Ný búvörulög voru samþykkt á Alþingi síðastliðinn fimmtudag 21. mars. Breytingarnar fela meðal annars í sér undanþágu afurðastöðva í kjötiðnaði frá samkeppnislögum og gerir þeim auðveldara fyrir að sameinast. Í frumvarpinu er lagt til að mælt verði fyrir um heimildir svokallaðra frumframleiðenda og félaga þeirra til að eiga með sér samstarf til að vinna að hagsmunamálum þar á meðal markaðsmálum.
„Hlutirnir hafa breyst gríðarlega á undanförum árum. Vaxandi innflutningur, vaxandi samkeppni erlendis frá. Með þessu erum við að gefa bændum og frumframleiðendum á þessu stigi tækifæri á að takast á við þessar áskoranir,“ segir Þórarinn.
Hann segir að í óbreyttri stöðu hafi ekki verið hægt að fara í hagræðingar sem þarf að fara í en samkvæmt lögunum mega bændur nú eiga samráð og vinna saman að hagræðingu að sögn Þórarins.
„Við þurfum að horfa til þess að það er fjöldi af sláturhúsum og kjötvinnslum sem er eiginlega ekki þörf fyrir og við erum bundin með það að við getum ekki verið með verkaskiptingu á ákveðnum hlutum. Til dæmis skipulagi á flutningum, skipulagi á því hver eigi að framleiða hvaða vöru og svo framvegis,“ segir Þórarinn og að það eigi eftir að koma í ljós hvort það verði sameiningar hjá einhverjum í kjötvinnslum í kjölfarið.
Léleg nýting á húsunum
Hann tók dæmi um sauðfé. Það séu starfandi sjö sláturhús á landinu sem séu í eigu þriggja til fimm aðila. Það væri nóg að vera með þrjú eða tvö sláturhús til að tryggja betri nýtingu. Það sé um 60 prósent nýting á húsunum og hún gæti verið betri. Þegar litið sé til stórgripa sé nýtingin enn verri, eða um 30 prósent.
Þórarinn Ingi að með þessari hagræðingu eigi hagur bænda að batna og að það sé ekki á kostnað neytenda. Þórarinn Ingi vísar því á bug að staðan verði þannig að afurðastöðvarnar endi uppi með þann hagnað sem gæti hlotist af þessari hagræðingu.
„Megninu til er það þannig að afurðastöðvarnar eru í meirihluta eigu bænda,“ segir Þórarinn Ingi og að ef bændur eigi að geta átt í samkeppni við erlenda framleiðslu verði að hagræða hér á Íslandi. Meirihluti atvinnuveganefndar myndi ekki setja lög svo að afurðastöðvar græði meira og bændur og neytendur tapi.
Hann segir að hættan sé alltaf fyrir hendi en að það séu ákveðin skilyrði sett í lögum fyrir þá bændur sem vilji fara þessa leið og því sé hættan takmörkuð.
„Þetta er framfaraskref fyrir innlenda framleiðslu. Þetta er gott fyrir bændur og gott fyrir neytendur.“
Hægt er að hlusta á viðtalið við Þórarinn hér að neðan en hann ræddi einnig undir lok viðtals um nýliðun í greininni. Það þurfi að styðja betur við nýliða og að nefndin sé að skoða möguleika á því.
„Þetta er stóra verkefnið. Að tryggja nýliðun í landbúnaði á Íslandi. Þetta hefur ekki verið fyrir hendi en það vantar ekki áhugann hjá ungum bændum,“ segir Þórarinn.
