Lögreglumenn megi grínast sín á milli eins og aðrir Jón Þór Stefánsson skrifar 19. mars 2025 15:51 Ráðherrabíll kemur sér í gegnum mótmælin við Skuggasund. Vísir/Elín Margrét Lögreglumenn mega tala af alvöruleysi sín á milli eins og aðrir, og ekki á að túlka slík orðaskipti bókstaflega. Þetta er á meðal þess sem kemur fram í dómi Héraðsdóms Reykjavíkur í máli níu mótmælenda sem lutu í lægra haldi gegn ríkinu í dag. Lögmaður mótmælendanna segir ýmis atriði í dómnum stinga í stúf. Það er mat héraðsdóms að valdbeiting lögreglunnar á mótmælum við Skuggasund, þar sem ríkisstjórnarfundur fór fram í fyrrasumar, hafi ekki verið saknæm eða ólögmæt. Heldur hafi hún verið nauðsynleg til að tryggja lögbundið hlutverk lögreglunnar og ekki brotið reglur um meðalhóf. Sjá nánar: Ríkið sýknað í Skuggasundsmálinu Mótmælendurnir níu, sem voru beitt piparúða umræddan dag, voru þau Bergþóra Snæbjörnsdóttir, Christa Hlín Lehmann, Daníel Þór Bjarnason, Elía Hörpu Önundarson, Lea María Lemarquis, Nerea Enriquez Santos, Pétur Eggerz Pétursson, Qussay Odeh og Steinunn Lukka Sigurðardóttir. Þau kröfðust hvert um sig 800 þúsund króna í miskabætur. Rauðu punktarnir eru lokanir, fólkið er staðsetning mótmælenda og örvar sýna akstursleið ráðherranna.Grafík/Sara Nauðsynlegt að beita piparúðanum Í dómnum segir að atburðarásinni sem lýst var fyrir dómi bendi ótvírætt til þess að lögregla hafi átt fullt í fangi með að halda uppi allsherjarreglu, og henni ekki tekist að afstýra því að öllu leyti að fólk myndi skaðast. Fram kemur að mótmælendurnir hafi hindrað það að ráðherrar kæmust af fundinum með því að loka á útgönguleiðir ráðherrabílanna. Í dómnum segir að það hafi strax gefið lögreglu tilefni til að ætla að tilgangur mótmælanna hefði ekki bara verið sá að koma tilteknum skilaboðum á framfæri, heldur einnig að hindra för ráðherra. Þá segir að mótmælendunum hefði átt að vera ljóst að þeir yrðu fjarlægðir myndu þeir ekki hlíða fyrirmælum lögreglu. Tilraunir lögreglu til þess að flytja mótmælendur af götunni með handafli hefðu verið fullreyndar, og búið að gera þeim „rækilega“ grein fyrir því að þeir ættu að halda sig frá götunni. Einnig hefðu hefðu lögreglumennirnir bæði gefið það til kynna með orðum og með því að halda úðabrúsunum á lofti með áberandi hætti, að þeir myndu beita piparúða. Dómurinn féllst á að notkun piparúðans hafi við þessar aðstæður verið nauðsynlegur þáttur í mannfjöldastjórnun. Það hafi verið vegna þess að fyrirmælum lögreglu hafi ekki verið sinnt. Ekki friðsamleg mótmæli Þá komst dómurinn að því að mótmælin hafi ekki getað talist friðsamleg. Upptökur úr búkmyndavélum og önnur gögn málsins sýni þegar mótmælendur stóðu í vegi fyrir akandi umferð, og lágu jafnvel í jörðinni. Þegar lögreglan hafi fjarlægt mótmælendurna hafi þeir komið sér fyrir á götunni jafnhraðan aftur, eða aðrir mótmælendur komið sér fyrir aftur á þeirra stað. Að mati dómsins fóru mótmælendurnir því bæði út fyrir eðlilegar tillitsskyldur og brutu gegn lögreglulögum. Því var ekki fallist á að mótmælin hafi verið friðsamleg. Ummæli lögreglunnar skoðuð Mikið af myndböndum voru til skoðunar fyrir dómi. Fimm ummæli sem lögreglumenn höfðu sín á milli voru sérstaklega til umfjöllunar í málinu. Mótmælendunum þótti þau sýna „sláandi afstöðu“ lögreglumannanna í sinn garð. Ummælin voru eftirfarandi: „Þeir voru nú eiginlega búnir að biðja um það nokkrir. Það er líf og fjör.“ „Verður ekki bara að gasa fólkið sem er hérna fyrir neðan?“ „Ég held að það hafi fengið smá lexíu.“ „Leiðinlegt að hafa misst af þessu.“ „Ert þú með nóg að gasi. Við þurfum að taka fund greinilega.“ Í niðurstöðu dómsins kom fram að fyrstu, fjórðu og fimmtu ummælin hefðu fallið eftir að búið væri að beita piparúðanum, og tvenn þeirra í raun eftir að allri atburðarásinni væri lokið. Að mati dómsins virðist lítil alvara hafa verið að baki ummælanna, og þá verði lögreglumenn að geta rætt sín á milli af alvöruleysi eins og aðrir. „Um er að ræða samstarfsmenn sem eru að ræða sín á milli eftir að hafa staðið í mjög krefjandi aðstæðum. Þegar hlustað er á þessi ummæli er ekki hægt að merkja að mikil alvara sé á bak við þau. Það er þekkt að einstaklingar undir álagi beiti mismunandi aðferðum við að draga úr streitu og verða lögreglumenn eins og aðrir að geta rætt sín á milli af vissu alvöruleysi án þess að þau orðaskipti séu tekin of bókstaflega,“ segir í dómnum. Ekki hægt að draga þá ályktun að þörfin hafi ekki verið metin Önnur og þriðju ummælin voru milli stjórnanda lögregluaðgerðanna og starfsmanns embættis ríkislögreglustjóra. Í dómnum kemur fram að skömmu eftir að ummælin „Verður ekki bara að gasa fólkið sem er hérna fyrir neðan?“ féllu hafi stjórnandi aðgerðanna gefið fyrirmæli til lögreglumanna um að „hugsanlega“ þyrfti að beita piparúða til að „koma fólki í burtu“. Héraðsdómur Reykjavíkur dæmdi í málinu.Vísir/Vilhelm Síðan hafi hann farið ásamt nokkrum lögreglumönnum og gefið ítrekuð fyrirmæli um að mótmælendurnir ættu að fara af götunni, annars yrði piparúða beitt. „Þegar þessi samskipti eru virt í heild sinni verður ekki dregin sú ályktun að þau gefi til kynna að lögregla hafi ekki metið þörf eða nauðsyn til að beita piparúða áður en það var gert,“ segir í dómnum. Það sem var sagt skipti ekki máli heldur það sem var gert Þriðju ummælin, þau sem vörðuðu að mótmælendurnir hefðu „lært smá lexíu“, hefði stjórnandi aðgerðanna látið falla eftir að atburðarásin var um garð gengin. Því segir dómurinn að þau „skipta engu máli“. Þá segist dómurinn ekki geta fallist á að þessi samskipti lögreglumannanna gefi til kynna að huglæg afstaða þeirra til mótmælenda hefði ráðið för. „Það sem skiptir máli er ekki hvað var sagt í samtölum milli lögreglumanna heldur hvað var gert og hvort þær aðgerðir hafi verið nauðsynlegar og í samræmi við meðalhófsreglur,“ segir í dómnum. Oddur Ástráðsson, lögmaður mótmælendanna, les dóminn.Vísir/Anton Brink „Þessi mótmæli voru sannarlega friðsamleg“ Oddur Ástráðsson, lögmaður mótmælendanna, segir í samtali við fréttastofu að enn sé ekki búið að taka ákvörðun um hvort dómnum verði áfrýjað, enda eru stefnendurnir nokkuð margir. „En ég sé ýmislegt sem má gera athugasemdir við í rökstuðningi dómsins sem mér finnst sérstaklega standa upp úr við fyrstu sýn,“ segir Oddur. Að hans mati er alvarlegt að héraðsdómur komist að þeirri niðurstöðu að mótmælin hafi ekki verið friðsamleg. „Þessi mótmæli eru flokkuð sem ófriðsamleg í þessum dómi, það er hluti niðurstöðunnar. Það er að mínu viti skýrlega í bága við alla dómaframkvæmd Mannréttindadómstóls Evrópu um sama atriði. Þessi mótmæli voru sannarlega friðsamleg. Það var enginn sem sýndi af sér neina ofbeldistilburði eða neitt slíkt, eða hafði ásetning til þess.“ Dómsmál Átök í Ísrael og Palestínu Lögreglan Reykjavík Palestína Mest lesið Titringur í hreppnum vegna lögheimilisflutninga Innlent Starfsmenn Kubbs og Terra grunaðir um samráð Innlent Gagnrýna lítinn fyrirvara á skipulagi kvennafrídagsins Innlent Falsað myndband af kennara og nemanda fór í dreifingu Innlent Pallborðið: Stungið höfðinu í sandinn í tuttugu ár Innlent Sigmundur seinn: „Er þingmaðurinn í salnum?“ Innlent Halla tekur sér frí og vill að karlmenn axli ábyrgð Innlent Kvenleiðtogar á kvennafrídegi: Kristrún með fjölskyldunni, Inga vill kíkja á Arnarhól og Þorgerður með í baráttuanda Innlent Stöðugleiki norðlægrar hringrásar skammgóður vermir fyrir Ísland Innlent „Ísrael mun missa allan stuðning“ Erlent Fleiri fréttir „Þá erum við að tala um 60 milljarða í töpuðum útflutningstekjum“ Kvíðið starfsfólk, handtökur og fornminjafundur Starfsmenn Kubbs og Terra grunaðir um samráð Lúkas Geir áfrýjar eins og hinir tveir Kvenleiðtogar á kvennafrídegi: Kristrún með fjölskyldunni, Inga vill kíkja á Arnarhól og Þorgerður með í baráttuanda Landsnet fagnar sigri í baráttu við landeigendur Falsað myndband af kennara og nemanda fór í dreifingu Nýr lögreglustjóri á Austurlandi verði skipaður á allra næstu dögum Gagnrýna lítinn fyrirvara á skipulagi kvennafrídagsins „Við finnum fyrir mikilli spennu frá heimsbyggðinni“ Verktakar hafi greinilega nóg því þeir kjósi frekar að bíða en lækka Pallborðið: Stungið höfðinu í sandinn í tuttugu ár Guðmundur til ráðherra og framkvæmdastjóri HK tekur við Sjaldan eins erfitt að kaupa fasteign og konur undirbúa verkfall Titringur í hreppnum vegna lögheimilisflutninga Sigmundur seinn: „Er þingmaðurinn í salnum?“ Halla tekur sér frí og vill að karlmenn axli ábyrgð Embættismenn sitji að hámarki í fjórtán ár og aðstoðarmenn hætti fyrir kosningar Engin lausn og ákveðin sjálfsblekking að banna börnum að nota tölvuleiki Stöðugleiki norðlægrar hringrásar skammgóður vermir fyrir Ísland Kröfur kvennaárs komnar í innheimtu og gjalddaginn fallinn Segir tilvalin íbúðasvæði opnast með Sundabraut Niðurrif hafið á gamla Morgunblaðshúsinu Næstum öllum sagt upp hjá dótturfélagi Play „Ég skoðanakúgaði sjálfa mig í þágu friðar og þæginda félagslega“ Burðardýr fengu þungan dóm fyrir kókaínsmygl Skora á ráðherra og segir skjaldborg slegið um vændiskaupendur Fresta fundi til tíu í fyrramálið Stórskemmtilegur innhringjandi og óhefðbundin útför Viðgerð muni taka einhverja mánuði Sjá meira
