Er gott að búa í Túnunum? Harpa Fönn Sigurjónsdóttir skrifar 19. apríl 2023 11:30 Vinkona mín skutlaði mér heim um daginn og kvaddi mig með þessum orðum: „Já, býrðu hér? Ég hef alltaf átt erfitt með að ímynda mér þetta hverfi sem íbúðarhverfi, hvað þá fjölskylduhverfi.“ Ég bý í 105 Reykjavík. Ekki í Norðurmýri, Hlíðunum, Hlíðarenda né Holtunum, ekki í Laugardalnum, né við Laugarnesið og ekki við Hlemm. Ég vel að búa í Túnunum, vegna nálægðar við vinnu og fjölskyldu, og þar sem börnin mín ganga í skóla í Sóltúninu. Í Græna Planinu, stefnumörkun borgarinnar fram til ársins 2030, kemur fram um Græna Borg að eitt aðalmarkmið í átt að heilbrigði og bættri lýðheilsu, er að tryggja gott aðgengi að útivistarsvæðum frá heimilum. Þannig hefur það talist óskráð regla að miða helst við 500 m fjarlægð frá heimili að grænu heilnæmu svæði („Græna Borgin“, sjá bls 93). Rétturinn til heilnæms umhverfis (sem Sameinuðu Þjóðirnar hafa viðurkennt sem hluta af mannréttindum) og rétturinn til lífs (sem er grundvöllur annarra mannréttinda) styður við þessa stefnumótun borgarinnar og svarar þeirri þörf almennings að geta gengið að útivist og hreinu lofti, heilnæmu umhverfi og náttúru í nálægð við heimilið, og þá skyldu yfirvalda til að stuðla að slíku. Það nútímasamfélag sem við búum við í dag, og þau áhrif sem slíkir lifnaðarhættir hafa á umhverfið og náttúruna, kalla einnig á ríkari varðveislu og uppbyggingu grænna svæða. Að lokum ber að nefna að þétting byggðar, sem vissulega er þarft markmið með hliðsjón af umhverfisvænni samgöngum, ýtir enn frekar undir mikilvægi þess að tryggja varðveislu og uppbyggingu grænna svæða inn í borginni. Í Túnunum búa í dag hátt í 3000 manns, og fer hratt fjölgandi. Til samanburðar búa um 5000 manns í Hlíðunum. Hér í hverfinu eru fyrirhuguð hver blokkin á fætur annarri, hásýsi, steypa, kranar og pallar, bílastæðahús, bílastæði og malbik. Hvar eru grænu svæðin? Klambratún og Laugarnesið er í ca 1,5 km fjarlægð, Grasagarðurinn í 2 km fjarlægð, en varla er eitt frímerki eftir af grænu grasi eða náttúru í Túnunum sjálfum, innan um alla steypuna. Hinn svokallaði Ármannsreitur í Sóltúninu er í raun eina frímerkið eftir í þessu sístækkandi hverfi. Svæðið er í dag að mestu eitt moldarflag, með nokkrum grastoppum, nýgræðingum sem eru að berjast við að skjóta upp kollinum, frábærri brekku sem er nýtt á veturna fyrir börnin, hrörlegum rólum og leiktækjakastala. Þar er kyrrlátt, við hliðin á leikskóla og skóla, í fjarlægð frá umferð og mengun Borgartúnsins, og er þó afar miðsvæðis í hverfinu. Íbúar, bæði úr nærliggjandi blokkum, af hjúkrunarheimilinu og skólabörn, nota svæðið til útivistar, eftir bestu getu. Þónokkrir íbúar í Túnunum hafa í áranna rás barist fyrir því að varðveita þennan reit með alls konar fyrirspurnum inn á Betri Reykjavík, hugmyndum inn á Hverfið mitt, fundum með skipulagsnefnd og pólitíkinni, tölvupóstum og erindum. Árið 2020 var sett hugmynd inn á Betri Reykjavík um almenningsgarð í Túnunum, sem lenti í efstu sætum í kosningu alls Laugardalsins. Samt var hugmyndinni vikið frá og komst ekki áfram, af einhverjum óskiljanlegum ástæðum. Í fyrra (árið 2022) var aftur reynt að setja sömu hugmynd fram, og er hugmyndin í 7. sæti yfir samtals 209 hugmyndir í Laugardalnum. Sjónarmið íbúa og óskir eru greinilega á kristaltæru, en allt kemur fyrir ekki. Hvers vegna og hvað stendur til? Skammsýnt gróðarsjónarmið borgarinnar hefur haft vinninginn. Að selja reitinn undir enn fleiri steypuklumpa vegur greinilega hærra en raddir 3000 íbúa, og skilst okkur íbúunum að ekkert sé hægt að gera. Búið er að ganga frá sölunni. Framkvæmdir fara að hefjast. Við íbúarnir höfum reynt að mæta borginni með lausnir og tillögur, bent á að hægt sé að kaupa aftur reitinn, (sem borgar sig til langs tíma), minnka byggingarmagnið eða færa bygginguna norðar og mjókka hana, svo unnt verði amk að hafa stóran sameiginlegan bakgarð sunnan megin við bygginguna. Höfum við íbúar ekki nægilega sterka rödd? Greinilega ekki þegar fjármálaöflin eru annars vegar. Almenningsgarður í Sóltúni yrði til mikils sóma, ekki bara íbúum Túnanna, heldur einnig allri Reykjavík. Ég skora á Borgaryfirvöld að skoða hér lausnir og tækifæri, og endurskoða málið. Höfundur er lögfræðingur og forkona SUM - samtaka um áhrif umhverfis á heilsu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Reykjavík Skipulag Mest lesið Halldór 28.06.2025 Halldór Falleinkunn skólakerfis? Helga Þórisdóttir Skoðun Hvers vegna berðu kross? Hrafnhildur Sigurðardóttir Skoðun Hvar er auðlindarentan? Birta Karen Tryggvadóttir Skoðun Þannig gerum við þetta? Ísak Ernir Kristinsson Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson Skoðun Hver borgar brúsann? Ingibjörg Isaksen Skoðun Sniðgangan á Rapyd slær öll met Björn B. Björnsson Skoðun Þjónusta sem gleður – skilar sér beint í kassann Margrét Reynisdóttir Skoðun Augnablikið Magnús Jóhann Hjartarson Skoðun Skoðun Skoðun Skattafíkn í skjóli réttlætis: Tímavélin stillt á 2012 Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Hver borgar brúsann? Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hvers vegna berðu kross? Hrafnhildur Sigurðardóttir skrifar Skoðun Þannig gerum við þetta? Ísak Ernir Kristinsson skrifar Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Falleinkunn skólakerfis? Helga Þórisdóttir skrifar Skoðun Þjónusta sem gleður – skilar sér beint í kassann Margrét Reynisdóttir skrifar Skoðun Hvar er auðlindarentan? Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Miðflokkurinn – Rödd skynseminnar í borginni Ómar Már Jónsson skrifar Skoðun Virði barna og ungmenna Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Sættir þú þig við þetta? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Alþingi gleymir aftur fötluðum börnum Lúðvík Júlíusson skrifar Skoðun Lægri gjöld, fleiri tækifæri Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Tölum um stóra valdaframsalsmálið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson skrifar Skoðun Öflugar varnir krefjast stöndugra fréttamiðla Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun Gott frumvarp, en hvað með verklagið? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Augnablikið Magnús Jóhann Hjartarson skrifar Skoðun Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir skrifar Skoðun Það þarf ekki að biðjast afsökunar á því að segja satt Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Lífeyrissjóðirnir og Íslandsbanki, hluthafafundur á mánudag Bolli Héðinsson skrifar Skoðun „Þegar arkitektinn fer á flug“ - opinber umræða á villigötum Eyrún Arnarsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfið þarf stjórnvöld með bein í nefinu Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Börn eru hvorki veiðigjöld né öryggis- og varnarmál Grímur Atlason skrifar Skoðun Í vörn gegn sjálfum sér? Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Mig langar að byggja heim með frið og umlykja með ást Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þjóðin stendur með sjúkraliðum Sandra B. Franks skrifar Skoðun Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín skrifar Skoðun Ísland gjaldþrota vegna fatlaðs fólks? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Veiðigjöld, gaslýsingar og valdníðsla Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Sjá meira
Vinkona mín skutlaði mér heim um daginn og kvaddi mig með þessum orðum: „Já, býrðu hér? Ég hef alltaf átt erfitt með að ímynda mér þetta hverfi sem íbúðarhverfi, hvað þá fjölskylduhverfi.“ Ég bý í 105 Reykjavík. Ekki í Norðurmýri, Hlíðunum, Hlíðarenda né Holtunum, ekki í Laugardalnum, né við Laugarnesið og ekki við Hlemm. Ég vel að búa í Túnunum, vegna nálægðar við vinnu og fjölskyldu, og þar sem börnin mín ganga í skóla í Sóltúninu. Í Græna Planinu, stefnumörkun borgarinnar fram til ársins 2030, kemur fram um Græna Borg að eitt aðalmarkmið í átt að heilbrigði og bættri lýðheilsu, er að tryggja gott aðgengi að útivistarsvæðum frá heimilum. Þannig hefur það talist óskráð regla að miða helst við 500 m fjarlægð frá heimili að grænu heilnæmu svæði („Græna Borgin“, sjá bls 93). Rétturinn til heilnæms umhverfis (sem Sameinuðu Þjóðirnar hafa viðurkennt sem hluta af mannréttindum) og rétturinn til lífs (sem er grundvöllur annarra mannréttinda) styður við þessa stefnumótun borgarinnar og svarar þeirri þörf almennings að geta gengið að útivist og hreinu lofti, heilnæmu umhverfi og náttúru í nálægð við heimilið, og þá skyldu yfirvalda til að stuðla að slíku. Það nútímasamfélag sem við búum við í dag, og þau áhrif sem slíkir lifnaðarhættir hafa á umhverfið og náttúruna, kalla einnig á ríkari varðveislu og uppbyggingu grænna svæða. Að lokum ber að nefna að þétting byggðar, sem vissulega er þarft markmið með hliðsjón af umhverfisvænni samgöngum, ýtir enn frekar undir mikilvægi þess að tryggja varðveislu og uppbyggingu grænna svæða inn í borginni. Í Túnunum búa í dag hátt í 3000 manns, og fer hratt fjölgandi. Til samanburðar búa um 5000 manns í Hlíðunum. Hér í hverfinu eru fyrirhuguð hver blokkin á fætur annarri, hásýsi, steypa, kranar og pallar, bílastæðahús, bílastæði og malbik. Hvar eru grænu svæðin? Klambratún og Laugarnesið er í ca 1,5 km fjarlægð, Grasagarðurinn í 2 km fjarlægð, en varla er eitt frímerki eftir af grænu grasi eða náttúru í Túnunum sjálfum, innan um alla steypuna. Hinn svokallaði Ármannsreitur í Sóltúninu er í raun eina frímerkið eftir í þessu sístækkandi hverfi. Svæðið er í dag að mestu eitt moldarflag, með nokkrum grastoppum, nýgræðingum sem eru að berjast við að skjóta upp kollinum, frábærri brekku sem er nýtt á veturna fyrir börnin, hrörlegum rólum og leiktækjakastala. Þar er kyrrlátt, við hliðin á leikskóla og skóla, í fjarlægð frá umferð og mengun Borgartúnsins, og er þó afar miðsvæðis í hverfinu. Íbúar, bæði úr nærliggjandi blokkum, af hjúkrunarheimilinu og skólabörn, nota svæðið til útivistar, eftir bestu getu. Þónokkrir íbúar í Túnunum hafa í áranna rás barist fyrir því að varðveita þennan reit með alls konar fyrirspurnum inn á Betri Reykjavík, hugmyndum inn á Hverfið mitt, fundum með skipulagsnefnd og pólitíkinni, tölvupóstum og erindum. Árið 2020 var sett hugmynd inn á Betri Reykjavík um almenningsgarð í Túnunum, sem lenti í efstu sætum í kosningu alls Laugardalsins. Samt var hugmyndinni vikið frá og komst ekki áfram, af einhverjum óskiljanlegum ástæðum. Í fyrra (árið 2022) var aftur reynt að setja sömu hugmynd fram, og er hugmyndin í 7. sæti yfir samtals 209 hugmyndir í Laugardalnum. Sjónarmið íbúa og óskir eru greinilega á kristaltæru, en allt kemur fyrir ekki. Hvers vegna og hvað stendur til? Skammsýnt gróðarsjónarmið borgarinnar hefur haft vinninginn. Að selja reitinn undir enn fleiri steypuklumpa vegur greinilega hærra en raddir 3000 íbúa, og skilst okkur íbúunum að ekkert sé hægt að gera. Búið er að ganga frá sölunni. Framkvæmdir fara að hefjast. Við íbúarnir höfum reynt að mæta borginni með lausnir og tillögur, bent á að hægt sé að kaupa aftur reitinn, (sem borgar sig til langs tíma), minnka byggingarmagnið eða færa bygginguna norðar og mjókka hana, svo unnt verði amk að hafa stóran sameiginlegan bakgarð sunnan megin við bygginguna. Höfum við íbúar ekki nægilega sterka rödd? Greinilega ekki þegar fjármálaöflin eru annars vegar. Almenningsgarður í Sóltúni yrði til mikils sóma, ekki bara íbúum Túnanna, heldur einnig allri Reykjavík. Ég skora á Borgaryfirvöld að skoða hér lausnir og tækifæri, og endurskoða málið. Höfundur er lögfræðingur og forkona SUM - samtaka um áhrif umhverfis á heilsu.
Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar
Skoðun Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson skrifar
Skoðun Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir skrifar
Skoðun Vegið að íslenska lífeyriskerfinu Björgvin Jón Bjarnason,Þóra Eggertsdóttir,Halldór Kristinsson,Guðmundur Svavarsson,Elsa Björk Pétursdóttir,Jón Ólafur Halldórsson,Arnar Hjaltalín skrifar