Hvers vegna borðar fólkið ekki bara kökur? Jón Baldvin Hannibalsson skrifar 12. september 2024 18:01 Spurningin hér að ofan er höfð eftir Marie Antoinette Frakkadrottningu. Hún missti þetta út úr sér, þegar soltinn lýðurinn heimtaði brauð til að seðja hungur sitt í aðdraganda frönsku byltingarinnar árið 1789. Áslaug Arna – ein af prinsessum Sjálfstæðisflokksins, ekki satt? – bregst við eins og drottningin, þegar ungir Sjálfstæðismenn krefja hana svara í örvæntingu sinni um, hvers vegna Sjálfstæðisflokkurinn er að veslast upp þessi misserin? Hún segist hafa vandað um við þá bæði á nýafstöðnum flokksráðsfundi og í Mbl. (06.09.24). Hvar mega þeir leita huggunar í raunum sínum? Svarið verður ekki skilið á annan veg en þann, að þeir eigi að fara með bænirnar sínar, helst kvölds og morgna: „Stétt með stétt og báknið burt“ – Amen. Mér skilst af undirtektum, að þeir telji sig vera litlu nær. Mér er málið „pínulítið“skylt, af því að Áslaug Arna vitnar í útvarpsviðtal, sem Bryndís átti við kunnan atvinnurekanda fyrir u.þ.b. 30 árum síðan. Hann hafði sögu að segja frá því, að Alþýðuflokknum (blessuð sé minning hans) tókst á kreppuárunum á fjórða áratugnum að fá því framgengt, að fátækt fólk væri ekki svipt atkvæðisréttinum, þóttþað þyrfti „að þiggja af sveit“, hvort heldur var vegna heilsubrests eða atvinnnuleysis. Fátækt væri ekki glæpur, sem kallaði á refsingu. Þvert á móti: Hinir fátæku ættu að nýta atkvæðisréttinn- mannréttindi – til að berjast gegn fátækt. Íhaldið – eins og það var réttilega kallað í den – var á móti því. Það ætti ekki að umbuna fólki fyrir leti og framtaksleysi. Og þetta sama íhald fór hamförum á þingi gegn lögleiðingu atvinnuleysistrygginga. Rökin voru þau, að þar með væri verið að verðlauna fólk fyrir „leti og framtaksleysi“. Rúsínan í pilsuendanum hjá Bryndísi var sú, að þegar kjördagur rann upp, brá svo við, „þurfalingarnir“ umbunuðu andstæðingum sínum – misnotuðu atkvæðisréttinn og kusu íhaldið. Sumir kölluðu þetta húsbóndahollustu - og þótti gott. Aðrir kenndu undirgefni af þessu tagi við þrælslund og kúgun – og þótti snautlegt. FLAGÐ UNDIR FÖGRU SKINNI? Hvað kemur þetta sálarháska ungra Sjálfstæðismanna við? Margt og mikið, þegar að er gáð. Eitt er sýndarveruleiki hátíðarræðunnar – annað er veruleiki hversdagslífsins, sem margir búa við. Hátíðarræðan hennar Áslaugar Örnu á lítið skylt við veruleika hinnar einstæðu móður með börn á framfæri, sem á ekki fyrir leigunni. Dæmin eru óteljandi. Ég læt nokkur nægja, því að lesandinn kannast áreiðanlega við miklu fleiri af eigin lífsreynslu. (1) Á Íslandi búa núna tvær þjóðir: Annars vegar fámenn stétt ofurríkra, sem eru smám saman að eignast Ísland með gögnum þess og gæðum. Sú þjóð býr við allsnægir. Hins vegar er fjölmennur og vaxandi hópur fólks, þar sem launin duga ekki til framfærslu, og húsaleigu - og vaxtaokur bindur í skuldaþrældóm. Fjármagnseigendur og lánadrottnar búa við verðtryggingu, sem jafnframt hneppir lántakendur og leigjendur í skuldafangelsi.