Stimplagerð og samgöngusáttmálinn Helgi Áss Grétarsson skrifar 27. ágúst 2024 08:00 Í íslenskum stjórnmálum er aðferðum spunadoktora eða almannatengla ósjaldan beitt til að koma af stað tiltekinni orðræðu um málefni. Með þessu á að hafa stjórn á hver sé ímynd málefnis. Vandinn við þessa nálgun í stjórnmálum er að hún dregur oft athyglina frá efnislegu inntaki málefnis. Þess í stað er lögð áhersla á að endurtaka innihaldslausa frasa og hvernig megi stimpla fólk sem er annarrar skoðunar en spunadokturunum er ætlað að berjast fyrir. Stimplunin síðustu daga um samgöngusáttmálann Dæmi um stimplagerð í íslenskum stjórnmálum má sjá á síðustu dögum í umræðunni um samgöngusáttmála höfuðborgarsvæðisins. Undir þann sáttmála var upphaflega skrifað í september 2019 og svo aftur hinn 21. ágúst síðastliðinn. Degi eftir undirritunina í síðustu viku sagði núverandi borgarstjóri úr Framsóknarflokknum í fjölmiðlaviðtali að hann væri kominn með nóg af „tuðandi“ sjálfstæðismönnum sem væru andsnúnir vissum atriðum í hinum endurskoðaða samgöngusáttmála. Degi eftir það birti þingflokksformaður Viðreisnar stuttan pistil í Morgunblaðinu þar sem viðkomandi tengdi saman þá staðhæfingu að pólitíkin væri skrýtin tík og „þeirrar staðreyndar“ að ýmsir sjálfstæðismenn væru andsnúnir úrbótum í samgöngumálum Reykvíkinga. Degi síðar, eða sl. laugardag 24. ágúst, birti Sigmundur Ernir Rúnarsson, fjölmiðlamaður og fyrrverandi alþingismaður Samfylkingarinnar, pistil á eyjan.is, þar sem hann tók undir áðurnefnd orð borgarstjóra og gerði að því skóna að borgarstjórnarlið Sjálfstæðisflokksins hafi í þessu máli „hagað sér eins og pólitísk viðundur sem þverskallast við jafnt almæltum tíðindum og almennri skynsemi“. Nefna mætti fleiri dæmi af stimplagerð af þessum toga en hér verður látið staðar numið. Aðalatriðið er að með ómálefnalegum aðferðum er verið að reyna draga tennurnar úr þeim sem hafa efasemdir um skynsemi þeirrar stefnumótunar sem af hinum endurskoðaða samgöngusáttmála leiðir. En hver eru hin einföldu grundvallaratriði? Það er ágreiningslaust að mikil þörf er á að fjárfest sé verulega í samgöngum á höfuðborgarsvæðinu til að greiða fyrir öllum samgöngumátum. Ágreiningur er hins vegar til staðar um hvað samgöngubæturnar megi kosta, hvaða samgöngubætur eigi að setja í forgang og hversu langan tíma eigi að taka að hrinda samgöngubótunum í framkvæmd. Frá mínum bæjardyrum séð eru grundvallatriði málsins einföld. Íbúar Reykjavíkur og nágrannasveitarfélaga eru háðir einkabílnum og hafa verið lengi. Æskilegt er að draga úr vægi einkabílsins í umferðinni en það verður að byggjast á raunhæfum hugmyndum. Borgarlínuhugmyndin er því miður óraunhæf. Hún kostar of mikið og rekstur þessa nýja strætókerfis verður skattgreiðendum í Reykjavík þungur baggi. Sérfræðingar á sviði samgöngumála hafa bent á aðrar leiðir til að bæta almenningssamgöngur en þær hafa verið hundsaðar og svo verður áfram samkvæmt hinum endurskoðaða samgöngusáttmála. Kostnaður við samgöngusáttmála höfuðborgarsvæðisins, miðað við vísitölu í mars 2024, var upphaflega áætlaður 170 milljarðar króna en er núna kominn upp í 311 milljarða króna. Það eru fyrst og fremst skattgreiðendur í Reykjavík sem þurfa