Satt um skatta Sjallana Hildur Sverrisdóttir skrifar 14. mars 2024 08:31 Það er vel skiljanlegt að það þyki ekki góð leið fyrir stjórnarandstöðuflokka til að auka fylgi sitt að viðurkenna fúslega að leiðir Sjálfstæðisflokksins hafi reynst heilladrýgsta leiðin fyrir venjulegt launafólk og samfélagið allt til að bæta kjör og lífsgæði. Það er vafalaust snúið að líta yfir undanfarin 10 ár og þá staðreynd að undir forystu Sjálfstæðisflokksins hafa lífsgæði batnað, skattar lækkað, ekki síst á launafólk, tekjur ríkisins hækkað og framlag ríkisins til velferðarkerfisins aukist. Eitthvað þarf þó að finna til að hnýta í þótt það haldi ekki alltaf vatni. Undanfarið hafa sumir farið að tína til samhengislitla tölfræði sem á að sýna að Sjálfstæðisflokkurinn hafi staðið fyrir miklum skattahækkunum síðustu kjörtímabil. Þessa bábilju má svo nota þegar Sjálfstæðisflokkurinn gagnrýnir forsjárhyggju- og skattahækkanadrauma þeirra sem vilja komast að stjórnartaumunum. Kristrún Frostadóttir opinberaði í pontu Alþingis í vikunni að það eina sem hún saknaði úr umfangsmiklum kjarapakka ríkisstjórnarinnar vegna kjarasamninga síðustu viku væru skattahækkanir. Það er óhætt að segja að þar hafi gríman endanlega fallið af Samfylkingunni og áformum hennar fyrir íslenskt samfélag að gera skattahækkanir að einhverju sérstöku keppikefli. Það er ekki mjög kræsileg framtíðarsýn. Það var þó áhugavert að í þeirri umræðu risu einhverjir upp á afturlappirnar og sögðu að við Sjálfstæðismenn værum að kasta greinum úr glerhúsi; við gætum ekkert sagt því við hefðum hækkað skatta en ekki lækkað. Þetta er hvorki rétt né sanngjörn framsetning. Staðreyndirnar um skattahækkanir og -lækkanir Í þessari umræðu er oft vísað til myndar sem á uppruna sinn hjá Viðskiptaráði og sýnir skattabreytingar í stjórnartíð Sjálfstæðisflokksins frá 2013. Á myndinni er súlurit sem sýnir fjölda skattabreytinga, til hækkunar eða lækkunar, á hverju ári. En það er auðvitað ekki fjöldinn sem þarf að hafa fyrst og fremst í huga þegar skattabreytingar eru rýndar heldur hvað liggur að baki. Talningin byggir á nafnbreytingum en ekki raunbreytingum og þá er ekkert mat lagt á raunveruleg áhrif breytinganna. Til dæmis telur varanleg niðurfelling tolla, af öllu nema matvöru, sem ein einstök skattalækkun. Krónutöluhækkun á olíugjald undir verðlagsþróun (sem er raunlækkun skatta) telur hins vegar sem þrjár skattahækkanir. Það sjá allir sem kynna sér gögnin að slíkt súlurit gefur villandi mynd af raunveruleikanum. Staðreyndirnar tala sínu máli. Sjálfstæðisflokkurinn hefur staðið fyrir skattalækkunum alla sína ríkisstjórnartíð frá árinu 2013. Þegar hefur verið nefnt afnám tolla (sem eru reyndar 800 talsins) og við það er hægt að bæta afnámi milliþreps í tekjuskatti, nýju lægra þrepi í tekjuskatti, vísitölutengingu persónuafsláttar, lækkun almenna virðisaukaskattsþrepsins, lækkun bankaskatts, krónutöluhækkanir sem ekki fylgja verðlagi, helmings lækkun fjármagnstekjuskatts leigutekna, skattfrjálsri ráðstöfun séreignasparnaðar inn á íbúðalán, frítekjumarki fjármagnstekna, afnámi stimpilgjalda af lánsskjölum, og niðurfellingu almennra vörugjalda. Nýlegasta dæmið er lækkun áfengisgjalda á minni brugghús. Lengi má áfram telja. 310 milljarða skattalækkun á 10 árum Nýlega barst Óla Birni Kárasyni svar við fyrirspurn sinni um skattalækkanir árin 2013-2023 og kom þar í ljós að nettó skattalækkun umfram skattahækkanir á þessum árum, án þess að teknar séu með tímabundnar Covid ráðstafanir, eru tæplega 310 milljarðar. Ef þrjár helstu skattalækkanirnar eru teknar þá borguðu einstaklingar rúmlega 333 milljörðum minna í tekjuskatt en þeir hefðu gert að öðru óbreyttu þessi 10 ár, tryggingagjald og fjársýsluskattur á laun var tæplega 190 milljörðum lægri og tollar og almenn vörugjöld voru rúmlega 150 milljörðum lægri. Það munar um minna fyrir heimilin í landinu og hafa þessar skattalækkanir verið forsenda fyrir þeirri ótrúlegu lífskjarasókn sem hefur átt sér stað á Íslandi undanfarinn áratug. Á meðan að Sjálfstæðisflokkurinn er ekki einn í ríkisstjórn verður alltaf að miðla málum. Undanfarin tvö kjörtímabil höfum við verið í samstarfi við flokka sem er ekkert launungarmál að vilja frekar hækka skatta heldur en að lækka þá. Þar hefur ekki hjálpað áberandi umræða annarra vinstri flokka um að ef skattar séu ekki hækkaðir sé verið að svelta samfélagið af nauðsynlegu fjármagni til hins ýmsa. Þá gleymast einfaldar staðreyndir. Fólkið og fyrirtækin sem skattarnir eru teknir af eru samfélagið, fé sem skilið er eftir hjá fólki og fyrirtækjum býr auk þess til meiri verðmæti og eykur tekjur ríkisins. Svo er það að oftar en ekki er hægt að fara einfaldlega betur með opinbert fé og gæta aðhalds frekar en að sækja stöðugt meira til almennings. Í stuttu máli stenst það ekki nokkra skoðun að Sjálfstæðisflokkurinn standi fyrir hækkunum skatta sem sérstöku markmiði. Við þau sem finnst hvergi nærri nóg komið af skattalækkunum get ég sagt að ég skal vera fyrst til að viðurkenna að við hefðum getað gert betur í lækkun skatta og hefðum án nokkurs vafa náð meiri árangri hefðum við haft til þess þingstyrk. En ég bæti þó við að útávið sjást ekki allar þær skattahækkanatillögur sem Sjálfstæðisflokkurinn ýtir reglulega út af borðunum. En það er auðvitað ekki nóg að spyrna við skattahækkunum við viljum líka lækka þá. Það hefur ekki breyst. Vonandi fær Sjálfstæðisflokkurinn sterkara umboð til þess að halda því áfram í framtíðinni eins og hann hefur lofað og staðið við undanfarinn áratug. Verkefninu er langt í frá lokið. Höfundur er þingflokksformaður Sjálfstæðisflokksins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hildur Sverrisdóttir Alþingi Sjálfstæðisflokkurinn Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Skattar og tollar Mest lesið Allt að helmingslíkur á eyðingu byggðar á Íslandi Sigurður Loftur Thorlacius Skoðun Dæmisaga úr raunveruleikanum Sigurður F. Sigurðarson Skoðun Betri stjórnvöld, ekki meiri stjórnvöld Sigríður María Egilsdóttir Skoðun Hin marguntöluðu orkuskipti í bílaflota landsmanna Þorgeir R. Valsson Skoðun Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson Skoðun Ný Ölfusárbrú – af hverju svona brú? Guðmundur Valur Guðmundsson Skoðun Hvar er stjarna Framsóknarflokksins í síðustu kosningum núna? „Barnaverndarpáfinn“! Davíð Bergmann Skoðun Hvenær ætlarðu að flytja heim? Jón Þór Kristjánsson Skoðun Verstu kennarar í heimi Gígja Bjargardóttir Skoðun Hinir vondu fjármagnseigendur! Guðmundur Ragnarsson Skoðun Skoðun Skoðun Allt að helmingslíkur á eyðingu byggðar á Íslandi Sigurður Loftur Thorlacius skrifar Skoðun Dæmisaga úr raunveruleikanum Sigurður F. Sigurðarson skrifar Skoðun Hin marguntöluðu orkuskipti í bílaflota landsmanna Þorgeir R. Valsson skrifar Skoðun Betri stjórnvöld, ekki meiri stjórnvöld Sigríður María Egilsdóttir skrifar Skoðun Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson skrifar Skoðun Blóðmeramálið til umboðsmanns Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Meira fyrir minna: Bætt nýting opinberra fjármuna Álfrún Tryggvadóttir skrifar Skoðun Ný Ölfusárbrú – af hverju svona brú? Guðmundur Valur Guðmundsson skrifar Skoðun Friðhelgar fótboltabullur Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Sex af níu flokkum á móti hvalveiðum Valgerður Árnadóttir skrifar Skoðun Allt fyrir listina Brynhildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Tryggjum nýliðun bændastéttarinnar Þórdís Bjarnleifsdóttir skrifar Skoðun Óskalisti minn SIgurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar Skoðun Aukin stuðningur við ferðasjóð íþróttafélaga dregur úr ójöfnuði Hannes