Í átíðarræðunni lofsyngja þeir sjálfstæði eigin húsnæðis en markaðurinn dæmir leigjandann í ævilangan skuldaþrældóm. (2) Hinir ofurríku safna auði í skjóli pólitísks valds, sem hefur fært þeim einkaleyfi á nýtingu auðlinda í eigu þjóðarinnar. Að þessu leyti erum vð líkari Rússlandi Putins en draumnum um hið norræna velferðarríki. Samanburðrinn við Noreg afhjúpar mismuninn. Norðmenn eru nú skuldlaus þjóð, af því að því að arðurinn af auðlindunum rennur til norsku þjóðarinnar en ekki fáeinna auðkýfinga. (3) Við erum ekki jöfn fyrir lögunum. Einkaleyfishafarnir skrá eignarhaldsfélög sín í skattaskjólum (t.d. á Kýpur) og nota skattfrjálst fé sitt til að kaupa upp fyrirtæki í einokunarstöðu eða í fákeppni með samráði, sbr. skipafélögin tvö sem annast út- og innflutning þjóðarinnar. (4) Vegna skattundankomu hinna ofurríku eru tekjur tekjustofnar ríkisins hjá okkar fámennu þjóð við það að bresta – og þar með innviðir samfélagsins: Heilbrigðis-, skóla- og vegakerfið eru aðþrotum komin. Tekjur hinna ríku eru aðallega fjarmagnstekjur. Þær bera lægri skatta en laun og renna alls ekki til sveitarfélaga viðkomandi. Hinir ofurríku fá þar með bæði skattívilnanir og fría þjónustu frá samfélaginu. (5) Ríkisstjórn Sjálfstæðisflokksins afnam árið 1999 verkamanna- bústaðakerfið, sem Alþýðuflokkurinn kom á árið 1929. Og seldu 11 þúsund íbúðir út úr félagslegu kerfi. Það er varla til sú borg í Evrópu, sem býður ekki upp á félagslegt húsnæðiskerfi, þar sem fólk á val milli kaupa eða leigu á viðráðanlegum kjörum. Félagslega kerfið dekkar yfirleitt milli 20%- 40% af húsnæðismarkaðnum. Hér eru fáein fjárfestingar- og verktakafyrirtæki (með allt að 100% hagnaðarkröfu) allsráðandi á markaðnum. Heilli kynslóð hefur veriðúthýst. Gjaldþrot íbúðalánasjóðs Framsóknarflokksins hangir eins og snara um háls skattgreiðenda og lífeyrissjóða. (6) Ísland hefur á seinustu árum hrapað niður samanburðarlistann yfir spilltustu þjóðfélög meðal þróaðra ríkja. Þessi spilling birtist okkur hvert sem litið er: Í fákeppni og okri fjármálakerfisins; í pólítískum mannaráðningum ríkis og ríkisstofnana og skattfríðindum og ívilnunum auðstéttarinnar. Þetta eru bara nokkur dæmi. Klíkuskapurinn er allsráðandi. Það er stétt gegn stétt. Eða flagð undir fögru sinni. Það er von, að fyrrvarandi kjósendum Sjálfstæðisflokksins blöskri. Það kostar sitt að misnota kosningaréttinn. (Höfundur var formaður Alþýðuflokksins - jafnaðarmanna flokks Íslands - 1984-96). Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jón Baldvin Hannibalsson Sjálfstæðisflokkurinn Alþingi Mest lesið Byggjum fyrir eldra fólk, ekki ungt Ólafur Margeirsson Skoðun Hlustum í eitt skipti á foreldra Jón Pétur Zimsen Skoðun Hugleiðingar um ástandið fyrir botni Miðjarðarhafs Örn Sigurðsson Skoðun Okkar lágkúrulega illska Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir Skoðun Öndum rólega – á meðan húsið brennur Magnús Magnússon Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir Skoðun Halldór 23.8.2025 Halldór Skoðun Skoðun Byggjum fyrir eldra fólk, ekki ungt Ólafur Margeirsson skrifar Skoðun Hlustum í eitt skipti á foreldra Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Hugleiðingar um ástandið fyrir botni Miðjarðarhafs Örn Sigurðsson skrifar Skoðun Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller skrifar Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi félagasamtaka og magnað maraþon Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Allt sem ég þarf að gera Dagbjartur Kristjánsson skrifar Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson skrifar Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Þjóðarmorð, fálmandi mjálm eða aðgerðir? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Vin í eyðimörkinni – almenningsbókasöfn borgarinnar Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson skrifar Skoðun Tíu staðreyndir um alvarlegustu kvenréttindakrísu heims Stella Samúelsdóttir skrifar Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Fjárfestum í fyrsta bekk, frekar en fangelsum Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Eftirlíking vitundar og hætturnar sem henni fylgja Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Gagnvirkni líkama og vitundar til heilbrigðis Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Nýjar lausnir í kennslu – gamlar hindranir Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Kópavogsleiðinn Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Samstarf sem skilar raunverulegum loftslagsaðgerðum Nótt Thorberg skrifar Skoðun Lærum að lesa og reikna Jón Pétur Zimsen skrifar Sjá meira
Spurningin hér að ofan er höfð eftir Marie Antoinette Frakkadrottningu. Hún missti þetta út úr sér, þegar soltinn lýðurinn heimtaði brauð til að seðja hungur sitt í aðdraganda frönsku byltingarinnar árið 1789. Áslaug Arna – ein af prinsessum Sjálfstæðisflokksins, ekki satt? – bregst við eins og drottningin, þegar ungir Sjálfstæðismenn krefja hana svara í örvæntingu sinni um, hvers vegna Sjálfstæðisflokkurinn er að veslast upp þessi misserin? Hún segist hafa vandað um við þá bæði á nýafstöðnum flokksráðsfundi og í Mbl. (06.09.24). Hvar mega þeir leita huggunar í raunum sínum? Svarið verður ekki skilið á annan veg en þann, að þeir eigi að fara með bænirnar sínar, helst kvölds og morgna: „Stétt með stétt og báknið burt“ – Amen. Mér skilst af undirtektum, að þeir telji sig vera litlu nær. Mér er málið „pínulítið“skylt, af því að Áslaug Arna vitnar í útvarpsviðtal, sem Bryndís átti við kunnan atvinnurekanda fyrir u.þ.b. 30 árum síðan. Hann hafði sögu að segja frá því, að Alþýðuflokknum (blessuð sé minning hans) tókst á kreppuárunum á fjórða áratugnum að fá því framgengt, að fátækt fólk væri ekki svipt atkvæðisréttinum, þóttþað þyrfti „að þiggja af sveit“, hvort heldur var vegna heilsubrests eða atvinnnuleysis. Fátækt væri ekki glæpur, sem kallaði á refsingu. Þvert á móti: Hinir fátæku ættu að nýta atkvæðisréttinn- mannréttindi – til að berjast gegn fátækt. Íhaldið – eins og það var réttilega kallað í den – var á móti því. Það ætti ekki að umbuna fólki fyrir leti og framtaksleysi. Og þetta sama íhald fór hamförum á þingi gegn lögleiðingu atvinnuleysistrygginga. Rökin voru þau, að þar með væri verið að verðlauna fólk fyrir „leti og framtaksleysi“. Rúsínan í pilsuendanum hjá Bryndísi var sú, að þegar kjördagur rann upp, brá svo við, „þurfalingarnir“ umbunuðu andstæðingum sínum – misnotuðu atkvæðisréttinn og kusu íhaldið. Sumir kölluðu þetta húsbóndahollustu - og þótti gott. Aðrir kenndu undirgefni af þessu tagi við þrælslund og kúgun – og þótti snautlegt. FLAGÐ UNDIR FÖGRU SKINNI? Hvað kemur þetta sálarháska ungra Sjálfstæðismanna við? Margt og mikið, þegar að er gáð. Eitt er sýndarveruleiki hátíðarræðunnar – annað