Laumu risinn í landsframleiðslunni Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar 14. nóvember 2024 09:31 Menning og skapandi greinar eru risi í landsframleiðslunni. Þetta sýndi nýleg skýrsla Ágústs Ólafs Ágústssonar sem var unnin fyrir Menningar- og viðskiptaráðuneytið. Hagrænar tölur staðfesta að menning og skapandi greinar eru ekki langt frá sjávarútvegi (að fiskeldi meðtöldu) þegar kemur að hlutfalli af landsframleiðslu. Sjávarútvegurinn er 4% en menning og skapandi greinar fylgja þar fast á eftir með 3,5% af landsframleiðslu miðað við tölur árið 2022. Þessar staðreyndir kunna að koma einhverjum á óvart, en í ljósi þeirra er hægt að fullyrða að menning og skapandi greinar eru ein af undirstöðu atvinnugreinum landsins. Margslungin atvinnugrein með gildi í sjálfri sér Menning og skapandi greinar hafa ótvírætt gildi í sjálfu sér. Menning er grundvallarþáttur í tilveru manneskjunnar, alltumlykjandi og órjúfanlegur hluti af daglegu lífi okkar allra. Menningin er sameiningarafl í samfélögum og stuðlar að aukinni hamingju og velferð fólks og alveg sérstaklega ef unnið er á markvissan hátt með krafta hennar. Þetta vitum við. En það sem við vissum ekki fyrr en Ágúst tók saman hagræn gögn í fyrrnefndri skýrslu er til að mynda sú staðreynd að fyrir hverja opinbera krónu sem fjárfest er í greininni verða til þrjár krónur í hagkerfinu. Önnur sturluð staðreynd: Skatttekjur hins opinbera af menningu og skapandi greinum eru svipað háar og ríkisframlög í þessar greinar. Vissu þið líka að um 15.300 manns starfa í menningu og skapandi greinum? Það er næstum þrisvar sinnum fleiri en starfa á stærsta vinnustað landsins, Landspítalanum. Fulla ferð áfram Það er alveg skýrt að Samfylkingin vill tryggja áfram opinberan stuðning við menningu og skapandi greinar. Þær verða í lykilhlutverki í efnahagslífi Íslands og heimshagkerfinu öllu á næstu áratugum og mikilvægt að búa í haginn fyrir framtíðina með því að styrkja stöðu okkar á þessu sviði enn frekar. Stuðningurinn skiptir miklu máli og skilar samfélaginu dýrmætum efnahagslegum, menningarlegum og samfélagslegum ávinningi. Stór skref hafa verið stigin undanfarin ár, eins og með stofnun Tónlistarmiðstöðvar, Sviðslistamiðstöðvar, Rannsóknaseturs skapandi greina, ýmiskonar stefnumótunarvinnu, fjölgun listamannalauna og baráttu fyrir tilvist tungumálsins okkar í heimi gervigreindar svo dæmi séu nefnd. Byggja þarf á þessari góðu vinnu. Það er áríðandi að Listaháskóli Íslands komist inn í framtíðarhúsnæði sem samræmist þörfum og kröfum skólans. Hann þarf að komast undir eitt þak í eitt skipti fyrir öll en Listaháskólinn hefur verið á hrakhólum í áratugi, sem er óásættanlegt hjá menningarþjóð eins og Íslandi. Einnig þarf að klára málin varðandi Þjóðaróperu. Kvikmyndasjóð þarf að styrkja aftur og tryggja fyrirsjáanleika í sjóðum almennt. Síðustu ár hefur stuðningur við nýsköpun verið efldur í gegnum endurgreiðslukerfi og mikilvægt að halda áfram á þeirri braut og endurskoða og þróa endurgreiðslukerfi annarra skapandi greina samhliða. Þá er nauðsynlegt að leggja rækt við grasrót menningarlífs með því að huga sérstaklega að rýmum til listsköpunar, bæði á höfuðborgarsvæðinu og ekki síður á landsbyggðinni. Vinnum með samfélagslegar áskoranir í gegnum menningu Samfylkingin leggur ríka áherslu á að auka aðgengi allra að listnámi og þátttöku í menningarstarfi, jafna tækifæri barna og ungmenna sem og fólks úr jaðarsettum hópum. Þá er hægt að nýta menningu og skapandi greinar betur með markvissum hætti til að vinna með þær samfélagslegu áskoranir sem við stöndum frammi fyrir. Nýta þær sem tæki til að vinna að aukinni vellíðan og hamingju fólks með því að búa til jarðveg sem getur ræktað tengsl á milli einstaklinga og stuðlað að því að fólk upplifi að það tilheyri samfélagi. Í þessu samhengi er hægt að horfa til unga fólksins okkar, eldri borgara, fólks með geðrænan vanda og nýbúa í landinu. Skapandi greinum fylgja ört vaxandi útflutningstekjur, íslenskt menningarlíf er annað helsta aðdráttarafl ferðaþjónustu í landinu og allar atvinnugreinar reiða sig í einhverjum mæli á framlag listafólks eða skapandi greina í víðara samhengi. Það eru fjölmörg sóknarfæri í menningu og skapandi greinum og margar góðar tillögur í fyrrnefndri skýrslu þess efnis sem horfa þarf til við frekari vinnu, í góðu samstarfi við greinina. Við erum stolt af því að eiga fjölda fulltrúa á sviði menningar, lista og skapandi greina sem eru í fremstu röð á heimsvísu. Ekkert af þessu er sjálfsagður hlutur. Höfundur er frambjóðandi í 2. sæti á lista Samfylkingarinnar í Suðurkjördæmi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ása Berglind Hjálmarsdóttir Skoðun: Alþingiskosningar 2024 Samfylkingin Byggðamál Menning Mest lesið Vorstjarnan hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson Skoðun „Fáum við einkunn fyrir þetta?“ Hulda Dögg Proppé Skoðun Hrossakjöt, hroki og hleypidómar Kristján Logason Skoðun Ofurgróði sjávarútvegs? – Hættið að afvegaleiða! Elliði Vignisson Skoðun Að byggja upp á Bakka Hjálmar Bogi Hafliðason Skoðun Sjávarútvegur er undirstöðuatvinnuvegur – ekki einangruð tekjulind Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun Fiskeldi og samfélagsábyrgð Eyjólfur Ármannsson Skoðun Laun kvenna og karla í aðildarfélögum ASÍ og BSRB árið 2024 Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Pólitískt raunsæi og utanríkisstefna Íslands Ragnar Anthony Antonsson Gambrell Skoðun Rafbíllinn er ekki bara umhverfisvænn – hann er líka hagkvæmari Óskar Páll Þorgilsson Skoðun Skoðun Skoðun „Þú verður aldrei nóg“ - Ástæður þess að kerfið bregst innflytjendum Ian McDonald skrifar Skoðun Rafbíllinn er ekki bara umhverfisvænn – hann er líka hagkvæmari Óskar Páll Þorgilsson skrifar Skoðun Ofurgróði sjávarútvegs? – Hættið að afvegaleiða! Elliði Vignisson skrifar Skoðun Laun kvenna og karla í aðildarfélögum ASÍ og BSRB árið 2024 Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun „Fáum við einkunn fyrir þetta?“ Hulda Dögg Proppé skrifar Skoðun Hrossakjöt, hroki og hleypidómar Kristján Logason skrifar Skoðun Sjávarútvegur er undirstöðuatvinnuvegur – ekki einangruð tekjulind Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Að byggja upp á Bakka Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar Skoðun Fiskeldi og samfélagsábyrgð Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Pólitískt raunsæi og utanríkisstefna Íslands Ragnar Anthony Antonsson Gambrell skrifar Skoðun Vorstjarnan hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Fylgið fór vegna fullveldismáls Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Er Ísrael ennþá útvalin þjóð Guðs? Ómar Torfason skrifar Skoðun Flokkurinn hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Raforkuverð: Stórnotendur og almenningur Ingvar Júlíus Baldursson skrifar Skoðun Hætt við að hækka ekki skatta á almenning Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Skattafíkn í skjóli réttlætis: Tímavélin stillt á 2012 Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Hver borgar brúsann? Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hvers vegna berðu kross? Hrafnhildur Sigurðardóttir skrifar Skoðun Þannig gerum við þetta? Ísak Ernir Kristinsson skrifar Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Falleinkunn skólakerfis? Helga Þórisdóttir skrifar Skoðun Þjónusta sem gleður – skilar sér beint í kassann Margrét Reynisdóttir skrifar Skoðun Hvar er auðlindarentan? Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Miðflokkurinn – Rödd skynseminnar í borginni Ómar Már Jónsson skrifar Skoðun Virði barna og ungmenna Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Sættir þú þig við þetta? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Alþingi gleymir aftur fötluðum börnum Lúðvík Júlíusson skrifar Skoðun Lægri gjöld, fleiri tækifæri Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Tölum um stóra valdaframsalsmálið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Sjá meira
Menning og skapandi greinar eru risi í landsframleiðslunni. Þetta sýndi nýleg skýrsla Ágústs Ólafs Ágústssonar sem var unnin fyrir Menningar- og viðskiptaráðuneytið. Hagrænar tölur staðfesta að menning og skapandi greinar eru ekki langt frá sjávarútvegi (að fiskeldi meðtöldu) þegar kemur að hlutfalli af landsframleiðslu. Sjávarútvegurinn er 4% en menning og skapandi greinar fylgja þar fast á eftir með 3,5% af landsframleiðslu miðað við tölur árið 2022. Þessar staðreyndir kunna að koma einhverjum á óvart, en í ljósi þeirra er hægt að fullyrða að menning og skapandi greinar eru ein af undirstöðu atvinnugreinum landsins. Margslungin atvinnugrein með gildi í sjálfri sér Menning og skapandi greinar hafa ótvírætt gildi í sjálfu sér. Menning er grundvallarþáttur í tilveru manneskjunnar, alltumlykjandi og órjúfanlegur hluti af daglegu lífi okkar allra. Menningin er sameiningarafl í samfélögum og stuðlar að aukinni hamingju og velferð fólks og alveg sérstaklega ef unnið er á markvissan hátt með krafta hennar. Þetta vitum við. En það sem við vissum ekki fyrr en Ágúst tók saman hagræn gögn í fyrrnefndri skýrslu er til að mynda sú staðreynd að fyrir hverja opinbera krónu sem fjárfest er í greininni verða til þrjár krónur í hagkerfinu. Önnur sturluð staðreynd: Skatttekjur hins opinbera af menningu og skapandi greinum eru svipað háar og ríkisframlög í þessar greinar. Vissu þið líka að um 15.300 manns starfa í menningu og skapandi greinum? Það er næstum þrisvar sinnum fleiri en starfa á stærsta vinnustað landsins, Landspítalanum. Fulla ferð áfram Það er alveg skýrt að Samfylkingin vill tryggja áfram opinberan stuðning við menningu og skapandi greinar. Þær verða í lykilhlutverki í efnahagslífi Íslands og heimshagkerfinu öllu á næstu áratugum og mikilvægt að búa í haginn fyrir framtíðina með því að styrkja stöðu okkar á þessu sviði enn frekar. Stuðningurinn skiptir miklu máli og skilar samfélaginu dýrmætum efnahagslegum, menningarlegum og samfélagslegum ávinningi. Stór skref hafa verið stigin undanfarin ár, eins og með stofnun Tónlistarmiðstöðvar, Sviðslistamiðstöðvar, Rannsóknaseturs skapandi greina, ýmiskonar stefnumótunarvinnu, fjölgun listamannalauna og baráttu fyrir tilvist tungumálsins okkar í heimi gervigreindar svo dæmi séu nefnd. Byggja þarf á þessari góðu vinnu. Það er áríðandi að Listaháskóli Íslands komist inn í framtíðarhúsnæði sem samræmist þörfum og kröfum skólans. Hann þarf að komast undir eitt þak í eitt skipti fyrir öll en Listaháskólinn hefur verið á hrakhólum í áratugi, sem er óásættanlegt hjá menningarþjóð eins og Íslandi. Einnig þarf að klára málin varðandi Þjóðaróperu. Kvikmyndasjóð þarf að styrkja aftur og tryggja fyrirsjáanleika í sjóðum almennt. Síðustu ár hefur stuðningur við nýsköpun verið efldur í gegnum endurgreiðslukerfi og mikilvægt að halda áfram á þeirri braut og endurskoða og þróa endurgreiðslukerfi annarra skapandi greina samhliða. Þá er nauðsynlegt að leggja rækt við grasrót menningarlífs með því að huga sérstaklega að rýmum til listsköpunar, bæði á höfuðborgarsvæðinu og ekki síður á landsbyggðinni. Vinnum með samfélagslegar áskoranir í gegnum menningu Samfylkingin leggur ríka áherslu á að auka aðgengi allra að listnámi og þátttöku í menningarstarfi, jafna tækifæri barna og ungmenna sem og fólks úr jaðarsettum hópum. Þá er hægt að nýta menningu og skapandi greinar betur með markvissum hætti til að vinna með þær samfélagslegu áskoranir sem við stöndum frammi fyrir. Nýta þær sem tæki til að vinna að aukinni vellíðan og hamingju fólks með því að búa til jarðveg sem getur ræktað tengsl á milli einstaklinga og stuðlað að því að fólk upplifi að það tilheyri samfélagi. Í þessu samhengi er hægt að horfa til unga fólksins okkar, eldri borgara, fólks með geðrænan vanda og nýbúa í landinu. Skapandi greinum fylgja ört vaxandi útflutningstekjur, íslenskt menningarlíf er annað helsta aðdráttarafl ferðaþjónustu í landinu og allar atvinnugreinar reiða sig í einhverjum mæli á framlag listafólks eða skapandi greina í víðara samhengi. Það eru fjölmörg sóknarfæri í menningu og skapandi greinum og margar góðar tillögur í fyrrnefndri skýrslu þess efnis sem horfa þarf til við frekari vinnu, í góðu samstarfi við greinina. Við erum stolt af því að eiga fjölda fulltrúa á sviði menningar, lista og skapandi greina sem eru í fremstu röð á heimsvísu. Ekkert af þessu er sjálfsagður hlutur. Höfundur er frambjóðandi í 2. sæti á lista Samfylkingarinnar í Suðurkjördæmi.
Sjávarútvegur er undirstöðuatvinnuvegur – ekki einangruð tekjulind Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun
Laun kvenna og karla í aðildarfélögum ASÍ og BSRB árið 2024 Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun
Skoðun Rafbíllinn er ekki bara umhverfisvænn – hann er líka hagkvæmari Óskar Páll Þorgilsson skrifar
Skoðun Laun kvenna og karla í aðildarfélögum ASÍ og BSRB árið 2024 Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar
Skoðun Sjávarútvegur er undirstöðuatvinnuvegur – ekki einangruð tekjulind Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar
Sjávarútvegur er undirstöðuatvinnuvegur – ekki einangruð tekjulind Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun
Laun kvenna og karla í aðildarfélögum ASÍ og BSRB árið 2024 Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun