekki einangruð tekjulind Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun
Skoðun Rafbíllinn er ekki bara umhverfisvænn – hann er líka hagkvæmari Óskar Páll Þorgilsson skrifar
Skoðun Laun kvenna og karla í aðildarfélögum ASÍ og BSRB árið 2024 Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar
Skoðun Sjávarútvegur er undirstöðuatvinnuvegur – ekki einangruð tekjulind Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar
Laun kvenna og karla í aðildarfélögum ASÍ og BSRB árið 2024 Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun
Sjávarútvegur er undirstöðuatvinnuvegur – ekki einangruð tekjulind Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun