Framtíð íslensks menntakerfis – lærum af Buffalo og leiðandi háskólum heims Sigvaldi Einarsson skrifar 15. ágúst 2025 19:02 Gervigreind þarf að vera þverfaglegt afl í námi, ekki einangrað tæknisvið. Buffalo reynslan: Nýtt blað í menntasögunni Á vormánuðum 2025 skrifaði Háskólinn í Buffalo nýjan kafla í menntasögu Bandaríkjanna.Með 5 milljóna dollara fjárfestingu frá fylkisstjórn New York stofnaði skólinn nýja deild um gervigreind og samfélag. Þar verða sjö grunnnámsbrautir í boði þar sem gervigreind er samþætt hefðbundnum fræðasviðum — allt frá málvísindum og stjórnmálafræði til landafræði og rómanskra tungumála. Þetta er ekki bara tækninám. Þetta er framtíðarnám — þverfaglegt, samfélagslega meðvitað og hannað til að búa nemendur undir heim þar sem gervigreind verður samofin öllum störfum og greinum. Af hverju skiptir þetta máli fyrir Ísland? Buffalo er ekki eitt um þessa nálgun.Áhrifamiklir háskólar víða um heim eru að brjóta niður múra milli fræðasviða: MIT og Harvard: Samþætta siðfræði og gervigreind beint inn í tölvunarfræðinám. Nemendur læra ekki aðeins að forrita heldur einnig að spyrja spurninga um ábyrgð, gagnanotkun og samfélagsáhrif. Oxford og Cambridge: Hafa stofnað rannsóknarstofur sem tengja saman verkfræði, hugvísindi og félagsfræði til að þróa mannmiðaða gervigreind. Edinburgh Futures Institute: Býður meistaranám í Data and AI Ethics, þar sem tækni og samfélagslegar spurningar eru óaðskiljanlegar. Háskólinn í Hong Kong: Leyfir nemendum að hanna eigin þverfaglegar námsbrautir, t.d. blöndu af líffræði, verkfræði og gervigreind undir heitinu „Bionic“. Þessi dæmi eiga eitt sameiginlegt:Þau undirbúa nemendur fyrir heim þar sem tæknileg færni og samfélagslegur skilningur ganga hönd í hönd. Hvað getum við gert hér heima? Íslenskt menntakerfi — allt frá grunnskólum til háskóla — hefur einstakt tækifæri til að verða leiðandi í samþættingu gervigreindar og þverfaglegs náms. 1. Grunn- og framhaldsskólar Þróa áfanga þar sem tæknilæsi er samþætt gagnrýnni hugsun.Nemendur myndu ekki aðeins læra að nota gervigreind heldur líka að spyrja spurninga: Hver á gögnin? Hvernig móta reiknirit skoðanir okkar? Hvaða ábyrgð fylgir notkun tækninnar? 2. Háskólar Fylgja fordæmi Buffalo með því að búa til nýjar námsbrautir sem tengja saman gervigreind og hefðbundin fræðasvið. Verkfræði, hugvísindi og samfélagsvísindi gætu unnið saman að lausnum sem nýta tækni til að styrkja samfélagið. 3. Samfélagsleg ábyrgð Gervigreindarnám þarf að hafa rauðan þráð um siðferði og samfélagsábyrgð.Markmiðið er að útskrifa nemendur sem eru tæknilega hæfir og siðferðilega meðvitaðir, auk þess að vera menningarlega rótgrónir. Tækifærið til að skapa „AI + Ísland“ vörumerki Ísland hefur: Sterka menningararfleifð Jafnréttishefð Sveigjanlegt menntakerfi Þetta eru kjöraðstæður til að þróa einstaka nálgun á ábyrgri gervigreind.Með því að samþætta tæknina inn í alla þætti menntunar getum við skapað vörumerki sem stendur fyrir: Mannmiðaða, siðferðilega og nýskapandi tækniþróun. Lokaorð: Tækifærið er núna Framtíðin bíður ekki.Þróun gervigreindar er hröð og þjóðir sem aðlagast seint munu dragast aftur úr. Reynslan frá Buffalo og öðrum háskólum heimsins sýnir:Þverfaglegt nám með gervigreind í kjarna er lykillinn að því að undirbúa nemendur fyrir morgundaginn. Við getum annað hvort: Setið hjá og horft á aðrar þjóðir taka forystuna Eða gripið tækifærið, tekið frumkvæðið og tryggt að næsta kynslóð Íslendinga verði bæði tæknilega framúrskarandi og samfélagslega meðvituð Tíminn til að hefjast handa er núna. Þessi grein er skrifuð í gervigreind en ekki af gervigreind - á því er mikill munur. Höfundur er gervigreindarfræðingur/meistari. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sigvaldi Einarsson Mest lesið Lífsskoðunarfélagið Farsæld tekur upp slitinn þráð siðmenntunar Svanur Sigurbjörnsson Skoðun Eru Bændasamtökin á móti valdeflingu bænda? Ólafur Stephensen Skoðun Landbúnaðarrúnk Hlédís Sveinsdóttir Skoðun Hefur þú skoðanir? Jóhannes Óli Sveinsson Skoðun Framtíðarsýn í samgöngumálum er mosavaxin Sigurður Páll Jónsson Skoðun Opið bréf til Miðflokksmanna Snorri Másson Skoðun Landsbyggðin án háskóla? Ketill Sigurður Jóelsson Skoðun Er lægsta verðið alltaf hagstæðast? Karen Ósk Nielsen Björnsdóttir Skoðun Ruben Amorim og sveigjanleiki – hugleiðingar sálfræðings Andri Hrafn Sigurðsson Skoðun Reykjavíkurmódel á kvennaári Sóley Tómasdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Lífsskoðunarfélagið Farsæld tekur upp slitinn þráð siðmenntunar Svanur Sigurbjörnsson skrifar Skoðun Ruben Amorim og sveigjanleiki – hugleiðingar sálfræðings Andri Hrafn Sigurðsson skrifar Skoðun Framtíðarsýn í samgöngumálum er mosavaxin Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Fimmta iðnbyltingin krefst svara – strax Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Hefur þú skoðanir? Jóhannes Óli Sveinsson skrifar Skoðun Er hurð bara hurð? Sölvi Breiðfjörð skrifar Skoðun Reykjavíkurmódel á kvennaári Sóley Tómasdóttir skrifar Skoðun Ekki er allt sem sýnist Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Sýndu þér umhyggju – Komdu í skimun Ágúst Ingi Ágústsson skrifar Skoðun Eru Bændasamtökin á móti valdeflingu bænda? Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Er lægsta verðið alltaf hagstæðast? Karen Ósk Nielsen Björnsdóttir skrifar Skoðun Landbúnaðarrúnk Hlédís Sveinsdóttir skrifar Skoðun Jesús who? Atli Þórðarson skrifar Skoðun Opið bréf til Miðflokksmanna Snorri Másson skrifar Skoðun Lesskilningur eða lesblinda??? Jóhannes Jóhannesson skrifar Skoðun Henti Íslandi undir strætisvagninn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Forvarnateymi grunnskóla – góð hugmynd sem má ekki sofna Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Opnum Tröllaskagann Helgi Jóhannsson skrifar Skoðun Ávinningur af endurhæfingu – aukum lífsgæðin Ólafur H. Jóhannsson skrifar Skoðun Hefur þú heyrt þetta áður? Stefnir Húni Kristjánsson skrifar Skoðun Hringekja verðtryggingar og hárra vaxta Benedikt Gíslason skrifar Skoðun Áfram gakk – með kerfisgalla í bakpokanum Harpa Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Til þeirra sem fagna Doktornum! Kristján Freyr Halldórsson skrifar Skoðun Skuldin við úthverfin Jóhanna Dýrunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Gildra dómarans Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Einelti er dauðans alvara Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Sótt að réttindum kvenna — núna Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Afnám tilfærslu milli skattþrepa Breki Pálsson skrifar Sjá meira
Gervigreind þarf að vera þverfaglegt afl í námi, ekki einangrað tæknisvið. Buffalo reynslan: Nýtt blað í menntasögunni Á vormánuðum 2025 skrifaði Háskólinn í Buffalo nýjan kafla í menntasögu Bandaríkjanna.Með 5 milljóna dollara fjárfestingu frá fylkisstjórn New York stofnaði skólinn nýja deild um gervigreind og samfélag. Þar verða sjö grunnnámsbrautir í boði þar sem gervigreind er samþætt hefðbundnum fræðasviðum — allt frá málvísindum og stjórnmálafræði til landafræði og rómanskra tungumála. Þetta er ekki bara tækninám. Þetta er framtíðarnám — þverfaglegt, samfélagslega meðvitað og hannað til að búa nemendur undir heim þar sem gervigreind verður samofin öllum störfum og greinum. Af hverju skiptir þetta máli fyrir Ísland? Buffalo er ekki eitt um þessa nálgun.Áhrifamiklir háskólar víða um heim eru að brjóta niður múra milli fræðasviða: MIT og Harvard: Samþætta siðfræði og gervigreind beint inn í tölvunarfræðinám. Nemendur læra ekki aðeins að forrita heldur einnig að spyrja spurninga um ábyrgð, gagnanotkun og samfélagsáhrif. Oxford og Cambridge: Hafa stofnað rannsóknarstofur sem tengja saman verkfræði, hugvísindi og félagsfræði til að þróa mannmiðaða gervigreind. Edinburgh Futures Institute: Býður meistaranám í Data and AI Ethics, þar sem tækni og samfélagslegar spurningar eru óaðskiljanlegar. Háskólinn í Hong Kong: Leyfir nemendum að hanna eigin þverfaglegar námsbrautir, t.d. blöndu af líffræði, verkfræði og gervigreind undir heitinu „Bionic“. Þessi dæmi eiga eitt sameiginlegt:Þau undirbúa nemendur fyrir heim þar sem tæknileg færni og samfélagslegur skilningur ganga hönd í hönd. Hvað getum við gert hér heima? Íslenskt menntakerfi — allt frá grunnskólum til háskóla — hefur einstakt tækifæri til að verða leiðandi í samþættingu gervigreindar og þverfaglegs náms. 1. Grunn- og framhaldsskólar Þróa áfanga þar sem tæknilæsi er samþætt gagnrýnni hugsun.Nemendur myndu ekki aðeins læra að nota gervigreind heldur líka að spyrja spurninga: Hver á gögnin? Hvernig móta reiknirit skoðanir okkar? Hvaða ábyrgð fylgir notkun tækninnar? 2. Háskólar Fylgja fordæmi Buffalo með því að búa til nýjar námsbrautir sem tengja saman gervigreind og hefðbundin fræðasvið. Verkfræði, hugvísindi og samfélagsvísindi gætu unnið saman að lausnum sem nýta tækni til að styrkja samfélagið. 3. Samfélagsleg ábyrgð Gervigreindarnám þarf að hafa rauðan þráð um siðferði og samfélagsábyrgð.Markmiðið er að útskrifa nemendur sem eru tæknilega hæfir og siðferðilega meðvitaðir, auk þess að vera menningarlega rótgrónir. Tækifærið til að skapa „AI + Ísland“ vörumerki Ísland hefur: Sterka menningararfleifð Jafnréttishefð Sveigjanlegt menntakerfi Þetta eru kjöraðstæður til að þróa einstaka nálgun á ábyrgri gervigreind.Með því að samþætta tæknina inn í alla þætti menntunar getum við skapað vörumerki sem stendur fyrir: Mannmiðaða, siðferðilega og nýskapandi tækniþróun. Lokaorð: Tækifærið er núna Framtíðin bíður ekki.Þróun gervigreindar er hröð og þjóðir sem aðlagast seint munu dragast aftur úr. Reynslan frá Buffalo og öðrum háskólum heimsins sýnir:Þverfaglegt nám með gervigreind í kjarna er lykillinn að því að undirbúa nemendur fyrir morgundaginn. Við getum annað hvort: Setið hjá og horft á aðrar þjóðir taka forystuna Eða gripið tækifærið, tekið frumkvæðið og tryggt að næsta kynslóð Íslendinga verði bæði tæknilega framúrskarandi og samfélagslega meðvituð Tíminn til að hefjast handa er núna. Þessi grein er skrifuð í gervigreind en ekki af gervigreind - á því er mikill munur. Höfundur er gervigreindarfræðingur/meistari.
Skoðun Lífsskoðunarfélagið Farsæld tekur upp slitinn þráð siðmenntunar Svanur Sigurbjörnsson skrifar
Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir skrifar
Skoðun Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson skrifar