Skoðun

Höfuðborgin sem þjóðgarður: Arfleifð til komandi kynslóða

Ágústa Ágústsdóttir skrifar

Komið með í smá ferðalag. Ímyndum okkur að við hoppum fram í tíma og göngum út úr tímahylkinu stuttu eftir alþingiskosningar 2020. Ríkisstjórnarmyndun er staðfest og stjórnarsáttmálinn nýsmíðaður lítur dagsins ljós.

Þar stendur m.a. „Stofna skal Miðborgarþjóðgarð sem mun þekja rúmlega 30% höfuðborgarsvæðisins.“

Yfirsmiður frumvarps um Miðborgarþjóðgarð, umhverfis- og samgönguráðherra (vegna hagræðingar og til einföldunar í stjórnsýslu voru þessi ráðuneyti sameinuð undir einn hatt) er ráðinn sérstaklega inn á þing án þess að hafa fengið lýðræðislega kosningu þjóðar í nýafstöðnum kosningum. Að því loknu sest hann inn á smíðastofuna sína og syngur glaður á meðan hann vinnur „Ég negli og saga og smíða mér garð.............“. Tíminn líður og þegar glittir í lok kjörtímabilsins birtist frumvarpið.

Meðal lofræða um þjóðgarð er þessi hér: "Garðurinn verður þjóðargersemi, mun skapa umgjörð þar sem núverandi og komandi kynslóðir hafa gagnsæjan, lýðræðislegan og fyrirsjáanlegan vettvang til að taka ákvarðanir um hvernig best sé að vernda auðlindir miðborgarinnar og nýta þær á sjálfbæran hátt. Verndun náttúru- og menningararfsins fær loksins heildstæða umgjörð sem er grundvöllur þess að sátt geti myndast um sjálfbæra nýtingu og atvinnustarfsemi á svæðinu. Við setningu laga um Miðborgarþjóðgarð verður hann ekki fullmótaður en útfærsla hans, málamiðlanir og umræður halda áfram fram að og eftir formlega stofnun hans."

Í frumvarpinu segir m.a.:

„Allt landsvæði Miðborgarþjóðgarðs skal vera í ríkiseign.“

„Miðborgarþjóðgarði er heimilt að fengnu samþykki ráðherra að taka eignarnámi land, mannvirki og réttindi til að framkvæma friðun sem lög þessi mæla fyrir um.“

„Miðborgarþjóðgarður er ríkisstofnun og fer ráðherra með yfirstjórn mála er varða þjóðgarðinn.“

„Þá skal stjórnunar- og verndaráætlun einnig ná til jaðarsvæða þjóðgarðsins.“

„Miðborgarþjóðgarði skal skipt upp í a.m.k. sex rekstrarsvæði samkvæmt ákvæðum í reglugerð sem ráðherra setur og munu þar sitja sex þjóðgarðsverðir og aðstoðarþjóðgarðsverðir á fullum launum hjá ríkinu.“

„Stjórn þjóðgarðs fer með endanlegt vald en í umdæmisráðum rekstrarsvæða munu tugir fulltrúa eiga sæti sem ríkisstarfsmenn og funda reglulega um málefni síns svæðis. En stjórn þjóðgarðs tekur síðan endanlega ákvörðun um öll mál.“

„Ef ráðherra telur að einstaka íbúðagötum eða hverfum stafi sérstök ógn af akandi umferð er honum heimilt að loka fyrir alla slíka umferð allt árið um kring og breyta viðkomandi svæðum í göngugötur.“

Ráðherra hefur einnig viðrað þær skoðanir sínar ásamt Umhverfisstofnun og náttúruverndarsamtökunum Borgarvernd í allmörg ár að nauðsynlegt sé að friða sérstaklega viðkvæm svæði fyrir ágangi, eins og t.d. Öskjuhlíðina og Nauthólsvík. Náttúrunni stafi ógn af eftirfarandi:

  1. Innfluttum og framandi tegundum, t.d. kanínum og alaskalúpínu, sem hefur raskað og ógnað lífríki svæðisins.
  2. Sandfokshættu á svæðinu.
  3. Skógrækt.
  4. Virkjun jarðhita sem finnst á svæðinu og raski samfara því auk utanvegarakstri.

Mælt verður með því að inn á svæðið verði aðeins heimiluð gangandi umferð og að kvótatakmörkun verði sett á fjölda fólks inn á svæðið. En talið er að of mikil uppbygging vega og stíga muni geta leitt af sér aukna umferð ökutækja, sem þá getur raskað upplifun fólks á svæðinu. Núverandi akvegi sem liggur með Öskjuhlíðinni og inn að Nauthólsvík verði lokað en unnið verði að uppbyggingu bílastæðis fjarri svæðinu og náttúrulegur göngustígur lagður. Skoðað verður í framtíðinni hver aðkoma hjólreiðafólks geti verið inn á svæðið en lagst er gegn slíkri umferð eins og er.

Einnig verður sett á fót sérstök nefnd sem mun fara með það hlutverk að kenna villikanínum að lesa á upplýsingaskilti sem sett verða upp í þeim tilgangi að upplýsa um verndun svæðisins. Þetta gæti skipt sköpun við að vernda svæðið fyrir ágangi þeirra.

Laugaveginum og miðbæ Reykjavíkur verður lokað öllum nema gangandi vegfarendum til að tryggja ferðamönnum sem besta upplifun af svæðinu. Sækja verður sérstaklega um leyfi fyrir að fara um svæðið á reiðhjóli.

Ekki hefur verið unnin nein kostnaðar- uppbyggingar- eða rekstraráætlun um fyrirhugaðan Miðborgarþjóðgarð. Það er talið ónauðsynlegt að svo stöddu þar sem farið er af stað í þetta göfuga verkefni með friðun náttúrunnar að leiðarljósi sem mun færa komandi kynslóðum stórkostleg tækifæri að bera með sér inn í framtíðina. Orðið „náttúruvernd“ segir allt sem segja þarf !

Stofnun Miðborgarþjóðgarðs yrði krúnudjásn íslendinga sem lýsa myndi öðrum og vera mikil fyrirmynd á alþjóðavettvangi. Við yrðum fyrsta land í heiminum til að breyta höfuðborgarsvæðinu okkar í þjóðgarð. Hugsið ykkur, það yrði eitt sinnar tegundar í ÖLLUM HEIMINUM ! (allavega Evrópu), með vöggu lýðræðis okkar í hjarta þess, Alþingi íslands.

Þetta verður bjargvættur íslensku þjóðarskútunnar eftir Covid-kreppuna miklu. Erlendir ferðamenn munu flæða hér inn í massavís, með erlendan gjaldeyri og skapa mikla vinnu. En til að vernda mikilvægar minjar og náttúru borgarinnar mun þjóðarhagkvæmnin best felast í því að halda mesta ferðamannafjöldanum sem næst jöðrum þjóðgarðs og styrkja uppbyggingu innviða þjóðgarðsins þar. Þá verður sett á fót kvótakerfi þar sem rekstraraðilum ferðaþjónustufyrirtækja verður gert kleift að kaupa sér aðgang að.

Umhverfisráðherra er sannfærður um að þetta sé vilji þjóðarinnar enda hafi 2 ára gömul könnun gefið vísbendingar um slíkt. Enda sé það alltaf þannig að þegar kemur að náttúruvernd, þá helgi tilgangurinn ávallt meðalið.

Höfundur er íbúi og sauðfjár- og ferðaþjónustubóndi við Öxarfjörð.




Skoðun

Skoðun

Börnin okkar

Halla Karen Kristjánsdóttir,Anna Sigríður Guðnadóttir,Valdimar Birgisson skrifar

Sjá meira


×