Öld ofbeldis er ekki liðin – nú eru það börnin Viðar Hreinsson skrifar 8. nóvember 2023 13:01 Stephan G. Stephansson sá fyrir ofbeldisöldina sem spratt af heimsvaldastefnu stórvelda í bréfi 4. september aldamótaárið 1900: „Ég er hálfleiður á heiminum, öld hugsjónanna er liðin í bráðina, öld ofbeldisins tekin við og við hana hefi ég ekkert gott að sýsla. Af öllum smáþjóðum á að kúga þjóðerni, alheimurinn að verða Rússi eða Englendingur eða Þjóðverji, en það er það sama sem að höggva á rætur heimsmenningarinnar. Allar þjóðir, eins þær smærri, hafa lagt henni sinn skerf, sem engin önnur gat gert á sama hátt, einmitt af því þær voru hver um sitt. Ein þjóð eða tvær, og menningin trénast. En svo verður það aldrei, líf og andi gengur aldrei svo sjálft fyrir ætternisstapa, aðeins heimskuleg og blóðug tilraun í bráðina, sem strandar og klofnar fyrr eða síðar.“ (Bréf og ritgerðir I: bls. 104) Heimsstyrjöldin fyrri var fyrsti blóðugi vettangurinn og Stephan tók einarða afstöðu gegn stríðinu í mörgum kvæðum svo sumir létu sér detta í hug að kæra hann fyrir landráð. Eftir stríð varð hann fyrir miklum árásum vestanhafs, fyrir kveðskapinn sem þá kom út á bók, og fyrir að beita sér gegn að minnisvarði yrði reistur um íslenska hermenn sem féllu. Honum þótti nær lagi að hlúa að þeim sem lifðu af, oft bæklaðir á líkama og sál. Þjóðernið lá undir í deilunum og í blaðagrein sagði hann: Ætti það fyrir mér að liggja að stíga út fyrir landsteina Kanada, héldi ég mér heldur ekki neinn háska búinn, þó ekki ætti ég neitt stórveldi að bakhjarli. Mér er nærri ánægja í tilfinningunni, sem fylgir því, að vita sig engan eiga að, nema mannúðina meðal vandalausra þjóða. Svo er líka fyrir að þakka, að henni má treysta nú á tímum, þegar engar óspektir ganga, sé ferðalangurinn sjálfur fullvita og hrekkja- og hrokalaus, að eiga engri óvild að mæta sökum þjóðar sinnar. Og ég er svo heppinn, að í öðrum löndum mun enga gruna, að þau eigi neitt grátt að gjalda litlu þjóðinni, sem ég hefi lengst verið við kenndur (Bréf og ritgerðir IV, bls. 367) Ekki þarf að fjölyrða um hve rækilega íslensk stjórnvöld hafa fyrirgert þeirri velvild sem landsmenn hafa kannski einhverntíma notið. Smæðin verður merkingarlaus þegar leiðitöm undirgefni ræður för, hvort sem það er gagnvart stórþjóðum heimsins eða freka karlinum við ríkisstjórnarborðið. Ofbeldið réð för alla tuttugustu öldina. Með ofbeldisverknaði var Palestínumönnum rutt til hliðar til að rýma fyrir borgurum hins nýja Ísraelsríkis. Að einhverju leyti yfirbót fyrir Helförina, að einhverju leyti þrýstingur af skringilegum trúarástæðum. Til að búa einni þjóð skjól var annarri rutt til hliðar – og nú úr vegi. Síðan hafa hatur þolandans og ofbeldi hins sterka vegist á, hinn sterki er hernámsvald með heimsveldi að bakhjarli og svífst einskis. Ofbeldi getur af sér meira ofbeldi og hatur, vítahringur á vegum Vesturlanda. Nú keyrir um þverbak, viðbjóðurinn meiri en nokkru sinni, á annan tug þúsunda hefur verið drepinn og fjöldi myrtra barna kominn á fimmta þúsund. Því fer fjarri að nokkurt hryðjuverk réttlæti slíkar aðfarir. Ekkert samasemmerki er á milli Ísraelsstjórnar og venjulegra Gyðinga sem flestir eru bara velviljað fólk eins og við viljum vonandi flest vera. Nú eru raunir þeirra tvöfaldar; harmur yfir óhæfuverkunum og vaxandi gyðingahatur. Vitfirring Ísraelsstjórnar á sér engin takmörk, firring þeirra Vesturlanda sem standa þétt að baki henni er jafntakmarkalaus. Lítilþægni þeirra sem hanga aftaní stórþjóðunum sömuleiðis. Það hefur ekkert uppá sig að æmta um mannúðaraðstoð ef framganga Ísraelsmanna er ekki harðlega fordæmd og vopnahlés krafist. Velviljað hversdagsfólk getur ekki setið hjá því skeytingarleysi er stuðningur við ofbeldið. Því þarf að mótmæla með öllum tiltækum ráðum. Íslensk stjórnvöld eru meðal hinna lítilþægu, hvorki „fullvita, hrekkja- né hrokalaus“ lengur enda mikil hrekkvísi og hroki í valdapólitík stórveldanna þar sem peðin reyna að koma sér vel fyrir. Reisn smáþjóðarinnar sem enginn á grátt að gjalda farin veg allrar veraldar. Stórþjóðirnar drottna yfir allri upplýsingagjöf og orðfæri um athæfi fasískrar stjórnar Ísraels sem stendur höllum fæti heimafyrir eftir grófa einræðistilburði undanfarin misseri. Hræsni Vesturlanda hefur aldrei verið meiri, beita grímulausu ofbeldi meðan þau stæra sig af merkilegri siðmenningu sem nú er að trénast svo notuð séu orð Stephans G. Meira að segja Netanyahu kvaðst á dögunum vera að verja siðmenninguna. Á meðan er barn drepið með köldu blóði í Palestínu á tíu mínútna fresti, í nafni þessarar siðmenningar. Setjið skeiðklukkuna í símanum ykkar í gang, stillið á tíu mínútur. Nú er barn drepið, fyrir siðmenningu Netanyahus og Vesturlanda. Og aftur líða tíu mínútur, annað barn drepið, og aftur, og aftur ..... Höfundur er bókmenntafræðingur og áhugamaður um frið og heimsmenningu Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Viðar Hreinsson Mest lesið Það eru leiðir til að lækka vexti íbúðalána – viljum við gera eitthvað í því? Benedikt Gíslason Skoðun Kristrún, Þorgerður og Inga: Framtíð Íslands - Ykkar tími er komin! Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Burðarásar samfélagsins Skoðun „Nei“ Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Hvenær er jafnrétti náð? Védís Drótt Cortez,Agnes Brynjarsdóttir,Vigdís Kristín Rohleder,Embla Bachmann,Eygló Ruth Rohleder Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar – Abrahamísku trúarbrögðin Dr. Sigurvin Lárus Jónsson Skoðun Fyrstu jólin eftir ástvinamissi Anna Sigurðardóttir Skoðun „Þetta er ekki hægt, en það verður samt að gera þetta“ Arnar Þór Jónsson Skoðun Hvað er borgaraleg pólitík? Guðjón Heiðar Pálsson Skoðun Mýtan um sæstreng! Andrés Pétursson Skoðun Skoðun Skoðun Hvenær er jafnrétti náð? Védís Drótt Cortez,Agnes Brynjarsdóttir,Vigdís Kristín Rohleder,Embla Bachmann,Eygló Ruth Rohleder skrifar Skoðun Það eru leiðir til að lækka vexti íbúðalána – viljum við gera eitthvað í því? Benedikt Gíslason skrifar Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar – Abrahamísku trúarbrögðin Dr. Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun „Nei“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Burðarásar samfélagsins skrifar Skoðun Fyrstu jólin eftir ástvinamissi Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Skyndihjálp: Lykillinn að öruggara samfélagi Hildur Vattnes Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Það er ekki nóg að vera klár stelpa/strákur/stálp Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Kosningum lokið og hvað nú? Ólafur Ágúst Hraundal skrifar Skoðun „Þetta er ekki hægt, en það verður samt að gera þetta“ Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Mýtan um sæstreng! Andrés Pétursson skrifar Skoðun Kvennaárið 2025 Drífa Snædal skrifar Skoðun Bíp Bíp Bíp Ágúst Mogensen skrifar Skoðun Samviskufrelsi heilbrigðisstarfsmanna ekki vandamál þegar kemur að dánaraðstoð Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Milljónerí Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Jólaskreytingafyllerí: Eru takmörk fyrir því hversu langt má ganga í jólaskreytingum? Hildur Ýr Viðarsdóttir skrifar Skoðun Hvað er borgaraleg pólitík? Guðjón Heiðar Pálsson skrifar Skoðun Ríkisstjórn verðmætasköpunar Sigríður Mogensen skrifar Skoðun Þorlákshöfn - byggð á tímamótum Anna Kristín Karlsdóttir skrifar Skoðun Hagsmunamál fyrirtækjanna í stjórnarsáttmála Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Er lausnin í leikskólamálum að grafa undan atvinnuþátttöku og jafnrétti? Ástþór Jón Ragnheiðarson skrifar Skoðun Lýðræði hinna sterku Jón Páll Hreinsson skrifar Skoðun Bleikir hvolpar Darri Gunnarsson,Rósa Líf Darradóttir skrifar Skoðun Lifandi dauð! Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Það hafa allir sjötta skilningarvit Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Skoðun mín á alþingiskosningum 2024 Valgerður Bára Bárðardóttir skrifar Skoðun Kristrún, Þorgerður og Inga: Framtíð Íslands - Ykkar tími er komin! Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Skautaíþróttir í Reykjavík í dauðafæri - kýlum á stækkun Skautahallarinnar Bjarni Helgason skrifar Skoðun Hlustið á fólkið í skólunum? Dóra Þorleifsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægasta atkvæðið Kristbjörg Þórisdóttir skrifar Sjá meira
Stephan G. Stephansson sá fyrir ofbeldisöldina sem spratt af heimsvaldastefnu stórvelda í bréfi 4. september aldamótaárið 1900: „Ég er hálfleiður á heiminum, öld hugsjónanna er liðin í bráðina, öld ofbeldisins tekin við og við hana hefi ég ekkert gott að sýsla. Af öllum smáþjóðum á að kúga þjóðerni, alheimurinn að verða Rússi eða Englendingur eða Þjóðverji, en það er það sama sem að höggva á rætur heimsmenningarinnar. Allar þjóðir, eins þær smærri, hafa lagt henni sinn skerf, sem engin önnur gat gert á sama hátt, einmitt af því þær voru hver um sitt. Ein þjóð eða tvær, og menningin trénast. En svo verður það aldrei, líf og andi gengur aldrei svo sjálft fyrir ætternisstapa, aðeins heimskuleg og blóðug tilraun í bráðina, sem strandar og klofnar fyrr eða síðar.“ (Bréf og ritgerðir I: bls. 104) Heimsstyrjöldin fyrri var fyrsti blóðugi vettangurinn og Stephan tók einarða afstöðu gegn stríðinu í mörgum kvæðum svo sumir létu sér detta í hug að kæra hann fyrir landráð. Eftir stríð varð hann fyrir miklum árásum vestanhafs, fyrir kveðskapinn sem þá kom út á bók, og fyrir að beita sér gegn að minnisvarði yrði reistur um íslenska hermenn sem féllu. Honum þótti nær lagi að hlúa að þeim sem lifðu af, oft bæklaðir á líkama og sál. Þjóðernið lá undir í deilunum og í blaðagrein sagði hann: Ætti það fyrir mér að liggja að stíga út fyrir landsteina Kanada, héldi ég mér heldur ekki neinn háska búinn, þó ekki ætti ég neitt stórveldi að bakhjarli. Mér er nærri ánægja í tilfinningunni, sem fylgir því, að vita sig engan eiga að, nema mannúðina meðal vandalausra þjóða. Svo er líka fyrir að þakka, að henni má treysta nú á tímum, þegar engar óspektir ganga, sé ferðalangurinn sjálfur fullvita og hrekkja- og hrokalaus, að eiga engri óvild að mæta sökum þjóðar sinnar. Og ég er svo heppinn, að í öðrum löndum mun enga gruna, að þau eigi neitt grátt að gjalda litlu þjóðinni, sem ég hefi lengst verið við kenndur (Bréf og ritgerðir IV, bls. 367) Ekki þarf að fjölyrða um hve rækilega íslensk stjórnvöld hafa fyrirgert þeirri velvild sem landsmenn hafa kannski einhverntíma notið. Smæðin verður merkingarlaus þegar leiðitöm undirgefni ræður för, hvort sem það er gagnvart stórþjóðum heimsins eða freka karlinum við ríkisstjórnarborðið. Ofbeldið réð för alla tuttugustu öldina. Með ofbeldisverknaði var Palestínumönnum rutt til hliðar til að rýma fyrir borgurum hins nýja Ísraelsríkis. Að einhverju leyti yfirbót fyrir Helförina, að einhverju leyti þrýstingur af skringilegum trúarástæðum. Til að búa einni þjóð skjól var annarri rutt til hliðar – og nú úr vegi. Síðan hafa hatur þolandans og ofbeldi hins sterka vegist á, hinn sterki er hernámsvald með heimsveldi að bakhjarli og svífst einskis. Ofbeldi getur af sér meira ofbeldi og hatur, vítahringur á vegum Vesturlanda. Nú keyrir um þverbak, viðbjóðurinn meiri en nokkru sinni, á annan tug þúsunda hefur verið drepinn og fjöldi myrtra barna kominn á fimmta þúsund. Því fer fjarri að nokkurt hryðjuverk réttlæti slíkar aðfarir. Ekkert samasemmerki er á milli Ísraelsstjórnar og venjulegra Gyðinga sem flestir eru bara velviljað fólk eins og við viljum vonandi flest vera. Nú eru raunir þeirra tvöfaldar; harmur yfir óhæfuverkunum og vaxandi gyðingahatur. Vitfirring Ísraelsstjórnar á sér engin takmörk, firring þeirra Vesturlanda sem standa þétt að baki henni er jafntakmarkalaus. Lítilþægni þeirra sem hanga aftaní stórþjóðunum sömuleiðis. Það hefur ekkert uppá sig að æmta um mannúðaraðstoð ef framganga Ísraelsmanna er ekki harðlega fordæmd og vopnahlés krafist. Velviljað hversdagsfólk getur ekki setið hjá því skeytingarleysi er stuðningur við ofbeldið. Því þarf að mótmæla með öllum tiltækum ráðum. Íslensk stjórnvöld eru meðal hinna lítilþægu, hvorki „fullvita, hrekkja- né hrokalaus“ lengur enda mikil hrekkvísi og hroki í valdapólitík stórveldanna þar sem peðin reyna að koma sér vel fyrir. Reisn smáþjóðarinnar sem enginn á grátt að gjalda farin veg allrar veraldar. Stórþjóðirnar drottna yfir allri upplýsingagjöf og orðfæri um athæfi fasískrar stjórnar Ísraels sem stendur höllum fæti heimafyrir eftir grófa einræðistilburði undanfarin misseri. Hræsni Vesturlanda hefur aldrei verið meiri, beita grímulausu ofbeldi meðan þau stæra sig af merkilegri siðmenningu sem nú er að trénast svo notuð séu orð Stephans G. Meira að segja Netanyahu kvaðst á dögunum vera að verja siðmenninguna. Á meðan er barn drepið með köldu blóði í Palestínu á tíu mínútna fresti, í nafni þessarar siðmenningar. Setjið skeiðklukkuna í símanum ykkar í gang, stillið á tíu mínútur. Nú er barn drepið, fyrir siðmenningu Netanyahus og Vesturlanda. Og aftur líða tíu mínútur, annað barn drepið, og aftur, og aftur ..... Höfundur er bókmenntafræðingur og áhugamaður um frið og heimsmenningu
Það eru leiðir til að lækka vexti íbúðalána – viljum við gera eitthvað í því? Benedikt Gíslason Skoðun
Kristrún, Þorgerður og Inga: Framtíð Íslands - Ykkar tími er komin! Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun
Hvenær er jafnrétti náð? Védís Drótt Cortez,Agnes Brynjarsdóttir,Vigdís Kristín Rohleder,Embla Bachmann,Eygló Ruth Rohleder Skoðun
Skoðun Hvenær er jafnrétti náð? Védís Drótt Cortez,Agnes Brynjarsdóttir,Vigdís Kristín Rohleder,Embla Bachmann,Eygló Ruth Rohleder skrifar
Skoðun Það eru leiðir til að lækka vexti íbúðalána – viljum við gera eitthvað í því? Benedikt Gíslason skrifar
Skoðun Samviskufrelsi heilbrigðisstarfsmanna ekki vandamál þegar kemur að dánaraðstoð Ingrid Kuhlman skrifar
Skoðun Jólaskreytingafyllerí: Eru takmörk fyrir því hversu langt má ganga í jólaskreytingum? Hildur Ýr Viðarsdóttir skrifar
Skoðun Er lausnin í leikskólamálum að grafa undan atvinnuþátttöku og jafnrétti? Ástþór Jón Ragnheiðarson skrifar
Skoðun Kristrún, Þorgerður og Inga: Framtíð Íslands - Ykkar tími er komin! Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar
Skoðun Skautaíþróttir í Reykjavík í dauðafæri - kýlum á stækkun Skautahallarinnar Bjarni Helgason skrifar
Það eru leiðir til að lækka vexti íbúðalána – viljum við gera eitthvað í því? Benedikt Gíslason Skoðun
Kristrún, Þorgerður og Inga: Framtíð Íslands - Ykkar tími er komin! Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun
Hvenær er jafnrétti náð? Védís Drótt Cortez,Agnes Brynjarsdóttir,Vigdís Kristín Rohleder,Embla Bachmann,Eygló Ruth Rohleder Skoðun