Um stjórnarmyndun, rammaáætlun og orkuskipti Guðmundur Hörður Guðmundsson skrifar 2. nóvember 2021 14:00 Nú stendur yfir linnulaus virkjanaáróður í tengslum við stjórnarmyndunarviðræður. Maður opnar varla dagblað eða kveikir á sjónvarpi án þess að rekast á viðtöl við formenn Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks eða forstjóra orkufyrirtækja um knýjandi þörf fyrir stórfelldar virkjanaframkvæmdir svo hægt verði að skipta bílaflotanum okkar yfir á rafmagn. Fyrstur reið á vaðið formaður Framsóknarflokksins sem sagði að hraða þyrfti orkuskiptum og það kallaði á meiri orku. Flokkurinn sem rak letilega kosningabaráttu með barnamálaráðherra og 60 þúsund króna frístundastyrk í forgrunni kastaði nú af sér sauðagærunni og leggur að því er virðist alla áherslu á virkjanmál í stjórnarmyndunarviðræðum. Flóðgáttir virkjanaáróðurs höfðu nú opnast og forstjóri Landsvirkjunar sagði ljóst að Íslendingar þyrftu að virkja meira til að ná markmiðum sínum í loftslagsmálum og að rammaáætlun væri komin á endastöð. Þá var röðin komin að forstjóra HS Orku sem sagði í viðtali að það væri nauðsynlegt að virkja meira ef anna ætti eftirspurn eftir „rafbílum og umhverfisvænum iðnaði.“ Og flokksbróðir orkuforstjórans, formaður Sjálfstæðisflokksins og fjármálaráðherra, hafði lært hver línan væri og lýsti því yfir að það þyrfti að gera eitthvað í því „þunglamalega“ fyrirkomulagi sem rammaáætlun sé þegar taka þurfi ákvörðun um „græna orku“. Iðnaðarráðherra og varaformaður Sjálfstæðisflokksins sagði síðan að til að ná markmiðum um orkuskipti þyrfti að vera til raforka og fylgdi því síðan eftir með tísti um að andstaða við virkjanaframkvæmdir væri „frekja“. Þannig hafði Sjálfstæðiflokkurinn líka kastað af sér hófsemdargervi kosningabaráttunnar og var kominn í sama ham og árið 2012 þegar formaðurinn sagði: „Öfgamenn í umhverfismálum eru hreinlega að taka orkumál á Íslandi, og þar með verðmætasköpun til langrar framtíðar, í gíslingu.“ Forystu Sjálfstæðisflokksins getur orðið svo vandræðalega dramatísk þegar verja þarf hagsmuni stórfyrirtækja. Tóku öfgamenn orkumál í gíslingu? En hver ætli staðan sé í raun og veru? Eins og sjá má á myndinni hér að neðan fórum fyrst að virkja af kappi á áttunda áratugnum og á árunum 1969 til 1982 óx virkjanaaflið hjá okkur úr 128 MW í 771 MW. Síðan hægðist aðeins á en vaxtaskeið hófst að nýju í kringum 1997 og hefur í raun staðið óslitið síðan, en ég skipti skeiðinu upp í þrjú tímabil til að geta greint þróunina betur og tek Kárahnjúkavirkjun út fyrir sviga þar sem hún er af slíkri yfirstærð að hún skekkir allan samanburð. Tímabilið sem hófst 1997 má segja að standi fram til 2007 og á þeim tíma fór virkjanaaflið úr 960 MW í 1.642 MW. Næsta hefðbundna vaxtarskeið hefst árið 2008 með tilkomu Hellisheiðarvirkjunar og nær til ársins 2020. Á þessu tólf ára tímabili fór virkjanaaflið úr 2.353 MW í 3.000 MW. Þannig getum við borið þessi tímabil saman: 1969–1982: 643 MW (49 MW að meðaltali á ári) 1997–2007: 682 MW (68 MW að meðaltali á ári) 2008–2020: 647 MW (53 MW að meðaltali á ári) Ef við tökum svo fyrir tímabilið sem formaður Sjálfstæðisflokksins sagði að „öfgafólk í umhverfismálum“ hefði tekið í gíslingu, þ.e. 2012–2020, þá hefur vöxtur í virkjanaafli verið 450 MW, eða 56 MW á ári, þ.e. meiri meðaltalsvöxtur en á fyrri „venjulegum“ vaxtatímabilum í virkjanasögu Íslendinga. Það eru nú allar öfgarnar. En það þjónar hagsmunum orkufyrirtækjanna og talsmönnum þeirra á Alþingi að ljúga að þjóðinni að hér sé stöðnun í orkumálum, jafnvel orkuskortur. Þessi stöðugi vöxtur, sem nú hefur staðið í um aldarfjórðung, hefur gert það að verkum að við trónum lang efst á listum yfir orkunotkun per íbúa, með tvöfalt meiri raforkunotkun en sú þjóð sem kemur næst á eftir okkur á listanum. Og á lista yfir svonefnda orkukræfni þjóða erum við líka sér á báti, en við þurfum meira en tvöfalt orkumagn en aðrar þjóðir sem við berum okkur gjarnan við til að skapa 1$ í landsframleiðslu. Hagkerfið okkar er þannig útþanið af raforku. Hvað þurfum við mikla orku fyrir orkuskipti? Eins og ég nefndi að ofan hefur það einkennt virkjanaáróðurinn í tengslum við yfirstandandi stjórnarmyndunarviðræður að það þurfi að hefja stórfelldar virkjanaframkvæmdir til að geta farið í orkuskipti í samgöngum. En er það svo? Forstjóri Orkuveitu Reykjavíkur heldur því fram að nú þegar sé næg orka í kerfinu til að anna eftirspurn rafmagnsbíla til 2030. Í orkuspá Orkustofnunar er gert ráð fyrir að auka þurfi virkjanaaflið um 161 MW til 2030 og 576 MW til 2060 (rauðir punktar í mynd að neðan). Samorka, samráðsfélag orkufyrirtækja, gerir ráð fyrir því að þörfin sem fylgi orkuskiptum til 2030 sé 300 MW (grái punkturinn). Þetta ætti ekki að skapa okkur nokkurn vanda í ljósi þess að samkvæmt virkjanaflokki rammaáætlunar II, sem þegar hefur verið samþykkt, verður hægt að bæta 671 MW við kerfið (grænn punktur) og samkvæmt rammaáætlun III, sem umhverfisráðherra hefur lagt fram, opnast möguleiki á að virkja önnur 675 MW (blár punktur). Fyrir utan rammaáætlun hefur Landsvirkjun svo boðað stækkun þriggja virkjana sem eru nú þegar í rekstri og við það myndu bætast 210 MW við kerfið án nokkurra umhverfisáhrifa. Miðað við þetta ætti öllum að vera ljóst að það er engin rökrétt ástæða til að tala um skort á orku til rafvæðingar bílaflotans. Samt velur forysta Sjálfstæðisflokksins að ásaka fólk um frekju ef það kaupir áróður orkufyrirtækjanna ekki gagnrýnislaust. Er rammaáætlun komin á endastöð? Annað sem einkennir áróðursstríð orkufyrirtækjanna núna er krafa um afnám rammaáætlunar. Nýjasta rammaáætlunin sem nú er í gildi var sett fram og samþykkt af vinstristjórn Samfylkingar og VG árið 2012, en í henni voru níu virkjanir í virkjanaflokki sem myndu bæta, eins og áður segir, 671 MW við kerfið. Það er u.þ.b. sama viðbót og á vaxtaskeiðinu 1997–2007. Sjálfstæðisflokkurinn komst síðan í ríkisstjórn árið 2013 og hefur setið þar síðan, en á þeim tíma hefur ný rammaáætlun ekki komist í gegnum þingið, fyrir utan eina 93 MW virkjun sem var viðbót við gildandi rammaáætlun vinstristjórnarinnar. Þrír umhverfisráðherrar í ríkisstjórnum Sjálfstæðisflokksins hafa síðan lagt fram tillögu að rammaáætlun 3 með átta virkjanir í virkjanaflokki með samanlagt 657 MW virkjanaafl. En allir þessir umhverfisráðherrar, úr röðum Framsóknarflokksins, Bjartrar framtíðar og nú síðast Vinstri-grænna, hafa verið stöðvaðir með málið á Alþingi. Og hvað er það sem hefur stoppað þá? Ekki eru það þingmenn VG, en landsfundur flokksins samþykkti nú í sumar stjórnmálaályktun þar sem segir að ljúka þurfi afgreiðslu 3. áfanga rammaáætlunar. Og í Silfri RÚV í gær sagði framkvæmdastjóri Landverndar að það væri sannarlega ekki þrýstingur frá náttúruverndargeiranum sem hefði orðið til þess að rammaáætlun er ekki samþykkt. Hún yrði því að giska á að það væru kostir í rammaáætlun 3 sem falla í verndarflokk eða biðflokk sem orkugeirinn væri ósáttur við. Þá erum við líklega komin að kjarna málsins — orkufyrirtækin sætta sig ekki við að Jökulárnar í Skagafirði, Hólmsá í Skaftárhreppi og Skjálfandafljót verði verndaðar. Náttúruverndarfólk virðist flest hafa sætt sig við þá málamiðlun sem fólst í rammaáætlun, að mjög umdeildar virkjanir féllu í virkjanaflokk, t.d. Bjarnarflag við Mývatn, Skrokkalda á miðju hálendinu, Eldvörp á Reykjanesi og Hvalárvirkjun. En ásælni orkufyrirtækjanna í stóru vatnasviðin koma í veg fyrir að þau geti orðið hluti af sáttinni og þess vegna hafa þingflokkar Sjálfstæðisflokks komið í veg fyrir að rammaáætlun sé samþykkt á Alþingi. Það er því holur hljómur í því þegar formaður flokksins og forstjóri Landsvirkjunar kvarta yfir því að rammaáætlun sé í hnút, þegar þeir hafa sjálfur bundið hnútinn. Höfundur er áhugamaður um náttúruvernd. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Guðmundur Hörður Guðmundsson Orkumál Umhverfismál Mest lesið Sex hlutir sem þú vissir ekki um húsnæðisfélög Björn Brynjúlfur Björnsson Skoðun Þegar Sjálfstæðisflokkurinn fann málbeinið sitt Ásta Guðrún Helgadóttir Skoðun Takk Trump! Trausti Breiðfjörð Magnússon Skoðun Hvar er fyrirsjánaleikinn, forsætisráðherra? Monika Margrét Stefánsdóttir Skoðun Gamla Reykjavíkurhöfn - Vesturbugt – ákall um nýtt skipulag Páll Jakob Líndal Skoðun Gefum heimild fyrir kyrrð og kærleik Aðalheiður Mjöll Þórarinsdóttir Skoðun 25 metrar í Fannborg Hákon Gunnarsson Skoðun Að elska sjálfan sig – lykill að heilbrigðu starfsumhverfi í leik- og grunnskólum Kristín Magdalena Ágústsdóttir Skoðun Þegar hið óhugsanlega gerist Hrefna Sigurjónsdóttir Skoðun Stöðvum áætlanir um sjókvíaeldi í Eyjafirði! Harpa Barkardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Takk Trump! Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Fíllinn á teikniborði Landsvirkjunar Soffía Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tími til að staldra við Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Hvar er fyrirsjánaleikinn, forsætisráðherra? Monika Margrét Stefánsdóttir skrifar Skoðun 25 metrar í Fannborg Hákon Gunnarsson skrifar Skoðun Krossferðir - Íslamófóbía - Palestína Kristján Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Gefum heimild fyrir kyrrð og kærleik Aðalheiður Mjöll Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Frumvarp til ólaga Jón Ásgeir Sigurvinsson skrifar Skoðun Hervirki í höfuðborg - Svefngenglar við stjórnvölinn Örn Sigurðsson skrifar Skoðun „Drifkraftur að óöryggi og óvissu“ Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Klerkaveldi, trú og stjórnmál Sigurður Árni Þórðarson skrifar Skoðun Stöðvum áætlanir um sjókvíaeldi í Eyjafirði! Harpa Barkardóttir skrifar Skoðun Gamla Reykjavíkurhöfn - Vesturbugt – ákall um nýtt skipulag Páll Jakob Líndal skrifar Skoðun Að elska sjálfan sig – lykill að heilbrigðu starfsumhverfi í leik- og