S. Jónsson skrifar Skoðun Það er þetta með traustið Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Plan Samfylkingar: Svona náum við niður vöxtunum Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun 6000 íbúðirnar sem vantar - í boði borgarinnar Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Samvinnufélög - sóknarfæri á húsnæðismarkaði? Elín H. Jónsdóttir,Guðrún Johnsen skrifar Skoðun Kæri oddviti Samfylkingarnar í Reykjavíkurkjördæmi suður Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Það er enginn á vakt Áslaug Ýr Hjartardóttir skrifar Skoðun Svalur, Valur og Hvalur Þorvaldur Logason skrifar Skoðun Opið bréf til samninganefnda KÍ og SÍS Guðrún Eik Skúladóttir skrifar Skoðun Ungt fólk og þörfin fyrir skjótar aðgerðir í menntun Fannar Logi Waldorff Sigurðsson skrifar Skoðun Mikilvægasta launaviðtalið Bessí Þóra Jónsdóttir skrifar Skoðun Leikskólaverkfall - slæmur draumur Jóhanna Dröfn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Burt með baráttusöngva úr virkjunarkafla stóriðjustefnunnar Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Örugg skref Samfylkingar í geðheilbrigðismálum Alma Möller,Elín Anna Baldursdóttir,Sævar Már Gústavsson skrifar Skoðun Meiri árangur…fyrir útvalda Aðalheiður Marta Steindórsdóttir skrifar Skoðun Ertu karlmaður á miðjum aldri á breytingarskeiðinu? Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Hvenær ætlarðu að flytja heim? Jón Þór Kristjánsson skrifar Sjá meira
Það er vel skiljanlegt að það þyki ekki góð leið fyrir stjórnarandstöðuflokka til að auka fylgi sitt að viðurkenna fúslega að leiðir Sjálfstæðisflokksins hafi reynst heilladrýgsta leiðin fyrir venjulegt launafólk og samfélagið allt til að bæta kjör og lífsgæði. Það er vafalaust snúið að líta yfir undanfarin 10 ár og þá staðreynd að undir forystu Sjálfstæðisflokksins hafa lífsgæði batnað, skattar lækkað, ekki síst á launafólk, tekjur ríkisins hækkað og framlag ríkisins til velferðarkerfisins aukist. Eitthvað þarf þó að finna til að hnýta í þótt það haldi ekki alltaf vatni. Undanfarið hafa sumir farið að tína til samhengislitla tölfræði sem á að sýna að Sjálfstæðisflokkurinn hafi staðið fyrir miklum skattahækkunum síðustu kjörtímabil. Þessa bábilju má svo nota þegar Sjálfstæðisflokkurinn gagnrýnir forsjárhyggju- og skattahækkanadrauma þeirra sem vilja komast að stjórnartaumunum. Kristrún Frostadóttir opinberaði í pontu Alþingis í vikunni að það eina sem hún saknaði úr umfangsmiklum kjarapakka ríkisstjórnarinnar vegna kjarasamninga síðustu viku væru skattahækkanir. Það er óhætt að segja að þar hafi gríman endanlega fallið af Samfylkingunni og áformum hennar fyrir íslenskt samfélag að gera skattahækkanir að einhverju sérstöku keppikefli. Það er ekki mjög kræsileg framtíðarsýn. Það var þó áhugavert að í þeirri umræðu risu einhverjir upp á afturlappirnar og sögðu að við Sjálfstæðismenn værum að kasta greinum úr glerhúsi; við gætum ekkert sagt því við hefðum hækkað skatta en ekki lækkað. Þetta er hvorki rétt né sanngjörn framsetning. Staðreyndirnar um skattahækkanir og -lækkanir Í þessari umræðu er oft vísað til myndar sem á uppruna sinn hjá Viðskiptaráði og sýnir skattabreytingar í stjórnartíð Sjálfstæðisflokksins frá 2013. Á myndinni er súlurit sem sýnir fjölda skattabreytinga, til hækkunar eða lækkunar, á hverju ári. En það er auðvitað ekki fjöldinn sem þarf að hafa fyrst og fremst í huga þegar skattabreytingar eru rýndar heldur hvað liggur að baki. Talningin byggir á nafnbreytingum en ekki raunbreytingum og þá er ekkert mat lagt á raunveruleg áhrif breytinganna. Til dæmis telur varanleg niðurfelling tolla, af öllu nema matvöru, sem ein einstök skattalækkun. Krónutöluhækkun á olíugjald undir verðlagsþróun (sem er raunlækkun skatta) telur hins vegar sem þrjár skattahækkanir. Það sjá allir sem kynna