Það verða aðrir þjóðhátíðardagar fyrir okkur en dagar Palestínumanna eru taldir Davíð Aron Routley skrifar 20. júní 2025 10:00 Ég held að þingmenn eigi oft erfitt með að sýna sitt rétta andlit fyrir fólkið sem kýs þá. Þeir virðast vera verulega fastir í vitsmunalegum heimi þingsins, þar sem rætt er um réttindi og lög en gleymt er hinum lifandi veruleika fólksins úti á götum. Kannski gera þingmenn eins og Rósa Guðbjartsdóttir ekki sér grein fyrir því hvað er að gerast í heiminum í dag. En mér er ljóst að sífellt fleiri hér vilja brjótast út úr þeirri einstaklingshyggju sem hefur sprottið úr óhefluðum kapítalisma. Fólk leitar í samveru, það er einfaldlega mannlegt eðli. Samkennd og samhugur eiga sér dýpri rætur en lög og einhvers fána. Í dag er Palestína orðin meira tákn en landsvæði. Í Gaza hefur verið eytt heimilum, görðum, verslunum, spítölum og skólum. Hundruð þúsunda manna eru föst undir rústum án vatns, án matar, í hungri sem að öllum líkindum er afleiðing árása Ísraelshers. Þar sem stuðningsmenn þeirra kalla alla gagnrýni lygi eða hatur gegn gyðingum. Þeir orða það að Israelsher er besti og hjartahlýjasti her í heimi en þau orð koma frá Douglas Murrey, Natasha Haustorf og Benny Morris. Bara með þeim orðum er hægt að sjá narsissistann í þeim því það er enginn hjartahlýr her og mun aldrei vera til hjartahlýr her. En aftur að Rósu: Á þjóðhátíðardaginn segir Rósa: „Hingað til höfum við sammælst um að leggja stjórnmál og deilur til hliðar á þessum degi, hampa þess í stað því sem sameinar okkur, minna á gildin okkar, menninguna, upprunann, hefðirnar og sérstöðuna. Og það undir merkjum íslenska þjóðfánans sem við erum svo stolt af og umgöngumst af mikilli virðingu.“ Og hún bætir við: „Að hópar fólks skuli koma saman á þessum degi og það við hátíðarhöld við Alþingishúsið, veifandi fána annars lands og hrópa ókvæðisorð að ráðamönnum og öðrum viðstöddum, er óboðlegt.“ En ég spyr: Á að flagga meðvirkni þegar aðrir flagga neyð? Þegar fánar Palestínu blakta á Austurvelli er það ekki til að skaða íslenska þjóðfánann heldur til að minna á þá sem hafa engan fána lengur. Það er hróp úr hjarta fólks sem sér hvernig líf saklausra er að enda á meðan veröldin horfir annað. Kannski er einmitt þörf fyrir nýja þjóðhátíðardaga, daga þar sem við minnumst ekki eingöngu okkar eigin uppruna heldur mannlegrar samkenndar. Daga þar sem við stöndum saman með þeim sem eiga engan dag og enga menningu lengur. Því þegar við gleymum því hvað sameinar okkur sem mannfólk, þá verður fáninn aðeins eitthvað taustykki ekki tákn vonar og samlyndis. Þegar ég heyri þingmenn tala um „íslensk gildi“ sem eigi að sameina alla undir sama hatt á þjóðhátíðardegi, þar sem allir eigi að vera glaðir þá finnst mér það nú, einmitt á þessum tímapunkti, líkjast veikburða og brotinni fjölskyldu sem rífst á hverri stundu en þarf svo samt að stilla sér fallega upp og brosa fyrir myndatöku. Raunveruleikinn er sá að hagsmunaaðilar hafa sterkt vald yfir nauðsynjum Íslendinga. Mannfólk með vald á það til að sýna sinn veikleika sem kallast græðgi. Fólk býr við óöryggi útfrá því, með húsaskjól sitt, með líkama sinn og með andlega líðan. Síðast en ekki síst blasir við að vestrænt lýðræði er í þann veginn að murka lífið úr heilli þjóð, meðan okkur er sagt að stilla okkur upp og brosa fyrir myndavélina. Á þessari stuttu stundu sem við köllum þjóðhátíðardag er vel hægt að sjá hversu innantóm og brothætt þessi sameining er orðin. Það er erfitt að horfa framhjá raunveruleikanum með því að einblína á fánalit Íslands og gildum þess, þegar fólk berst fyrir grunnréttindum, fyrir húsnæði og heilsu. Við erum einfaldlega korter í árið 1929. Og á meðan pólitísk orðræða leggur áherslu á „samstöðu“ og „sameiginleg gildi“ er veruleikinn sá að sífellt fleiri upplifa sig ekki lengur sem hluta af þessum sama þjóðarsamhengi. þau sjá brotin kerfi, misrétti, óvissa framtíð og illa farið með vald um lífsnauðsynjar. Kannski