Telur um dulda launahækkun skrifstofufólks að ræða Tómas Arnar Þorláksson skrifar 3. október 2025 12:25 Gunnar Úlfarsson, hagfræðingur Viðskiptaráðs. vísir/viðskiptaráð/getty Níu af hverjum tíu stofnunum ríkisins greiða fasta yfirvinnu í stað tímamældrar yfirvinnu líkt og tíðkast á almenna vinnumarkaðnum að sögn Viðskiptaráðs. Hagfræðingur ráðsins segir að falla ætti með öllu frá fastri yfirvinnu í stað þess að hún aukist með árunum. Hlutfall starfsmanna með fasta yfirvinnu er verulega mismunandi eftir stofnunum. Hjá ráðuneytunum er það 84 prósent en undir 20 prósentum hjá þjónustustofnunum og heilbrigðisstofnunum. Þá getur útfærslan verið gjörólík á milli stofnanna sem sinna áþekktri vinnu. Sem dæmi er 89 prósent af starfsfólki lögreglunnar í Vestmannaeyjum með fasta yfirvinnu en aðeins 24 prósent hjá lögreglunni á Vestfjörðum. Gunnar Úlfarsson, hagfræðingur Viðskiptaráðs, segir ekki liggja fyrir hve stórt hlutfall starfsmanna ríkisins hljóti fasta yfirvinnu en ítrekar að það sé hátt. „Árið 2006 var stefnt að því að útrýma þessu fyrirkomulagi vegna þeirra ýmsu galla sem væru á því og færa þá þessa föstu yfirvinnugreiðslu í fasta launatfölu.“ Hann segir fyrirkomulagið auka gjá milli vinnumarkaða enn frekar en einnig meðal starfsmanna ríkisins. „Þetta veldur misræmi og ógagnsæi á milli vinnumarkaða. Á milli stofnanna og jafnvel meðal starfsmanna innan sömu stofnunar. Það er óheilbrigt. Þar sem það er ekki eftirlit hvort þessi vinna sé innt af hendi þá fær maður þá tilfinningu að fyrirkomulag fastrar yfirvinnu sé raunar séð til þess að skapa dulda launahækkun fyrir skrifstofufólk hjá hinu opinbera.“ Sumar stofnanir greiði bæði fasta og tímamælda yfirvinnu sem leiði til tvöfaldrar yfirvinnu fyrir sama vinnuframlagið. „Þar sem önnur tegund yfirvinnunnar er tímamæld en hin er ekki tímamæld og í rauninni ekkert eftirlit með því.“ Hlutfall fastrar yfirvinnu hafi aukist frá árinu 2009 úr 75 prósent stofnana í 90 prósent stofnanna. Að mati Gunnars ætti þróunin að vera þveröfug. „Í ljósi þessara galla sem að fylgja þessu fyrirkomulagi þá leggur Viðskiptaráð fyrir að þetta fyrirkomulag, fastrar yfirvinnu, og það sé einungis greitt fyrir tímamælda yfirvinnu. Það er sannarlega fólk sem að leggur meira á sig en er mælst til samkvæmt launasetningu og svo eru aðrir sem gera minna. Þannig þetta væri líka skref í þá átt að auka sanngirni gagnvart starfsmönnum ríkisins miðað við vinnuframlag.“ Stjórnsýsla Vinnumarkaður Kjaramál Rekstur hins opinbera Mest lesið Kaffi Ó-le opið á ný Viðskipti innlent Framkvæmdastjóri Bónus: „Ég er svona „aulahúmor“-stríðinn“ Atvinnulíf Hættir sem þjálfari kokkalandsliðsins Viðskipti innlent Kostnaður við tónleika útskýri hátt miðaverð Neytendur Leggur til þrjár aðgerðir á ögurstundu fjölmiðla Viðskipti innlent Veiðigjald á þorski nánast tvöfaldað milli ára Viðskipti innlent Jólabækurnar nær alltaf ódýrastar í Bónus Neytendur Google birtir lista yfir vinsælustu