sér gögnin að slíkt súlurit gefur villandi mynd af raunveruleikanum. Staðreyndirnar tala sínu máli. Sjálfstæðisflokkurinn hefur staðið fyrir skattalækkunum alla sína ríkisstjórnartíð frá árinu 2013. Þegar hefur verið nefnt afnám tolla (sem eru reyndar 800 talsins) og við það er hægt að bæta afnámi milliþreps í tekjuskatti, nýju lægra þrepi í tekjuskatti, vísitölutengingu persónuafsláttar, lækkun almenna virðisaukaskattsþrepsins, lækkun bankaskatts, krónutöluhækkanir sem ekki fylgja verðlagi, helmings lækkun fjármagnstekjuskatts leigutekna, skattfrjálsri ráðstöfun séreignasparnaðar inn á íbúðalán, frítekjumarki fjármagnstekna, afnámi stimpilgjalda af lánsskjölum, og niðurfellingu almennra vörugjalda. Nýlegasta dæmið er lækkun áfengisgjalda á minni brugghús. Lengi má áfram telja. 310 milljarða skattalækkun á 10 árum Nýlega barst Óla Birni Kárasyni svar við fyrirspurn sinni um skattalækkanir árin 2013-2023 og kom þar í ljós að nettó skattalækkun umfram skattahækkanir á þessum árum, án þess að teknar séu með tímabundnar Covid ráðstafanir, eru tæplega 310 milljarðar. Ef þrjár helstu skattalækkanirnar eru teknar þá borguðu einstaklingar rúmlega 333 milljörðum minna í tekjuskatt en þeir hefðu gert að öðru óbreyttu þessi 10 ár, tryggingagjald og fjársýsluskattur á laun var tæplega 190 milljörðum lægri og tollar og almenn vörugjöld voru rúmlega 150 milljörðum lægri. Það munar um minna fyrir heimilin í landinu og hafa þessar skattalækkanir verið forsenda fyrir þeirri ótrúlegu lífskjarasókn sem hefur átt sér stað á Íslandi undanfarinn áratug. Á meðan að Sjálfstæðisflokkurinn er ekki einn í ríkisstjórn verður alltaf að miðla málum. Undanfarin tvö kjörtímabil höfum við verið í samstarfi við flokka sem er ekkert launungarmál að vilja frekar hækka skatta heldur en að lækka þá. Þar hefur ekki hjálpað áberandi umræða annarra vinstri flokka um að ef skattar séu ekki hækkaðir sé verið að svelta samfélagið af nauðsynlegu fjármagni til hins ýmsa. Þá gleymast einfaldar staðreyndir. Fólkið og fyrirtækin sem skattarnir eru teknir af eru samfélagið, fé sem skilið er eftir hjá fólki og fyrirtækjum býr auk þess til meiri verðmæti og eykur tekjur ríkisins. Svo er það að oftar en ekki er hægt að fara einfaldlega betur með opinbert fé og gæta aðhalds frekar en að sækja stöðugt meira til almennings. Í stuttu máli stenst það ekki nokkra skoðun að Sjálfstæðisflokkurinn standi fyrir hækkunum skatta sem sérstöku markmiði. Við þau sem finnst hvergi nærri nóg komið af skattalækkunum get ég sagt að ég skal vera fyrst til að viðurkenna að við hefðum getað gert betur í lækkun skatta og hefðum án nokkurs vafa náð meiri árangri hefðum við haft til þess þingstyrk. En ég bæti þó við að útávið sjást ekki allar þær skattahækkanatillögur sem Sjálfstæðisflokkurinn ýtir reglulega út af borðunum. En það er auðvitað ekki nóg að spyrna við skattahækkunum við viljum líka lækka þá. Það hefur ekki breyst. Vonandi fær Sjálfstæðisflokkurinn sterkara umboð til þess að halda því áfram í framtíðinni eins og hann hefur lofað og staðið við undanfarinn áratug. Verkefninu er langt í frá lokið. Höfundur er þingflokksformaður Sjálfstæðisflokksins.
Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson Skoðun
Hvar er stjarna Framsóknarflokksins í síðustu kosningum núna? „Barnaverndarpáfinn“! Davíð Bergmann Skoðun
Skoðun Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson skrifar
Skoðun Kæri oddviti Samfylkingarnar í Reykjavíkurkjördæmi suður Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Örugg skref Samfylkingar í geðheilbrigðismálum Alma Möller,Elín Anna Baldursdóttir,Sævar Már Gústavsson skrifar
Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson Skoðun
Hvar er stjarna Framsóknarflokksins í síðustu kosningum núna? „Barnaverndarpáfinn“! Davíð Bergmann Skoðun