Hvernig breytast seðlar og myntir breska konungsveldisins? Björn Berg Gunnarsson skrifar 9. september 2022 12:01 Andláti Elísabetar 2. Englandsdrottningar fylgja breytingar á ýmsum sviðum. Breyta þarf öllu frá þjóðsöng landsins að lögreglubúningum og vegabréfum en það sem vekur hvað helst áhuga minn eru seðlar og myntir víða um heim. Algengasta myndefni peningasögunnar Enginn þjóðarleiðtogi og raunar engin manneskja hefur prýtt fleiri útgáfur peninga. Þannig hefur andlit hennar birst á seðlum og myntum í 35 löndum í öllum heimsálfum utan Suðurskautslandsins, en nú eru allar líkur á að fleiri verði þeir ekki. Nema ákvörðun verði tekin um annað, sem ekki er þó hægt að útiloka, verður nú ráðist í að hanna seðla og myntir með andliti sonar hennar, Karls 3.Englandskonungs. Við vitum ekki hvernig það ferli mun eiga sér stað að þessu sinni, en fyrir sjö áratugum þurfti að taka sambærilega ákvörðun í kjölfar þess að faðir Elísabetar, Georg 6. féll frá. Getty Hvernig átti ný drottning að birtast þegnunum? Samkeppni var þá haldin um hvernig ný mynt skyldi líta út og voru tveir myndhöggvarar, þau Mary Gillick og Cecil Thomas, valin úr hópi umsækjenda til að setjast niður með drottningunni og höggva út vangasvip hennar. Útgáfa Gillick þótti betri og var slegin í nýjar myntir sem fóru í umferð ári síðar. Elísabet var einungis 25 ára þegar hún var krýnd og þótti nútímalegt að birta hana án kórónu og með skraut í hárinu. Eins og við hin þurfti Elísabet þó að „uppfæra prófílmyndina“ eftir því sem árin liðu og var vangasvipur hennar lagaður fjórum sinnum, nú síðast árið 2015, en þá hafði engin breyting verið gerð frá árinu 1998. Á öllum fjórum útgáfunum sem slegnar voru eftir þá fyrstu bar drottningin kórónu á höfði. Elísabet var ekki sjáanleg á peningaseðlum fyrr en árið 1960 þegar mynd Robert Austin birtist af henni á 1 punds seðlinum. Á seðlum hefur hún, ólíkt á myntum, að mestu litið beint í augu notandans. Á því eru þó nokkrar undantekningar, t.d. á seðlum Kanada, Kýpur, Gíbraltar, Fiji, Belize og fleiri svæðum víða um konungsdæmið. Karl býður hinn vangann Frá því á 17. öld hefur sú hefð verið virt að andlit nýs leiðtoga vísi í öfuga átt við forverann og mun Karl konungur því væntanlega líta til vinstri á nýjum myntum á meðan Elísabet leit ætíð til hægri. Það sama gildir raunar um frímerki, en myndefni þeirra verður fljótlega breytt með sama hætti og á peningum. Hvað nú? Líkt og áður segir liggur ekki enn fyrir hvert fyrirkomulagið verður á endurhönnun peninga vegna yfirvofandi krýningar. Í Ástralíu er gert ráð fyrir að nýjar myntir fari í umferð strax á næsta ári og mögulega verði andlit Karls prentað á 5 dollara seðla áður en langt um líður, en þar í landi er lausleg hefð fyrir því að þjóðarleiðtoginn prýði ódýrasta peningaseðilinn sem prentaður er. Í Bretlandi er þó áætlað að ferlið gæti tekið allt að tvö ár. Getty Endurhönnun annars umfangsmikils gjaldmiðils stendur nú yfir en hin 20 ára gamla Evra er á leið í nýjan búning eins og ég hef áður ritað um hér á Vísi. Ferlið við endurhönnunina er svo langt og flókið að það er hálf kómískt en þar er um sameiginlegt verkefni fjölda landa að ræða á meðan Myntslátta ensku krúnunnar fer með yfirumsjón verkefnisins þar í landi. Því er ekki óvarlegt að ætla að við getum greitt með seðlum prýddum geislandi brosi Karls konungs fyrir árslok 2024. Áhugaverð tímamót í sögu myntsláttu og peningaprentunar Áhugafólk um útlit peninga er tæplega á hverju strái en peningar eru þó enn með því myndefni sem við meðhöndlum hvað mest. Í 70 ár hefur Elísabet önnur verið milli handa og í vösum heilu kynslóðanna út um víða veröld og hefur hún því haft umtalsverð áhrif á hefðir við hönnun peninga. Ætli Karl sonur hennar og erfingi að eiga færi á að reynast jafn þaulsetinn á peningaseðlum þarf hann að bera krúnuna talsvert fram yfir 140 ára afmælisdaginn. Höfundur er deildarstjóri Greiningar og fræðslu hjá Íslandsbanka. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Björn Berg Gunnarsson Bretland Elísabet II Bretadrottning Andlát Elísabetar II Bretadrottningar Kóngafólk Mest lesið Er píparinn þinn skattsvikari? Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun Kæra unga móðir Jóna Þórey Pétursdóttir Skoðun Kosningar og ,ehf gatið‘ Róbert Farestveit Skoðun Verði þitt val, svo á jörðu sem á himni Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Grípum tækifærin og sköpum bjartari framtíð Ísak Leon Júlíusson Skoðun Rekin út fyrir að vera kennari Álfhildur Leifsdóttir Skoðun Halldór 9.11.2024 Halldór Frelsi til að búa þar sem þú vilt Sæunn Gísladóttir Skoðun Öryggis annarra vegna… Ingunn Björnsdóttir Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Er píparinn þinn skattsvikari? Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Frelsi til að búa þar sem þú vilt Sæunn Gísladóttir skrifar Skoðun Kosningar og ,ehf gatið‘ Róbert Farestveit skrifar Skoðun Grípum tækifærin og sköpum bjartari framtíð Ísak Leon Júlíusson skrifar Skoðun Kæra unga móðir Jóna Þórey Pétursdóttir skrifar Skoðun Niðurskurðarhnífnum beitt á skólana Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Verði þitt val, svo á jörðu sem á himni Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Öryggis annarra vegna… Ingunn Björnsdóttir skrifar Skoðun Verðmæti leikskólans Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Íslenskur landbúnaður er ekki aðeins arfleifð heldur líka framtíð okkar Íslendinga Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Vítahringur ofbeldis og áfalla Paola Cardenas skrifar Skoðun Heilbrigð sál í hraustum líkama Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Að segja bara eitthvað Hulda María Magnúsdóttir skrifar Skoðun Litlu fyrirtækin – kerfishyggja og skattlagning Eiríkur S. Svavarsson skrifar Skoðun „Þörfin fyrir nýtt upphaf: Af hverju hrista þarf upp í stjórnmálum“ Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Reiknileikni Sambandsins Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Vegurinn heim Tinna Rún Snorradóttir skrifar Skoðun Framsókn setur heimilin í fyrsta sæti Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Allt mannanna verk - orkuöryggi á Íslandi Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hvert er planið? Þorleifur Hallbjörn Ingólfsson skrifar Skoðun Íslenskan heldur velli Stefán Atli Rúnarsson,Jóhann F K Arinbjarnarson skrifar Skoðun Einstaklingur á undir högg að sækja í dómsmáli við hinn sterka Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Ný gömul menntastefna Thelma Rut Haukdal Magnúsdóttir skrifar Skoðun Krafa um árangur í atvinnu- og samgöngumálum Arna Lára Jónsdóttir skrifar Skoðun Viðreisn fjölskyldunnar Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Píratar standa með fólki í vímuefnavanda Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Lenda menn í fangelsi eftir misheppnaða skólagöngu? Elinóra Inga Sigurðardóttir skrifar Skoðun Andlát ungrar manneskju hefur gáruáhrif á allt samfélagið Sigurþóra Bergsdóttir skrifar Skoðun Báknið burt - hvaða bákn? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Íþróttir fyrir öll börn! Gunnhildur Jakobsdóttir ,Kolbrún Kristínardóttir skrifar Sjá meira
