Hlutverk markmiða er að umbreyta okkur Árni Sigurðsson skrifar 8. janúar 2025 09:32 Bandaríski fyrirlesarinn Jim Rohn (1930–2009) sem ég held mikið upp á sagði einu sinni: „Meginástæðan fyrir því að setja sér markmið er að laða fram þá útgáfu af þér sem getur náð þeim.“ Nú þegar nýtt ár gengur í garð gefa fjöldamargir sér fyrirheit um að léttast, spara fjármuni eða tileinka sér nýja færni. Færri huga þó að því hvernig slík markmið geta umbreytt okkur á djúpstæðan hátt. Rohn bendir á að markmið snúist ekki aðeins um það sem þau færa okkur, nýjar venjur, aukinn sparnað eða betra heilsufar, heldur hver við verðum á leiðinni til að ná þeim. Með öðrum orðum, hvernig við umbreytumst til að verða færari um að uppfylla kröfurnar sem markmiðin kalla á. Rannsóknir sýna jafnframt að hamingjan kviknar frekar í viðvarandi vegferð að framförum en í skammvinnri sigurvímu við að komast í mark. Albert Schweitzer (1875–1965) orðaði það svo: „Velgengni er ekki lykillinn að hamingju. Hamingja er lykillinn að velgengni. Ef þú elskar það sem þú gerir, muntu verða farsæll.“ Ef við sækjumst eftir bættri heilsu eða fjárhagslegu sjálfstæði getum við fundið varanlegri gleði í daglegum framfaraskrefum fremur en í lokaniðurstöðunni sjálfri. Ástæðan er sú að hver við verðum á leið að settu marki—sterkari, agaðri og meðvitaðri—einkennir okkur löngu eftir að markinu er náð. Raunverulegur tilgangur markmiða: Þegar þú stefnir að ákveðnu takmarki, til dæmis „Ég hleyp þrjá kílómetra hvern morgun“ eða „Ég legg fast hlutfall af launum mínum fyrir mánaðarlega“—opnast möguleiki á sjálfsumbreytingu. Aðalávinningurinn er ekki aðeins aukið úthald eða stærri bankareikningur, heldur hinn skerpti vilji og breytta framtíðarsýn sem þú ávinnur þér. Hvert skref fram á við, jafnvel mistök, gefur tækifæri til að betrumbæta og fínstilla stefnuna. Winston Churchill (1874–1965) orðaði það snilldarlega þegar hann sagði: „Farsæld er að fatast áfram frá einum óförum til annarra án þess að glata eldmóðnum.“ Will Durant (1885–1981) sagði að kjarninn í speki forngríska heimspekingsins Aristótelesar sem var sjálfur lærimeistari Alexanders mikla væri: „Við erum það sem við gerum aftur og aftur. Velgengni er því ekki einstök athöfn, heldur ávani.“ Með því að endurtaka skrefin styrkirðu samspil hugar og handar, anda og efnis. Þannig mótarðu nýjar venjur, æfir þig í að finna lausnir og uppgötvar seiglu sem þú vissir ekki að byggi innra með þér. Ánægjan sem felst í vegferðinni: Margir gera ráð fyrir að hamingjan fylgi sjálfkrafa þegar lokatakmarki er náð, til dæmis þegar kjörþyngd næst eða langþráð stöðuhækkun er í höfn. Í raun upplifa margir dýpri gleði í vegferðinni sjálfri. Samfelldar framfarir, jafnvel litlar, næra drifkraftinn og glæða eldmóðinn. Ef þú leyfir þér einungis að fagna þegar „allt er klappað og klárt“ missurðu af gleðinni sem fylgir smásigrunum á leiðinni. Auk þess færir ferðalagið sjálft ómetanlegan ávinning, þó að hann sé persónubundinn og mismunandi allt eftir aðstæðum hvers og eins. Kannski lærirðu að skipuleggja tíma þinn betur eða dýpkar skilning á eigin drifkrafti. Henry David Thoreau (1817–1862) talaði um að maður gæti ekki einfaldlega óskað sér að verða farsæll, heldur yrði maður að „hamra og móta“sig og tileinka sér þá mannkosti sem nauðsynlegir eru. Með hverri áskorun eykurðu sigurgleði, sjálfstraust og skýrari tilfinningu fyrir tilgangi. Draumur eða markmið? Brian Tracy, vinur minn og mentor, sem margoft hefur heimsótt Ísland til fyrirlestra- og námskeiðahalda, er kominn yfir áttrætt og sestur í helgan stein, en heldur þó ótrauður áfram að miðla hagnýtum aðferðum til að hámarka árangur og persónulegan vöxt. Hann segir gjarnan: „Flestir eiga sér drauma en markmið eru draumar með lokadagsetningu” (dreams with a deadline). Með því að breyta óljósri ósk í skýrt mótaða áætlun með ákveðinn tímaramma færirðu þig frá óljósri von og yfir í raunverulegan ásetning sem færir þig áfram veginn. Tracy, sem er kunnur fyrir hagnýta og áhrifaríka nálgun á markmiðasetningu, leggur áherslu á að breyta óljósum draumum í skýr, mælanleg markmið með tímasetningu. Hann mælir með að þú skrifir markmið þín daglega í fyrstu persónu, eintölu og nútíð, eins og þú hafir þegar náð markmiðinu. Einnig mælir hann með að halda listanum stuttum (u.