grunnskólum Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar Skoðun Þegar Sjálfstæðisflokkurinn fann málbeinið sitt Ásta Guðrún Helgadóttir skrifar Skoðun Sex hlutir sem þú vissir ekki um húsnæðisfélög Björn Brynjúlfur Björnsson skrifar Skoðun Þegar hið óhugsanlega gerist Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Ábyrgð og ábyrgðarleysi Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Þegar óttinn er ekki sannur Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Fimm staðreyndir fyrir Gunnþór Ingvason Arnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Réttlæti byggir ekki á rangfærslum – svar við málflutningi þingflokksformanns Samfylkingar um veiðigjaldafrumvarpið Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Björgun hvala og orðræðan sem máli skiptir Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar Skoðun Ferðaleiðsögn í skjóli ábyrgðar – tími til kominn að endurhugsa nálgunina Guðmundur Björnsson skrifar Skoðun Á flandri í klandri Jens Garðar Helgason skrifar Skoðun Átak til að stytta biðlista barna eftir sérfræðiaðstoð Helga Þórðardóttir skrifar Skoðun Hverjir borga leikskólann í Kópavogi? Örn Arnarson skrifar Skoðun Tölvupóstar fjórðu iðnbyltingarinnar Sigurjón Njarðarson skrifar Skoðun „Skömmin þín“ Jokka G. Birnudóttir skrifar Skoðun Tökum samtalið Gunnþór Ingvason skrifar Skoðun „Eruð þið sammála lausagöngu katta?“ Sighvatur Björgvinsson skrifar Sjá meira
Nú stendur yfir linnulaus virkjanaáróður í tengslum við stjórnarmyndunarviðræður. Maður opnar varla dagblað eða kveikir á sjónvarpi án þess að rekast á viðtöl við formenn Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks eða forstjóra orkufyrirtækja um knýjandi þörf fyrir stórfelldar virkjanaframkvæmdir svo hægt verði að skipta bílaflotanum okkar yfir á rafmagn. Fyrstur reið á vaðið formaður Framsóknarflokksins sem sagði að hraða þyrfti orkuskiptum og það kallaði á meiri orku. Flokkurinn sem rak letilega kosningabaráttu með barnamálaráðherra og 60 þúsund króna frístundastyrk í forgrunni kastaði nú af sér sauðagærunni og leggur að því er virðist alla áherslu á virkjanmál í stjórnarmyndunarviðræðum. Flóðgáttir virkjanaáróðurs höfðu nú opnast og forstjóri Landsvirkjunar sagði ljóst að Íslendingar þyrftu að virkja meira til að ná markmiðum sínum í loftslagsmálum og að rammaáætlun væri komin á endastöð. Þá var röðin komin að forstjóra HS Orku sem sagði í viðtali að það væri nauðsynlegt að virkja meira ef anna ætti eftirspurn eftir „rafbílum og umhverfisvænum iðnaði.“ Og flokksbróðir orkuforstjórans, formaður Sjálfstæðisflokksins og fjármálaráðherra, hafði lært hver línan væri og lýsti því yfir að það þyrfti að gera eitthvað í því „þunglamalega“ fyrirkomulagi sem rammaáætlun sé þegar taka þurfi ákvörðun um „græna orku“. Iðnaðarráðherra og varaformaður Sjálfstæðisflokksins sagði síðan að til að ná markmiðum um orkuskipti þyrfti að vera til raforka og fylgdi því síðan eftir með tísti um að andstaða við virkjanaframkvæmdir væri „frekja“. Þannig hafði Sjálfstæðiflokkurinn líka kastað af sér hófsemdargervi kosningabaráttunnar og var kominn í sama ham og árið 2012 þegar formaðurinn sagði: „Öfgamenn í umhverfismálum eru hreinlega að taka orkumál á Íslandi, og þar með verðmætasköpun til langrar framtíðar, í gíslingu.