„Vestfirska efnahagsævintýrið“ í hættu verði veiðigjöldin hækkuð Lovísa Arnardóttir skrifar 28. maí 2025 08:56 Guðmundur óttast að hærri veiðgjöld hafi slæm áhrif á efnahagslega uppbyggingu á Vestfjörðum. Vísir/Arnar Guðmundur Fertram, stofnandi og forstjóri Kerecis, hefur miklar áhyggjur af því að hærri veiðigjöld muni hafa slæm áhrif á efnahag Vestfjarða. Það hafi verið mikill uppgangur, nýsköpun og fólksfjölgun en líklegt sé að sjávarútvegsfyrirtækin minnki fjárfestingar sínar hækki veiðigjöldin eins mikið og stjórnvöld fari fram á. Guðmundur segir síðustu áratugi hafa einkennst af miklu svartnætti á Vestfjörðum, í kringum 9. Áratuginn hafi fólkið og fyrirtækin farið og verið stöðug fólksfækkun. Þessi hafi þó verið snúið við síðustu ár með vexti Kerecis, fjölda laxeldisfyrirtækja og sjávarútvegs á svæðinu. „Það er efnahagslegur vöxtur á Vestfjörðum, við köllum það vestfirska efnahagsævintýrið,“ segir Guðmundur sem fór yfir málið í Bítinu á Bylgjunni í morgun. Það gerði hann í tilefni þess að hann tekur þátt í pallborði á málþingi á vegum Samtaka atvinnulífsins um veiðigjöldin sem fer nú fram á Hilton. Auk þess skrifaði lögfræðingur Kerecis umsögn við frumvarp stjórnvalda um veiðigjöldin þar sem hann segir þörf á frekara samráði, umræðu og greiningu á áhrifum áður en málið verður samþykkt. Þar er skorað á stjórnvöld að vísa frumvarpinu til frekari meðferðar og umræðu með hagaðilum í samfélaginu. Guðmundur bendir á að samhliða meiri vexti á Vestfjörðum hafi skattafótsporið þar verið að aukast og efnahagsleg umsvif. Skatttekjur síðustu fimm ára séu um 30 milljarðar frá Vestfjörðum og verði um 60 milljarðar næstu fimm ár og ofan á það 40 milljarðar sem Kerecis greiðir fyrir sölu á einkaleyfum á þessu ári. „Skattafótspor Vestfjarða er nú að aukast úr 30 milljörðum í 100 milljarða.“ Guðmundur segir aukinn rekstrarkostnað ríkisins taka þennan pening til sín og þannig hafi fjármagnið ekki endilega farið í innviði á Vestfjörðum en fólkið þar hafi notið þess því það sé hærra fasteignaverð, fleiri krakkar í skóla og fleiri krakkar í tónlistarskóla. Gott að vera fyrir vestan „Það er gott að vera fyrir vestan núna. Það er fólksfjölgun, fólk er að flytja þangað og þetta er vegna þess að það eru fyrirtæki þar sem gengur ágætlega í og þau eru að fjárfesta í nýjum skipum, kvíum, grunnbátum. Það eru ný fyrirtæki að verða til, ný námssmiðja. Það eru dýralæknar, kafarar, tölvufólk í fiskeldisgeiranum. Það er bara allt á blússandi siglingu.“ Nú þegar tekjurnar séu að aukast þá eigi að kippa hálfum milljarði út úr þessu hagkerfi, frá sjávarútvegsfyrirtækjunum, þá komi það til með að minnka getu þeirra til að fjárfesta í nýjum skipum, nýjum færiböndum, nýjum frystihúsum og fleiru. „Það setur þetta mögulega í uppnám að þessi efnahagslegi vöxtur haldi áfram og valdi því að sjávarútvegur haldi ekki áfram að fjárfesta,“ segir Guðmundur og gerir ráð fyrir því að minni aðilar sem eigi kvóta muni selja hann og hætti í útgerð. Guðmundur segir það þannig að sjávarútvegur um allan heim sé rekinn með neikvæðri arðsemi, sé ríkisstyrktur, og Ísland sé eina landið í heiminum þar sem hann er rekinn með bærilegum rekstrarniðurstöðum. Það séu betri rekstrarniðurstöður þar en í öðrum kerfum og með því að taka meiri pening úr honum sé hætta á að rekstrarniðurstaðan verði eins og annars staðar, og fjárfestingin minni, eins og annars staðar. Það verði minni fjárfesting og nýsköpun. Þörf á að spara ef meiri peningar eru teknir Til að setja þetta í samhengi segir Guðmundur að til dæmis hafi skattafótspor sjávarútvegarins verið um 83,4 milljarðar í fyrra og hafi hækkað um tólf og hálfan milljarð á milli ára. Með breytingum ríkisstjórnarinnar eigi að taka út sjö milljarða til viðbótar. „Ef þú lítur á heimilisbókhaldið og það eru allt í einu teknir miklu meiri peningar úr heimilisbókhaldinu þá þarf einhvers staðar að spara.“ Spurður um til dæmis arðgreiðslur til eigenda sjávarútvegsfyrirtækja segir Guðmundur að greiðslurnar séu ekki hærri en í öðrum geirum. Það séu ekki meiri peningar í vösum þeirra sem eigi sjávarútvegsfyrirtækin en í vösum þeirra sem eigi Ikea, Haga eða önnur fyrirtæki. Bent á að þetta sé ekki sambærilegur rekstur því að í sjávarútvegi sé verið að sýsla með auðlind sem þjóðin standi í þeirri trú að hún eigi svarar Guðmundur því að hún hafi enda fengið 83 milljarða í skatta frá sjávarútvegsfyrirtækjunum fyrir afnotin. Spurður um bein áhrif á Vestfirði eða vestfirsk fyrirtæki tekur Guðmundur dæmi um fyrirtækið Básafell. Það sé nýtt laxeldisfyrirtæki sem sé enn verið að byggja upp. Það hafi verið rekið með tapi síðustu ár vegna þess að það er verið að byggja upp lífmassa í kvíunum. Peningurinn til að reka þetta fyrirtæki komi frá eigendum Hraðfrystihússins Gunnvarar í Hnífsdal. Það séu 70 starfsmenn sem starfi þarna, dýralæknar, tölvunarfræðingar. Minni nýsköpun Verði veiðigjöldin hækkuð verði minna afgangs og hann segist hafa áhyggjur af því að þá muni menn ekki setja fjármagn í „eitthvað sem er öðruvísi“ og fyrirtæki eins og Básafell, muni fara í þrot. Guðmundur segist ekki skynja að fólk sé ósátt við sjávarútveginn eins og hann er rekinn í dag. Fólk sem starfi innan hans sé stolt af því. Kvótinn hafi verið að minnka en tekjur að aukast. Við séum langbest að nýta allan þorskinn sem sé veiddur. Hann segir deilurnar vera á milli stjórnvalda og útgerðarfyrirtækjanna og snúast um milliverðlagningu sem eigi að breyta. Stjórnvöld séu að búa til séríslenska reglu um milliverðlagningu en ætti frekar að breyta einfaldlega hlutfallinu sem ríkissjóður fái. Það sé ekki nóg að 1/3 fari til þjóðarinnar og 2/3 til útgerðar og það ætti að breyta því í 40 prósent til þjóðar og 60 prósent til útgerðarinnar. Þannig væri búið til kerfi sem sé ekki gullhúðað. Breytingar á veiðigjöldum Ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur Sjávarútvegur Fiskeldi Skattar og tollar Ísafjarðarbær Bítið Mest lesið Haft höggbor beint fyrir utan í hálft ár og kominn með nóg Innlent Tveggja vikna tvíburasystrum vísað úr landi Innlent Thunberg meðal 500 handtekinna aðgerðasinna Erlent Tveir látnir og þrír alvarlega særðir eftir árás í Manchester Erlent „Brotamenn eru nú ekki oft miklir borgunarmenn“ Innlent POTS-samtök fá lögfræðing í málið: „Margir eru rúmliggjandi í dag“ Innlent Leiðtogafundur í Danmörku: „Rússar munu ekki stoppa fyrr en tilneyddir“ Erlent Söguðu gat á flugsafn til að stinga inn Boeing 757 Innlent Hátt spennustig um borð eftir að ísraelski sjóherinn hóf handtökur Innlent Stímir óhrædd í gin ísraelska sjóhersins Innlent Fleiri fréttir Óánægja með Kópavogsmódelið: Foreldrar upplifa samviskubit, aukið álag og stöðuga tímapressu Hátt spennustig um borð eftir að ísraelski sjóherinn hóf handtökur Bein útsending: Opnunarmálstofa Menntakviku - Kennaramenntun í deiglunni Hraðamyndavélar settar upp við Þingvelli Hjóla í forseta ASÍ og segja hann afvegaleiða umræðuna Býður sig fram til áframhaldandi formennsku Þúsundir barna bíða og listarnir lengjast POTS-samtök fá lögfræðing í málið: „Margir eru rúmliggjandi í dag“ Sveitarstjóri Mýrdalshrepps vill verða ritari Frelsisflotinn stöðvaður og árás á bænahús gyðinga í Manchester Styttist í lok rannsóknar Rúmlega þrjátíu skjálftar á Vesturlandi „Brotamenn eru nú ekki oft miklir borgunarmenn“ Heimila gjaldtöku vegna fjarheilbrigðisþjónustu og útkalls án flutnings Haft höggbor beint fyrir utan í hálft ár og kominn með nóg Stímir óhrædd í gin ísraelska sjóhersins Kom ráðherra á óvart að viðræðum hefði verið slitið Söguðu gat á flugsafn til að stinga inn Boeing 757 Tveggja vikna tvíburasystrum vísað úr landi Gæti stefnt í þungavigtarslag um varaformannsembættið Atvinnuþátttaka innflytjenda meiri en Íslendinga en fjárhagsstaða verri Hafði hvorki þekkingu né umboð til að tjá sig um fjármálin Framsóknarflokkurinn mælist aftur inni Áttatíu starfsmenn í biðstöðu og HM-hópur Íslands Viðreisn býður fram undir eigin merkjum í Árborg Ekið á hjólreiðamann og hann fluttur á bráðamóttöku Val á þingflokksformanni bíður betri tíma Tvö vilja byggja Fossvogsbrú en bæði yfir áætluðum kostnaði Tálbeitan ákærð fyrir rangt brot Ekki sama manneskjan eftir hörmungarnar á Gasa Sjá meira
Guðmundur segir síðustu áratugi hafa einkennst af miklu svartnætti á Vestfjörðum, í kringum 9. Áratuginn hafi fólkið og fyrirtækin farið og verið stöðug fólksfækkun. Þessi hafi þó verið snúið við síðustu ár með vexti Kerecis, fjölda laxeldisfyrirtækja og sjávarútvegs á svæðinu. „Það er efnahagslegur vöxtur á Vestfjörðum, við köllum það vestfirska efnahagsævintýrið,“ segir Guðmundur sem fór yfir málið í Bítinu á Bylgjunni í morgun. Það gerði hann í tilefni þess að hann tekur þátt í pallborði á málþingi á vegum Samtaka atvinnulífsins um veiðigjöldin sem fer nú fram á Hilton. Auk þess skrifaði lögfræðingur Kerecis umsögn við frumvarp stjórnvalda um veiðigjöldin þar sem hann segir þörf á frekara samráði, umræðu og greiningu á áhrifum áður en málið verður samþykkt. Þar er skorað á stjórnvöld að vísa frumvarpinu til frekari meðferðar og umræðu með hagaðilum í samfélaginu. Guðmundur bendir á að samhliða meiri vexti á Vestfjörðum hafi skattafótsporið þar verið að aukast og efnahagsleg umsvif. Skatttekjur síðustu fimm ára séu um 30 milljarðar frá Vestfjörðum og verði um 60 milljarðar næstu fimm ár og ofan á það 40 milljarðar sem Kerecis greiðir fyrir sölu á einkaleyfum á þessu ári. „Skattafótspor Vestfjarða er nú að aukast úr 30 milljörðum í 100 milljarða.“ Guðmundur segir aukinn rekstrarkostnað ríkisins taka þennan pening til sín og þannig hafi fjármagnið ekki endilega farið í innviði á Vestfjörðum en fólkið þar hafi notið þess því það sé hærra fasteignaverð, fleiri krakkar í skóla og fleiri krakkar í tónlistarskóla. Gott að vera fyrir vestan „Það er gott að vera fyrir vestan núna. Það er fólksfjölgun, fólk er að flytja þangað og þetta er vegna þess að það eru fyrirtæki þar sem gengur ágætlega í og þau eru að fjárfesta í nýjum skipum, kvíum, grunnbátum. Það eru ný fyrirtæki að verða til, ný námssmiðja. Það eru dýralæknar, kafarar, tölvufólk í fiskeldisgeiranum. Það er bara allt á blússandi siglingu.“ Nú þegar tekjurnar séu að aukast þá eigi að kippa hálfum milljarði út úr þessu hagkerfi, frá sjávarútvegsfyrirtækjunum, þá komi það til með að minnka getu þeirra til að fjárfesta í nýjum skipum, nýjum færiböndum, nýjum frystihúsum og fleiru. „Það setur þetta mögulega í uppnám að þessi efnahagslegi vöxtur haldi áfram og valdi því að sjávarútvegur haldi ekki áfram að fjárfesta,“ segir Guðmundur og gerir ráð fyrir því að minni aðilar sem eigi kvóta muni selja hann og hætti í útgerð. Guðmundur segir það þannig að sjávarútvegur um allan heim sé rekinn með neikvæðri arðsemi, sé ríkisstyrktur, og Ísland sé eina landið í heiminum þar sem hann er rekinn með bærilegum rekstrarniðurstöðum. Það séu betri rekstrarniðurstöður þar en í öðrum kerfum og með því að taka meiri pening úr honum sé hætta á að rekstrarniðurstaðan verði eins og annars staðar, og fjárfestingin minni, eins og annars staðar. Það verði minni fjárfesting og nýsköpun. Þörf á að spara ef meiri peningar eru teknir Til að setja þetta í samhengi segir Guðmundur að til dæmis hafi skattafótspor sjávarútvegarins verið um 83,4 milljarðar í fyrra og hafi hækkað um tólf og hálfan milljarð á milli ára. Með breytingum ríkisstjórnarinnar eigi að taka út sjö milljarða til viðbótar. „Ef þú lítur á heimilisbókhaldið og það eru allt í einu teknir miklu meiri peningar úr heimilisbókhaldinu þá þarf einhvers staðar að spara.“ Spurður um til dæmis arðgreiðslur til eigenda sjávarútvegsfyrirtækja segir Guðmundur að greiðslurnar séu ekki hærri en í öðrum geirum. Það séu ekki meiri peningar í vösum þeirra sem eigi sjávarútvegsfyrirtækin en í vösum þeirra sem eigi Ikea, Haga eða önnur fyrirtæki. Bent á að þetta sé ekki sambærilegur rekstur því að í sjávarútvegi sé verið að sýsla með auðlind sem þjóðin standi í þeirri trú að hún eigi svarar Guðmundur því að hún hafi enda fengið 83 milljarða í skatta frá sjávarútvegsfyrirtækjunum fyrir afnotin. Spurður um bein áhrif á Vestfirði eða vestfirsk fyrirtæki tekur Guðmundur dæmi um fyrirtækið Básafell. Það sé nýtt laxeldisfyrirtæki sem sé enn verið að byggja upp. Það hafi verið rekið með tapi síðustu ár vegna þess að það er verið að byggja upp lífmassa í kvíunum. Peningurinn til að reka þetta fyrirtæki komi frá eigendum Hraðfrystihússins Gunnvarar í Hnífsdal. Það séu 70 starfsmenn sem starfi þarna, dýralæknar, tölvunarfræðingar. Minni nýsköpun Verði veiðigjöldin hækkuð verði minna afgangs og hann segist hafa áhyggjur af því að þá muni menn ekki setja fjármagn í „eitthvað sem er öðruvísi“ og fyrirtæki eins og Básafell, muni fara í þrot. Guðmundur segist ekki skynja að fólk sé ósátt við sjávarútveginn eins og hann er rekinn í dag. Fólk sem starfi innan hans sé stolt af því. Kvótinn hafi verið að minnka en tekjur að aukast. Við séum langbest að nýta allan þorskinn sem sé veiddur. Hann segir deilurnar vera á milli stjórnvalda og útgerðarfyrirtækjanna og snúast um milliverðlagningu sem eigi að breyta. Stjórnvöld séu að búa til séríslenska reglu um milliverðlagningu en ætti frekar að breyta einfaldlega hlutfallinu sem ríkissjóður fái. Það sé ekki nóg að 1/3 fari til þjóðarinnar og 2/3 til útgerðar og það ætti að breyta því í 40 prósent til þjóðar og 60 prósent til útgerðarinnar. Þannig væri búið til kerfi sem sé ekki gullhúðað.
Breytingar á veiðigjöldum Ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur Sjávarútvegur Fiskeldi Skattar og tollar Ísafjarðarbær Bítið Mest lesið Haft höggbor beint fyrir utan í hálft ár og kominn með nóg Innlent Tveggja vikna tvíburasystrum vísað úr landi Innlent Thunberg meðal 500 handtekinna aðgerðasinna Erlent Tveir látnir og þrír alvarlega særðir eftir árás í Manchester Erlent „Brotamenn eru nú ekki oft miklir borgunarmenn“ Innlent POTS-samtök fá lögfræðing í málið: „Margir eru rúmliggjandi í dag“ Innlent Leiðtogafundur í Danmörku: „Rússar munu ekki stoppa fyrr en tilneyddir“ Erlent Söguðu gat á flugsafn til að stinga inn Boeing 757 Innlent Hátt spennustig um borð eftir að ísraelski sjóherinn hóf handtökur Innlent Stímir óhrædd í gin ísraelska sjóhersins Innlent Fleiri fréttir Óánægja með Kópavogsmódelið: Foreldrar upplifa samviskubit, aukið álag og stöðuga tímapressu Hátt spennustig um borð eftir að ísraelski sjóherinn hóf handtökur Bein útsending: Opnunarmálstofa Menntakviku - Kennaramenntun í deiglunni Hraðamyndavélar settar upp við Þingvelli Hjóla í forseta ASÍ og segja hann afvegaleiða umræðuna Býður sig fram til áframhaldandi formennsku Þúsundir barna bíða og listarnir lengjast POTS-samtök fá lögfræðing í málið: „Margir eru rúmliggjandi í dag“ Sveitarstjóri Mýrdalshrepps vill verða ritari Frelsisflotinn stöðvaður og árás á bænahús gyðinga í Manchester Styttist í lok rannsóknar Rúmlega þrjátíu skjálftar á Vesturlandi „Brotamenn eru nú ekki oft miklir borgunarmenn“ Heimila gjaldtöku vegna fjarheilbrigðisþjónustu og útkalls án flutnings Haft höggbor beint fyrir utan í hálft ár og kominn með nóg Stímir óhrædd í gin ísraelska sjóhersins Kom ráðherra á óvart að viðræðum hefði verið slitið Söguðu gat á flugsafn til að stinga inn Boeing 757 Tveggja vikna tvíburasystrum vísað úr landi Gæti stefnt í þungavigtarslag um varaformannsembættið Atvinnuþátttaka innflytjenda meiri en Íslendinga en fjárhagsstaða verri Hafði hvorki þekkingu né umboð til að tjá sig um fjármálin Framsóknarflokkurinn mælist aftur inni Áttatíu starfsmenn í biðstöðu og HM-hópur Íslands Viðreisn býður fram undir eigin merkjum í Árborg Ekið á hjólreiðamann og hann fluttur á bráðamóttöku Val á þingflokksformanni bíður betri tíma Tvö vilja byggja Fossvogsbrú en bæði yfir áætluðum kostnaði Tálbeitan ákærð fyrir rangt brot Ekki sama manneskjan eftir hörmungarnar á Gasa Sjá meira
Óánægja með Kópavogsmódelið: Foreldrar upplifa samviskubit, aukið álag og stöðuga tímapressu