Krónan er eins og áfengissjúklingur; en hún er ólæknandi Ole Anton Bieltvedt skrifar 9. nóvember 2018 13:46 Í mörgum fjölskyldum eru einhverjir, sem eiga við áfengissýki að stríða. Það kannast flestir við þann vanda. Þetta er einfaldlega hluti af mannlífinu. Oft er það þannig, að, á meðan allt leikur í lyndi, eru mál fín og sjúkdómseinkenni engin, en, þegar á bjátar og einhverjar sviptingar verða í lífi sjúklinga, óvænt álag, brýst sjúkdómurinn út, oft með slæmum afleiðingum fyrir sjúklinga og aðstandendur. Sem betur fer höfum við Íslendingar staðið framarlega í meðferð áfengissjúklinga, og hefur hér náðst betri árangur við að halda sjúkdómnum niðri og vinna á honum, en víðast hvar annars staðar, þökk sé SÁÁ og Vogi. En, því miður höfum við ekkert SÁÁ og engan Vog í krónumálum. Sjúkdómseinkenni krónunnar eru svipuð. Hún virðist fín í bili, meðan allt er gott og leikur í lyndi, en, svo, þegar eitthvað kemur upp á og einhver vandi steðjar að, er styrkurinn og stöðugleikinn enginn; allt lætur undan og mál fara úr böndum. Eitt af því, sem einkennir veikleika krónunnar er, að þeir, sem á hana þurfa að treysta – hafa ekkert annað – vita aldrei, hvar þeir standa, eða, hvað morgundagurinn ber í skauti sér fyrir þá og þeirra fjármál; tekjur og útgjöld, eignir og skuldir. Í fyrra fór 1 Bandaríkjadalur í 98,00 krónur. Þegar þetta er ritað, er hann 121,00 króna. Hvert framhaldið verður, veit enginn. Ekki öfunda ég þá, sem álpuðust til að taka verðtryggð lán síðustu misserin, því það er reiknað með, að alla vega helmingur falls krónunnar fari beint út í verðlag, en verðtrygging hækkar þá skuldir að sama skapi. Hvernig má það eiginlega vera, að bönkum sé heimilað að veita verðtryggð lán, og, að þeir skuli gera það? Hvar er ábyrgðartilfinningin!? Hafa þessir menn ekkert lært? Varla getur þeim verið hundsama um hagsmuni og afkomu viðskiptavina sinna! Erlendis hafa bankamenn hlotið dóma fyrir óábyrga ráðgjöf. Auðvitað hefðu lántakendur líka átt að hafa lært nógu mikið af sögu krónunnar og hruninu til að forðast verðtryggðar skuldbindingar. En hér gildir það sama og um ólæknaðan áfengissjúklinginn; þegar hann er búinn að vera edrú í ákveðinn tíma, í meðbyr og góðæri, er farið að treysta honum; „hann er kominn yfir þetta og verður örugglega fínn í framtíðinni“. Sú veiking krónunnar, sem varð bara núna síðustu vikur, 10%, kynni að hækka verðtryggðar skuldir um 5%. Sá, sem skuldar 40 milljónir, kynni allt í einu að skulda 2 milljónum meir. Guði sé lof eru góð teikn á lofti. Nýleg skoðanakönnun Gallup bendir til, að skýr meirihluti landsmanna vilji nú leggja niður sjúkan gjaldmiðilinn og taka upp heilbrigðan alvörugjaldmiðil – reynadar þann öflugasta og traustasta í heimi – Evruna, en hún gildir í 25 Evrópulöndum. 46% aðspurðra voru með Evru, 18% höfðu ekki skoðun, og 36% voru gegn Evru. Ef afstaða þeirra einna, sem tóku afstöðu, er reiknuð, eru 56% með Evru og 44% á móti. Loksins eru menn farnir að skilja, hvað klukkan slær með krónuna og hversu ólæknandi hennar sjúkdómur er. Þetta er burðalaus örgjaldmiðill, sem sveiflast fram og til baka, eins og korktappi í ölduróti, og enginn veit, hvert fer eða hvar endar. 10% verðfall krónunnar síðustu vikur leiðir auðvitað til þess, að verðlag á innfluttum vörum hækkar að sama skapi. Þeir innflytjendur, sem hafa greitt vöru á gömlu gengi, geta haldið óbreyttu verði svo lengi, sem sú vara er til. Aftur koma því nú auglýsingar um vörur og tæki á „gömlu gengi“. Sumum finnst þetta vont, en það rifjar upp gamlar og slæmar minningar um endalausar verð- og gengissviptingar, sem oftast ullu vandræðum, vanlíðan og þjáningu.