Nýja normið – Hvað gerist næst? Jón Jósafat Björnsson skrifar 2. janúar 2021 09:02 Veröldinni hefur verið snúið á hvolf og nú þegar berast loksins jákvæðar fréttir er hægt að horfa fram á við og velta fyrir sér hvað gerist næst? – eða öllu heldur, hvað viljum við að gerist næst? Í nýlegri skýrslu frá tveimur ráðgjöfum McKinsey & Company er notast við áður þekkt kreppumódel til að finna leiðina að nýju normi. Módelinu er lýst í 5 þrepum sem á ensku eru; Resolve, Resilience, Return, Reimagination og Reform. 1.Úrlausnartímabilið (Resolve). Veiran skall á með litlum fyrirvara og vorið einkenndist af björgunaraðgerðum og því að koma fólki og fyrirtækjum í skjól. Heilu atvinnugreinarnar hrundu og hjá mörgum blasti við nýr veruleiki. Rykið var dustað af úrræðum sem dugðu vel í bankakreppunni t.d. á vinnumarkaðinum. Fyrirtæki skiptu húsnæði í sóttvarnarhólf, fluttu starfsstöðvar heim, fjarfundir hertóku landsmenn og kennsla og verslun fluttist á netið. Við þetta blönduðust íþyngjandi sóttvarnaraðgerðir stjórnvalda og samkomutakmarkanir. Fyrirtækjum var lokað í tuga og hundruða tali og þúsundir lokaðir inni í sóttkví. Gamla normið var horfið. Við tók óvissan og kvíðinn. 2.Seiglan (Resilience).Snemma varð ljóst að efnahagslega höggið væri mikið og að áhrifa myndi lengi vara. Tryggja þurfti lausafé og gjaldþol. Til allrar hamingju var staða ríkissjóðs sterk sem gerði honum kleift að auka útgjöldin tafarlaust og auka svigrúm bankana. Þegar áleið varð svo betur ljóst að í mörgum rekstri varð að gera varanlegar breytingar til að missa ekki samkeppnishæfni. Með auknu atvinnuleysi og engan endi í sjónmáli jókst svartsýni fólks og margir höfðu áhyggjur af heilsu og fjárhagslegu öryggi. Á þessu stigi er þrautseigjan lífsnauðsynlegur eiginleiki. Nú reyndi á samkenndina – við þurftum öll að vera almannavarnir. 3.Endurkoman (Return). Nú þegar þokunni léttir að einhverju leyti með fréttum af bóluefni opnast möguleiki á að rýna fram á veginn og skipuleggja reksturinn. Dale Carnegie starfar í 90 löndum og það er áhugavert að skoða ástand markaða. Í tölum yfir september og október má sjá þroskaða markaði vera með allt frá 50% aukningu miðað við sama tímabil og í fyrra yfir í að vera 90% samdráttur. Kína og Taiwan koma hratt til baka. Stjórnenda bíður mikið verk að raða fólki í réttar stöður, endurnýja viðskiptasambönd, samningja við birgja og að þjálfa starfsfólk. Við skulum líka muna eftir umræðunni um fjórðu iðnbyltinguna og velta fyrir okkur áhrifum hennar. Ýmislegt bendir til að ástandið hafi hraðað tækniframförum sb. verslun á netinu, fjarvinnu og sjálfvirkni. Sú spurning hlýtur því að liggja í loftinu hvort fyrirtæki muni ráða alla til baka sem hefur verið sagt upp störfum. Fólk á vinnumarkaði þarf einnig að horfa á samkeppnishæfni sína og viðhorf. 4.Endursköpunin (Reimagination). Heimsfaraldur af þessari stærðargráðu mun hafa varanleg áhrif á líf okkar og vinnu og hvernig við nýtum nútíma tækni. Hegðun okkar sem viðskiptavina verður ekki sú sama. Sem dæmi má taka að þeir sérleyfishafar Dale Carnegie sem hættu með staðbundna þjálfun og fóru alfarið yfir í fjarþjálfun á netinu ganga nú best. Þetta á við í mörgum löndum á mismunandi mörkuðum. Stjórnendur munu hugsa sig tvisvar um að auka fastan kostnað ef breytilegur kostnaður er í boði. Þeir munu skoða ,,hvað þarf að hafa“ v.s. „hvað væri gott að hafa“. Sveigjanleiki er örugglega eitt af því sem stjórnendur muna taka með sér yfir á næsta ár. Líkt og eftir bankakreppuna munu stjórnendur endurskoða sín viðskiptamódel og gera þau ,,snarpari og skarpari“ til að vera betur í stakk búnir að mæta næstu kreppu. 5.Umbætur (Reform). Stærðargráða yfirstandandi breytinga er slík að líklegt er að hún kalli á endurskipulag alþjóðamála. Ef einhver var í vafa um að efnahagur heimsins væri samofinn ætti svarið að liggja fyrir. Þrýstingur mun skapast á stjórnvöld að haga regluverki með þeim hætti að stofnanir og innviðir geti brugðist enn hraðar við heimsfaraldri. Krafan um enn meiri alþjóðlega samvinnu verður háværari. Þegar rykið sest verður skilningur okkar á því hvað hefur gerst undanfarna mánuði og afleiðingum faraldurins og sóttvarnaaðgerða skýrari. Draga þarf lærdóm af viðbrögðum okkar til að bæta samfélag okkar og styrkja samkeppnishæfni til lengri tíma. Á Íslandi höfum við hugtök eins og ,,fyrir og eftir gos“ og er þá vísað til Vestmannaeyja. Það er ekki ólíklegt að í framtíðinni ræðum við um fyrir og eftir Covid. Gríðarlegar umbreytingar eru í kortunum og nú kemur sér vel að hafa vel menntað fólk sem býr yfir mikilli þekkingu og getur lært hratt af reynslunni. Covid er ekki fyrsta keppa mannkynsins og nú ríður á að nýta okkur vitneskju fyrri ára og þekkingu sérfræðinga. Þannig má forðast afdrifarík mistök í uppbyggingarfasanum og mæta nýja norminu með sigurviljann að vopni. Höfundur er framkvæmdastjóri Dale Carnegie á Íslandi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jón Jósafat Björnsson Mest lesið Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun Er ég ömurlegt foreldri ef ég segi nei við barnið mitt? Stefán Þorri Helgason Skoðun Þátttökuverðlaun Þórdísar Ragnar Þór Pétursson Skoðun Seljum börnum nikótín! Hugi Halldórsson Skoðun Sundrung á vinstri væng Jökull Sólberg Auðunsson Skoðun Vindorkuvæðing í skjóli nætur Kristín Helga Gunnarsdóttir Skoðun Ákall til ESB-sinna: Hvar eru undanþágurnar? Einar Jóhannes Guðnason Skoðun Fjármálaráðherra búinn að segja A Ögmundur Jónasson Skoðun Hvar liggur ábyrgð hins fullorðna á hegðun ungmenna í samfélaginu? Rakel Guðbjörnsdóttir Skoðun Þegar samfélagið missir vinnuna Hrafn Splidt Þorvaldsson Skoðun Skoðun Skoðun Hver er kjarninn í samfélagi sem selur hjarta sitt? Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Seljum börnum nikótín! Hugi Halldórsson skrifar Skoðun Sundrung á vinstri væng Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Þegar samfélagið missir vinnuna Hrafn Splidt Þorvaldsson skrifar Skoðun Akademískt frelsi og ókurteisi Kolbeinn H. Stefánsson skrifar Skoðun Hvar liggur ábyrgð hins fullorðna á hegðun ungmenna í samfélaginu? Rakel Guðbjörnsdóttir skrifar Skoðun Yfir hverju er verið að brosa? Árni Kristjánsson skrifar Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson skrifar Skoðun Stjórnvöld sem fjárfestatenglar Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Ákall til ESB-sinna: Hvar eru undanþágurnar? Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun Er ég ömurlegt foreldri ef ég segi nei við barnið mitt? Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun Vindorkuvæðing í skjóli nætur Kristín Helga Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Þátttökuverðlaun Þórdísar Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Fjármálaráðherra búinn að segja A Ögmundur Jónasson skrifar Skoðun Hagfræði-tilgáta ómeðtekin Karl Guðlaugsson skrifar Skoðun Ótryggt aðgengi á Veðurstofureit Friðjón R. Friðjónsson skrifar Skoðun Stattu vörð um launin þín Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Byggjum fyrir eldra fólk, ekki ungt Ólafur Margeirsson skrifar Skoðun Hlustum í eitt skipti á foreldra Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Hugleiðingar um ástandið fyrir botni Miðjarðarhafs Örn Sigurðsson skrifar Skoðun Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller skrifar Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi félagasamtaka og magnað maraþon Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Allt sem ég þarf að gera Dagbjartur Kristjánsson skrifar Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson skrifar Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Sjá meira
Veröldinni hefur verið snúið á hvolf og nú þegar berast loksins jákvæðar fréttir er hægt að horfa fram á við og velta fyrir sér hvað gerist næst? – eða öllu heldur, hvað viljum við að gerist næst? Í nýlegri skýrslu frá tveimur ráðgjöfum McKinsey & Company er notast við áður þekkt kreppumódel til að finna leiðina að nýju normi. Módelinu er lýst í 5 þrepum sem á ensku eru; Resolve, Resilience, Return, Reimagination og Reform. 1.Úrlausnartímabilið (Resolve). Veiran skall á með litlum fyrirvara og vorið einkenndist af björgunaraðgerðum og því að koma fólki og fyrirtækjum í skjól. Heilu atvinnugreinarnar hrundu og hjá mörgum blasti við nýr veruleiki. Rykið var dustað af úrræðum sem dugðu vel í bankakreppunni t.d. á vinnumarkaðinum. Fyrirtæki skiptu húsnæði í sóttvarnarhólf, fluttu starfsstöðvar heim, fjarfundir hertóku landsmenn og kennsla og verslun fluttist á netið. Við þetta blönduðust íþyngjandi sóttvarnaraðgerðir stjórnvalda og samkomutakmarkanir. Fyrirtækjum var lokað í tuga og hundruða tali og þúsundir lokaðir inni í sóttkví. Gamla normið var horfið. Við tók óvissan og kvíðinn. 2.Seiglan (Resilience).Snemma varð ljóst að efnahagslega höggið væri mikið og að áhrifa myndi lengi vara. Tryggja þurfti lausafé og gjaldþol. Til allrar hamingju var staða ríkissjóðs sterk sem gerði honum kleift að auka útgjöldin tafarlaust og auka svigrúm bankana. Þegar áleið varð svo betur ljóst að í mörgum rekstri varð að gera varanlegar breytingar til að missa ekki samkeppnishæfni. Með auknu atvinnuleysi og engan endi í sjónmáli jókst svartsýni fólks og margir höfðu áhyggjur af heilsu og fjárhagslegu öryggi. Á þessu stigi er þrautseigjan lífsnauðsynlegur eiginleiki. Nú reyndi á samkenndina – við þurftum öll að vera almannavarnir. 3.Endurkoman (Return). Nú þegar þokunni léttir að einhverju leyti með fréttum af bóluefni opnast möguleiki á að rýna fram á veginn og skipuleggja reksturinn. Dale Carnegie starfar í 90 löndum og það er áhugavert að skoða ástand markaða. Í tölum yfir september og október má sjá þroskaða markaði vera með allt frá 50% aukningu miðað við sama tímabil og í fyrra yfir í að vera 90% samdráttur. Kína og Taiwan koma hratt til baka. Stjórnenda bíður mikið verk að raða fólki í réttar stöður, endurnýja viðskiptasambönd, samningja við birgja og að þjálfa starfsfólk. Við skulum líka muna eftir umræðunni um fjórðu iðnbyltinguna og velta fyrir okkur áhrifum hennar. Ýmislegt bendir til að ástandið hafi hraðað tækniframförum sb. verslun á netinu, fjarvinnu og sjálfvirkni. Sú spurning hlýtur því að liggja í loftinu hvort fyrirtæki muni ráða alla til baka sem hefur verið sagt upp störfum. Fólk á vinnumarkaði þarf einnig að horfa á samkeppnishæfni sína og viðhorf. 4.Endursköpunin (Reimagination). Heimsfaraldur af þessari stærðargráðu mun hafa varanleg áhrif á líf okkar og vinnu og hvernig við nýtum nútíma tækni. Hegðun okkar sem viðskiptavina verður ekki sú sama. Sem dæmi má taka að þeir sérleyfishafar Dale Carnegie sem hættu með staðbundna þjálfun og fóru alfarið yfir í fjarþjálfun á netinu ganga nú best. Þetta á við í mörgum löndum á mismunandi mörkuðum. Stjórnendur munu hugsa sig tvisvar um að auka fastan kostnað ef breytilegur kostnaður er í boði. Þeir munu skoða ,,hvað þarf að hafa“ v.s. „hvað væri gott að hafa“. Sveigjanleiki er örugglega eitt af því sem stjórnendur muna taka með sér yfir á næsta ár. Líkt og eftir bankakreppuna munu stjórnendur endurskoða sín viðskiptamódel og gera þau ,,snarpari og skarpari“ til að vera betur í stakk búnir að mæta næstu kreppu. 5.Umbætur (Reform). Stærðargráða yfirstandandi breytinga er slík að líklegt er að hún kalli á endurskipulag alþjóðamála. Ef einhver var í vafa um að efnahagur heimsins væri samofinn ætti svarið að liggja fyrir. Þrýstingur mun skapast á stjórnvöld að haga regluverki með þeim hætti að stofnanir og innviðir geti brugðist enn hraðar við heimsfaraldri. Krafan um enn meiri alþjóðlega samvinnu verður háværari. Þegar rykið sest verður skilningur okkar á því hvað hefur gerst undanfarna mánuði og afleiðingum faraldurins og sóttvarnaaðgerða skýrari. Draga þarf lærdóm af viðbrögðum okkar til að bæta samfélag okkar og styrkja samkeppnishæfni til lengri tíma. Á Íslandi höfum við hugtök eins og ,,fyrir og eftir gos“ og er þá vísað til Vestmannaeyja. Það er ekki ólíklegt að í framtíðinni ræðum við um fyrir og eftir Covid. Gríðarlegar umbreytingar eru í kortunum og nú kemur sér vel að hafa vel menntað fólk sem býr yfir mikilli þekkingu og getur lært hratt af reynslunni. Covid er ekki fyrsta keppa mannkynsins og nú ríður á að nýta okkur vitneskju fyrri ára og þekkingu sérfræðinga. Þannig má forðast afdrifarík mistök í uppbyggingarfasanum og mæta nýja norminu með sigurviljann að vopni. Höfundur er framkvæmdastjóri Dale Carnegie á Íslandi.
Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun
Skoðun Hvar liggur ábyrgð hins fullorðna á hegðun ungmenna í samfélaginu? Rakel Guðbjörnsdóttir skrifar
Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson skrifar
Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun