Er gott að búa í Túnunum? Harpa Fönn Sigurjónsdóttir skrifar 19. apríl 2023 11:30 Vinkona mín skutlaði mér heim um daginn og kvaddi mig með þessum orðum: „Já, býrðu hér? Ég hef alltaf átt erfitt með að ímynda mér þetta hverfi sem íbúðarhverfi, hvað þá fjölskylduhverfi.“ Ég bý í 105 Reykjavík. Ekki í Norðurmýri, Hlíðunum, Hlíðarenda né Holtunum, ekki í Laugardalnum, né við Laugarnesið og ekki við Hlemm. Ég vel að búa í Túnunum, vegna nálægðar við vinnu og fjölskyldu, og þar sem börnin mín ganga í skóla í Sóltúninu. Í Græna Planinu, stefnumörkun borgarinnar fram til ársins 2030, kemur fram um Græna Borg að eitt aðalmarkmið í átt að heilbrigði og bættri lýðheilsu, er að tryggja gott aðgengi að útivistarsvæðum frá heimilum. Þannig hefur það talist óskráð regla að miða helst við 500 m fjarlægð frá heimili að grænu heilnæmu svæði („Græna Borgin“, sjá bls 93). Rétturinn til heilnæms umhverfis (sem Sameinuðu Þjóðirnar hafa viðurkennt sem hluta af mannréttindum) og rétturinn til lífs (sem er grundvöllur annarra mannréttinda) styður við þessa stefnumótun borgarinnar og svarar þeirri þörf almennings að geta gengið að útivist og hreinu lofti, heilnæmu umhverfi og náttúru í nálægð við heimilið, og þá skyldu yfirvalda til að stuðla að slíku. Það nútímasamfélag sem við búum við í dag, og þau áhrif sem slíkir lifnaðarhættir hafa á umhverfið og náttúruna, kalla einnig á ríkari varðveislu og uppbyggingu grænna svæða. Að lokum ber að nefna að þétting byggðar, sem vissulega er þarft markmið með hliðsjón af umhverfisvænni samgöngum, ýtir enn frekar undir mikilvægi þess að tryggja varðveislu og uppbyggingu grænna svæða inn í borginni. Í Túnunum búa í dag hátt í 3000 manns, og fer hratt fjölgandi. Til samanburðar búa um 5000 manns í Hlíðunum. Hér í hverfinu eru fyrirhuguð hver blokkin á fætur annarri, hásýsi, steypa, kranar og pallar, bílastæðahús, bílastæði og malbik. Hvar eru grænu svæðin? Klambratún og Laugarnesið er í ca 1,5 km fjarlægð, Grasagarðurinn í 2 km fjarlægð, en varla er eitt frímerki eftir af grænu grasi eða náttúru í Túnunum sjálfum, innan um alla steypuna. Hinn svokallaði Ármannsreitur í Sóltúninu er í raun eina frímerkið eftir í þessu sístækkandi hverfi. Svæðið er í dag að mestu eitt moldarflag, með nokkrum grastoppum, nýgræðingum sem eru að berjast við að skjóta upp kollinum, frábærri brekku sem er nýtt á veturna fyrir börnin, hrörlegum rólum og leiktækjakastala. Þar er kyrrlátt, við hliðin á leikskóla og skóla, í fjarlægð frá umferð og mengun Borgartúnsins, og er þó afar miðsvæðis í hverfinu. Íbúar, bæði úr nærliggjandi blokkum, af hjúkrunarheimilinu og skólabörn, nota svæðið til útivistar, eftir bestu getu. Þónokkrir íbúar í Túnunum hafa í áranna rás barist fyrir því að varðveita þennan reit með alls konar fyrirspurnum inn á Betri Reykjavík, hugmyndum inn á Hverfið mitt, fundum með skipulagsnefnd og pólitíkinni, tölvupóstum og erindum. Árið 2020 var sett hugmynd inn á Betri Reykjavík um almenningsgarð í Túnunum, sem lenti í efstu sætum í kosningu alls Laugardalsins. Samt var hugmyndinni vikið frá og komst ekki áfram, af einhverjum óskiljanlegum ástæðum. Í fyrra (árið 2022) var aftur reynt að setja sömu hugmynd fram, og er hugmyndin í 7. sæti yfir samtals 209 hugmyndir í Laugardalnum. Sjónarmið íbúa og óskir eru greinilega á kristaltæru, en allt kemur fyrir ekki. Hvers vegna og hvað stendur til? Skammsýnt gróðarsjónarmið borgarinnar hefur haft vinninginn. Að selja reitinn undir enn fleiri steypuklumpa vegur greinilega hærra en raddir 3000 íbúa, og skilst okkur íbúunum að ekkert sé hægt að gera. Búið er að ganga frá sölunni. Framkvæmdir fara að hefjast. Við íbúarnir höfum reynt að mæta borginni með lausnir og tillögur, bent á að hægt sé að kaupa aftur reitinn, (sem borgar sig til langs tíma), minnka byggingarmagnið eða færa bygginguna norðar og mjókka hana, svo unnt verði amk að hafa stóran sameiginlegan bakgarð sunnan megin við bygginguna. Höfum við íbúar