“ Forystu Sjálfstæðisflokksins getur orðið svo vandræðalega dramatísk þegar verja þarf hagsmuni stórfyrirtækja. Tóku öfgamenn orkumál í gíslingu? En hver ætli staðan sé í raun og veru? Eins og sjá má á myndinni hér að neðan fórum fyrst að virkja af kappi á áttunda áratugnum og á árunum 1969 til 1982 óx virkjanaaflið hjá okkur úr 128 MW í 771 MW. Síðan hægðist aðeins á en vaxtaskeið hófst að nýju í kringum 1997 og hefur í raun staðið óslitið síðan, en ég skipti skeiðinu upp í þrjú tímabil til að geta greint þróunina betur og tek Kárahnjúkavirkjun út fyrir sviga þar sem hún er af slíkri yfirstærð að hún skekkir allan samanburð. Tímabilið sem hófst 1997 má segja að standi fram til 2007 og á þeim tíma fór virkjanaaflið úr 960 MW í 1.642 MW. Næsta hefðbundna vaxtarskeið hefst árið 2008 með tilkomu Hellisheiðarvirkjunar og nær til ársins 2020. Á þessu tólf ára tímabili fór virkjanaaflið úr 2.353 MW í 3.000 MW. Þannig getum við borið þessi tímabil saman: 1969–1982: 643 MW (49 MW að meðaltali á ári) 1997–2007: 682 MW (68 MW að meðaltali á ári) 2008–2020: 647 MW (53 MW að meðaltali á ári) Ef við tökum svo fyrir tímabilið sem formaður Sjálfstæðisflokksins sagði að „öfgafólk í umhverfismálum“ hefði tekið í gíslingu, þ.e. 2012–2020, þá hefur vöxtur í virkjanaafli verið 450 MW, eða 56 MW á ári, þ.e. meiri meðaltalsvöxtur en á fyrri „venjulegum“ vaxtatímabilum í virkjanasögu Íslendinga. Það eru nú allar öfgarnar. En það þjónar hagsmunum orkufyrirtækjanna og talsmönnum þeirra á Alþingi að ljúga að þjóðinni að hér sé stöðnun í orkumálum, jafnvel orkuskortur. Þessi stöðugi vöxtur, sem nú hefur staðið í um aldarfjórðung, hefur gert það að verkum að við trónum lang efst á listum yfir orkunotkun per íbúa, með tvöfalt meiri raforkunotkun en sú þjóð sem kemur næst á eftir okkur á listanum. Og á lista yfir svonefnda orkukræfni þjóða erum við líka sér á báti, en við þurfum meira en tvöfalt orkumagn en aðrar þjóðir sem við berum okkur gjarnan við til að skapa 1$ í landsframleiðslu. Hagkerfið okkar er þannig útþanið af raforku. Hvað þurfum við mikla orku fyrir orkuskipti? Eins og ég nefndi að ofan hefur það einkennt virkjanaáróðurinn í tengslum við yfirstandandi stjórnarmyndunarviðræður að það þurfi að hefja stórfelldar virkjanaframkvæmdir til að geta farið í orkuskipti í samgöngum. En er það svo? Forstjóri Orkuveitu Reykjavíkur heldur því fram að nú þegar sé næg orka í kerfinu til að anna eftirspurn rafmagnsbíla til 2030. Í orkuspá Orkustofnunar er gert ráð fyrir að auka þurfi virkjanaaflið um 161 MW til 2030 og 576 MW til 2060 (rauðir punktar í mynd að neðan). Samorka, samráðsfélag orkufyrirtækja, gerir ráð fyrir því að þörfin sem fylgi orkuskiptum til 2030 sé 300 MW (grái punkturinn). Þetta ætti ekki að skapa okkur nokkurn vanda í ljósi þess að samkvæmt virkjanaflokki rammaáætlunar II, sem þegar hefur verið samþykkt, verður hægt að bæta 671 MW við kerfið (grænn punktur) og samkvæmt rammaáætlun III, sem umhverfisráðherra hefur lagt fram, opnast möguleiki á að virkja önnur 675 MW (blár punktur). Fyrir utan rammaáætlun hefur Landsvirkjun svo boðað stækkun þriggja virkjana sem eru nú þegar í rekstri og við það myndu bætast 210 MW við kerfið án nokkurra umhverfisáhrifa. Miðað við þetta ætti öllum að vera ljóst að það er engin rökrétt ástæða til að tala um skort á orku til rafvæðingar bílaflotans. Samt velur forysta Sjálfstæðisflokksins að ásaka fólk um frekju ef það kaupir áróður orkufyrirtækjanna ekki gagnrýnislaust. Er rammaáætlun komin á endastöð? Annað sem einkennir áróðursstríð orkufyrirtækjanna núna er krafa um afnám rammaáætlunar. Nýjasta rammaáætlunin sem nú er í gildi var sett fram og samþykkt af vinstristjórn Samfylkingar og VG árið 2012, en í henni voru níu virkjanir í virkjanaflokki sem myndu bæta, eins og áður segir, 671 MW við kerfið. Það er u.þ.b. sama viðbót og á vaxtaskeiðinu 1997–2007. Sjálfstæðisflokkurinn komst síðan í ríkisstjórn árið 2013 og hefur setið þar síðan, en á þeim tíma hefur ný rammaáætlun ekki komist í gegnum þingið, fyrir utan eina 93 MW virkjun sem var viðbót við gildandi rammaáætlun vinstristjórnarinnar. Þrír umhverfisráðherrar í ríkisstjórnum Sjálfstæðisflokksins hafa síðan lagt fram tillögu að rammaáætlun 3 með átta virkjanir í virkjanaflokki með samanlagt 657 MW virkjanaafl. En allir þessir umhverfisráðherrar, úr röðum Framsóknarflokksins, Bjartrar framtíðar og nú síðast Vinstri-grænna, hafa verið stöðvaðir með málið á Alþingi. Og hvað er það sem hefur stoppað þá? Ekki eru það þingmenn VG, en landsfundur flokksins samþykkti nú í sumar stjórnmálaályktun þar sem segir að ljúka þurfi afgreiðslu 3. áfanga rammaáætlunar. Og í Silfri RÚV í gær sagði framkvæmdastjóri Landverndar að það væri sannarlega ekki þrýstingur frá náttúruverndargeiranum sem hefði orðið til þess að rammaáætlun er ekki samþykkt. Hún yrði því að giska á að það væru kostir í rammaáætlun 3 sem falla í verndarflokk eða biðflokk sem orkugeirinn væri ósáttur við. Þá erum við líklega komin að kjarna málsins — orkufyrirtækin sætta sig ekki við að Jökulárnar í Skagafirði, Hólmsá í Skaftárhreppi og Skjálfandafljót verði verndaðar. Náttúruverndarfólk virðist flest hafa sætt sig við þá málamiðlun sem fólst í rammaáætlun, að mjög umdeildar virkjanir féllu í virkjanaflokk, t.d. Bjarnarflag við Mývatn, Skrokkalda á miðju hálendinu, Eldvörp á Reykjanesi og Hvalárvirkjun. En ásælni orkufyrirtækjanna í stóru vatnasviðin koma í veg fyrir að þau geti orðið hluti af sáttinni og þess vegna hafa þingflokkar Sjálfstæðisflokks komið í veg fyrir að rammaáætlun sé samþykkt á Alþingi. Það er því holur hljómur í því þegar formaður flokksins og forstjóri Landsvirkjunar kvarta yfir því að rammaáætlun sé í hnút, þegar þeir hafa sjálfur bundið hnútinn. Höfundur er áhugamaður um náttúruvernd.
Að elska sjálfan sig – lykill að heilbrigðu starfsumhverfi í leik- og grunnskólum Kristín Magdalena Ágústsdóttir Skoðun
Skoðun Að elska sjálfan sig – lykill að heilbrigðu starfsumhverfi í leik- og grunnskólum Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar
Skoðun Réttlæti byggir ekki á rangfærslum – svar við málflutningi þingflokksformanns Samfylkingar um veiðigjaldafrumvarpið Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Björgun hvala og orðræðan sem máli skiptir Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar
Skoðun Ferðaleiðsögn í skjóli ábyrgðar – tími til kominn að endurhugsa nálgunina Guðmundur Björnsson skrifar
Að elska sjálfan sig – lykill að heilbrigðu starfsumhverfi í leik- og grunnskólum Kristín Magdalena Ágústsdóttir Skoðun