Hjúkrunar- og geðheilbrigðþjónusta fyrir heimilislausa, já takk! Hrafnhildur Ólöf Ólafsdóttir skrifar 12. október 2021 21:00 Í tilefni alþjóðlega geðheilbrigðisdagsins og alþjóðadags heimilisleysis 10. október síðastliðinn finn ég mig knúna til að opinberlega heiðra samstarfsfélaga mína og alla starfsmenn sem vinna í framlínunni með heimilislausum. Starfsfólkið sem brennur fyrir bættum hag sinna skjólstæðinga og sér ranglætið í misskiptingunni í samfélaginu sem blasir við þeim alla vinnudaga. Frá því allra fyrstu aðgerðir voru skipulagðar á Íslandi vegna heimsfaraldursins af völdum Covid-19 var mikið púður lagt í að halda uppi þjónustu við heimilislausa hjá Reykjavíkurborg. Við fundum sérstaklega mikið fyrir því hvað samdráttur og takmarkanir hjá annarri þjónustu í samfélaginu hafði neikvæð áhrif á stöðu okkar skjólstæðinga. Á öllum starfsstöðum var fólk að hlaupa hraðar. Vettvangsþjónustan gat ekkert annað gert en að reima á sig skóna. Hin leiðin hefði verið að líta í hina áttina þar sem ekkert tók við. Þar hljóp fólk heilu maraþonin og setti sjálfa sig í hálfgert sjálfskipað sóttkví til að takmarka smitleiðir að skjólstæðingum sínum. Starfsfólk í búsetunni, neyðarskýlum, vettvangi, ráðgjafar, stjórnendur og við öll með tölu sem málaflokkur tókum meira á okkur en nokkru sinni fyrr. Við bættum í, endurskipulögðum, eyddum miklum tíma í að biðja aðra um aðstoð og hvetja kerfi innan samfélagsins til samstarfs. Eljan og seiglan sem starfsfólk sýndi er svo mikilfengleg að hvert þeirra á skilið orðu frá forsetanum. Veikindi starfsfólks voru í lágmarki þegar mest á reyndi fyrst um sinn, allir lögðu sitt af mörkum. Árangurinn stóð ekki á sínu. Þetta snerist ekki bara um að takmarka smit innan hópsins (sem gekk reyndar stórkostlega upp) heldur snerist þetta fyrst og fremst um að reyna að halda uppi þjónustu þegar önnur þjónusta í samfélaginu var ekki í boði eða verulega takmörkuð. Alls staðar var fjölgun hjá okkur. Aldrei hafa jafn margir fengið úthlutað húsnæði fyrir heimilislausa á svo skömmum tíma, aldrei hafa jafn margir verið á skrá hjá VoR teyminu og aldrei hefur yfirvinnan og vinnuálagið sprengt alla skala. Ég get ekki sagt að aldrei hafi verið eins skert aðgengi að hjúkrunarúrræðum eða geðheilbrigðisþjónustu þar sem það hefur alltaf verið skert. Starfsfólk fann samt fyrir meiri skerðingu og upplifði gríðarlegt álag þegar kerfið tók ekki við og greip ekki bolta þegar á þurfti að halda. Ég þori því að fullyrða að þetta skerta aðgengi er helsti álagsþáttur fyrir starfsfólk málaflokksins. Það að geta ekki treyst á að fá hjúkrunar- og geðheilbrigðisþjónustu fyrir heimilislausa með miklar og flóknar þjónustuþarfir. Þegar á botninn er hvolft verður að horfa til þess að þegar löng og endurtekin álagstímabil líða hjá og lognið færist yfir. Að þá fyrst koma hinar raunverulegu afleiðingar álagsins í ljós. Þá getum við búist við storminum. Samfélagið er á þessu tímabili núna og því er mikilvægt að halda vel á spöðunum. Við í málaflokknum peppum hvort annað, bókum starfsdaga, bókum fræðslur, bókum handleiðslu og allt það sem við getum gert innan okkar litla ramma. Hvetjum fólk til að leysa út uppsafnað frí, vonumst til að geðheilbrigðiskerfið taki við sér og fleiri fái hjúkrunarþjónustu. Vonumst til að fólkið okkar hætti að vera flokkað sem frábending hér og þar. Þetta er mikilvæg umræða því þegar allt kemur til alls þá eru þessir starfsmenn í aukinni hættu á alvarlegum heilsufarslegum afleiðingum streitu. Sem getur haft neikvæð áhrif á vinnuumhverfi og þjónustuþegana sjálfa. Justine Levesque rannsóknarfulltrúi hjá kanadísku rannsóknarsetri um heimilisleysi (HomelessHub) tekur þetta saman í nýrri samantekt sem birt var á vefnum þeirra 6. október síðastliðinn. Þar kemur meðal annars fram að þegar starfsmenn eru útbrunnir, hafa takmarkaðan aðgang að úrræðum samfélagsins fyrir sína skjólstæðinga og upplifa skort á stuðning í vinnu hefur það neikvæð áhrif á þeirra þjónustuþega. Þjónustuþegana sem nú þegar eru að stríða við heimilisleysi og óstöðugleika í húsnæðismálum. Niðurstaðan er að ef við fjárfestum ekki í starfsfólki sem vinnur með heimilislausum og tryggjum samfellu í félags- og heilbrigðisþjónustu. Þá mun starfsfólk ekki geta haldið áfram að mæta þjónustuþörfum hópsins. Þetta snýst því ekki bara um notendur heldur líka starfsfólkið. Hjúkrunar- og geðheilbrigðþjónusta fyrir heimilislausa, já takk! Höfundur er deildarstjóri málaflokks heimilislausra hjá velferðarsviði Reykjavíkurborgar og formaður fagdeildar geðhjúkrunarfræðinga Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Heilbrigðismál Geðheilbrigði Mest lesið Inngilding – nýyrði sem enginn skilur? Miriam Petra Ómarsdóttir Awad Skoðun Kæru smiðir, hárgreiðslufólk og píparar! Víðir Reynisson Skoðun Vantar fleiri lyftara í heilbrigðiskerfið? Ragna Sigurðardóttir Skoðun Að sætta sig við brot á samkomulagi eða ekki Jón Ágúst Eyjólfsson Skoðun Afhendum raunverulegum eigendum hlut sinn í Íslandsbanka til jafns Sigmundur Davíð Gunnlaugsson Skoðun Vilja miklu stærra bákn Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Geðheilbrigðismál og landsbyggðin Eydís Ásbjörnsdóttir Skoðun Er píparinn þinn skattsvikari? Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun Kosningar og ,ehf gatið‘ Róbert Farestveit Skoðun Kæra unga móðir Jóna Þórey Pétursdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Við erum heit, græn og orkumikil – gerum kröfur um sjálfbærni, nýsköpun og betri nýtingu auðlinda! Halla Hrund Logadóttir ,Fida Abu Libdeh skrifar Skoðun Kæru smiðir, hárgreiðslufólk og píparar! Víðir Reynisson skrifar Skoðun Vilja miklu stærra bákn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Vantar fleiri lyftara í heilbrigðiskerfið? Ragna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Inngilding – nýyrði sem enginn skilur? Miriam Petra Ómarsdóttir Awad skrifar Skoðun Að sætta sig við brot á samkomulagi eða ekki Jón Ágúst Eyjólfsson skrifar Skoðun Afhendum raunverulegum eigendum hlut sinn í Íslandsbanka til jafns Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Geðheilbrigðismál og landsbyggðin Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Er píparinn þinn skattsvikari? Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Frelsi til að búa þar sem þú vilt Sæunn Gísladóttir skrifar Skoðun Kosningar og ,ehf gatið‘ Róbert Farestveit skrifar Skoðun Grípum tækifærin og sköpum bjartari framtíð Ísak Leon Júlíusson skrifar Skoðun Kæra unga móðir Jóna Þórey Pétursdóttir skrifar Skoðun Niðurskurðarhnífnum beitt á skólana Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Verði þitt val, svo á jörðu sem á himni Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Öryggis annarra vegna… Ingunn Björnsdóttir skrifar Skoðun Verðmæti leikskólans Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Íslenskur landbúnaður er ekki aðeins arfleifð heldur líka framtíð okkar Íslendinga Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Vítahringur ofbeldis og áfalla Paola Cardenas skrifar Skoðun Heilbrigð sál í hraustum líkama Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Að segja bara eitthvað Hulda María Magnúsdóttir skrifar Skoðun Litlu fyrirtækin – kerfishyggja og skattlagning Eiríkur S. Svavarsson skrifar Skoðun „Þörfin fyrir nýtt upphaf: Af hverju hrista þarf upp í stjórnmálum“ Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Reiknileikni Sambandsins Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Vegurinn heim Tinna Rún Snorradóttir skrifar Skoðun Framsókn setur heimilin í fyrsta sæti Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Allt mannanna verk - orkuöryggi á Íslandi Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hvert er planið? Þorleifur Hallbjörn Ingólfsson skrifar Skoðun Íslenskan heldur velli Stefán Atli Rúnarsson,Jóhann F K Arinbjarnarson skrifar Skoðun Einstaklingur á undir högg að sækja í dómsmáli við hinn sterka Jörgen Ingimar Hansson skrifar Sjá meira
Í tilefni alþjóðlega geðheilbrigðisdagsins og alþjóðadags heimilisleysis 10. október síðastliðinn finn ég mig knúna til að opinberlega heiðra samstarfsfélaga mína og alla starfsmenn sem vinna í framlínunni með heimilislausum. Starfsfólkið sem brennur fyrir bættum hag sinna skjólstæðinga og sér ranglætið í misskiptingunni í samfélaginu sem blasir við þeim alla vinnudaga. Frá því allra fyrstu aðgerðir voru skipulagðar á Íslandi vegna heimsfaraldursins af völdum Covid-19 var mikið púður lagt í að halda uppi þjónustu við heimilislausa hjá Reykjavíkurborg. Við fundum sérstaklega mikið fyrir því hvað samdráttur og takmarkanir hjá annarri þjónustu í samfélaginu hafði neikvæð áhrif á stöðu okkar skjólstæðinga. Á öllum starfsstöðum var fólk að hlaupa hraðar. Vettvangsþjónustan gat ekkert annað gert en að reima á sig skóna. Hin leiðin hefði verið að líta í hina áttina þar sem ekkert tók við. Þar hljóp fólk heilu maraþonin og setti sjálfa sig í hálfgert sjálfskipað sóttkví til að takmarka smitleiðir að skjólstæðingum sínum. Starfsfólk í búsetunni, neyðarskýlum, vettvangi, ráðgjafar, stjórnendur og við öll með tölu sem málaflokkur tókum meira á okkur en nokkru sinni fyrr. Við bættum í, endurskipulögðum, eyddum miklum tíma í að biðja aðra um aðstoð og hvetja kerfi innan samfélagsins til samstarfs. Eljan og seiglan sem starfsfólk sýndi er svo mikilfengleg að hvert þeirra á skilið orðu frá forsetanum. Veikindi starfsfólks voru í lágmarki þegar mest á reyndi fyrst um sinn, allir lögðu sitt af mörkum. Árangurinn stóð ekki á sínu. Þetta snerist ekki bara um að takmarka smit innan hópsins (sem gekk reyndar stórkostlega upp) heldur snerist þetta fyrst og fremst um að reyna að halda uppi þjónustu þegar önnur þjónusta í samfélaginu var ekki í boði eða verulega takmörkuð. Alls staðar var fjölgun hjá okkur. Aldrei hafa jafn margir fengið úthlutað húsnæði fyrir heimilislausa á svo skömmum tíma, aldrei hafa jafn margir verið á