Hallar á karla í fjárlagafrumvarpi Árni Sæberg skrifar 8. september 2025 14:11 Daði Már Kristófersson, fjármála- og efnahagsráðherra, kynnti fjárlagafrumvarp næsta árs í morgun. Vísir/Anton Brink Í greinargerð með fjárlagafrumvarpi fyrir árið 2026 segir að áhrif breytinga á skattlagningu á notkun bifreiða muni hafa meiri áhrif á karla en konur. Þá segir að við álagningu opinberra gjalda í ár hafi konur fengið 19 prósent af ávinningi af samnýtingu skattþrepa en karlar 81 prósent. Til stendur að afnema heimild til samsköttunar hjóna og sambúðarfólks milli skattþrepa. Þetta kemur fram í kafla greinargerðarinnar um tekjur A1-hluta ríkissjóðs, það er að segja þess hluta ríkissjóðs sem rekinn er fyrir skattfé. Þar er sérstakur undirkafli um áhrif skattkerfisbreytinga á kynin. Þar segir að hlutfall kynja sé mismunandi á milli starfsstétta og neyslumynstur ólík. Því geti skattkerfisbreytingar og aðrar álögur sem snerta einstakar atvinnugreinar eða leggjast með ólíkum hætti á tekjur og neyslu haft mismunandi áhrif á kynin. Hér sé að öllu leyti vísað til meðaltala enda séu áhrifin á einstaklinga í sömu atvinnugrein eða með svipaða neyslu þau sömu burt séð frá kyni viðkomandi. Karlar eiga tvo af hverjum þremur bílum Gera megi ráð fyrir að skattlagning á notkun bifreiða hafi mismunandi áhrif á kynin. Konur noti einkabílinn ekki síður en karlar en fari gjarnan fleiri og styttri ferðir. Umtalsverður kynjamunur sé á eignarhaldi bifreiða. Karlar séu skráðir eigendur tæplega tveimur þriðju hluta fólks- og sendibifreiða, auk þess sem bílar í eigu kvenna séu almennt léttari og losi minna af gróðurhúsalofttegundum en bifreiðar í eigu karla. Því megi gera ráð fyrir að áhrif breyttrar skattlagningar verði meiri á karla en konur. Í umfjöllun um tekjur af ökutækjum og eldsneyti séu áætlaðar 83 milljarðar króna, eða um 1,6 prósent af vergri landsframleiðslu á árinu 2026, sem sé undir 1,7 prósenta markmiði ríkisstjórnarinnar. Þar með talið sé fyrirhuguð 7,5 milljarða króna hækkun tekna af ökutækjum og eldsneyti til að vinna að ofangreindu markmiði í fjármálaáætlun. Samkvæmt tekjuáætlun sé áætlað að tekjurnar hækki þrátt fyrir fjölgun umhverfisvænna og sparneytinna ökutækja. Gert sé ráð fyrir að annað skref kerfisbreytingar á gjaldtöku ökutækja og eldsneytis með upptöku kílómetragjalds á fólksbíla muni ná fram að ganga. Karlar nutu mikils meirihluta ávinnings af samsköttun Þá segir að gera megi ráð fyrir því að niðurfelling samnýtingar tekjuskattþrepa milli hjóna og sambýlisfólks stuðli að kynjajafnrétti, þar sem konur hafi að jafnaði lægri laun en karlar og beri að auki meiri ábyrgð á ólaunuðum heimilis- og umönnunarstörfum. Við álagningu opinberra gjalda í ár hafi konur fengið 19 prósent af ávinningnum af samnýtingu þrepa en karlar 81 prósent. Í greinargerðinni segir að gert sé ráð fyrir að breytingar á tekjuskatti einstaklinga og fjármagnstekjuskatti muni nema um fjórum milljörðum króna. Þær breytingar feli meðal annars í sér afnám samnýtingar þrepa í tilviki hjóna og sambýlisfólks. Heimild til samnýtingar þrepa gildi þegar annar aðilinn er skattlagður í þriðja þrepi en hinn ekki. Þá geti hinn tekjuhærri nýtt helming bilsins í öðru þrepi sem sá tekjulægri nýtir ekki og þannig greitt lægri skattprósentu af launum í þriðja þrepi. Sú tilfærsla sé einungis heimil á milli tveggja efri þrepanna. Afnám samnýtingar þrepa sé í samræmi við ráðleggingar sérfræðinga Alþjóðagjaldeyrissjóðsins og OECD. Einhverjir hafi fengið tvöfaldan afslátt Þá segir að jafnframt sé gert ráð fyrir að felld verði brott heimild til að nýta hluta af ónýttum persónuafslætti til greiðslu fjármagnstekjuskatts. Eftir upptöku frítekjumarks fjármagnstekna og tvöföldun þess árið 2020 hafi í raun verið komið á persónuafslætti fjármagnstekna. Meirihluti þeirra sem nýta persónuafslátt til greiðslu fjármagnstekjuskatts fullnýti einnig frítekjumarkið og fái þannig tvöfaldan afslátt. Fjárlagafrumvarp 2026 Jafnréttismál Ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur Rekstur hins opinbera Efnahagsmál Alþingi Mest lesið Leið yfir nýja ráðherrann á fyrsta fundi Erlent Ísraelar gera loftárásir á Katar Erlent Fámenn mótmæli við þingsetningu: „Afætur! Aumingjar! Rasistar!“ Innlent Ráðstöfun séreignarsparnaðar inn á húsnæðislán bara tímabundin Innlent Gera loftárásir á háhýsi og vara við yfirvofandi innrás Erlent Gefa grænt ljós á handtökur á grundvelli kynþáttar og málnotkunar Erlent Útsending komin í lag Innlent Kínversk ferðaskrifstofa fær ekki áheyrn hjá Hæstarétti Innlent Opinbera bréf Trumps til Epsteins Erlent Ruddust inn til manns og mölbrutu í honum tennurnar Innlent Fleiri fréttir Ráðstöfun séreignarsparnaðar inn á húsnæðislán bara tímabundin Útsending komin í lag Forseti biðlar til þingmanna og ólíkleg þátttaka í Eurovision Skipar ekki nýjan vararíkissaksóknara Teppa vegna minniháttar umferðarslyss á Kringlumýrarbraut Fámenn mótmæli við þingsetningu: „Afætur! Aumingjar! Rasistar!“ Skipar nefnd um jafnrétti karla Hvatti þingmenn til að halda ekki áfram að setja met í málþófi Bein útsending: Guðsþjónusta og setning Alþingis „Við munum reyna að bæta öll mál“ „Er þetta allt sem Ísland getur gert?“ Bókun 35 verði keyrð í gegnum þingið Ríkisstjórnin sýnir á spilin og Alþingi sett í dag Ekki útgangspunktur að beita ákvæðinu Mikill meirihluti hlynntur Hvammsvirkjun Ruddust inn til manns og mölbrutu í honum tennurnar Boða 157 mál á 157. löggjafaþingi og hér er það helsta Kínversk ferðaskrifstofa fær ekki áheyrn hjá Hæstarétti Gagnrýnir hæstu ríkisútgjöld sögunnar í fjárlagafrumvarpi Svona var kynning ríkisstjórnar á þingmálum vetrarins Reyksprengju kastað inn á pall í Hafnarfirði Verið ættleiddur af Íslendingum Fyrsti dagur Kvikmyndaskólans: „Það besta sem hefur gerst fyrir skólann síðan í apríl“ Hækka hámarksgreiðslur um hundrað þúsund krónur Uppfæra ekki fríverslunarsamning og banna tvo ráðherra Tveir fluttir til aðhlynningar eftir árekstur á Suðurlandsvegi Tekist á um fjárlög, lykkjumálið og aleigan í rafmynt Einn bílstjóri án leyfis og skráningar „Sultaról rithöfunda enn hert“ í fjárlögum Óásættanlegt að almennir starfsmenn séu beittir óeðlilegum þrýstingi Sjá meira
Þetta kemur fram í kafla greinargerðarinnar um tekjur A1-hluta ríkissjóðs, það er að segja þess hluta ríkissjóðs sem rekinn er fyrir skattfé. Þar er sérstakur undirkafli um áhrif skattkerfisbreytinga á kynin. Þar segir að hlutfall kynja sé mismunandi á milli starfsstétta og neyslumynstur ólík. Því geti skattkerfisbreytingar og aðrar álögur sem snerta einstakar atvinnugreinar eða leggjast með ólíkum hætti á tekjur og neyslu haft mismunandi áhrif á kynin. Hér sé að öllu leyti vísað til meðaltala enda séu áhrifin á einstaklinga í sömu atvinnugrein eða með svipaða neyslu þau sömu burt séð frá kyni viðkomandi. Karlar eiga tvo af hverjum þremur bílum Gera megi ráð fyrir að skattlagning á notkun bifreiða hafi mismunandi áhrif á kynin. Konur noti einkabílinn ekki síður en karlar en fari gjarnan fleiri og styttri ferðir. Umtalsverður kynjamunur sé á eignarhaldi bifreiða. Karlar séu skráðir eigendur tæplega tveimur þriðju hluta fólks- og sendibifreiða, auk þess sem bílar í eigu kvenna séu almennt léttari og losi minna af gróðurhúsalofttegundum en bifreiðar í eigu karla. Því megi gera ráð fyrir að áhrif breyttrar skattlagningar verði meiri á karla en konur. Í umfjöllun um tekjur af ökutækjum og eldsneyti séu áætlaðar 83 milljarðar króna, eða um 1,6 prósent af vergri landsframleiðslu á árinu 2026, sem sé undir 1,7 prósenta markmiði ríkisstjórnarinnar. Þar með talið sé fyrirhuguð 7,5 milljarða króna hækkun tekna af ökutækjum og eldsneyti til að vinna að ofangreindu markmiði í fjármálaáætlun. Samkvæmt tekjuáætlun sé áætlað að tekjurnar hækki þrátt fyrir fjölgun umhverfisvænna og sparneytinna ökutækja. Gert sé ráð fyrir að annað skref kerfisbreytingar á gjaldtöku ökutækja og eldsneytis með upptöku kílómetragjalds á fólksbíla muni ná fram að ganga. Karlar nutu mikils meirihluta ávinnings af samsköttun Þá segir að gera megi ráð fyrir því að niðurfelling samnýtingar tekjuskattþrepa milli hjóna og sambýlisfólks stuðli að kynjajafnrétti, þar sem konur hafi að jafnaði lægri laun en karlar og beri að auki meiri ábyrgð á ólaunuðum heimilis- og umönnunarstörfum. Við álagningu opinberra gjalda í ár hafi konur fengið 19 prósent af ávinningnum af samnýtingu þrepa en karlar 81 prósent. Í greinargerðinni segir að gert sé ráð fyrir að breytingar á tekjuskatti einstaklinga og fjármagnstekjuskatti muni nema um fjórum milljörðum króna. Þær breytingar feli meðal annars í sér afnám samnýtingar þrepa í tilviki hjóna og sambýlisfólks. Heimild til samnýtingar þrepa gildi þegar annar aðilinn er skattlagður í þriðja þrepi en hinn ekki. Þá geti hinn tekjuhærri nýtt helming bilsins í öðru þrepi sem sá tekjulægri nýtir ekki og þannig greitt lægri skattprósentu af launum í þriðja þrepi. Sú tilfærsla sé einungis heimil á milli tveggja efri þrepanna. Afnám samnýtingar þrepa sé í samræmi við ráðleggingar sérfræðinga Alþjóðagjaldeyrissjóðsins og OECD. Einhverjir hafi fengið tvöfaldan afslátt Þá segir að jafnframt sé gert ráð fyrir að felld verði brott heimild til að nýta hluta af ónýttum persónuafslætti til greiðslu fjármagnstekjuskatts. Eftir upptöku frítekjumarks fjármagnstekna og tvöföldun þess árið 2020 hafi í raun verið komið á persónuafslætti fjármagnstekna. Meirihluti þeirra sem nýta persónuafslátt til greiðslu fjármagnstekjuskatts fullnýti einnig frítekjumarkið og fái þannig tvöfaldan afslátt.
Fjárlagafrumvarp 2026 Jafnréttismál Ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur Rekstur hins opinbera Efnahagsmál Alþingi Mest lesið Leið yfir nýja ráðherrann á fyrsta fundi Erlent Ísraelar gera loftárásir á Katar Erlent Fámenn mótmæli við þingsetningu: „Afætur! Aumingjar! Rasistar!“ Innlent Ráðstöfun séreignarsparnaðar inn á húsnæðislán bara tímabundin Innlent Gera loftárásir á háhýsi og vara við yfirvofandi innrás Erlent Gefa grænt ljós á handtökur á grundvelli kynþáttar og málnotkunar Erlent Útsending komin í lag Innlent Kínversk ferðaskrifstofa fær ekki áheyrn hjá Hæstarétti Innlent Opinbera bréf Trumps til Epsteins Erlent Ruddust inn til manns og mölbrutu í honum tennurnar Innlent Fleiri fréttir Ráðstöfun séreignarsparnaðar inn á húsnæðislán bara tímabundin Útsending komin í lag Forseti biðlar til þingmanna og ólíkleg þátttaka í Eurovision Skipar ekki nýjan vararíkissaksóknara Teppa vegna minniháttar umferðarslyss á Kringlumýrarbraut Fámenn mótmæli við þingsetningu: „Afætur! Aumingjar! Rasistar!“ Skipar nefnd um jafnrétti karla Hvatti þingmenn til að halda ekki áfram að setja met í málþófi Bein útsending: Guðsþjónusta og setning Alþingis „Við munum reyna að bæta öll mál“ „Er þetta allt sem Ísland getur gert?“ Bókun 35 verði keyrð í gegnum þingið Ríkisstjórnin sýnir á spilin og Alþingi sett í dag Ekki útgangspunktur að beita ákvæðinu Mikill meirihluti hlynntur Hvammsvirkjun Ruddust inn til manns og mölbrutu í honum tennurnar Boða 157 mál á 157. löggjafaþingi og hér er það helsta Kínversk ferðaskrifstofa fær ekki áheyrn hjá Hæstarétti Gagnrýnir hæstu ríkisútgjöld sögunnar í fjárlagafrumvarpi Svona var kynning ríkisstjórnar á þingmálum vetrarins Reyksprengju kastað inn á pall í Hafnarfirði Verið ættleiddur af Íslendingum Fyrsti dagur Kvikmyndaskólans: „Það besta sem hefur gerst fyrir skólann síðan í apríl“ Hækka hámarksgreiðslur um hundrað þúsund krónur Uppfæra ekki fríverslunarsamning og banna tvo ráðherra Tveir fluttir til aðhlynningar eftir árekstur á Suðurlandsvegi Tekist á um fjárlög, lykkjumálið og aleigan í rafmynt Einn bílstjóri án leyfis og skráningar „Sultaról rithöfunda enn hert“ í fjárlögum Óásættanlegt að almennir starfsmenn séu beittir óeðlilegum þrýstingi Sjá meira