að bera þennan kostnað. Þrátt fyrir að bera stóran hluta kostnaðarins (hvort sem það er í gegnum útgjöld ríkis eða Reykjavíkurborgar) þá eru umferðaflýtandi framkvæmdir í Reykjavík ekki í forgangi samkvæmt samgöngusáttmálanum. Sem dæmi áttu mislæg gatnamót við Bústaðaveg og Reykjanesbraut að vera lokið árið 2021 en núna er gert ráð fyrir að þeim verði lokið árið 2029. Þetta dæmi um gatnamótin við Bústaðaveg og Reykjanesbraut sýnir vissa nálgun sáttmálans við að leysa samgönguvanda í Reykjavík. Þessi nálgun ber keim af því að meirihlutinn í borgarstjórn Reykjavíkur er á móti því að fjárfest sé í samgöngumannvirkjum sem liðka fyrir umferð einkabílsins. Af þeim ástæðum eru allar slíkar framkvæmdir háðar því að samfara verði fjárfest gífurlega mikið í borgarlínunni. Sem sagt, útilokað er að bæta ástandið við Bústaðaveg/Reykjanesbraut nema miklu fé sé samhliða varið í að miðjusetja borgarlínuvagna meðfram Reykjanesbrautinni. Borgarlínan er enn óraunhæf Hinn endurskoðaði samgöngusáttmáli höfuðborgarsvæðisins hefur að geyma ófá atriði sem flestir geta verið sammála um. Grundvöllur sáttmálans byggir hins vegar enn á að hægt sé að framkvæma borgarlínuhugmyndina. Þar liggur hnífurinn í kúnni þar eð borgarlínan er að mati margra óraunhæf með tilliti til kostnaðar, bæði til lengri og skemmri tíma. Þörf er á að það efnisatriði sé rætt með hliðsjón af nýjustu upplýsingum og á málefnalegum forsendum en ekki að aðferðum spunadoktora sé beitt til að stimpla þá sem voga sér að spyrja hvað skattgreiðendur í Reykjavík séu að fá út úr hinum endurskoðaða samgöngusáttmála. Höfundur er varaborgarfulltrúi Sjálfstæðisflokksins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skipulag Reykjavík Helgi Áss Grétarsson Sjálfstæðisflokkurinn Mest lesið Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Þegar ómennskan vitnar í lög Bubbi Morthens Skoðun Líf án ótta og gjöfin í andlegri vakningu Birna Guðný Björnsdóttir Skoðun Þessi stórskrítnu norm í óbarnvænu samfélagi Sólveig María Svavarsdóttir Skoðun Góðan daginn, ég ætla að fá … ENGLISH PLEASE! Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Um vaxtahækkanir og verð á hveiti Haukur Skúlason Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir Skoðun Samkennd samfélags Guðrún Karls Helgudóttir Skoðun Kenningar úr gildi svo að kirkjan þarf að komast á annað stig Matthildur Björnsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Líf án ótta og gjöfin í andlegri vakningu Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Kenningar úr gildi svo að kirkjan þarf að komast á annað stig Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Dansaðu vindur Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þessi stórskrítnu norm í óbarnvænu samfélagi Sólveig María Svavarsdóttir skrifar Skoðun Um vaxtahækkanir og verð á hveiti Haukur Skúlason skrifar Skoðun Öryggi byggir á mönnun og launum Jórunn Frímannsdóttir skrifar Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar Skoðun Mammon hefur náð lífeyrissjóðum á sitt band Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Forgangsorkan verður ekki skert Tinna Traustadóttir skrifar Skoðun Umhyggja - hvað er það? Árný Ingvarsdóttir skrifar Skoðun „Við höfðum öll rangt fyrir okkur“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar Skoðun Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Íþróttahreyfingin og gerviverktaka Ástþór Jón Ragnheiðarson skrifar Skoðun Tölum um tilfinningar Amanda Ásdís Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Óttinn við íslensku rafkrónuna Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Áskorun til Sjúkratrygginga Íslands – hugsum í lausnum Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Afnemum launamisrétti Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Hvað hefur Ísland gert? Katla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Viðhorf almennings og neytenda til sjálfbærnimála fyrirtækja og stofnana skiptir miklu máli Soffía Sigurgeirsdóttir,Trausti Haraldsson skrifar Skoðun Ýmislegt um rafmagnsbíla og reiðhjól Valur Elli Valsson skrifar Skoðun Taugatýpísk forréttindi Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Hver er ég og hvert er ég að fara? Ellý Tómasdóttir skrifar Skoðun Þeir borga sem nota! Tómas Kristjánsson skrifar Skoðun Að hjálpa fólki að standa á eigin fótum Jón Þór Kristjánsson skrifar Skoðun Samkennd samfélags Guðrún Karls Helgudóttir skrifar Skoðun „Heimferða- og fylgdadeild“ Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Til varnar mennsku kúgarans Hans Alexander Margrétarson Hansen skrifar Skoðun Þegar ómennskan vitnar í lög Bubbi Morthens skrifar Sjá meira
Í íslenskum stjórnmálum er aðferðum spunadoktora eða almannatengla ósjaldan beitt til að koma af stað tiltekinni orðræðu um málefni. Með þessu á að hafa stjórn á hver sé ímynd málefnis. Vandinn við þessa nálgun í stjórnmálum er að hún dregur oft athyglina frá efnislegu inntaki málefnis. Þess í stað er lögð áhersla á að endurtaka innihaldslausa frasa og hvernig megi stimpla fólk sem er annarrar skoðunar en spunadokturunum er ætlað að berjast fyrir. Stimplunin síðustu daga um samgöngusáttmálann Dæmi um stimplagerð í íslenskum stjórnmálum má sjá á síðustu dögum í umræðunni um samgöngusáttmála höfuðborgarsvæðisins. Undir þann sáttmála var upphaflega skrifað í september 2019 og svo aftur hinn 21. ágúst síðastliðinn. Degi eftir undirritunina í síðustu viku sagði núverandi borgarstjóri úr Framsóknarflokknum í fjölmiðlaviðtali að hann væri kominn með nóg af „tuðandi“ sjálfstæðismönnum sem væru andsnúnir vissum atriðum í hinum endurskoðaða samgöngusáttmála. Degi eftir það birti þingflokksformaður Viðreisnar stuttan pistil í Morgunblaðinu þar sem viðkomandi tengdi saman þá staðhæfingu að pólitíkin væri skrýtin tík og „þeirrar staðreyndar“ að ýmsir sjálfstæðismenn væru andsnúnir úrbótum í samgöngumálum Reykvíkinga. Degi síðar, eða sl. laugardag 24. ágúst, birti Sigmundur Ernir Rúnarsson, fjölmiðlamaður og fyrrverandi alþingismaður Samfylkingarinnar, pistil á eyjan.is, þar sem hann tók undir áðurnefnd orð borgarstjóra og gerði að því skóna að borgarstjórnarlið Sjálfstæðisflokksins hafi í þessu máli „hagað sér eins og pólitísk viðundur sem þverskallast við jafnt almæltum tíðindum og almennri skynsemi“. Nefna mætti fleiri dæmi af stimplagerð af þessum toga en hér verður látið staðar numið. Aðalatriðið er að með ómálefnalegum aðferðum