Það vonda við þetta mál er þó ekki það, að menn skuli auglýsa vöru á gömlu gengi, það vonda er, að til þess skuli vera tilefni og það hægt. Með Evru verður ekkert „gamalt gengi“. Með Evru verður stöðugt og traust verðlag, tekjur og laun verða örugg, menn munu vita upp á hár, hvar þeir standa með sín útgjöld, eignir og skuldir. Það er kominn tími á Evruna, án eða með ESB aðild. Án fullrar aðildar gæti gengið miklu fyrr, og með góðum samningum kynni að vera að hægt á fá Evruna á sama grundvelli og fullgildir ESB-meðlimir, þar sem Ísland er nú þegar 80-90% í ESB í gengnum EFTA/EES samninginn.Ole Anton Bieltvedt alþjóðlegur kaupsýslumaður. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ole Anton Bieltvedt Mest lesið Halldór 26.04.2025 Halldór Friður - í framsöguhætti eða viðtengingarhætti? Bryndís Schram Skoðun SFS, Exit og norska leiðin þeirra Jón Kaldal Skoðun Að hata einhvern sem þú þarft á að halda? Katrín Pétursdóttir Skoðun Íslenskar pyndingar Guðmundur Ingi Þóroddsson Skoðun Löngu þarft samtal um hóp sem gleymist! Katarzyna Kubiś Skoðun Næringarfræði er lykillinn að betri heilsu, viltu vera með? Guðrún Nanna Egilsdóttir Skoðun Mega bara íslenskir karlmenn nauðga konum á Íslandi? Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun Að sækja gullið (okkar) Þröstur Friðfinnsson Skoðun Menntun fyrir öll – nema okkur Haukur Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Að hata einhvern sem þú þarft á að halda? Katrín Pétursdóttir skrifar Skoðun Íslenskar pyndingar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun SFS, Exit og norska leiðin þeirra Jón Kaldal skrifar Skoðun Friður - í framsöguhætti eða viðtengingarhætti? Bryndís Schram skrifar Skoðun Næringarfræði er lykillinn að betri heilsu, viltu vera með? Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar Skoðun Löngu þarft samtal um hóp sem gleymist! Katarzyna Kubiś skrifar Skoðun Menntun fyrir öll – nema okkur Haukur Guðmundsson skrifar Skoðun Það er ekki hægt að loka augunum fyrir þessum veruleika Davíð Bergmann skrifar Skoðun Kirkjugarðsballið: Eiga Íslendingar að mæta þar? Birgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Að sækja gullið (okkar) Þröstur Friðfinnsson skrifar Skoðun Til hamingju blaðamenn! Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Stormur í Þjóðleikhúsinu Bubbi Morthens skrifar Skoðun Börn í skugga stríðs Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Opið bréf til mennta- og barnamálaráðherra Gunnar Örn Vopnfjörð Þorsteinsson skrifar Skoðun Hvernig gerum við Grundarhverfi enn betra? Ævar Harðarson skrifar Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson skrifar Skoðun Lausnin liggur fyrir – Landspítali þarf að stíga skrefið Sandra B. Franks skrifar Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson skrifar Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun „Er stjúpmamma þín vond eins og í Öskubusku?“ Hafdís Bára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson skrifar Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Valdið og samvinnuhugsjónin Kjartan Helgi Ólafsson skrifar Skoðun NPA breytti lífinu mínu Sveinbjörn Eggertsson skrifar Skoðun Hefur þú tilkynnt um ofbeldi gegn barni? Alfa Jóhannsdóttir skrifar Sjá meira
Í mörgum fjölskyldum eru einhverjir, sem eiga við áfengissýki að stríða. Það kannast flestir við þann vanda. Þetta er einfaldlega hluti af mannlífinu. Oft er það þannig, að, á meðan allt leikur í lyndi, eru mál fín og sjúkdómseinkenni engin, en, þegar á bjátar og einhverjar sviptingar verða í lífi sjúklinga, óvænt álag, brýst sjúkdómurinn út, oft með slæmum afleiðingum fyrir sjúklinga og aðstandendur. Sem betur fer höfum við Íslendingar staðið framarlega í meðferð áfengissjúklinga, og hefur hér náðst betri árangur við að halda sjúkdómnum niðri og vinna á honum, en víðast hvar annars staðar, þökk sé SÁÁ og Vogi. En, því miður höfum við ekkert SÁÁ og engan Vog í krónumálum. Sjúkdómseinkenni krónunnar eru svipuð. Hún virðist fín í bili, meðan allt er gott og leikur í lyndi, en, svo, þegar eitthvað kemur upp á og einhver vandi steðjar að, er styrkurinn og stöðugleikinn enginn; allt lætur undan og mál fara úr böndum. Eitt af því, sem einkennir veikleika krónunnar er, að þeir, sem á hana þurfa að treysta – hafa ekkert annað – vita aldrei, hvar þeir standa, eða, hvað morgundagurinn ber í skauti sér fyrir þá og þeirra fjármál; tekjur og útgjöld, eignir og skuldir. Í fyrra fór 1 Bandaríkjadalur í 98,00 krónur. Þegar þetta er ritað, er hann 121,00 króna. Hvert framhaldið verður, veit enginn. Ekki öfunda ég þá, sem álpuðust til að taka verðtryggð lán síðustu misserin, því það er reiknað með, að alla vega helmingur falls krónunnar fari beint út í verðlag, en verðtrygging hækkar þá skuldir að sama skapi. Hvernig má það eiginlega vera, að bönkum sé heimilað að veita verðtryggð lán, og, að þeir skuli gera það? Hvar er ábyrgðartilfinningin!? Hafa þessir menn ekkert lært? Varla getur þeim verið hundsama um hagsmuni og afkomu viðskiptavina sinna! Erlendis hafa bankamenn hlotið dóma fyrir óábyrga ráðgjöf. Auðvitað hefðu lántakendur líka átt að hafa lært nógu mikið af sögu krónunnar og hruninu til að forðast verðtryggðar skuldbindingar. En hér gildir það sama og um ólæknaðan áfengissjúklinginn; þegar hann er búinn að vera edrú í ákveðinn tíma, í meðbyr og góðæri, er farið að treysta honum; „hann er kominn yfir þetta og verður örugglega fínn í framtíðinni“. Sú veiking krónunnar, sem varð bara núna síðustu vikur, 10%, kynni að hækka verðtryggðar skuldir um 5%. Sá, sem skuldar 40 milljónir, kynni allt í einu að skulda 2 milljónum meir. Guði sé lof eru góð teikn á lofti. Nýleg skoðanakönnun Gallup bendir til, að skýr meirihluti landsmanna vilji nú leggja niður sjúkan gjaldmiðilinn og taka upp heilbrigðan alvörugjaldmiðil – reynadar þann öflugasta og traustasta í heimi – Evruna, en hún gildir í 25 Evrópulöndum. 46% aðspurðra voru með Evru, 18% höfðu ekki skoðun, og 36% voru gegn Evru. Ef afstaða þeirra einna, sem tóku afstöðu, er reiknuð, eru 56% með Evru og 44% á móti. Loksins eru menn farnir að skilja, hvað klukkan slær með krónuna og hversu ólæknandi hennar sjúkdómur er. Þetta er burðalaus örgjaldmiðill, sem sveiflast fram og til baka, eins og korktappi í ölduróti, og enginn veit, hvert fer eða hvar endar. 10% verðfall krónunnar síðustu vikur leiðir auðvitað til þess, að verðlag á innfluttum vörum hækkar að sama skapi. Þeir innflytjendur, sem hafa greitt vöru á gömlu gengi, geta haldið óbreyttu verði svo lengi, sem sú vara er til. Aftur koma því nú auglýsingar um vörur og tæki á „gömlu gengi“. Sumum finnst þetta vont, en það rifjar upp gamlar og slæmar minningar um endalausar verð- og gengissviptingar, sem oftast ullu vandræðum, vanlíðan og þjáningu.Það vonda við þetta mál er þó ekki það, að menn skuli auglýsa vöru á gömlu gengi, það vonda er, að til þess skuli vera tilefni og það hægt. Með Evru verður ekkert „gamalt gengi“. Með Evru verður stöðugt og traust verðlag, tekjur og laun verða örugg, menn munu vita upp á hár, hvar þeir standa með sín útgjöld, eignir og skuldir. Það er kominn tími á Evruna, án eða með ESB aðild. Án fullrar aðildar gæti gengið miklu fyrr, og með góðum samningum kynni að vera að hægt á fá Evruna á sama grundvelli og fullgildir ESB-meðlimir, þar sem Ísland er nú þegar 80-90% í ESB í gengnum EFTA/EES samninginn.Ole Anton Bieltvedt alþjóðlegur kaupsýslumaður.
Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar
Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar