Fyrirsjáanleiki í rekstri skiptir öllu máli Jóhannes Þór Skúlason skrifar 10. nóvember 2023 19:01 Stjórnvöld hafa nú loks birt fyrirhugaða breytingu á skattheimtu á ferðaþjónustu í frumvarpi til breytinga á ýmsum lögum vegna fjárlaga fyrir árið 2024. Í frumvarpinu er m.a. lagt til að gistináttaskattur verði frá 1. janúar 2024 lagður á hvern einstakling í stað gistirýmis áður. Þá er einnig lagt til að skatturinn leggist á skemmtiferðaskip í siglingum til og frá og við Ísland, sem hefur ekki verið áður. Breytingin hefur t.d. þau áhrif að skattur á hvert tveggja manna herbergi hækkar um 100%. Þar sem fleiri eru í herbergi eða öðru gistirými er hækkunin enn meiri, en almennt eru slík gistirými algengari á svæðum utan höfuðborgarsvæðisins. Þótt um sé að ræða breytingu á eðli og innheimtu skattsins felst í henni raunskattahækkun gagnvart fjölda fyrirtækja í ferðaþjónustu. Enginn fyrirsjáanleiki þýðir að fyrirtækin munu greiða skattinn, ekki ferðamennirnir Á vormánuðum var boðuð aukin 2,7 ma.kr. gjaldtaka á ferðaþjónustu án útfærslu. Áform um breytingar á gistináttaskatti birtust svo ekki í samráðsgátt fyrr en í lok september og ferðaþjónustufyrirtæki fengu því aðeins um þriggja mánaða fyrirvara um að yfir höfuð væru áformaðar væru breytingar á gistináttaskatti. Útfærsla breytinganna birtist svo loks nú í byrjun nóvember, tæpum tveimur mánuðum áður en þeim er ætlað að taka gildi. Ef Alþingi samþykkir breytingarnar í byrjun desember munu þær taka gildi strax í byrjun janúar og fyrirvarinn því í raun enginn fyrir atvinnugrein sem hefur nú þegar selt stóran hluta af ferðum næsta árs. Það er óásættanlegt. Fyrirsjáanleiki er lykilatriði fyrir alla þá sem standa í rekstri. Það er mikilvægt hlutverk ríkisvaldsins að skapa atvinnugreinum og fyrirtækjum heilbrigt rekstrarumhverfi og hluti af því er að tryggja fyrirsjáanleika. Ljóst er að taki áætlaðar breytingar á gistináttaskatti gildi með svo stuttum fyrirvara verður markmiðum stjórnvalda um að ferðamaðurinn greiði skattinn ekki náð, því miðað við framkvæmd laganna hingað til munu fyrirtækin koma til með að sitja uppi með breytingar skattsins og greiða fyrir þær innan úr rekstri sínum. Mikilvægi fyrirvara á skattabreytingum eru ekki nýjar upplýsingar Sú staðreynd er stjórnvöldum vel kunn að vegna eðlis atvinnugreinarinnar er 12 mánaða fyrirvari nauðsynlegur á slíkum skattabreytingum, enda hafa Samtök ferðaþjónustunnar margsinnis komið því á framfæri við Alþingi, ráðuneyti og stofnanir, þar á meðal ítrekað nú á haustmánuðum. Það eru samtökunum því mikil vonbrigði að fjármálaráðuneytið hafi ekki tekið tillit til þessara vel þekktu staðreynda um nauðsynlegan fyrirvara á skattabreytingum í ferðaþjónustu við framlagningu frumvarpsins. Því er við að bæta að skatturinn er lagður á til einfaldrar tekjuöflunar fyrir ríkissjóð en ekki er áætlað skv. frumvarpi til fjárlaga að auknar tekjur af ferðaþjónustu skili sér til aukinna framlaga til verkefna á málefnasviði ferðaþjónustu. Í því samhengi má einnig benda á að skv. útreikningum sem Reykjavík Economics vinnur nú að fyrir SAF var skattspor ferðaþjónustu um 140 milljarðar á síðasta ári. SAF telja því að engin rök mæli með sérstakri hækkun sérskatta á ferðaþjónustufyrirtæki með þeim hætti sem nú er gert. Breytingar í ósamræmi við markmið stjórnarsáttmála Í stjórnarsáttmála ríkisstjórnarinnar er sérstaklega vikið að mikilvægi þess að atvinnugreinin „fái tækifæri til uppbyggingar eftir áföll heimsfaraldursins". Áhrifa heimsfaraldursins gætir enn með ýmsum hætti hjá fyrirtækjum í ferðþjónustu, þar á meðal hjá rekstri gististaða og ferðaskrifstofa, sem munu þurfa að taka höggið af hærri skattheimtu með óeðlilega stuttum fyrirvara. Hækkandi vaxta- og launakostnaður bítur fast og jafnframt er enn áskorun að létta skuldastöðu greinarinnar á nýjan leik. Það er vandséð hvernig auknar álögur á ferðaþjónustu falla að markmiðum stjórnarsáttmálans um aukna samkeppnishæfni og tækifæri greinarinnar til uppbyggingar. Bera þarf virðingu fyrir verðmætasköpun Ferðaþjónusta er ein stærsta útflutningsstoð þjóðarbúsins og var hlutur greinarinnar um 7,8% af verðmætasköpun þess árið 2022. Sú verðmætasköpun verður ekki til í tómarúmi enda er áfangastaðurinn Ísland og ferðaþjónustufyrirtækin sem standa undir henni alltaf í harðri alþjóðlegri samkeppni. Því er gríðarmikilvægt að stjórnvöld miði ætíð að því að bæta rekstrarumhverfi atvinnugreinarinnar með fyrirsjáanleika í forgrunni en setji ekki á nýjar hindranir með stuttum fyrirvara sem erfitt er, eða einfaldlega ekki hægt, að bregðast við. Það er lágmarkskrafa að ákvarðanir hins opinbera séu ávallt þess eðlis að borin sé virðing fyrir virkni og verðmætasköpun atvinnugreinarinnar. Höfundur er framkvæmdastjóri Samtaka ferðaþjónustunnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ferðamennska á Íslandi Jóhannes Þór Skúlason Skattar og tollar Mest lesið Hjúkrunarheimili í Þorlákshöfn Gestur Þór Kristjánsson,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson,Erla Sif Markúsdóttir Skoðun Við erum búin að missa tökin Ása Berglind Hjálmarsdóttir Skoðun Hálfrar aldar svívirða Stefán Pálsson Skoðun Hrekkjavaka á Landakoti Kristófer Ingi Svavarsson Skoðun Óvenjulegt fólk Helgi Brynjarsson Skoðun Rýr húsnæðispakki Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Stöndum vörð um Héraðsvötnin! Rakel Hinriksdóttir Skoðun Hver greiðir fyrir breytingarnar? Svanfríður G. Bergvinsdóttir Skoðun Um Liverpool, Diogo Jota, áföll og sorgina – hugleiðingar sálfræðings Andri Hrafn Sigurðsson Skoðun Stytta þarf veiðitíma svartfugla strax Hólmfríður Arnardóttir,Helga Ögmundardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ættbálkahegðun á stafrænu formi Martha Árnadóttir skrifar Skoðun Kirkjurnar standa en stoðirnar eru sveltar Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Martin bakari flýgur heim með látum frá leikvelli auðmanna í Vatnsmýrinni Daði Rafnsson,Haukur Magnússon,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir skrifar Skoðun Stytta þarf veiðitíma svartfugla strax Hólmfríður Arnardóttir,Helga Ögmundardóttir skrifar Skoðun Hver greiðir fyrir breytingarnar? Svanfríður G. Bergvinsdóttir skrifar Skoðun Um Liverpool, Diogo Jota, áföll og sorgina – hugleiðingar sálfræðings Andri Hrafn Sigurðsson skrifar Skoðun Stöndum vörð um Héraðsvötnin! Rakel Hinriksdóttir skrifar Skoðun Við erum búin að missa tökin Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Hjúkrunarheimili í Þorlákshöfn Gestur Þór Kristjánsson,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson,Erla Sif Markúsdóttir skrifar Skoðun Stöðug uppbygging orkuinnviða Adrian Pike,Bjarni Þórður Bjarnason,Tómas Már Sigurðsson skrifar Skoðun Rýr húsnæðispakki Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hrekkjavaka á Landakoti Kristófer Ingi Svavarsson skrifar Skoðun Óvenjulegt fólk Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Hálfrar aldar svívirða Stefán Pálsson skrifar Skoðun $€tjum í$lensku á (mat) $€ðilinn! Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Minna tal, meiri uppbygging Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Tvöföld mismunun kvenna í hópi innflytjenda Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Ný nálgun – sama markmið: Heimili fyrir fólkið í borginni Heiða Björg Hilmisdóttir skrifar Skoðun Geymt en ekki gleymt Ástþór Ólafsson skrifar Skoðun Tækni og ungmenni: Hvar liggur ábyrgðin og hvað getum við gert? Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun Hvað gerir brjóstakrabbamein að ólæknandi brjóstakrabbameini? Helga Tryggvadóttir,Ólöf Kristjana Bjarnadóttir skrifar Skoðun „Lánin hækka – framtíðin minnkar“ Sveinn Óskar Sigurðsson skrifar Skoðun Hey Pawels í harðindunum Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Land rutt fyrir þúsundir íbúða í Úlfarsárdal Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Dýrmæt þjóðfélagsgerð Eva Björk Valdimarsdóttir skrifar Skoðun Hver er þessi Davíð Oddsson? Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Hugsanlega löglegt, en siðlaust og grimmt — af hundsráni í GOGG Kristinn Ka. Nína Sigríðarson skrifar Skoðun Þjóðkirkjan engu svarar – hylur sig í fræðilegri þoku Hilmar Kristinsson skrifar Skoðun Borgarstefna kallar á aðgerðir og fjármagn Ásthildur Sturludóttir skrifar Skoðun Skjáheimsókn getur dimmu í dagsljós breytt Auður Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Stjórnvöld hafa nú loks birt fyrirhugaða breytingu á skattheimtu á ferðaþjónustu í frumvarpi til breytinga á ýmsum lögum vegna fjárlaga fyrir árið 2024. Í frumvarpinu er m.a. lagt til að gistináttaskattur verði frá 1. janúar 2024 lagður á hvern einstakling í stað gistirýmis áður. Þá er einnig lagt til að skatturinn leggist á skemmtiferðaskip í siglingum til og frá og við Ísland, sem hefur ekki verið áður. Breytingin hefur t.d. þau áhrif að skattur á hvert tveggja manna herbergi hækkar um 100%. Þar sem fleiri eru í herbergi eða öðru gistirými er hækkunin enn meiri, en almennt eru slík gistirými algengari á svæðum utan höfuðborgarsvæðisins. Þótt um sé að ræða breytingu á eðli og innheimtu skattsins felst í henni raunskattahækkun gagnvart fjölda fyrirtækja í ferðaþjónustu. Enginn fyrirsjáanleiki þýðir að fyrirtækin munu greiða skattinn, ekki ferðamennirnir Á vormánuðum var boðuð aukin 2,7 ma.kr. gjaldtaka á ferðaþjónustu án útfærslu. Áform um breytingar á gistináttaskatti birtust svo ekki í samráðsgátt fyrr en í lok september og ferðaþjónustufyrirtæki fengu því aðeins um þriggja mánaða fyrirvara um að yfir höfuð væru áformaðar væru breytingar á gistináttaskatti. Útfærsla breytinganna birtist svo loks nú í byrjun nóvember, tæpum tveimur mánuðum áður en þeim er ætlað að taka gildi. Ef Alþingi samþykkir breytingarnar í byrjun desember munu þær taka gildi strax í byrjun janúar og fyrirvarinn því í raun enginn fyrir atvinnugrein sem hefur nú þegar selt stóran hluta af ferðum næsta árs. Það er óásættanlegt. Fyrirsjáanleiki er lykilatriði fyrir alla þá sem standa í rekstri. Það er mikilvægt hlutverk ríkisvaldsins að skapa atvinnugreinum og fyrirtækjum heilbrigt rekstrarumhverfi og hluti af því er að tryggja fyrirsjáanleika. Ljóst er að taki áætlaðar breytingar á gistináttaskatti gildi með svo stuttum fyrirvara verður markmiðum stjórnvalda um að ferðamaðurinn greiði skattinn ekki náð, því miðað við framkvæmd laganna hingað til munu fyrirtækin koma til með að sitja uppi með breytingar skattsins og greiða fyrir þær innan úr rekstri sínum. Mikilvægi fyrirvara á skattabreytingum eru ekki nýjar upplýsingar Sú staðreynd er stjórnvöldum vel kunn að vegna eðlis atvinnugreinarinnar er 12 mánaða fyrirvari nauðsynlegur á slíkum skattabreytingum, enda hafa Samtök ferðaþjónustunnar margsinnis komið því á framfæri við Alþingi, ráðuneyti og stofnanir, þar á meðal ítrekað nú á haustmánuðum. Það eru samtökunum því mikil vonbrigði að fjármálaráðuneytið hafi ekki tekið tillit til þessara vel þekktu staðreynda um nauðsynlegan fyrirvara á skattabreytingum í ferðaþjónustu við framlagningu frumvarpsins. Því er við að bæta að skatturinn er lagður á til einfaldrar tekjuöflunar fyrir ríkissjóð en ekki er áætlað skv. frumvarpi til fjárlaga að auknar tekjur af ferðaþjónustu skili sér til aukinna framlaga til verkefna á málefnasviði ferðaþjónustu. Í því samhengi má einnig benda á að skv. útreikningum sem Reykjavík Economics vinnur nú að fyrir SAF var skattspor ferðaþjónustu um 140 milljarðar á síðasta ári. SAF telja því að engin rök mæli með sérstakri hækkun sérskatta á ferðaþjónustufyrirtæki með þeim hætti sem nú er gert. Breytingar í ósamræmi við markmið stjórnarsáttmála Í stjórnarsáttmála ríkisstjórnarinnar er sérstaklega vikið að mikilvægi þess að atvinnugreinin „fái tækifæri til uppbyggingar eftir áföll heimsfaraldursins". Áhrifa heimsfaraldursins gætir enn með ýmsum hætti hjá fyrirtækjum í ferðþjónustu, þar á meðal hjá rekstri gististaða og ferðaskrifstofa, sem munu þurfa að taka höggið af hærri skattheimtu með óeðlilega stuttum fyrirvara. Hækkandi vaxta- og launakostnaður bítur fast og jafnframt er enn áskorun að létta skuldastöðu greinarinnar á nýjan leik. Það er vandséð hvernig auknar álögur á ferðaþjónustu falla að markmiðum stjórnarsáttmálans um aukna samkeppnishæfni og tækifæri greinarinnar til uppbyggingar. Bera þarf virðingu fyrir verðmætasköpun Ferðaþjónusta er ein stærsta útflutningsstoð þjóðarbúsins og var hlutur greinarinnar um 7,8% af verðmætasköpun þess árið 2022. Sú verðmætasköpun verður ekki til í tómarúmi enda er áfangastaðurinn Ísland og ferðaþjónustufyrirtækin sem standa undir henni alltaf í harðri alþjóðlegri samkeppni. Því er gríðarmikilvægt að stjórnvöld miði ætíð að því að bæta rekstrarumhverfi atvinnugreinarinnar með fyrirsjáanleika í forgrunni en setji ekki á nýjar hindranir með stuttum fyrirvara sem erfitt er, eða einfaldlega ekki hægt, að bregðast við. Það er lágmarkskrafa að ákvarðanir hins opinbera séu ávallt þess eðlis að borin sé virðing fyrir virkni og verðmætasköpun atvinnugreinarinnar. Höfundur er framkvæmdastjóri Samtaka ferðaþjónustunnar.
Hjúkrunarheimili í Þorlákshöfn Gestur Þór Kristjánsson,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson,Erla Sif Markúsdóttir Skoðun
Um Liverpool, Diogo Jota, áföll og sorgina – hugleiðingar sálfræðings Andri Hrafn Sigurðsson Skoðun
Skoðun Martin bakari flýgur heim með látum frá leikvelli auðmanna í Vatnsmýrinni Daði Rafnsson,Haukur Magnússon,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir skrifar
Skoðun Um Liverpool, Diogo Jota, áföll og sorgina – hugleiðingar sálfræðings Andri Hrafn Sigurðsson skrifar
Skoðun Hjúkrunarheimili í Þorlákshöfn Gestur Þór Kristjánsson,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson,Erla Sif Markúsdóttir skrifar
Skoðun Stöðug uppbygging orkuinnviða Adrian Pike,Bjarni Þórður Bjarnason,Tómas Már Sigurðsson skrifar
Skoðun Tvöföld mismunun kvenna í hópi innflytjenda Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar
Skoðun Tækni og ungmenni: Hvar liggur ábyrgðin og hvað getum við gert? Stefán Þorri Helgason skrifar
Skoðun Hvað gerir brjóstakrabbamein að ólæknandi brjóstakrabbameini? Helga Tryggvadóttir,Ólöf Kristjana Bjarnadóttir skrifar
Skoðun Hugsanlega löglegt, en siðlaust og grimmt — af hundsráni í GOGG Kristinn Ka. Nína Sigríðarson skrifar
Hjúkrunarheimili í Þorlákshöfn Gestur Þór Kristjánsson,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson,Erla Sif Markúsdóttir Skoðun
Um Liverpool, Diogo Jota, áföll og sorgina – hugleiðingar sálfræðings Andri Hrafn Sigurðsson Skoðun