er verið að reyna draga tennurnar úr þeim sem hafa efasemdir um skynsemi þeirrar stefnumótunar sem af hinum endurskoðaða samgöngusáttmála leiðir. En hver eru hin einföldu grundvallaratriði? Það er ágreiningslaust að mikil þörf er á að fjárfest sé verulega í samgöngum á höfuðborgarsvæðinu til að greiða fyrir öllum samgöngumátum. Ágreiningur er hins vegar til staðar um hvað samgöngubæturnar megi kosta, hvaða samgöngubætur eigi að setja í forgang og hversu langan tíma eigi að taka að hrinda samgöngubótunum í framkvæmd. Frá mínum bæjardyrum séð eru grundvallatriði málsins einföld. Íbúar Reykjavíkur og nágrannasveitarfélaga eru háðir einkabílnum og hafa verið lengi. Æskilegt er að draga úr vægi einkabílsins í umferðinni en það verður að byggjast á raunhæfum hugmyndum. Borgarlínuhugmyndin er því miður óraunhæf. Hún kostar of mikið og rekstur þessa nýja strætókerfis verður skattgreiðendum í Reykjavík þungur baggi. Sérfræðingar á sviði samgöngumála hafa bent á aðrar leiðir til að bæta almenningssamgöngur en þær hafa verið hundsaðar og svo verður áfram samkvæmt hinum endurskoðaða samgöngusáttmála. Kostnaður við samgöngusáttmála höfuðborgarsvæðisins, miðað við vísitölu í mars 2024, var upphaflega áætlaður 170 milljarðar króna en er núna kominn upp í 311 milljarða króna. Það eru fyrst og fremst skattgreiðendur í Reykjavík sem þurfa að bera þennan kostnað. Þrátt fyrir að bera stóran hluta kostnaðarins (hvort sem það er í gegnum útgjöld ríkis eða Reykjavíkurborgar) þá eru umferðaflýtandi framkvæmdir í Reykjavík ekki í forgangi samkvæmt samgöngusáttmálanum. Sem dæmi áttu mislæg gatnamót við Bústaðaveg og Reykjanesbraut að vera lokið árið 2021 en núna er gert ráð fyrir að þeim verði lokið árið 2029. Þetta dæmi um gatnamótin við Bústaðaveg og Reykjanesbraut sýnir vissa nálgun sáttmálans við að leysa samgönguvanda í Reykjavík. Þessi nálgun ber keim af því að meirihlutinn í borgarstjórn Reykjavíkur er á móti því að fjárfest sé í samgöngumannvirkjum sem liðka fyrir umferð einkabílsins. Af þeim ástæðum eru allar slíkar framkvæmdir háðar því að samfara verði fjárfest gífurlega mikið í borgarlínunni. Sem sagt, útilokað er að bæta ástandið við Bústaðaveg/Reykjanesbraut nema miklu fé sé samhliða varið í að miðjusetja borgarlínuvagna meðfram Reykjanesbrautinni. Borgarlínan er enn óraunhæf Hinn endurskoðaði samgöngusáttmáli höfuðborgarsvæðisins hefur að geyma ófá atriði sem flestir geta verið sammála um. Grundvöllur sáttmálans byggir hins vegar enn á að hægt sé að framkvæma borgarlínuhugmyndina. Þar liggur hnífurinn í kúnni þar eð borgarlínan er að mati margra óraunhæf með tilliti til kostnaðar, bæði til lengri og skemmri tíma. Þörf er á að það efnisatriði sé rætt með hliðsjón af nýjustu upplýsingum og á málefnalegum forsendum en ekki að aðferðum spunadoktora sé beitt til að stimpla þá sem voga sér að spyrja hvað skattgreiðendur í Reykjavík séu að fá út úr hinum endurskoðaða samgöngusáttmála. Höfundur er varaborgarfulltrúi Sjálfstæðisflokksins.
Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar
Skoðun Viðhorf almennings og neytenda til sjálfbærnimála fyrirtækja og stofnana skiptir miklu máli Soffía Sigurgeirsdóttir,Trausti Haraldsson skrifar