felst sönn þjóðhátíð ekki í því að tala um gildi og samstöðu, heldur að sýna það. Ekki bara út að landamærunum heldur líka umfram þau. Það er sú samstaða sem sem mér finnst skipta máli, ekki hvort við veifum réttum fánalit. Höfundur er starfsmaður velferðasviðs Reykjavíkur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Hefur ítrekað hótað okkur áður Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Halldór 02.08.2025 Halldór Þjóðaratkvæðagreiðsla vegna umsóknar um aðild að ESB er stjórnsýslugrín! Júlíus Valsson Skoðun Bandaríkin voru alltaf vondi kallinn Karl Héðinn Kristjánsson Skoðun Áform um að eyðileggja Ísland! Jóna Imsland Skoðun Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier Skoðun Fólkið í flokknum Helgi Áss Grétarsson Skoðun Kæfandi klámhögg sveitarstjóra Jón Trausti Reynisson Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun Landsvirkjun hafin yfir lög Björg Eva Erlendsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Hefur ítrekað hótað okkur áður Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Þjóðaratkvæðagreiðsla vegna umsóknar um aðild að ESB er stjórnsýslugrín! Júlíus Valsson skrifar Skoðun Bandaríkin voru alltaf vondi kallinn Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Erum við á leiðinni í hnífavesti? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier skrifar Skoðun Kæfandi klámhögg sveitarstjóra Jón Trausti Reynisson skrifar Skoðun Klár fyrir Verslunarmannahelgina? Ágúst Mogensen skrifar Skoðun Vegið að börnum í pólitískri aðför að ferðaþjónustunni skrifar Skoðun Hið tæra illa Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Ferðamannaiðnaður? Nei, ferðaþjónusta! Guðmundur Björnsson skrifar Skoðun Hæðarveiki og lyf Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Landsvirkjun hafin yfir lög Björg Eva Erlendsdóttir skrifar Skoðun Fjárskipti við slit óvígðrar sambúðar: Meginreglur og frávik Sveinn Ævar Sveinsson skrifar Skoðun Þau eru framtíðin – en fá ekki að njóta nútímans Sigurður Kári skrifar Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna þegir kristin, vestræn menning? Ómar Torfason skrifar Skoðun Trump les tölvupóstinn þinn Mörður Áslaugarson skrifar Skoðun „Já, hvað með bara að skjóta hann!“ Þórhildur Hjaltadóttir skrifar Skoðun Heimar sem þurfa nýja umræðu! Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Sársauki annarra og samúðarþreyta Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson skrifar Skoðun Alþjóðalög eða lögleysa? Urður Hákonardóttir skrifar Skoðun Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir skrifar Skoðun GPT‑5 kemur í ágúst – áskoranir og tækifæri fyrir Ísland Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Við tölum um vöxt — en gleymum því sem vex Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Verri framkoma en hjá Trump Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Landið talar Davíð Arnar Oddgeirsson skrifar Skoðun Ætla þau að halda áfram að grafa sína eigin gröf? Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir skrifar Skoðun Ein af hverjum fjórum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Sjá meira
Ég held að þingmenn eigi oft erfitt með að sýna sitt rétta andlit fyrir fólkið sem kýs þá. Þeir virðast vera verulega fastir í vitsmunalegum heimi þingsins, þar sem rætt er um réttindi og lög en gleymt er hinum lifandi veruleika fólksins úti á götum. Kannski gera þingmenn eins og Rósa Guðbjartsdóttir ekki sér grein fyrir því hvað er að gerast í heiminum í dag. En mér er ljóst að sífellt fleiri hér vilja brjótast út úr þeirri einstaklingshyggju sem hefur sprottið úr óhefluðum kapítalisma. Fólk leitar í samveru, það er einfaldlega mannlegt eðli. Samkennd og samhugur eiga sér dýpri rætur en lög og einhvers fána. Í dag er Palestína orðin meira tákn en landsvæði. Í Gaza hefur verið eytt heimilum, görðum, verslunum, spítölum og skólum. Hundruð þúsunda manna eru föst undir rústum án vatns, án