þ.b. tíu skýrum og merkingarbærum markmiðum), og þú fagnir hverjum áfangasigri með því að bæta við nýjum markmiðum þegar gömlu hafa náðst. Þessi einföldu, en kröftugu atriði stuðla að skýrri hugsun, stöðugri árvekni og samfelldri persónulegri þróun. „Farsæld er ferðalag“ segir hann og markmiðsetningin er vörðurnar á þeirri vegferð. Vöxtur í gegnum áskoranir: Sama hversu vel þú skipuleggur þig muntu örugglega mæta hindrunum. Einmitt þar felst kjarninn í sjálfsrækt. Rétt eins og í heilsuræktinni þá þarftu þyngri lóð ef þú vilt verða sterkari. Stefnirðu á að verða öruggari fyrir framan áhorfendur skaltu búast við erfiðum fyrstu skrefum eða sviðsskrekk. En hver tilraun slípar hæfni þína og herðir þolið. Engin æfing er án ávinnings. Áskoranir geta einnig afhjúpað styrkleika sem þú vissir ekki að bærðist í þér. Kannski þurftirðu bara verðuga áskorun hvar þér tókst betur en von var á undir álagi, eða þú uppgötvar skapandi leiðir til að leysa vandamál. Í stað þess að líta á mótlæti sem merki um mistök má líta á þau sem áskoranir sem hjálpa þér að vaxa, stökkpalla sem færa þig nær takmarkinu. Winston Churchill, sem var kunnur fyrir ræðusnilld og hlaut Bókmenntaverðlaun Nóbels (1953) meðal annars fyrir stílsnilld í ræðum, sagði þegar hann var spurður hvernig best væri að verða góður ræðumaður: „Með því að halda fullt af vondum ræðum.” Það felur í sér að maður „fatast fram á við“ (fail forward), eins og Churchill orðaði það, og nýtir mistökin til að læra af þeim í þeirri vissu að til að gera betur þurfi að geta betur. Það snýst um reynslu, endurmat og þann lærdóm sem síðan má draga af henni. Stöðug endurnýjun: Að ná stóru markmiði veitir sælutilfinningu en hún dofnar og fjarar svo út ef litið er á árangurinn sem endastöð. Jim Rohn varaði við því að setja markið of lágt, þar sem takmörkuð áskorun dregur úr möguleikum til vaxtar. Slíkt óslitið framskrið að framförum kemur í veg fyrir stöðnun. Hún heldur okkur vakandi fyrir næstu skrefum og sífelldri endurskoðun hvar og hvernig við getum bætt okkur. Með því að víkka út þægindarammann festirðu í sessi þá hugmynd að raunveruleg velgengni sé ferli, ekki stakur atburður. Tilgangurinn er sjálfsumbreyting: Markmið eru öflugt tól til sjálfsumbreytingar. Þau ögra föstum viðhorfum, skerpa einbeitingu og festa í sessi heilbrigðar venjur og viðhorf sem endast lengur en nokkur einn áfangi. Hugmynd Jim Rohn um að setja sér markmið til að verða manneskjan sem getur náð þeim sýnir hversu mikilvæg vegferðin sjálf er. Bæti maður svo við aðferð Brian Tracy—að skrifa markmiðin niður á hverjum degi í fyrstu persónu, eintölu og nútíð—erum við ekki aðeins að sækjast eftir sýnilegum árangri, heldur einnig að móta sterkara sjálf. Hamingjan felst oft í litlu, daglegu skrefunum sem flytja okkur nær takmarkinu. Og þegar öllu er á botninn hvolft er stærsti sigurinn ekki talan á vigtinni eða upphæðin á bankareikningnum, heldur sú manneskja sem við höfum orðið á leiðinni. Höfundur er fyrrum framkvæmdastjóri Stjórnunarfélagsins og með 36 ára reynslu á sviði símenntunar, fyrirlestra- og námskeiðahalds. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Árni Sigurðsson Mest lesið Vindmyllufyrirtæki í áskrift hjá íslenskum almenningi Linda Jónsdóttir Skoðun Ár vondra vinnubragða í Stúdentaráði HÍ Katla Ólafsdóttir,Mathias Bragi Ölvisson Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun Aulatal um að Evrópa sé veik og getulaus Ole Anton Bieltvedt Skoðun Hvers virði er vara ef hún er ekki seld? Jón Jósafat Björnsson Skoðun Metnaðarfull markmið og stórir sigrar Halla Helgadóttir Skoðun Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson Skoðun „Evrópa er í hnignun“ – Er það samt? Lítum aðeins á söguna Guðni Freyr Öfjörð Skoðun Sjö mýtur um loftslagsbreytingar Kristinn Már Hilmarsson,Elva Rakel Jónsdóttir Skoðun Vilja Ísland í sambandsríki Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Börn, foreldrar og skólar í vanda: Hvernig eigum við að nálgast verkefnið? Margrét Sigmarsdóttir,Bergljót Gyða Guðmundsdóttir,Arndís Þorsteinsdóttir,Edda Vikar Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nýr vettvangur samskipta? Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson skrifar Skoðun Vilja Ísland í sambandsríki Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Blikkandi viðvörunarljós Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun „Evrópa er í hnignun“ – Er það samt? Lítum aðeins á söguna Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Vindmyllufyrirtæki í áskrift hjá íslenskum almenningi Linda Jónsdóttir skrifar Skoðun Metnaðarfull markmið og stórir sigrar Halla Helgadóttir skrifar Skoðun Hvers virði er vara ef hún er ekki seld? Jón Jósafat Björnsson skrifar Skoðun Aulatal um að Evrópa sé veik og getulaus Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Ár vondra vinnubragða í Stúdentaráði HÍ Katla Ólafsdóttir,Mathias Bragi Ölvisson skrifar Skoðun Mannúð og hugrekki - gegn stríðsglæpum og þjóðarmorði Ólafur Ingólfsson skrifar Skoðun Framtíð menntunar – byggjum á trausti, ekki tortryggni Helga Kristín Kolbeins skrifar Skoðun Fé án hirðis Þorvaldur Lúðvík Sigurjónsson skrifar Skoðun Gæludýr geta dimmu í dagsljós breytt Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Myllan sem mala átti gull Andrés Kristjánsson skrifar Skoðun Sjö mýtur um loftslagsbreytingar Kristinn Már Hilmarsson,Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Pírati pissar í skóinn sinn Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Fáum presta aftur inn í skólana Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Rösk og reiðubúin fyrir landsbyggðina Hópur Röskvuliða skrifar Skoðun Icelandic Learning is a Gendered Health Issue Logan Lee Sigurðsson skrifar Skoðun Goðsögnin um UFS-sjóði sem róttækar „woke"- fjárfestingar Már Wolfgang Mixa skrifar Skoðun Framtíð Öskjuhlíðar Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Vanhæfur Sjálfstæðisflokkur Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Mælt fyrir miklum kjarabótum öryrkja og aldraðra Inga Sæland skrifar Skoðun Mannréttindabrot og stríðsglæpir Rússa í Úkraínu Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson skrifar Skoðun Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum skrifar Skoðun Snjallborgin eða Skuggaborgin Reykjavík: Gervigreindarknúið höfuðborgarsvæði Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Sjá meira
Bandaríski fyrirlesarinn Jim Rohn (1930–2009) sem ég held mikið upp á sagði einu sinni: „Meginástæðan fyrir því að setja sér markmið er að laða fram þá útgáfu af þér sem getur náð þeim.“ Nú þegar nýtt ár gengur í garð gefa fjöldamargir sér fyrirheit um að léttast, spara fjármuni eða tileinka sér nýja færni. Færri huga þó að því hvernig slík markmið geta umbreytt okkur á djúpstæðan hátt. Rohn bendir á að markmið snúist ekki aðeins um það sem þau færa okkur, nýjar venjur, aukinn sparnað eða betra heilsufar, heldur hver við verðum á leiðinni til að ná þeim. Með öðrum orðum, hvernig við umbreytumst til að verða færari um að uppfylla kröfurnar sem markmiðin kalla á. Rannsóknir sýna jafnframt að hamingjan kviknar frekar í viðvarandi vegferð að framförum en í skammvinnri sigurvímu við að komast í mark. Albert Schweitzer (1875–1965) orðaði það svo: „Velgengni er ekki lykillinn að hamingju. Hamingja er lykillinn að velgengni. Ef þú elskar það sem þú gerir, muntu verða farsæll.“ Ef við sækjumst eftir bættri heilsu eða fjárhagslegu sjálfstæði getum við fundið varanlegri gleði í daglegum framfaraskrefum fremur en í lokaniðurstöðunni sjálfri. Ástæðan er sú að hver við verðum á leið að settu marki—sterkari, agaðri og meðvitaðri—einkennir okkur löngu eftir að markinu er náð. Raunverulegur tilgangur markmiða: Þegar þú stefnir að ákveðnu takmarki, til dæmis „Ég hleyp þrjá kílómetra hvern morgun“ eða „Ég legg fast hlutfall af launum mínum fyrir mánaðarlega“—opnast möguleiki á sjálfsumbreytingu. Aðalávinningurinn er ekki aðeins aukið úthald eða stærri bankareikningur, heldur hinn skerpti vilji og breytta framtíðarsýn sem þú ávinnur þér. Hvert skref fram á við, jafnvel mistök, gefur tækifæri til að betrumbæta og fínstilla stefnuna. Winston Churchill (1874–1965) orðaði það snilldarlega þegar hann sagði: „Farsæld er að fatast áfram frá einum óförum til annarra án þess að glata eldmóðnum.“ Will Durant (1885–1981) sagði að kjarninn í speki forngríska heimspekingsins Aristótelesar sem var sjálfur lærimeistari Alexanders mikla væri: „Við erum það sem við gerum aftur og aftur. Velgengni er því ekki einstök athöfn, heldur ávani.“ Með því að endurtaka skrefin styrkirðu samspil hugar og handar, anda og efnis. Þannig mótarðu nýjar venjur, æfir þig í að finna lausnir og uppgötvar seiglu sem þú vissir ekki að byggi innra með þér. Ánægjan sem felst í vegferðinni: Margir gera ráð fyrir að hamingjan fylgi sjálfkrafa þegar lokatakmarki er náð, til dæmis þegar kjörþyngd næst eða langþráð stöðuhækkun er í höfn. Í raun upplifa margir dýpri gleði í vegferðinni sjálfri. Samfelldar framfarir, jafnvel litlar, næra drifkraftinn og glæða eldmóðinn. Ef þú leyfir þér einungis að fagna þegar „allt er klappað og klárt“ missurðu af gleðinni sem fylgir smásigrunum á leiðinni. Auk þess færir ferðalagið sjálft ómetanlegan ávinning, þó að hann sé persónubundinn og mismunandi allt eftir aðstæðum hvers og eins. Kannski lærirðu að skipuleggja tíma þinn betur eða dýpkar skilning á eigin drifkrafti. Henry David Thoreau (1817–1862) talaði um að maður gæti ekki einfaldlega óskað sér að verða farsæll, heldur yrði maður að „hamra og móta“sig og tileinka sér þá mannkosti sem nauðsynlegir eru. Með hverri áskorun eykurðu sigurgleði, sjálfstraust og skýrari tilfinningu fyrir tilgangi. Draumur eða markmið? Brian Tracy, vinur minn og mentor, sem margoft hefur heimsótt Ísland til fyrirlestra- og námskeiðahalda, er kominn yfir áttrætt og sestur í helgan stein, en heldur þó ótrauður áfram að miðla hagnýtum aðferðum til að hámarka árangur og persónulegan vöxt. Hann segir gjarnan: „Flestir eiga sér drauma en markmið eru draumar með lokadagsetningu” (dreams with a deadline). Með því að breyta óljósri ósk í skýrt mótaða áætlun með ákveðinn tímaramma færirðu þig frá óljósri von og yfir í raunverulegan ásetning sem færir þig áfram veginn. Tracy, sem er kunnur fyrir hagnýta og áhrifaríka nálgun á markmiðasetningu, leggur áherslu á að breyta óljósum draumum í skýr, mælanleg markmið með tímasetningu. Hann mælir með að þú skrifir markmið þín daglega í fyrstu persónu, eintölu og nútíð, eins og þú hafir þegar náð markmiðinu. Einnig mælir hann með að halda listanum stuttum (u.