skrá hjá VoR teyminu og aldrei hefur yfirvinnan og vinnuálagið sprengt alla skala. Ég get ekki sagt að aldrei hafi verið eins skert aðgengi að hjúkrunarúrræðum eða geðheilbrigðisþjónustu þar sem það hefur alltaf verið skert. Starfsfólk fann samt fyrir meiri skerðingu og upplifði gríðarlegt álag þegar kerfið tók ekki við og greip ekki bolta þegar á þurfti að halda. Ég þori því að fullyrða að þetta skerta aðgengi er helsti álagsþáttur fyrir starfsfólk málaflokksins. Það að geta ekki treyst á að fá hjúkrunar- og geðheilbrigðisþjónustu fyrir heimilislausa með miklar og flóknar þjónustuþarfir. Þegar á botninn er hvolft verður að horfa til þess að þegar löng og endurtekin álagstímabil líða hjá og lognið færist yfir. Að þá fyrst koma hinar raunverulegu afleiðingar álagsins í ljós. Þá getum við búist við storminum. Samfélagið er á þessu tímabili núna og því er mikilvægt að halda vel á spöðunum. Við í málaflokknum peppum hvort annað, bókum starfsdaga, bókum fræðslur, bókum handleiðslu og allt það sem við getum gert innan okkar litla ramma. Hvetjum fólk til að leysa út uppsafnað frí, vonumst til að geðheilbrigðiskerfið taki við sér og fleiri fái hjúkrunarþjónustu. Vonumst til að fólkið okkar hætti að vera flokkað sem frábending hér og þar. Þetta er mikilvæg umræða því þegar allt kemur til alls þá eru þessir starfsmenn í aukinni hættu á alvarlegum heilsufarslegum afleiðingum streitu. Sem getur haft neikvæð áhrif á vinnuumhverfi og þjónustuþegana sjálfa. Justine Levesque rannsóknarfulltrúi hjá kanadísku rannsóknarsetri um heimilisleysi (HomelessHub) tekur þetta saman í nýrri samantekt sem birt var á vefnum þeirra 6. október síðastliðinn. Þar kemur meðal annars fram að þegar starfsmenn eru útbrunnir, hafa takmarkaðan aðgang að úrræðum samfélagsins fyrir sína skjólstæðinga og upplifa skort á stuðning í vinnu hefur það neikvæð áhrif á þeirra þjónustuþega. Þjónustuþegana sem nú þegar eru að stríða við heimilisleysi og óstöðugleika í húsnæðismálum. Niðurstaðan er að ef við fjárfestum ekki í starfsfólki sem vinnur með heimilislausum og tryggjum samfellu í félags- og heilbrigðisþjónustu. Þá mun starfsfólk ekki geta haldið áfram að mæta þjónustuþörfum hópsins. Þetta snýst því ekki bara um notendur heldur líka starfsfólkið. Hjúkrunar- og geðheilbrigðþjónusta fyrir heimilislausa, já takk! Höfundur er deildarstjóri málaflokks heimilislausra hjá velferðarsviði Reykjavíkurborgar og formaður fagdeildar geðhjúkrunarfræðinga
Afhendum raunverulegum eigendum hlut sinn í Íslandsbanka til jafns Sigmundur Davíð Gunnlaugsson Skoðun
Skoðun Við erum heit, græn og orkumikil – gerum kröfur um sjálfbærni, nýsköpun og betri nýtingu auðlinda! Halla Hrund Logadóttir ,Fida Abu Libdeh skrifar
Skoðun Afhendum raunverulegum eigendum hlut sinn í Íslandsbanka til jafns Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Íslenskur landbúnaður er ekki aðeins arfleifð heldur líka framtíð okkar Íslendinga Halla Hrund Logadóttir skrifar
Skoðun „Þörfin fyrir nýtt upphaf: Af hverju hrista þarf upp í stjórnmálum“ Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar
Skoðun Einstaklingur á undir högg að sækja í dómsmáli við hinn sterka Jörgen Ingimar Hansson skrifar
Afhendum raunverulegum eigendum hlut sinn í Íslandsbanka til jafns Sigmundur Davíð Gunnlaugsson Skoðun