er veruleiki hversdagslífsins, sem margir búa við. Hátíðarræðan hennar Áslaugar Örnu á lítið skylt við veruleika hinnar einstæðu móður með börn á framfæri, sem á ekki fyrir leigunni. Dæmin eru óteljandi. Ég læt nokkur nægja, því að lesandinn kannast áreiðanlega við miklu fleiri af eigin lífsreynslu. (1) Á Íslandi búa núna tvær þjóðir: Annars vegar fámenn stétt ofurríkra, sem eru smám saman að eignast Ísland með gögnum þess og gæðum. Sú þjóð býr við allsnægir. Hins vegar er fjölmennur og vaxandi hópur fólks, þar sem launin duga ekki til framfærslu, og húsaleigu - og vaxtaokur bindur í skuldaþrældóm. Fjármagnseigendur og lánadrottnar búa við verðtryggingu, sem jafnframt hneppir lántakendur og leigjendur í skuldafangelsi.Í átíðarræðunni lofsyngja þeir sjálfstæði eigin húsnæðis en markaðurinn dæmir leigjandann í ævilangan skuldaþrældóm. (2) Hinir ofurríku safna auði í skjóli pólitísks valds, sem hefur fært þeim einkaleyfi á nýtingu auðlinda í eigu þjóðarinnar. Að þessu leyti erum vð líkari Rússlandi Putins en draumnum um hið norræna velferðarríki. Samanburðrinn við Noreg afhjúpar mismuninn. Norðmenn eru nú skuldlaus þjóð, af því að því að arðurinn af auðlindunum rennur til norsku þjóðarinnar en ekki fáeinna auðkýfinga. (3) Við erum ekki jöfn fyrir lögunum. Einkaleyfishafarnir skrá eignarhaldsfélög sín í skattaskjólum (t.d. á Kýpur) og nota skattfrjálst fé sitt til að kaupa upp fyrirtæki í einokunarstöðu eða í fákeppni með samráði, sbr. skipafélögin tvö sem annast út- og innflutning þjóðarinnar. (4) Vegna skattundankomu hinna ofurríku eru tekjur tekjustofnar ríkisins hjá okkar fámennu þjóð við það að bresta – og þar með innviðir samfélagsins: Heilbrigðis-, skóla- og vegakerfið eru aðþrotum komin. Tekjur hinna ríku eru aðallega fjarmagnstekjur. Þær bera lægri skatta en laun og renna alls ekki til sveitarfélaga viðkomandi. Hinir ofurríku fá þar með bæði skattívilnanir og fría þjónustu frá samfélaginu. (5) Ríkisstjórn Sjálfstæðisflokksins afnam árið 1999 verkamanna- bústaðakerfið, sem Alþýðuflokkurinn kom á árið 1929. Og seldu 11 þúsund íbúðir út úr félagslegu kerfi. Það er varla til sú borg í Evrópu, sem býður ekki upp á félagslegt húsnæðiskerfi, þar sem fólk á val milli kaupa eða leigu á viðráðanlegum kjörum. Félagslega kerfið dekkar yfirleitt milli 20%- 40% af húsnæðismarkaðnum. Hér eru fáein fjárfestingar- og verktakafyrirtæki (með allt að 100% hagnaðarkröfu) allsráðandi á markaðnum. Heilli kynslóð hefur veriðúthýst. Gjaldþrot íbúðalánasjóðs Framsóknarflokksins hangir eins og snara um háls skattgreiðenda og lífeyrissjóða. (6) Ísland hefur á seinustu árum hrapað niður samanburðarlistann yfir spilltustu þjóðfélög meðal þróaðra ríkja. Þessi spilling birtist okkur hvert sem litið er: Í fákeppni og okri fjármálakerfisins; í pólítískum mannaráðningum ríkis og ríkisstofnana og skattfríðindum og ívilnunum auðstéttarinnar. Þetta eru bara nokkur dæmi. Klíkuskapurinn er allsráðandi. Það er stétt gegn stétt. Eða flagð undir fögru sinni. Það er von, að fyrrvarandi kjósendum Sjálfstæðisflokksins blöskri. Það kostar sitt að misnota kosningaréttinn. (Höfundur var formaður Alþýðuflokksins - jafnaðarmanna flokks Íslands - 1984-96).
Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar