Ömurlegur fyrri hálfleikur – en er enn von? Sigvaldi Einarsson skrifar 3. september 2025 18:02 Ísland hefur sofið á verðinum í fyrri hálfleik gervigreindar, en með samstöðu og kjarki getum við snúið leiknum okkur í hag. Leikskipulagið – við þurfum plan Enginn vinnur án skýrrar áætlunar. MIT, McKinsey og Gartner hafa sýnt að aðeins 5% fyrirtækja ná raunverulegum arði af gervigreindar verkefnum sínum. Hin 95% festast í tilraunum eða týnast í óljósum framtíðardraugum. Það sem skilur þau sem ná árangri frá hinum er einfalt: skýrt plan, fókus á raunveruleg verkefni og stöðug fjárfesting í þekkingu fólksins. Ef Ísland ætlar að vera í sigursæla hópnum þurfum við að gera slíkt hið sama. Þetta er ekki mál einstakra ráðuneyta – þetta er þjóðarátak þar sem stjórnvöld, atvinnulíf, háskólar og almenningur verða að spila saman. Undirbúningurinn – þjálfun, þekking og liðsheild Við vinnum ekki leik ef leikmenn eru óundirbúnir. Ísland þarf að byggja upp þekkingu á öllum stigum – í skólum, háskólum og í atvinnulífinu. Starfsfólk í öllum geirum þarf að fá að læra, prófa og nota gervigreind. Gervigreindarsetur Íslands er lykillinn. Þar getum við sameinað rannsóknir, þjálfun og prófanir á lausnum. Þetta þarf að verða æfingavöllur þjóðarinnar – þar sem við mótum næstu kynslóð sérfræðinga og gerum menntaða þjóð tilbúna í leikinn. Undirbúningur snýst líka um leikreglur. Við verðum að efla upplýsingalæsi, tryggja persónuvernd og rækta siðferðilega ábyrgð. Þannig byggjum við traust og tryggjum að þjóðin sé samstíga í leiknum. Leikurinn sjálfur – vörn og sókn Seinni hálfleikurinn krefst bæði varnar og sóknar. - Vörn: Við verðum að verja grunnstoðir samfélagsins – persónuvernd, siðferði og gagnsæi. Án trausts frá almenningi fellur leikurinn saman. - Sókn: Með réttu skipulagi sóknar nýtum við gervigreind í heilbrigðisþjónustu, menntun, sjávarútvegi, orku og opinberri þjónustu. Þar liggja mörkin sem geta tryggt okkur forskot. Gervigreind getur aukið framleiðni, sparað fé, stytt biðlista og skapað ný störf. Rétt nýtt er gervigreind ekki ógn heldur stærsta tækifæri samtímans til að efla atvinnulíf og bæta lífsgæði. Hálfleikur – staðan núna Staðan er einföld: við erum sein til leiks. Fyrsti hálfleikur var slakur – fjárfestingar litlar, menntun ekki nægilega öflug og of mikill tími fór í undirbúningsprik. En við erum ekki úr leik. Í skýrslu minni, Gervigreind á Íslandi: Stöðumat og vegvísir fyrir fyrirtæki og stofnanir 2025–2026, dreg ég fram bæði veikleika og styrkleika stöðunnar. Við höfum tapað tíma, en smæð okkar getur verið styrkur – stuttar boðleiðir, sveigjanleiki og menntuð þjóð. Með því að nýta þessa kosti getum við snúið stöðunni við. Lokaspretturinn – þjóðarverkefni allra Nú er komið að lokasprettinum. Ef við leggjum allt í seinni hálfleikinn getum við unnið. Það krefst þess að: Stjórnvöld setji skýra stefnu, tryggi fjárfestingar og skapi hvata til nýsköpunar. Fyrirtæki hætti að bíða og byrji að innleiða. Ekki bara ræða um framtíðina – spila hana. Skólar og háskólar mennti sérfræðinga framtíðarinnar og þjálfi næstu kynslóð leikmanna. Almenningur fái fræðslu og aðgang að tækni, svo enginn sitji eftir á bekknum. Þetta er þjóðarátak. Með samstöðu, kjarki og framsýni getum við snúið leiknum við og tryggt að Ísland verði gervigreindarland framtíðarinnar. Þessi grein er skrifuð í gervigreind, en ekki af gervigreind – á því er mikill munur. Höfundur er gervigreindarmeistari (Master of AI). Heimildir - MIT (2025) – Skýrsla um arðsemi AI - McKinsey (2025) – Greining á upptöku og árangri gervigreindar - Gartner (2024) – Yfirlit um árangur og áhættu AI-verkefna - Sigvaldi Einarsson (2025) – Gervigreind á Íslandi: Stöðumat og vegvísir fyrir fyrirtæki og stofnanir 2025–2026 Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sigvaldi Einarsson Mest lesið Land rutt fyrir þúsundir íbúða í Úlfarsárdal Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun Hver er þessi Davíð Oddsson? Daði Freyr Ólafsson Skoðun Hugsanlega löglegt, en siðlaust og grimmt — af hundsráni í GOGG Kristinn Ka. Nína Sigríðarson Skoðun „Lánin hækka – framtíðin minnkar“ Sveinn Óskar Sigurðsson Skoðun Þjóðkirkjan engu svarar – hylur sig í fræðilegri þoku Hilmar Kristinsson Skoðun Hvað gerir brjóstakrabbamein að ólæknandi brjóstakrabbameini? Helga Tryggvadóttir,Ólöf Kristjana Bjarnadóttir Skoðun Dýrmæt þjóðfélagsgerð Eva Björk Valdimarsdóttir Skoðun Hey Pawels í harðindunum Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Geymt en ekki gleymt Ástþór Ólafsson Skoðun Tækni og ungmenni: Hvar liggur ábyrgðin og hvað getum við gert? Stefán Þorri Helgason Skoðun Skoðun Skoðun Tvöföld mismunun kvenna í hópi innflytjenda Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Ný nálgun – sama markmið: Heimili fyrir fólkið í borginni Heiða Björg Hilmisdóttir skrifar Skoðun Geymt en ekki gleymt Ástþór Ólafsson skrifar Skoðun Tækni og ungmenni: Hvar liggur ábyrgðin og hvað getum við gert? Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun Hvað gerir brjóstakrabbamein að ólæknandi brjóstakrabbameini? Helga Tryggvadóttir,Ólöf Kristjana Bjarnadóttir skrifar Skoðun „Lánin hækka – framtíðin minnkar“ Sveinn Óskar Sigurðsson skrifar Skoðun Hey Pawels í harðindunum Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Land rutt fyrir þúsundir íbúða í Úlfarsárdal Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Dýrmæt þjóðfélagsgerð Eva Björk Valdimarsdóttir skrifar Skoðun Hver er þessi Davíð Oddsson? Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Hugsanlega löglegt, en siðlaust og grimmt — af hundsráni í GOGG Kristinn Ka. Nína Sigríðarson skrifar Skoðun Þjóðkirkjan engu svarar – hylur sig í fræðilegri þoku Hilmar Kristinsson skrifar Skoðun Borgarstefna kallar á aðgerðir og fjármagn Ásthildur Sturludóttir skrifar Skoðun Skjáheimsókn getur dimmu í dagsljós breytt Auður Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Eru álverin á Íslandi útlensk? Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Öryggisgæslu í Mjódd, núna, takk fyrir! Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Erum við ennþá hrædd við Davíð Oddsson? Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Saman getum við komið í veg fyrir slag Alma D. Möller skrifar Skoðun Lýðræði eða hópeinelti? Margrét Pétursdóttir,Þórarinn Haraldsson,Þórdís Guðjónsdóttir,Sigurveig Benediktsdóttir skrifar Skoðun Blóðtaka er ekki landbúnaður Guðrún Scheving Thorsteinsson,Rósa Líf Darradóttir skrifar Skoðun Svar til stjórnunarlegs ábyrgðarmanns frá Keflavík Soffía Sigurðardóttir skrifar Skoðun Ríkisstjórnin ræðst gegn launafólki og atvinnulausum Finnbjörn A. Hermannson skrifar Skoðun 764/O9A: Kannt þú að vernda barnið á netinu? Anna Bergþórsdóttir skrifar Skoðun Opinberir starfsmenn kjósa síður áminningarskyldu Ísak Einar Rúnarsson skrifar Skoðun Einkavæðing orkunnar, skattasniðganga og lífeyrissjóðir Ögmundur Jónasson skrifar Skoðun Er gervigreindarprestur trúlaus eða trúaður? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Skattaferðalandið Ísland Björn Ragnarsson skrifar Skoðun Til hamingju Víkingur Heiðar! Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Sjálfbærni með í för – Vegagerðin stígur skref í átt að loftslagsvænni framkvæmdum Hólmfríður Bjarnadóttir skrifar Skoðun Þegar krónur skipta meira máli en velferð barna: Ástæður þess að enginn bauð í skólamáltíðir í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Sjá meira
Ísland hefur sofið á verðinum í fyrri hálfleik gervigreindar, en með samstöðu og kjarki getum við snúið leiknum okkur í hag. Leikskipulagið – við þurfum plan Enginn vinnur án skýrrar áætlunar. MIT, McKinsey og Gartner hafa sýnt að aðeins 5% fyrirtækja ná raunverulegum arði af gervigreindar verkefnum sínum. Hin 95% festast í tilraunum eða týnast í óljósum framtíðardraugum. Það sem skilur þau sem ná árangri frá hinum er einfalt: skýrt plan, fókus á raunveruleg verkefni og stöðug fjárfesting í þekkingu fólksins. Ef Ísland ætlar að vera í sigursæla hópnum þurfum við að gera slíkt hið sama. Þetta er ekki mál einstakra ráðuneyta – þetta er þjóðarátak þar sem stjórnvöld, atvinnulíf, háskólar og almenningur verða að spila saman. Undirbúningurinn – þjálfun, þekking og liðsheild Við vinnum ekki leik ef leikmenn eru óundirbúnir. Ísland þarf að byggja upp þekkingu á öllum stigum – í skólum, háskólum og í atvinnulífinu. Starfsfólk í öllum geirum þarf að fá að læra, prófa og nota gervigreind. Gervigreindarsetur Íslands er lykillinn. Þar getum við sameinað rannsóknir, þjálfun og prófanir á lausnum. Þetta þarf að verða æfingavöllur þjóðarinnar – þar sem við mótum næstu kynslóð sérfræðinga og gerum menntaða þjóð tilbúna í leikinn. Undirbúningur snýst líka um leikreglur. Við verðum að efla upplýsingalæsi, tryggja persónuvernd og rækta siðferðilega ábyrgð. Þannig byggjum við traust og tryggjum að þjóðin sé samstíga í leiknum. Leikurinn sjálfur – vörn og sókn Seinni hálfleikurinn krefst bæði varnar og sóknar. - Vörn: Við verðum að verja grunnstoðir samfélagsins – persónuvernd, siðferði og gagnsæi. Án trausts frá almenningi fellur leikurinn saman. - Sókn: Með réttu skipulagi sóknar nýtum við gervigreind í heilbrigðisþjónustu, menntun, sjávarútvegi, orku og opinberri þjónustu. Þar liggja mörkin sem geta tryggt okkur forskot. Gervigreind getur aukið framleiðni, sparað fé, stytt biðlista og skapað ný störf. Rétt nýtt er gervigreind ekki ógn heldur stærsta tækifæri samtímans til að efla atvinnulíf og bæta lífsgæði. Hálfleikur – staðan núna Staðan er einföld: við erum sein til leiks. Fyrsti hálfleikur var slakur – fjárfestingar litlar, menntun ekki nægilega öflug og of mikill tími fór í undirbúningsprik. En við erum ekki úr leik. Í skýrslu minni, Gervigreind á Íslandi: Stöðumat og vegvísir fyrir fyrirtæki og stofnanir 2025–2026, dreg ég fram bæði veikleika og styrkleika stöðunnar. Við höfum tapað tíma, en smæð okkar getur verið styrkur – stuttar boðleiðir, sveigjanleiki og menntuð þjóð. Með því að nýta þessa kosti getum við snúið stöðunni við. Lokaspretturinn – þjóðarverkefni allra Nú er komið að lokasprettinum. Ef við leggjum allt í seinni hálfleikinn getum við unnið. Það krefst þess að: Stjórnvöld setji skýra stefnu, tryggi fjárfestingar og skapi hvata til nýsköpunar. Fyrirtæki hætti að bíða og byrji að innleiða. Ekki bara ræða um framtíðina – spila hana. Skólar og háskólar mennti sérfræðinga framtíðarinnar og þjálfi næstu kynslóð leikmanna. Almenningur fái fræðslu og aðgang að tækni, svo enginn sitji eftir á bekknum. Þetta er þjóðarátak. Með samstöðu, kjarki og framsýni getum við snúið leiknum við og tryggt að Ísland verði gervigreindarland framtíðarinnar. Þessi grein er skrifuð í gervigreind, en ekki af gervigreind – á því er mikill munur. Höfundur er gervigreindarmeistari (Master of AI). Heimildir - MIT (2025) – Skýrsla um arðsemi AI - McKinsey (2025) – Greining á upptöku og árangri gervigreindar - Gartner (2024) – Yfirlit um árangur og áhættu AI-verkefna - Sigvaldi Einarsson (2025) – Gervigreind á Íslandi: Stöðumat og vegvísir fyrir fyrirtæki og stofnanir 2025–2026
Hugsanlega löglegt, en siðlaust og grimmt — af hundsráni í GOGG Kristinn Ka. Nína Sigríðarson Skoðun
Hvað gerir brjóstakrabbamein að ólæknandi brjóstakrabbameini? Helga Tryggvadóttir,Ólöf Kristjana Bjarnadóttir Skoðun
Skoðun Tvöföld mismunun kvenna í hópi innflytjenda Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar
Skoðun Tækni og ungmenni: Hvar liggur ábyrgðin og hvað getum við gert? Stefán Þorri Helgason skrifar
Skoðun Hvað gerir brjóstakrabbamein að ólæknandi brjóstakrabbameini? Helga Tryggvadóttir,Ólöf Kristjana Bjarnadóttir skrifar
Skoðun Hugsanlega löglegt, en siðlaust og grimmt — af hundsráni í GOGG Kristinn Ka. Nína Sigríðarson skrifar
Skoðun Lýðræði eða hópeinelti? Margrét Pétursdóttir,Þórarinn Haraldsson,Þórdís Guðjónsdóttir,Sigurveig Benediktsdóttir skrifar
Skoðun Sjálfbærni með í för – Vegagerðin stígur skref í átt að loftslagsvænni framkvæmdum Hólmfríður Bjarnadóttir skrifar
Skoðun Þegar krónur skipta meira máli en velferð barna: Ástæður þess að enginn bauð í skólamáltíðir í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar
Hugsanlega löglegt, en siðlaust og grimmt — af hundsráni í GOGG Kristinn Ka. Nína Sigríðarson Skoðun
Hvað gerir brjóstakrabbamein að ólæknandi brjóstakrabbameini? Helga Tryggvadóttir,Ólöf Kristjana Bjarnadóttir Skoðun