ekki nægilega sterka rödd? Greinilega ekki þegar fjármálaöflin eru annars vegar. Almenningsgarður í Sóltúni yrði til mikils sóma, ekki bara íbúum Túnanna, heldur einnig allri Reykjavík. Ég skora á Borgaryfirvöld að skoða hér lausnir og tækifæri, og endurskoða málið. Höfundur er lögfræðingur og forkona SUM - samtaka um áhrif umhverfis á heilsu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Reykjavík Skipulag Mest lesið Hjálp, barnið mitt spilar Roblox! Kristín Magnúsdóttir Skoðun Ævinlega þakkláti flóttamaðurinn Zeljka Kristín Klobucar Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir Skoðun Leikrit Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson Skoðun Vér vesalingar Ingólfur Sverrisson Skoðun Ákall til íslenskra stjórnmálamanna Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Úrsúla og öryggismálin - Stöndum gegn vígvæðingu Guttormur Þorsteinsson Skoðun Svínsleg mismunun gagnvart eldra fólki Jóhann Páll Jóhannsson Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson Skoðun Líkindi með guðstrú og djöflatrú Gunnar Björgvinsson Skoðun Skoðun Skoðun Hjálp, barnið mitt spilar Roblox! Kristín Magnúsdóttir skrifar Skoðun Líkindi með guðstrú og djöflatrú Gunnar Björgvinsson skrifar Skoðun Ævinlega þakkláti flóttamaðurinn Zeljka Kristín Klobucar skrifar Skoðun Vér vesalingar Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Leikrit Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Svona eða hinsegin, hvert okkar verður næst? Unnar Geir Unnarsson skrifar Skoðun Reynisfjara og mannréttindasáttmáli Evrópu Róbert R. Spanó skrifar Skoðun Að hlúa að foreldrum: Forvörn sem skiptir máli Áróra Huld Bjarnadóttir skrifar Skoðun Ákall til íslenskra stjórnmálamanna Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Þurfum við virkilega „leyniþjónustu”? Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Byrjað á öfugum enda! Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Væri ekki hlaupið út aftur Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Gervigreind fyrir alla — en fyrir hvern í raun? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Hefur ítrekað hótað okkur áður Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Þjóðaratkvæðagreiðsla vegna umsóknar um aðild að ESB er stjórnsýslugrín! Júlíus Valsson skrifar Skoðun Bandaríkin voru alltaf vondi kallinn Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Erum við á leiðinni í hnífavesti? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier skrifar Skoðun Kæfandi klámhögg sveitarstjóra Jón Trausti Reynisson skrifar Skoðun Klár fyrir Verslunarmannahelgina? Ágúst Mogensen skrifar Skoðun Vegið að börnum í pólitískri aðför að ferðaþjónustunni Einar Freyr Elínarson skrifar Skoðun Hið tæra illa Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Ferðamannaiðnaður? Nei, ferðaþjónusta! Guðmundur Björnsson skrifar Skoðun Hæðarveiki og lyf Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Landsvirkjun hafin yfir lög Björg Eva Erlendsdóttir skrifar Skoðun Fjárskipti við slit óvígðrar sambúðar: Meginreglur og frávik Sveinn Ævar Sveinsson skrifar Skoðun Þau eru framtíðin – en fá ekki að njóta nútímans Sigurður Kári skrifar Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna þegir kristin, vestræn menning? Ómar Torfason skrifar Sjá meira
Vinkona mín skutlaði mér heim um daginn og kvaddi mig með þessum orðum: „Já, býrðu hér? Ég hef alltaf átt erfitt með að ímynda mér þetta hverfi sem íbúðarhverfi, hvað þá fjölskylduhverfi.“ Ég bý í 105 Reykjavík. Ekki í Norðurmýri, Hlíðunum, Hlíðarenda né Holtunum, ekki í Laugardalnum, né við Laugarnesið og ekki við Hlemm. Ég vel að búa í Túnunum, vegna nálægðar við vinnu og fjölskyldu, og þar sem börnin mín ganga í skóla í Sóltúninu. Í Græna Planinu, stefnumörkun borgarinnar fram til ársins 2030, kemur fram um Græna Borg að eitt aðalmarkmið í átt að heilbrigði og bættri lýðheilsu, er að tryggja gott aðgengi að útivistarsvæðum frá heimilum. Þannig hefur það talist óskráð regla að miða helst við 500 m fjarlægð frá heimili að grænu heilnæmu svæði („Græna Borgin“, sjá bls 93). Rétturinn til heilnæms umhverfis (sem Sameinuðu Þjóðirnar hafa viðurkennt sem hluta af mannréttindum) og rétturinn til lífs (sem er grundvöllur annarra mannréttinda) styður við þessa stefnumótun borgarinnar og svarar þeirri þörf almennings að geta gengið að útivist og hreinu lofti, heilnæmu umhverfi og náttúru í nálægð við heimilið, og þá skyldu yfirvalda til að stuðla að slíku. Það nútímasamfélag sem við búum við í dag, og þau áhrif sem slíkir lifnaðarhættir hafa á umhverfið og náttúruna, kalla einnig á ríkari varðveislu og uppbyggingu grænna svæða. Að lokum ber að nefna að þétting byggðar, sem vissulega er þarft markmið með hliðsjón af umhverfisvænni samgöngum, ýtir enn frekar undir mikilvægi þess að tryggja varðveislu og uppbyggingu grænna svæða inn í borginni. Í Túnunum búa í dag hátt í 3000 manns, og fer hratt fjölgandi. Til samanburðar búa um 5000 manns í Hlíðunum. Hér í hverfinu eru fyrirhuguð hver blokkin á fætur annarri, hásýsi, steypa, kranar og pallar, bílastæðahús, bílastæði og malbik. Hvar eru grænu svæðin? Klambratún og Laugarnesið er í ca 1,5 km fjarlægð, Grasagarðurinn í 2 km fjarlægð, en varla er eitt frímerki eftir af grænu grasi eða náttúru í Túnunum sjálfum, innan um alla steypuna. Hinn svokallaði Ármannsreitur í Sóltúninu er í raun eina frímerkið eftir í þessu sístækkandi hverfi. Svæðið er í dag að mestu eitt moldarflag, með nokkrum grastoppum, nýgræðingum sem eru að berjast við að skjóta upp kollinum, frábærri brekku sem er nýtt á veturna fyrir börnin, hrörlegum rólum og leiktækjakastala. Þar er kyrrlátt, við hliðin á leikskóla og skóla, í fjarlægð frá umferð og mengun Borgartúnsins, og er þó afar miðsvæðis í hverfinu. Íbúar, bæði úr nærliggjandi blokkum, af hjúkrunarheimilinu og skólabörn, nota svæðið til útivistar, eftir bestu getu. Þónokkrir íbúar í Túnunum hafa í áranna rás barist fyrir því að varðveita þennan reit með alls konar fyrirspurnum inn á Betri Reykjavík, hugmyndum inn á Hverfið mitt, fundum með skipulagsnefnd og pólitíkinni, tölvupóstum og erindum. Árið 2020 var sett hugmynd inn á Betri Reykjavík um almenningsgarð í Túnunum, sem lenti í efstu sætum í kosningu alls Laugardalsins. Samt var hugmyndinni vikið frá og komst ekki áfram, af einhverjum óskiljanlegum ástæðum. Í fyrra (árið 2022) var aftur reynt að setja sömu hugmynd fram, og er hugmyndin í 7. sæti yfir samtals 209 hugmyndir í Laugardalnum. Sjónarmið íbúa og óskir eru greinilega á kristaltæru, en allt kemur fyrir ekki. Hvers vegna og hvað stendur til? Skammsýnt gróðarsjónarmið borgarinnar hefur haft vinninginn. Að selja reitinn undir enn fleiri steypuklumpa vegur greinilega hærra en raddir 3000 íbúa, og skilst okkur íbúunum að ekkert sé hægt að gera. Búið er að ganga frá sölunni. Framkvæmdir fara að hefjast. Við íbúarnir höfum reynt að mæta borginni með lausnir og tillögur, bent á að hægt sé að kaupa aftur reitinn, (sem borgar sig til langs tíma), minnka byggingarmagnið eða færa bygginguna norðar og mjókka hana, svo unnt verði amk að hafa stóran sameiginlegan bakgarð sunnan megin við bygginguna. Höfum við íbúar ekki nægilega sterka rödd? Greinilega ekki þegar fjármálaöflin eru annars vegar. Almenningsgarður í Sóltúni yrði til mikils sóma, ekki bara íbúum Túnanna, heldur einnig allri Reykjavík. Ég skora á Borgaryfirvöld að skoða hér lausnir og tækifæri, og endurskoða málið. Höfundur er lögfræðingur og forkona SUM - samtaka um áhrif umhverfis á heilsu.
Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar
Skoðun Þjóðaratkvæðagreiðsla vegna umsóknar um aðild að ESB er stjórnsýslugrín! Júlíus Valsson skrifar
Skoðun Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier skrifar
Skoðun Fjárskipti við slit óvígðrar sambúðar: Meginreglur og frávik Sveinn Ævar Sveinsson skrifar
Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir skrifar