Andláti Elísabetar 2. Englandsdrottningar fylgja breytingar á ýmsum sviðum. Breyta þarf öllu frá þjóðsöng landsins að lögreglubúningum og vegabréfum en það sem vekur hvað helst áhuga minn eru seðlar og myntir víða um heim. Algengasta myndefni peningasögunnar Enginn þjóðarleiðtogi og raunar engin manneskja hefur prýtt fleiri útgáfur peninga. Þannig hefur andlit hennar birst á seðlum og myntum í 35 löndum í öllum heimsálfum utan Suðurskautslandsins, en nú eru allar líkur á að fleiri verði þeir ekki. Nema ákvörðun verði tekin um annað, sem ekki er þó hægt að útiloka, verður nú ráðist í að hanna seðla og myntir með andliti sonar hennar, Karls 3.Englandskonungs. Við vitum ekki hvernig það ferli mun eiga sér stað að þessu sinni, en fyrir sjö áratugum þurfti að taka sambærilega ákvörðun í kjölfar þess að faðir Elísabetar, Georg 6. féll frá. Getty Hvernig átti ný drottning að birtast þegnunum? Samkeppni var þá haldin um hvernig ný mynt skyldi líta út og voru tveir myndhöggvarar, þau Mary Gillick og Cecil Thomas, valin úr hópi umsækjenda til að setjast niður með drottningunni og höggva út vangasvip hennar. Útgáfa Gillick þótti betri og var slegin í nýjar myntir sem fóru í umferð ári síðar. Elísabet var einungis 25 ára þegar hún var krýnd og þótti nútímalegt að birta hana án kórónu og með skraut í hárinu. Eins og við hin þurfti Elísabet þó að „uppfæra prófílmyndina“ eftir því sem árin liðu og var vangasvipur hennar lagaður fjórum sinnum, nú síðast árið 2015, en þá hafði engin breyting verið gerð frá árinu 1998. Á öllum fjórum útgáfunum sem slegnar voru eftir þá fyrstu bar drottningin kórónu á höfði. Elísabet var ekki sjáanleg á peningaseðlum fyrr en árið 1960 þegar mynd Robert Austin birtist af henni á 1 punds seðlinum. Á seðlum hefur hún, ólíkt á myntum, að mestu litið beint í augu notandans. Á því eru þó nokkrar undantekningar, t.d. á seðlum Kanada, Kýpur, Gíbraltar, Fiji, Belize og fleiri svæðum víða um konungsdæmið. Karl býður hinn vangann Frá því á 17. öld hefur sú hefð verið virt að andlit nýs leiðtoga vísi í öfuga átt við forverann og mun Karl konungur því væntanlega líta til vinstri á nýjum myntum á meðan Elísabet leit ætíð til hægri. Það sama gildir raunar um frímerki, en myndefni þeirra verður fljótlega breytt með sama hætti og á peningum. Hvað nú? Líkt og áður segir liggur ekki enn fyrir hvert fyrirkomulagið verður á endurhönnun peninga vegna yfirvofandi krýningar. Í Ástralíu er gert ráð fyrir að nýjar myntir fari í umferð strax á næsta ári og mögulega verði andlit Karls prentað á 5 dollara seðla áður en langt um líður, en þar í landi er lausleg hefð fyrir því að þjóðarleiðtoginn prýði ódýrasta peningaseðilinn sem prentaður er. Í Bretlandi er þó áætlað að ferlið gæti tekið allt að tvö ár. Getty Endurhönnun annars umfangsmikils gjaldmiðils stendur nú yfir en hin 20 ára gamla Evra er á leið í nýjan búning eins og ég hef áður ritað um hér á Vísi. Ferlið við endurhönnunina er svo langt og flókið að það er hálf kómískt en þar er um sameiginlegt verkefni fjölda landa að ræða á meðan Myntslátta ensku krúnunnar fer með yfirumsjón verkefnisins þar í landi. Því er ekki óvarlegt að ætla að við getum greitt með seðlum prýddum geislandi brosi Karls konungs fyrir árslok 2024. Áhugaverð tímamót í sögu myntsláttu og peningaprentunar Áhugafólk um útlit peninga er tæplega á hverju strái en peningar eru þó enn með því myndefni sem við meðhöndlum hvað mest. Í 70 ár hefur Elísabet önnur verið milli handa og í vösum heilu kynslóðanna út um víða veröld og hefur hún því haft umtalsverð áhrif á hefðir við hönnun peninga. Ætli Karl sonur hennar og erfingi að eiga færi á að reynast jafn þaulsetinn á peningaseðlum þarf hann að bera krúnuna talsvert fram yfir 140 ára afmælisdaginn. Höfundur er deildarstjóri Greiningar og fræðslu hjá Íslandsbanka.
Skoðun Íslenskur landbúnaður er ekki aðeins arfleifð heldur líka framtíð okkar Íslendinga Halla Hrund Logadóttir skrifar
Skoðun „Þörfin fyrir nýtt upphaf: Af hverju hrista þarf upp í stjórnmálum“ Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar
Skoðun Einstaklingur á undir högg að sækja í dómsmáli við hinn sterka Jörgen Ingimar Hansson skrifar