Væri ekki hlaupið út aftur

Draga má þá ályktun af viðræðum brezkra stjórnvalda við Evrópusambandsins um útgöngu Bretlands úr sambandinu að ekki yrði auðvelt fyrir fámennt ríki eins og Ísland að endurheimta það fullveldi sem framselt yrði kæmi til inngöngu landsins í það ef íslenzku þjóðinni myndi snúast hugur síðar meir. Þetta er á meðal þess sem lesa má um í drögum að skýrslu sem Gunnar Pálsson, fyrrverandi sendiherra Íslands í Brussel, ritaði árið 2018.

Drögunum, sem ekki voru gefin út, var lekið nýverið til Ríkisútvarpins í þeim augljósa tilgangi að reyna að koma höggi á Guðlaug Þór Þórðarson, þingmann Sjálfstæðisflokksins og fyrrverandi utanríkiráðherra, en í þeim segir einnig að umsókn ríkisstjórnar Samfylkingarinnar og VG um inngöngu í Evrópusambandið frá 2009 hafi ekki verið dregin formlega til baka. Margt fleira er hins vegar finna þar og hefði líklega verið rétt að skoða þau betur áður en þeim var lekið.

Fram kemur í drögunum að útgangs Bretlands hafi verið bakslag fyrir Evrópusambandið og að framganga þess í viðræðunum við Breta virtist öðru fremur hafa haft það markmið að hindra að fleiri ríki segðu skilið við sambandið. „Af útgönguviðræðum Bretlands og ESB má ennfremur draga þá ályktun að ekki yrði áhlaupaverk fyrir fámenna þjóða að endurheimta það fullveldi sem framselt yrði með aðild að sambandinu, skyldi henni snúast hugur síðar meir.“

Vert er að geta þess að Kristrún Frostadóttir, formaður Samfylkingarinnar, talaði á hliðstæðum nótum í viðtali við hlaðvarpið Chess After Dark 27. ágúst síðastliðinn eða fyrir einungis tæpu ári síðan. Það er áður en hún varð forsætisráðherra. „Ég veit bara að það er rosalega mikil vegferð að fara í það ferli og það er líka vegferð sem þarf að vera mikil samstaða um hjá þjóðinni. Eins og dæmin hafa sýnt, þú gengur ekki svo auðveldlega út úr Evrópusambandinu.“

Hafa má í huga í þessum efnum að talið er að Bretland hefði mögulega ekki sagt skilið við Evrópusambandið hefðu Bretar verið búnir að taka evruna upp í stað pundsins. Ekki fyrir þær sakir að evran væri svo eftirsóknarverð heldur vegna þess meira er en að segja það að setja á laggirnar nýjan sjálfstæðan gjaldmiðil og skapa honum nauðsynlegan trúverðugleika. Jafnvel fyrir stórt hagkerfi eins og Bretland. Upptaka evrunnar er í dag skylda fyrir ný ríki sambandsins.

Mikilvægt er fyrir vikið að hafa það hugfast þegar rætt er um Evrópusambandið að ekki er hlaupið þaðan út þegar inn er komið. Ekki aðeins að mati þeirra sem hugnast slík innganga ekki heldur einnig embættismanna utanríkisráðuneytisins og núverandi forsætisráðherra, allavega fyrir kosningar, auk þess sem reynsla Breta er til marks um það. Með inngöngu í sambandið væri verið að taka ákvörðun sem ekki yrði svo auðveldlega tekin til baka. Ef yfir höfuð.