matar, í hungri sem að öllum líkindum er afleiðing árása Ísraelshers. Þar sem stuðningsmenn þeirra kalla alla gagnrýni lygi eða hatur gegn gyðingum. Þeir orða það að Israelsher er besti og hjartahlýjasti her í heimi en þau orð koma frá Douglas Murrey, Natasha Haustorf og Benny Morris. Bara með þeim orðum er hægt að sjá narsissistann í þeim því það er enginn hjartahlýr her og mun aldrei vera til hjartahlýr her. En aftur að Rósu: Á þjóðhátíðardaginn segir Rósa: „Hingað til höfum við sammælst um að leggja stjórnmál og deilur til hliðar á þessum degi, hampa þess í stað því sem sameinar okkur, minna á gildin okkar, menninguna, upprunann, hefðirnar og sérstöðuna. Og það undir merkjum íslenska þjóðfánans sem við erum svo stolt af og umgöngumst af mikilli virðingu.“ Og hún bætir við: „Að hópar fólks skuli koma saman á þessum degi og það við hátíðarhöld við Alþingishúsið, veifandi fána annars lands og hrópa ókvæðisorð að ráðamönnum og öðrum viðstöddum, er óboðlegt.“ En ég spyr: Á að flagga meðvirkni þegar aðrir flagga neyð? Þegar fánar Palestínu blakta á Austurvelli er það ekki til að skaða íslenska þjóðfánann heldur til að minna á þá sem hafa engan fána lengur. Það er hróp úr hjarta fólks sem sér hvernig líf saklausra er að enda á meðan veröldin horfir annað. Kannski er einmitt þörf fyrir nýja þjóðhátíðardaga, daga þar sem við minnumst ekki eingöngu okkar eigin uppruna heldur mannlegrar samkenndar. Daga þar sem við stöndum saman með þeim sem eiga engan dag og enga menningu lengur. Því þegar við gleymum því hvað sameinar okkur sem mannfólk, þá verður fáninn aðeins eitthvað taustykki ekki tákn vonar og samlyndis. Þegar ég heyri þingmenn tala um „íslensk gildi“ sem eigi að sameina alla undir sama hatt á þjóðhátíðardegi, þar sem allir eigi að vera glaðir þá finnst mér það nú, einmitt á þessum tímapunkti, líkjast veikburða og brotinni fjölskyldu sem rífst á hverri stundu en þarf svo samt að stilla sér fallega upp og brosa fyrir myndatöku. Raunveruleikinn er sá að hagsmunaaðilar hafa sterkt vald yfir nauðsynjum Íslendinga. Mannfólk með vald á það til að sýna sinn veikleika sem kallast græðgi. Fólk býr við óöryggi útfrá því, með húsaskjól sitt, með líkama sinn og með andlega líðan. Síðast en ekki síst blasir við að vestrænt lýðræði er í þann veginn að murka lífið úr heilli þjóð, meðan okkur er sagt að stilla okkur upp og brosa fyrir myndavélina. Á þessari stuttu stundu sem við köllum þjóðhátíðardag er vel hægt að sjá hversu innantóm og brothætt þessi sameining er orðin. Það er erfitt að horfa framhjá raunveruleikanum með því að einblína á fánalit Íslands og gildum þess, þegar fólk berst fyrir grunnréttindum, fyrir húsnæði og heilsu. Við erum einfaldlega korter í árið 1929. Og á meðan pólitísk orðræða leggur áherslu á „samstöðu“ og „sameiginleg gildi“ er veruleikinn sá að sífellt fleiri upplifa sig ekki lengur sem hluta af þessum sama þjóðarsamhengi. þau sjá brotin kerfi, misrétti, óvissa framtíð og illa farið með vald um lífsnauðsynjar. Kannski felst sönn þjóðhátíð ekki í því að tala um gildi og samstöðu, heldur að sýna það. Ekki bara út að landamærunum heldur líka umfram þau. Það er sú samstaða sem sem mér finnst skipta máli, ekki hvort við veifum réttum fánalit. Höfundur er starfsmaður velferðasviðs Reykjavíkur.
Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier Skoðun
Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun
Skoðun Þjóðaratkvæðagreiðsla vegna umsóknar um aðild að ESB er stjórnsýslugrín! Júlíus Valsson skrifar
Skoðun Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier skrifar
Skoðun Fjárskipti við slit óvígðrar sambúðar: Meginreglur og frávik Sveinn Ævar Sveinsson skrifar
Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson skrifar
Skoðun Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir skrifar
Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier Skoðun
Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun