Þrálátar ranghugmyndir þingkonu Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar 3. júní 2020 14:00 Það er margt bullið sem slengt er fram um ferðaþjónustu reglulega. Oftast er það ekki svara vert. En þegar kjörinn fulltrúi og þingflokksformaður Samfylkingarinnar reiðir til höggs og skellir blautri og skítugri tusku framan í stærstu atvinnugrein landsins, þá get ég ekki á mér setið. Sérstaklega ekki þegar atvinnugreinin er nú á hnjánum vegna óviðráðanlegra orsaka, starfsmenn hennar flestir á hlutabótum eða með uppsagnarbréfið í vasanum. Afkoma þessa fólks og fjölskyldna þeirra næstu mánuði og ár er óviss. Á dögunum birti þessi kjörni fulltrúi og nefndarmaður í efnahags- og viðskiptanefnd Alþingis eftirfarandi á Facebook síðu sinni: „Ég hef frá því að vöxtur ferðaþjónustunnar hófst, gagnrýnt að ferðaþjónustunni hafi verið færðir sérstakir skattastyrkir sem hvati til vaxtar. Úr varð ósjálfbær vöxtur. Ég veit að núna er ekki rétti tíminn í hræðilegu atvinnuleysi og gjaldþrotum ferðaþjónustufyrirtækja, að segja ,,sagði ég ekki". En það er samt næstum komið fram á varirnar.“ Oddný Harðardóttir opinberar með þessu innleggi sínu bæði óvild í garð ferðaþjónustu, vanþekkingu og rangfærslur. Ferðaþjónustan dró vagninn Kannski er best að byrja á að benda þingflokksformanninum á að ferðaþjónusta spratt ekki upp úr engu árið 2010. Áratugina á undan, hafði átt sér stað öflugt frumkvöðla- og nýsköpunarstarf og fjárfesting - í mannauði, tækjum, húsum, búnaði og ekki síst í markaðsstarfi. Opinbert markmið var alltaf að auka hlut ferðaþjónustunnar í útflutningstekjum svo um munaði, en aðstæður til þess sköpuðust ekki fyrr en eftir fjármálahrunið, ókeypis alþjóðlegu umfjöllunina og auglýsingaherferðina í tengslum við gosið í Eyjafjallajökli. Í uppgangi ferðaþjónustunnar undanfarin áratug hefur frumkvöðlastarfsemin og nýsköpunin haldið stöðugt áfram og sér ekki fyrir endann á því. Sem betur fer. Það var ferðaþjónustan, sem dró þjóðina upp úr djúpum, efnahagslegum öldudal eftirhrunsáranna, var aflgjafi hagvaxtar og atvinnusköpunar. Hún var grunnurinn að þeim lífsgæðum sem Íslendingar njóta í dag. Ferðaþjónusta varð sjálfsprottinn byggðaaðgerð í leiðinni og tókst það sem stjórnmála- og embættismönnum hafði mistekist í áratugi áður - að renna stoðum undir búsetu fólks á köldum svæðum, hringinn í kringum landið. Ferðaþjónusta þarf að vera samkeppnishæf Ferðaþjónusta hefur að mestu byggst upp á einkaframtaki. Að stærstum hluta erum við að tala um lítil og meðalstór fjölskyldufyrirtæki, sem sjá eigendum sínum og öðrum fyrir lífsviðurværi. Ferðaþjónustufyrirtæki hafa ekki fengið neinar niðurgreiðslur eða skattafslætti. Líklega er Oddný að vísa til þess að ekki eru allar greinar innan ferðaþjónustu í hæsta virðisaukaskattsþrepi. Það er í augum sumra ígildi skattaafsláttar. Ástæðan er hins vegar sú, að í ferðaþjónustu þarf að huga að alþjóðlegri samkeppnishæfni og stundum er það nú bara þannig, að lægri skattar á neytendur og fyrirtæki þýða hærri tekjur fyrir alla þegar upp er staðið. En til þess að skilja það, þarf maður sennilega sjálfur að hafa stundað atvinnurekstur en ekki bara tala um hann. Að vita, skilja og tileinka sér Ég ráðlegg þingflokksformanninum að skoða aðrar atvinnugreinar en ferðaþjónustu til að finna mjög afgerandi dæmi um skattaafslætti, ívilnanir og niðurgreiðslur. Þá má benda