Starfs­menn með­ferðar­heimilis: Fíkni­efni, öryggisbrestir og ó­virkt eftir­lit

Fimm fyrrverandi starfsmenn meðferðarheimilisins Bjargeyar,  sem er úrræði á vegum Barna- og fjölskyldustofu fyrir stúlkur og kynsegin á aldrinum 13-18 ára sem var stofnað í júní 2022, stíga nú fram og lýsa alvarlegum öryggis- og faglegum brestum á heimilinu. Í samantekt sem fréttastofa hefur undir höndum kemur fram að þau komi nafnlaust fram af ótta við afleiðingarnar. Barna- og fjölskyldustofa hafi verið upplýst um áhyggjurnar en starfsfólkið upplifi gaslýsingu þaðan. Þá hefur fréttastofa upplýsingar um að Gæða- og eftirlitsstofnun velferðarmála hafi verið gert viðvart um málið í tvígang.

Starfsfólk myndi ekki senda eigin börn á heimilið

Starfsfólkið gagnrýnir harðlega starfsemina á Bjargey í ítarlegri samantekt sem fréttastofa hefur undir höndum. Í heild er meðferðarstarfinu lýst sem afar losaralegu og geti jafnvel haft skaðleg áhrif á ungmennin. Foreldrar hafi lýst að börn hafi komið heim í verra ástandi eftir meðferðina en þau fóru. Ekki sé farið eftir settum verkferlum og reglum sem valdi algjöru reiðuleysi í starfseminni þar sem sömu mistökin séu síendurtekin. Dæmi sé um að það gleymist að gefa vistmönnum lyf eða sækja þau. Viðhorfið sé að eðlilegt sé að fíkniefni finnist hjá vistmönnum. Fram kemur að starfsmenn myndu ekki senda eigin börn á heimilið eða mæla með því. Þá segir starfsfólk innra eftirlit hafa brugðist.

Ítarleg úttekt í gangi

Gæða- og eftirlitsstofnun velferðarmála sér um að hafa eftirlit með meðferðarheimilum fyrir börn í vanda. Herdís Gunnarsdóttir forstjóri stofnunarinnar segir að stofnunin hafi ákveðið að hefja frumkvæðisathugun á starfi meðferðarheimila fyrir börn vorið 2024. Gagnasöfnuninni hafi lokið nú í september. Meðal heimila sem séu til skoðunar sé meðferðarheimilið Bjargey. Búist sé við skýrslu um máli strax eftir áramót. 

Herdís segir hins vegar að nú þegar hafi stofnunin sent Bjargey lista yfir nauðsynlegar umbætur eftir að alvarlegt atvik kom upp sem fól í sér íkveikju. En ríflega ár er síðan 17 ára piltur lést í bruna á meðferðarheimilinu Stuðlum sem er líka á vegum Barna-og fjölskyldustofu.

„GEV hefur lokið rannsókn á alvarlegu atviki sem kom upp í tengslum við íkveikju á Bjargey. Aðilum máls hefur verið tilkynnt um niðurstöður rannsóknarinnar, m.a. BOFS. Í kjölfar niðurstaðna leggur Gæða- og eftirlitsstofnun velferðarmála áherslu á umbætur til að koma í veg fyrir sambærileg atvik. Þar bendum við t.d. á að það sé ýmislegt í tengslum við verklag og þjálfun starfsmanna og sameiginleg sýn sem þarf að bæta á Bjargey,“ segir Herdís.

Farga þarf litlum kveikjurum

Í ábendingum Gæða- og eftirlitsstofnunar vegna málsins kemur m.a. fram: 

 GEV mælir með að litlum kveikjurum heimilisins verði fargað.

GEV telur brýnt að til staðar sé skriflegt verklag varðandi fyrirkomulag á innskrift nýrra skjólstæðinga, m.a. um upplýsingagjöf til starfsfólks, og að því verði framfylgt.

GEV telur jafnframt að til staðar þurfi að vera verklag varðandi samhæfð viðbrögð starfsfólks þegar margir áhættuþættir eru til staðar í samskiptum milli skjólstæðinga heimilisins.

GEV telur að stuðla megi betur að gæðum og öryggi í þjónustunni með skýru skriflegu verklagi um starfsemina og fræðslu um rétt vinnubrögð starfsmanna við flóknum og erfiðum aðstæðum sem kunna að koma upp í starfsemi heimilisins.

Er það mat GEV að framangreindar umbætur séu til þess fallnar að auka gæði og öryggi í þjónustunni og geti stuðlað að því að fyrirbyggja alvarleg óvænt atvik af þessu tagi.