Það er mat héraðsdóms að valdbeiting lögreglunnar á mótmælum við Skuggasund, þar sem ríkisstjórnarfundur fór fram í fyrrasumar, hafi ekki verið saknæm eða ólögmæt. Heldur hafi hún verið nauðsynleg til að tryggja lögbundið hlutverk lögreglunnar og ekki brotið reglur um meðalhóf. Sjá nánar: Ríkið sýknað í Skuggasundsmálinu Mótmælendurnir níu, sem voru beitt piparúða umræddan dag, voru þau Bergþóra Snæbjörnsdóttir, Christa Hlín Lehmann, Daníel Þór Bjarnason, Elía Hörpu Önundarson, Lea María Lemarquis, Nerea Enriquez Santos, Pétur Eggerz Pétursson, Qussay Odeh og Steinunn Lukka Sigurðardóttir. Þau kröfðust hvert um sig 800 þúsund króna í miskabætur. Rauðu punktarnir eru lokanir, fólkið er staðsetning mótmælenda og örvar sýna akstursleið ráðherranna.Grafík/Sara Nauðsynlegt að beita piparúðanum Í dómnum segir að atburðarásinni sem lýst var fyrir dómi bendi ótvírætt til þess að lögregla hafi átt fullt í fangi með að halda uppi allsherjarreglu, og henni ekki tekist að afstýra því að öllu leyti að fólk myndi skaðast. Fram kemur að mótmælendurnir hafi hindrað það að ráðherrar kæmust af fundinum með því að loka á útgönguleiðir ráðherrabílanna. Í dómnum segir að það hafi strax gefið lögreglu tilefni til að ætla að tilgangur mótmælanna hefði ekki bara verið sá að koma tilteknum skilaboðum á framfæri, heldur einnig að hindra för ráðherra. Þá segir að mótmælendunum hefði átt að vera ljóst að þeir yrðu fjarlægðir myndu þeir ekki hlíða fyrirmælum lögreglu. Tilraunir lögreglu til þess að flytja mótmælendur af götunni með handafli hefðu verið fullreyndar, og búið að gera þeim „rækilega“ grein fyrir því að þeir ættu að halda sig frá götunni. Einnig hefðu hefðu lögreglumennirnir bæði gefið það til kynna með orðum og með því að halda úðabrúsunum á lofti með áberandi hætti, að þeir myndu beita piparúða. Dómurinn féllst á að notkun piparúðans hafi við þessar aðstæður verið nauðsynlegur þáttur í mannfjöldastjórnun. Það hafi verið vegna þess að fyrirmælum lögreglu hafi ekki verið sinnt. Ekki friðsamleg mótmæli Þá komst dómurinn að því að mótmælin hafi ekki getað talist friðsamleg. Upptökur úr búkmyndavélum og önnur gögn málsins sýni þegar mótmælendur stóðu í vegi fyrir akandi umferð, og lágu jafnvel í jörðinni. Þegar lögreglan hafi fjarlægt mótmælendurna hafi þeir komið sér fyrir á götunni jafnhraðan aftur, eða aðrir mótmælendur komið sér fyrir aftur á þeirra stað. Að mati dómsins fóru mótmælendurnir því bæði út fyrir eðlilegar tillitsskyldur og brutu gegn lögreglulögum. Því var ekki fallist á að mótmælin hafi verið friðsamleg. Ummæli lögreglunnar skoðuð Mikið af myndböndum voru til skoðunar fyrir dómi. Fimm ummæli sem lögreglumenn höfðu sín á milli voru sérstaklega til umfjöllunar í málinu. Mótmælendunum þótti þau sýna „sláandi afstöðu“ lögreglumannanna í sinn garð. Ummælin voru eftirfarandi: „Þeir voru nú eiginlega búnir að biðja um það nokkrir. Það er líf og fjör.“ „Verður ekki bara að gasa fólkið sem er hérna fyrir neðan?“ „Ég held að það hafi fengið smá lexíu.“ „Leiðinlegt að hafa misst af þessu.“ „Ert þú með nóg að gasi. Við þurfum að taka fund greinilega.“ Í niðurstöðu dómsins kom fram að fyrstu, fjórðu og fimmtu ummælin hefðu fallið eftir að búið væri að beita piparúðanum, og tvenn þeirra í raun eftir að allri atburðarásinni væri lokið. Að mati dómsins virðist lítil alvara hafa verið að baki ummælanna, og þá verði lögreglumenn að geta rætt sín á milli af alvöruleysi eins og aðrir. „Um er að ræða samstarfsmenn sem eru að ræða sín á milli eftir að hafa staðið í mjög krefjandi aðstæðum. Þegar hlustað er á þessi ummæli er ekki hægt að merkja að mikil alvara sé á bak við þau. Það er þekkt að einstaklingar undir álagi beiti mismunandi aðferðum við að draga úr streitu og verða lögreglumenn eins og aðrir að geta rætt sín á milli af vissu alvöruleysi án þess að þau orðaskipti séu tekin of bókstaflega,“ segir í dómnum. Ekki hægt að draga þá ályktun að þörfin hafi ekki verið metin Önnur og þriðju ummælin voru milli stjórnanda lögregluaðgerðanna og starfsmanns embættis ríkislögreglustjóra. Í dómnum kemur fram að skömmu eftir að ummælin „Verður ekki bara að gasa fólkið sem er hérna fyrir neðan?“ féllu hafi stjórnandi aðgerðanna gefið fyrirmæli til lögreglumanna um að „hugsanlega“ þyrfti að beita piparúða til að „koma fólki í burtu“. Héraðsdómur Reykjavíkur dæmdi í málinu.Vísir/Vilhelm Síðan hafi hann farið ásamt nokkrum lögreglumönnum og gefið ítrekuð fyrirmæli um að mótmælendurnir ættu að fara af götunni, annars yrði piparúða beitt. „Þegar þessi samskipti eru virt í heild sinni verður ekki dregin sú ályktun að þau gefi til kynna að lögregla hafi ekki metið þörf eða nauðsyn til að beita piparúða áður en það var gert,“ segir í dómnum. Það sem var sagt skipti ekki máli heldur það sem var gert Þriðju ummælin, þau sem vörðuðu að mótmælendurnir hefðu „lært smá lexíu“, hefði stjórnandi aðgerðanna látið falla eftir að atburðarásin var um garð gengin. Því segir dómurinn að þau „skipta engu máli“. Þá segist dómurinn ekki geta fallist á að þessi samskipti lögreglumannanna gefi til kynna að huglæg afstaða þeirra til mótmælenda hefði ráðið för. „Það sem skiptir máli er ekki hvað var sagt í samtölum milli lögreglumanna heldur hvað var gert og hvort þær aðgerðir hafi verið nauðsynlegar og í samræmi við meðalhófsreglur,“ segir í dómnum. Oddur Ástráðsson, lögmaður mótmælendanna, les dóminn.Vísir/Anton Brink „Þessi mótmæli voru sannarlega friðsamleg“ Oddur Ástráðsson, lögmaður mótmælendanna, segir í samtali við fréttastofu að enn sé ekki búið að taka ákvörðun um hvort dómnum verði áfrýjað, enda eru stefnendurnir nokkuð margir. „En ég sé ýmislegt sem má gera athugasemdir við í rökstuðningi dómsins sem mér finnst sérstaklega standa upp úr við fyrstu sýn,“ segir Oddur. Að hans mati er alvarlegt að héraðsdómur komist að þeirri niðurstöðu að mótmælin hafi ekki verið friðsamleg. „Þessi mótmæli eru flokkuð sem ófriðsamleg í þessum dómi, það er hluti niðurstöðunnar. Það er að mínu viti skýrlega í bága við alla dómaframkvæmd Mannréttindadómstóls Evrópu um sama atriði. Þessi mótmæli voru sannarlega friðsamleg. Það var enginn sem sýndi af sér neina ofbeldistilburði eða neitt slíkt, eða hafði ásetning til þess.“
Ummælin voru eftirfarandi: „Þeir voru nú eiginlega búnir að biðja um það nokkrir. Það er líf og fjör.“ „Verður ekki bara að gasa fólkið sem er hérna fyrir neðan?“ „Ég held að það hafi fengið smá lexíu.“ „Leiðinlegt að hafa misst af þessu.“ „Ert þú með nóg að gasi. Við þurfum að taka fund greinilega.“
Dómsmál Átök í Ísrael og Palestínu Lögreglan Reykjavík Palestína Mest lesið Titringur í hreppnum vegna lögheimilisflutninga Innlent Starfsmenn Kubbs og Terra grunaðir um samráð Innlent Gagnrýna lítinn fyrirvara á skipulagi kvennafrídagsins Innlent Falsað myndband af kennara og nemanda fór í dreifingu Innlent Pallborðið: Stungið höfðinu í sandinn í tuttugu ár Innlent Sigmundur seinn: „Er þingmaðurinn í salnum?“ Innlent Halla tekur sér frí og vill að karlmenn axli ábyrgð Innlent Kvenleiðtogar á kvennafrídegi: Kristrún með fjölskyldunni, Inga vill kíkja á Arnarhól og Þorgerður með í baráttuanda Innlent Stöðugleiki norðlægrar hringrásar skammgóður vermir fyrir Ísland Innlent „Ísrael mun missa allan stuðning“ Erlent Fleiri fréttir „Þá erum við að tala um 60 milljarða í töpuðum útflutningstekjum“ Kvíðið starfsfólk, handtökur og fornminjafundur Starfsmenn Kubbs og Terra grunaðir um samráð Lúkas Geir áfrýjar eins og hinir tveir Kvenleiðtogar á kvennafrídegi: Kristrún með fjölskyldunni, Inga vill kíkja á Arnarhól og Þorgerður með í baráttuanda Landsnet fagnar sigri í baráttu við landeigendur Falsað myndband af kennara og nemanda fór í dreifingu Nýr lögreglustjóri á Austurlandi verði skipaður á allra næstu dögum Gagnrýna lítinn fyrirvara á skipulagi kvennafrídagsins „Við finnum fyrir mikilli spennu frá heimsbyggðinni“ Verktakar hafi greinilega nóg því þeir kjósi frekar að bíða en lækka Pallborðið: Stungið höfðinu í sandinn í tuttugu ár Guðmundur til ráðherra og framkvæmdastjóri HK tekur við Sjaldan eins erfitt að kaupa fasteign og konur undirbúa verkfall Titringur í hreppnum vegna lögheimilisflutninga Sigmundur seinn: „Er þingmaðurinn í salnum?“ Halla tekur sér frí og vill að karlmenn axli ábyrgð Embættismenn sitji að hámarki í fjórtán ár og aðstoðarmenn hætti fyrir kosningar Engin lausn og ákveðin sjálfsblekking að banna börnum að nota tölvuleiki Stöðugleiki norðlægrar hringrásar skammgóður vermir fyrir Ísland Kröfur kvennaárs komnar í innheimtu og gjalddaginn fallinn Segir tilvalin íbúðasvæði opnast með Sundabraut Niðurrif hafið á gamla Morgunblaðshúsinu Næstum öllum sagt upp hjá dótturfélagi Play „Ég skoðanakúgaði sjálfa mig í þágu friðar og þæginda félagslega“ Burðardýr fengu þungan dóm fyrir kókaínsmygl Skora á ráðherra og segir skjaldborg slegið um vændiskaupendur Fresta fundi til tíu í fyrramálið Stórskemmtilegur innhringjandi og óhefðbundin útför Viðgerð muni taka einhverja mánuði Sjá meira
Kvenleiðtogar á kvennafrídegi: Kristrún með fjölskyldunni, Inga vill kíkja á Arnarhól og Þorgerður með í baráttuanda Innlent
Kvenleiðtogar á kvennafrídegi: Kristrún með fjölskyldunni, Inga vill kíkja á Arnarhól og Þorgerður með í baráttuanda
Kvenleiðtogar á kvennafrídegi: Kristrún með fjölskyldunni, Inga vill kíkja á Arnarhól og Þorgerður með í baráttuanda Innlent