leitarorðin Viðskipti erlent Opnar útibú Forréttabarsins á kunnuglegum stað Viðskipti innlent Ákvörðun um fjárhæð veiðigjalds seinni á ferðinni en venjulega Viðskipti innlent Fleiri fréttir Kaffi Ó-le opið á ný Hættir sem þjálfari kokkalandsliðsins Veiðigjald á þorski nánast tvöfaldað milli ára Ákvörðun um fjárhæð veiðigjalds seinni á ferðinni en venjulega Leggur til þrjár aðgerðir á ögurstundu fjölmiðla Áttatíu hafa sótt um nýju leiðina, Stefnir fagnar ákvörðun Seðlabankans Gervigreind á jólaísnum hafi komið á óvart Bein útsending: Orkan, álið og kísillinn Opnar útibú Forréttabarsins á kunnuglegum stað Nefndarmaður hefði kosið að halda stýrivöxtunum óbreyttum Gagnrýna að seljendur og verktakar þurfi einir að lækka verð Stefnir í að eitt minkabú verði eftir á landinu Ráðin nýr markaðsstjóri Nettó og Kjörbúðanna Félögin þeirra högnuðust mest Útspilið hafi komið á óvart og hætta sé á minni uppbyggingu „Mikilvægt að skrifa ekki undir neitt nema vita hvað það er“ Margrét hættir hjá RÚV um áramótin Herða lánþegaskilyrði: „Við víkjum ekki frá þeim markmiðum“ 55 sagt upp í tveimur hópuppsögnum Bein útsending: Kynna yfirlýsingu fjármálastöðugleikanefndar Seðlabankinn breytir reglum um greiðslubyrðarhlutfall Þorvaldur tekur við af Kristjáni hjá Samherja Rúmur milljarður til Viðskiptaráðs og SA á fimm árum Prada gengur frá kaupunum á Versace Afrek að verkáætlun hafi staðist samhliða níu eldgosum Ketill nýr framkvæmdastjóri hjá Heilsugæslunni Hvernig bý ég mig undir barneignir? Allir í limbói vegna fyrirhugaðra breytinga á vörugjaldi Rekja aukna bílasölu til komandi vörugjaldahækkunar Orðin hluti af mannlífinu: „Án okkar væri heldur tómlegt að vera til“ Sjá meira
Hlutfall starfsmanna með fasta yfirvinnu er verulega mismunandi eftir stofnunum. Hjá ráðuneytunum er það 84 prósent en undir 20 prósentum hjá þjónustustofnunum og heilbrigðisstofnunum. Þá getur útfærslan verið gjörólík á milli stofnanna sem sinna áþekktri vinnu. Sem dæmi er 89 prósent af starfsfólki lögreglunnar í Vestmannaeyjum með fasta yfirvinnu en aðeins 24 prósent hjá lögreglunni á Vestfjörðum. Gunnar Úlfarsson, hagfræðingur Viðskiptaráðs, segir ekki liggja fyrir hve stórt hlutfall starfsmanna ríkisins hljóti fasta yfirvinnu en ítrekar að það sé hátt. „Árið 2006 var stefnt að því að útrýma þessu fyrirkomulagi vegna þeirra ýmsu galla sem væru á því og færa þá þessa föstu yfirvinnugreiðslu í fasta launatfölu.“ Hann segir fyrirkomulagið auka gjá milli vinnumarkaða enn frekar en einnig meðal starfsmanna ríkisins. „Þetta veldur misræmi og ógagnsæi á milli vinnumarkaða. Á milli stofnanna og jafnvel meðal starfsmanna innan sömu stofnunar. Það er óheilbrigt. Þar sem það er ekki eftirlit hvort þessi vinna sé innt af hendi þá fær maður þá tilfinningu að fyrirkomulag fastrar yfirvinnu sé raunar séð til þess að skapa dulda launahækkun fyrir skrifstofufólk hjá hinu opinbera.“ Sumar stofnanir greiði bæði fasta og tímamælda yfirvinnu sem leiði til tvöfaldrar yfirvinnu fyrir sama vinnuframlagið. „Þar sem önnur tegund yfirvinnunnar er tímamæld en hin er ekki tímamæld og í rauninni ekkert eftirlit með því.“ Hlutfall fastrar yfirvinnu hafi aukist frá árinu 2009 úr 75 prósent stofnana í 90 prósent stofnanna. Að mati Gunnars ætti þróunin að vera þveröfug. „Í ljósi þessara galla sem að fylgja þessu fyrirkomulagi þá leggur Viðskiptaráð fyrir að þetta fyrirkomulag, fastrar yfirvinnu, og það sé einungis greitt fyrir tímamælda yfirvinnu. Það er sannarlega fólk sem að leggur meira á sig en er mælst til samkvæmt launasetningu og svo eru aðrir sem gera minna. Þannig þetta væri líka skref í þá átt að auka sanngirni gagnvart starfsmönnum ríkisins miðað við vinnuframlag.“
Stjórnsýsla Vinnumarkaður Kjaramál Rekstur hins opinbera Mest lesið Kaffi Ó-le opið á ný Viðskipti innlent Framkvæmdastjóri Bónus: „Ég er svona „aulahúmor“-stríðinn“ Atvinnulíf Hættir sem þjálfari kokkalandsliðsins Viðskipti innlent Kostnaður við tónleika útskýri hátt miðaverð Neytendur Leggur til þrjár aðgerðir á ögurstundu fjölmiðla Viðskipti innlent Veiðigjald á þorski nánast tvöfaldað milli ára Viðskipti innlent Jólabækurnar nær alltaf ódýrastar í Bónus Neytendur Google birtir lista yfir vinsælustu leitarorðin Viðskipti erlent Opnar útibú Forréttabarsins á kunnuglegum stað Viðskipti innlent Ákvörðun um fjárhæð veiðigjalds seinni á ferðinni en venjulega Viðskipti innlent Fleiri fréttir Kaffi Ó-le opið á ný Hættir sem þjálfari kokkalandsliðsins Veiðigjald á þorski nánast tvöfaldað milli ára Ákvörðun um fjárhæð veiðigjalds seinni á ferðinni en venjulega Leggur til þrjár aðgerðir á ögurstundu fjölmiðla Áttatíu hafa sótt um nýju leiðina, Stefnir fagnar ákvörðun Seðlabankans Gervigreind á jólaísnum hafi komið á óvart Bein útsending: Orkan, álið og kísillinn Opnar útibú Forréttabarsins á kunnuglegum stað Nefndarmaður hefði kosið að halda stýrivöxtunum óbreyttum Gagnrýna að seljendur og verktakar þurfi einir að lækka verð Stefnir í að eitt minkabú verði eftir á landinu Ráðin nýr markaðsstjóri Nettó og Kjörbúðanna Félögin þeirra högnuðust mest Útspilið hafi komið á óvart og hætta sé á minni uppbyggingu „Mikilvægt að skrifa ekki undir neitt nema vita hvað það er“ Margrét hættir hjá RÚV um áramótin Herða lánþegaskilyrði: „Við víkjum ekki frá þeim markmiðum“ 55 sagt upp í tveimur hópuppsögnum Bein útsending: Kynna yfirlýsingu fjármálastöðugleikanefndar Seðlabankinn breytir reglum um greiðslubyrðarhlutfall Þorvaldur tekur við af Kristjáni hjá Samherja Rúmur milljarður til Viðskiptaráðs og SA á fimm árum Prada gengur frá kaupunum á Versace Afrek að verkáætlun hafi staðist samhliða níu eldgosum Ketill nýr framkvæmdastjóri hjá Heilsugæslunni Hvernig bý ég mig undir barneignir? Allir í limbói vegna fyrirhugaðra breytinga á vörugjaldi Rekja aukna bílasölu til komandi vörugjaldahækkunar Orðin hluti af mannlífinu: „Án okkar væri heldur tómlegt að vera til“ Sjá meira