þ.b. tíu skýrum og merkingarbærum markmiðum), og þú fagnir hverjum áfangasigri með því að bæta við nýjum markmiðum þegar gömlu hafa náðst. Þessi einföldu, en kröftugu atriði stuðla að skýrri hugsun, stöðugri árvekni og samfelldri persónulegri þróun. „Farsæld er ferðalag“ segir hann og markmiðsetningin er vörðurnar á þeirri vegferð. Vöxtur í gegnum áskoranir: Sama hversu vel þú skipuleggur þig muntu örugglega mæta hindrunum. Einmitt þar felst kjarninn í sjálfsrækt. Rétt eins og í heilsuræktinni þá þarftu þyngri lóð ef þú vilt verða sterkari. Stefnirðu á að verða öruggari fyrir framan áhorfendur skaltu búast við erfiðum fyrstu skrefum eða sviðsskrekk. En hver tilraun slípar hæfni þína og herðir þolið. Engin æfing er án ávinnings. Áskoranir geta einnig afhjúpað styrkleika sem þú vissir ekki að bærðist í þér. Kannski þurftirðu bara verðuga áskorun hvar þér tókst betur en von var á undir álagi, eða þú uppgötvar skapandi leiðir til að leysa vandamál. Í stað þess að líta á mótlæti sem merki um mistök má líta á þau sem áskoranir sem hjálpa þér að vaxa, stökkpalla sem færa þig nær takmarkinu. Winston Churchill, sem var kunnur fyrir ræðusnilld og hlaut Bókmenntaverðlaun Nóbels (1953) meðal annars fyrir stílsnilld í ræðum, sagði þegar hann var spurður hvernig best væri að verða góður ræðumaður: „Með því að halda fullt af vondum ræðum.” Það felur í sér að maður „fatast fram á við“ (fail forward), eins og Churchill orðaði það, og nýtir mistökin til að læra af þeim í þeirri vissu að til að gera betur þurfi að geta betur. Það snýst um reynslu, endurmat og þann lærdóm sem síðan má draga af henni. Stöðug endurnýjun: Að ná stóru markmiði veitir sælutilfinningu en hún dofnar og fjarar svo út ef litið er á árangurinn sem endastöð. Jim Rohn varaði við því að setja markið of lágt, þar sem takmörkuð áskorun dregur úr möguleikum til vaxtar. Slíkt óslitið framskrið að framförum kemur í veg fyrir stöðnun. Hún heldur okkur vakandi fyrir næstu skrefum og sífelldri endurskoðun hvar og hvernig við getum bætt okkur. Með því að víkka út þægindarammann festirðu í sessi þá hugmynd að raunveruleg velgengni sé ferli, ekki stakur atburður. Tilgangurinn er sjálfsumbreyting: Markmið eru öflugt tól til sjálfsumbreytingar. Þau ögra föstum viðhorfum, skerpa einbeitingu og festa í sessi heilbrigðar venjur og viðhorf sem endast lengur en nokkur einn áfangi. Hugmynd Jim Rohn um að setja sér markmið til að verða manneskjan sem getur náð þeim sýnir hversu mikilvæg vegferðin sjálf er. Bæti maður svo við aðferð Brian Tracy—að skrifa markmiðin niður á hverjum degi í fyrstu persónu, eintölu og nútíð—erum við ekki aðeins að sækjast eftir sýnilegum árangri, heldur einnig að móta sterkara sjálf. Hamingjan felst oft í litlu, daglegu skrefunum sem flytja okkur nær takmarkinu. Og þegar öllu er á botninn hvolft er stærsti sigurinn ekki talan á vigtinni eða upphæðin á bankareikningnum, heldur sú manneskja sem við höfum orðið á leiðinni. Höfundur er fyrrum framkvæmdastjóri Stjórnunarfélagsins og með 36 ára reynslu á sviði símenntunar, fyrirlestra- og námskeiðahalds.
Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun
Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson Skoðun
Skoðun Börn, foreldrar og skólar í vanda: Hvernig eigum við að nálgast verkefnið? Margrét Sigmarsdóttir,Bergljót Gyða Guðmundsdóttir,Arndís Þorsteinsdóttir,Edda Vikar Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson skrifar
Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson skrifar
Skoðun Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum skrifar
Skoðun Snjallborgin eða Skuggaborgin Reykjavík: Gervigreindarknúið höfuðborgarsvæði Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun
Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson Skoðun