fjármálaráherranum fyrrverandi að allar skapandi greinar eru utan virðisaukaskattskerfisins. Er hún að leggja til að skapandi greinar fari inn í virðisaukaskattskerfið og hætti að njóta „skattastyrkja“ eins og hún talar um? Skapandi greinar hér á landi líkt og ferðaþjónustan eiga í harðri samkeppni á heimsvísu og því þarf að gæta að samkeppnishæfni þessara greina. Þetta á nefndarmaður í efnahags- og viðskiptanefnd Alþingis að vita, skilja og tileinka sér. Annað er óboðlegt. Fjárfest til framtíðar Oddný fullyrðir að vöxtur ferðaþjónustu hafi heilt yfir verið ósjálfbær. Þar er ég henni algjörlega ósammála. Fjárfestingar í ferðaþjónustu hafa verið gerðar með tilliti til framtíðarvaxtarmöguleika. Á mjög eðlilegum forsendum - enda var þar til í mars á þessu ári, ekkert sem benti til annars en að ferðaþjónusta héldi áfram að vera burðarás í verðmætasköpun á Íslandi til framtíðar. Í raun hefur kórónuveirufaraldurinn ekki breytt þeim forsendum að neinu leyti - það er ekkert sem bendir til annars, en að ferðaþjónusta í heiminum taki upp þráðinn þar sem frá var horfið, um leið og aðstæður skapast. Mikil nýsköpun á sér stað í ferðaþjónustu Þingflokksformaðurinn vill taka aðra stefnu og renna fleiri stoðum undir atvinnulífið. Efla nýsköpun á öllum sviðum, tækniþróun og skapandi greinar. Það eru allir sammála um að það sé skynsamlegt. Meira að segja svo skynsamlegt, að þetta er orðið að hálfgerðri „möntru“, sem hver étur upp eftir öðrum og oft hefur maður á tilfinningunni að fólk viti ekki almennilega um hvað það er að tala. Hafa þarf að hafa í huga að nýsköpun og tækniþróun er stunduð í miklum mæli nú þegar, meðal annars í ferðaþjónustu í stórum stíl. Það vita líka allir sem eru í alvöru að stunda nýsköpun og tækniþróun (og tala ekki bara um það) að hún kostar tíma og fjármuni. Tíma sem við eigum ekki til núna og því fullkomlega óraunhæft að stóla á „eitthvað nýtt“, við endurreisn hagkerfisins til skamms tíma. Ekki geri ég ráð fyrir að Oddný sé sátt við um 16% atvinnuleysi í Suðurkjördæmi eða hátt í 20% atvinnuleysi á sínum heimaslóðum – Suðurnesjum – til langs tíma. Ekki ætlar fyrrverandi formaður Samfylkingarinnar að setja alla í tækniþróun og nýsköpunarverkefni, eða hvað? Á bak við fyrirtækin er fólk Oddný segir í lok dæmalausrar færslu sinnar að nú sé ekki rétti tíminn „í hræðilegu atvinnuleysi og gjaldþrotum ferðaþjónustufyrirtækja“ að segja „sagði ég ekki“ - en hún gerir það nú samt. Hvað sagði hún? Að heimsfaraldur myndi á einhverjum tímapunkti kippa fótunum undan ferðaþjónustu og það væri í raun eðlilegt, þar sem hún var svo ósjálfbær? Ég ráðlegg þingflokksformanninum að hafa í huga að á bakvið fyrirtækin sem nú berjast í bökkum er venjulegt fólk, sem á afkomu sína algjörlega undir því að ferðaþjónustan nái vopnum sínum á nýjan leik. Fólk, sem oft hefur lagt allt sitt undir við að byggja upp sín fyrirtæki og skapað um leið atvinnu fyrir aðra og skatttekjur fyrir samfélagið. Nú er ekki rétti tíminn til að koma með hrokafullar, ómaklegar og ósmekklegar yfirlýsingar. Höfundur er formaður Samtaka ferðaþjónustunnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ferðamennska á Íslandi Alþingi Bjarnheiður Hallsdóttir Mest lesið Allt að helmingslíkur á eyðingu byggðar á Íslandi Sigurður Loftur Thorlacius Skoðun Dæmisaga úr raunveruleikanum Sigurður F. Sigurðarson Skoðun Betri stjórnvöld, ekki meiri stjórnvöld Sigríður María Egilsdóttir Skoðun Hin marguntöluðu orkuskipti í bílaflota landsmanna Þorgeir R. Valsson Skoðun Ný Ölfusárbrú – af hverju svona brú? Guðmundur Valur Guðmundsson Skoðun Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson Skoðun Verstu kennarar í heimi Gígja Bjargardóttir Skoðun Hvenær ætlarðu að flytja heim? Jón Þór Kristjánsson Skoðun Hvar er stjarna Framsóknarflokksins í síðustu kosningum núna? „Barnaverndarpáfinn“! Davíð Bergmann Skoðun Friðhelgar fótboltabullur Hjálmtýr Heiðdal Skoðun Skoðun Skoðun Allt að helmingslíkur á eyðingu byggðar á Íslandi Sigurður Loftur Thorlacius skrifar Skoðun Dæmisaga úr raunveruleikanum Sigurður F. Sigurðarson skrifar Skoðun Hin marguntöluðu orkuskipti í bílaflota landsmanna Þorgeir R. Valsson skrifar Skoðun Betri stjórnvöld, ekki meiri stjórnvöld Sigríður María Egilsdóttir skrifar Skoðun Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson skrifar Skoðun Blóðmeramálið til umboðsmanns Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Meira fyrir minna: Bætt nýting opinberra fjármuna Álfrún Tryggvadóttir skrifar Skoðun Ný Ölfusárbrú – af hverju svona brú? Guðmundur Valur Guðmundsson skrifar Skoðun Friðhelgar fótboltabullur Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Sex af níu flokkum á móti hvalveiðum Valgerður Árnadóttir skrifar Skoðun Allt fyrir listina Brynhildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Tryggjum nýliðun bændastéttarinnar Þórdís Bjarnleifsdóttir skrifar Skoðun Óskalisti minn SIgurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar Skoðun Aukin stuðningur við ferðasjóð íþróttafélaga dregur úr ójöfnuði Hannes S. Jónsson skrifar Skoðun Það er þetta með traustið Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Plan Samfylkingar: Svona náum við niður vöxtunum Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun 6000 íbúðirnar sem vantar - í boði borgarinnar Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Samvinnufélög - sóknarfæri á húsnæðismarkaði? Elín H. Jónsdóttir,Guðrún Johnsen skrifar Skoðun Kæri oddviti Samfylkingarnar í Reykjavíkurkjördæmi suður Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Það er enginn á vakt Áslaug Ýr Hjartardóttir skrifar Skoðun Svalur, Valur og Hvalur Þorvaldur Logason skrifar Skoðun Opið bréf til samninganefnda KÍ og SÍS Guðrún Eik Skúladóttir skrifar Skoðun Ungt fólk og þörfin fyrir skjótar aðgerðir í menntun Fannar Logi Waldorff Sigurðsson skrifar Skoðun Mikilvægasta launaviðtalið Bessí Þóra Jónsdóttir skrifar Skoðun Leikskólaverkfall - slæmur draumur Jóhanna Dröfn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Burt með baráttusöngva úr virkjunarkafla stóriðjustefnunnar Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Örugg skref Samfylkingar í geðheilbrigðismálum Alma Möller,Elín Anna Baldursdóttir,Sævar Már Gústavsson skrifar Skoðun Meiri árangur…fyrir útvalda Aðalheiður Marta Steindórsdóttir skrifar Skoðun Ertu karlmaður á miðjum aldri á breytingarskeiðinu? Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Hvenær ætlarðu að flytja heim? Jón Þór Kristjánsson skrifar Sjá meira
Það er margt bullið sem slengt er fram um ferðaþjónustu reglulega. Oftast er það ekki svara vert. En þegar kjörinn fulltrúi og þingflokksformaður Samfylkingarinnar reiðir til höggs og skellir blautri og skítugri tusku framan í stærstu atvinnugrein landsins, þá get ég ekki á mér setið. Sérstaklega ekki þegar atvinnugreinin er nú á hnjánum vegna óviðráðanlegra orsaka, starfsmenn hennar flestir á hlutabótum eða með uppsagnarbréfið í vasanum. Afkoma þessa fólks og fjölskyldna þeirra næstu mánuði og ár er óviss. Á dögunum birti þessi kjörni fulltrúi og nefndarmaður í efnahags- og viðskiptanefnd Alþingis eftirfarandi á Facebook síðu sinni: „Ég hef frá því að vöxtur ferðaþjónustunnar hófst, gagnrýnt að ferðaþjónustunni hafi verið færðir sérstakir skattastyrkir sem hvati til vaxtar. Úr varð ósjálfbær vöxtur. Ég veit að núna er ekki rétti tíminn í hræðilegu atvinnuleysi og gjaldþrotum ferðaþjónustufyrirtækja, að segja ,,sagði ég ekki". En það er samt næstum komið fram á varirnar.“ Oddný Harðardóttir opinberar með þessu innleggi sínu bæði óvild í garð ferðaþjónustu, vanþekkingu og rangfærslur. Ferðaþjónustan dró vagninn Kannski er best að byrja á að benda þingflokksformanninum á að ferðaþjónusta spratt ekki upp úr engu árið 2010. Áratugina á undan, hafði átt sér stað öflugt frumkvöðla- og nýsköpunarstarf og fjárfesting - í mannauði, tækjum, húsum, búnaði og ekki síst í markaðsstarfi. Opinbert markmið var alltaf að auka hlut ferðaþjónustunnar í útflutningstekjum svo um munaði, en aðstæður til þess sköpuðust ekki fyrr en eftir fjármálahrunið, ókeypis alþjóðlegu umfjöllunina og auglýsingaherferðina í tengslum við gosið í Eyjafjallajökli. Í uppgangi ferðaþjónustunnar undanfarin áratug hefur frumkvöðlastarfsemin og nýsköpunin haldið stöðugt áfram og sér ekki fyrir endann á því. Sem betur fer. Það var ferðaþjónustan, sem dró þjóðina upp úr djúpum, efnahagslegum öldudal eftirhrunsáranna, var aflgjafi hagvaxtar og atvinnusköpunar. Hún var grunnurinn að þeim lífsgæðum sem Íslendingar njóta í dag. Ferðaþjónusta varð sjálfsprottinn byggðaaðgerð í leiðinni og tókst það sem stjórnmála- og embættismönnum hafði mistekist í áratugi áður - að renna stoðum undir búsetu fólks á köldum svæðum, hringinn í kringum landið. Ferðaþjónusta þarf að vera samkeppnishæf Ferðaþjónusta hefur að mestu byggst upp á einkaframtaki. Að stærstum hluta erum við að tala um lítil og meðalstór fjölskyldufyrirtæki, sem sjá eigendum sínum og öðrum fyrir lífsviðurværi. Ferðaþjónustufyrirtæki hafa ekki fengið neinar niðurgreiðslur eða skattafslætti. Líklega er Oddný að vísa til þess að ekki eru allar greinar innan ferðaþjónustu í hæsta virðisaukaskattsþrepi. Það er í augum sumra ígildi skattaafsláttar. Ástæðan er hins vegar sú, að í ferðaþjónustu þarf að huga að alþjóðlegri samkeppnishæfni og stundum er það nú bara þannig, að lægri skattar á neytendur og fyrirtæki þýða hærri tekjur fyrir alla þegar upp er staðið. En til þess að skilja það, þarf maður sennilega sjálfur að hafa stundað atvinnurekstur en ekki bara tala um hann. Að vita, skilja og tileinka sér Ég ráðlegg þingflokksformanninum að skoða aðrar atvinnugreinar en ferðaþjónustu til að finna mjög afgerandi dæmi um skattaafslætti, ívilnanir og niðurgreiðslur. Þá má benda fjármálaráherranum fyrrverandi að allar skapandi greinar eru utan virðisaukaskattskerfisins. Er hún að leggja til að skapandi greinar fari inn í virðisaukaskattskerfið og hætti að njóta „skattastyrkja“ eins og hún talar um? Skapandi greinar hér á landi líkt og ferðaþjónustan eiga í harðri samkeppni á heimsvísu og því þarf að gæta að samkeppnishæfni þessara greina. Þetta á nefndarmaður í efnahags- og viðskiptanefnd Alþingis að vita, skilja og tileinka sér. Annað er óboðlegt. Fjárfest til framtíðar Oddný fullyrðir að vöxtur ferðaþjónustu hafi heilt yfir verið ósjálfbær. Þar er ég henni algjörlega ósammála. Fjárfestingar í ferðaþjónustu hafa verið gerðar með tilliti til framtíðarvaxtarmöguleika. Á mjög eðlilegum forsendum - enda var þar til í mars á þessu ári, ekkert sem benti til annars en að ferðaþjónusta héldi áfram að vera burðarás í verðmætasköpun á Íslandi til framtíðar. Í raun hefur kórónuveirufaraldurinn ekki breytt þeim forsendum að neinu leyti - það er ekkert sem bendir til annars, en að ferðaþjónusta í heiminum taki upp þráðinn þar sem frá var horfið, um leið og aðstæður skapast. Mikil nýsköpun á sér stað í ferðaþjónustu Þingflokksformaðurinn vill taka aðra stefnu og renna fleiri stoðum undir atvinnulífið. Efla nýsköpun á öllum sviðum, tækniþróun og skapandi greinar. Það eru allir sammála um að það sé skynsamlegt. Meira að segja svo skynsamlegt, að þetta er orðið að hálfgerðri „möntru“, sem hver étur upp eftir öðrum og oft hefur maður á tilfinningunni að fólk viti ekki almennilega um hvað það er að tala. Hafa þarf að hafa í huga að nýsköpun og tækniþróun er stunduð í miklum mæli nú þegar, meðal annars í ferðaþjónustu í stórum stíl. Það vita líka allir sem eru í alvöru að stunda nýsköpun og tækniþróun (og tala ekki bara um það) að hún kostar tíma og fjármuni. Tíma sem við eigum ekki til núna og því fullkomlega óraunhæft að stóla á „eitthvað nýtt“, við endurreisn hagkerfisins til skamms tíma. Ekki geri ég ráð fyrir að Oddný sé sátt við um 16% atvinnuleysi í Suðurkjördæmi eða hátt í 20% atvinnuleysi á sínum heimaslóðum – Suðurnesjum – til langs tíma. Ekki ætlar fyrrverandi formaður Samfylkingarinnar að setja alla í tækniþróun og nýsköpunarverkefni, eða hvað? Á bak við fyrirtækin er fólk Oddný segir í lok dæmalausrar færslu sinnar að nú sé ekki rétti tíminn „í hræðilegu atvinnuleysi og gjaldþrotum ferðaþjónustufyrirtækja“ að segja „sagði ég ekki“ - en hún gerir það nú samt. Hvað sagði hún? Að heimsfaraldur myndi á einhverjum tímapunkti kippa fótunum undan ferðaþjónustu og það væri í raun eðlilegt, þar sem hún var svo ósjálfbær? Ég ráðlegg þingflokksformanninum að hafa í huga að á bakvið fyrirtækin sem nú berjast í bökkum er venjulegt fólk, sem á afkomu sína algjörlega undir því að ferðaþjónustan nái vopnum sínum á nýjan leik. Fólk, sem oft hefur lagt allt sitt undir við að byggja upp sín fyrirtæki og skapað um leið atvinnu fyrir aðra og skatttekjur fyrir samfélagið. Nú er ekki rétti tíminn til að koma með hrokafullar, ómaklegar og ósmekklegar yfirlýsingar. Höfundur er formaður Samtaka ferðaþjónustunnar.
Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson Skoðun
Hvar er stjarna Framsóknarflokksins í síðustu kosningum núna? „Barnaverndarpáfinn“! Davíð Bergmann Skoðun
Skoðun Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson skrifar
Skoðun Kæri oddviti Samfylkingarnar í Reykjavíkurkjördæmi suður Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Örugg skref Samfylkingar í geðheilbrigðismálum Alma Möller,Elín Anna Baldursdóttir,Sævar Már Gústavsson skrifar
Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson Skoðun
Hvar er stjarna Framsóknarflokksins í síðustu kosningum núna? „Barnaverndarpáfinn“! Davíð Bergmann Skoðun