Mun langamma hressast? Þórarinn Þórarinsson skrifar 16. nóvember 2004 00:01 Þegar fólk skrifar um Edduverðlaunin hefur það í gegnum árin átt það til að missa sig út í tuð og nöldur um að verðlaunin og afhending þeirra sé innihaldslaust skrum sem þjóni engum tilgangi öðrum en að leyfa sjálfhverfustu starfstéttum landsins að baða sig í hégómanum og klappa sjálfum sér lof í lófa. Ég hef sjálfur gert mig sekan um þetta og sagði meðal annars á Strik.is árið 2000 að það væri til margs um það hversu fátæklegur íslenski sjóbissnissinn væri að sömu myndirnar og sama fólkið tókst á um öll helstu verðlaunin. Verðlaunin væru svo strax komin í ameríska Óskarsverðlaunafasann og ein og sama myndin hirti verðlaun fyrir bestu leikara, leikstjórn og bestu myndina. Þessi staðreynd yrði svo til þess að þeir Ingvar E. Sigurðsson, Friðrik Þór Friðriksson og Baltasar Kormákur myndu á nokkrum árum fylla heilu arinhillurnar af Eddustyttum. Í framhaldinu stakk ég upp á því að verðlaunin yrðu veitt á svona eins og 10 ára fresti til þess að leyfa nýju blóði að blandast kólesterólmettaðri eðjunni sem fyrir væri. Ég ætla ekki að viðurkenna það að ég hafi alfarið farið með rangt mál fyrir fjórum árum en viðurkenni þó nú að íslenski kvikmynda- og sjónvarpsbransinn hefur fullan rétt á að halda svona verðlaunahátíðir og það er ekkert að því að viðurkenna þá sem þykja standa fremstir meðal jafninga á hverju ári. Þá er ekkert að því að hafa smá glamúr í kringum þetta þar sem þessar flóknu og merkilegu greinar sem blanda saman iðnaði og list þrífast á athygli og áhuga neytenda. Bandaríkjamenn kunna öðrum þjóðum fremur að trana þessu efni fram og því er fullkomlega eðlilegt að farið sé að fordæmi þeirra.Óskarsverðlaunin hafa að vísu fyrir löngu misst allt gildi sem viðurkenning á hæfileikum fólks og gæðum kvikmynda en þau virka vel á markaðinn. Það er ekkert sem segir að Eddan þurfi að hljóta sömu örlög þó hún sé afhent með smá Hollíwoodstæl og tilvist þessara verðlauna þarf ekki frekari réttlætingu en þá að þessi sívaxandi, kviki og frjói bransi þarf á allri athygli að halda. Þannig var ánægjulegt að heyra ákveðinn tón á Edduverðlaununum og þótt fólk væri að fagna og gleðjast voru ekki haldnar dæmigerðar tyllidagaræður og þess krafist, á penan hátt, að stjórnvöld og fleiri þyrftu að sýna menningarlegu gildi íslenskrar kvikmyndagerðar meiri virðingu - fyrst og fremst með fjárframlögum. Þetta er gott mál. Það sem fékk mig helst til að staldra við eftir verðlaunaafhendinguna á sunnudaginn var hvert nokkrar Eddur skiluðu sér. Ingvar E. Sigurðsson var vel að sinni Eddu kominn og á meðan hann er einfaldlega besti leikari landsins verður það að teljast fullkomlega eðlilegt að hann eignist fleiri styttur en kollegar sínir. Þá væri það vitaskuld óðs manns æði að ætla að amast við því að stórleikkonan Kristbjörg Kjeld hafi fengið verðlaun fyrir bestan leik í aukahlutverki, að Spaugstofan hafi fengið verðlaun fyrir besta skemmtiþáttinn og Ómar Ragnarsson hlotið Edduna sem vinsælasti sjónvarpsmaðurinn. Sjálfur hafði ég að vísu veðjað á að Ilmur Kristjánsdóttir fengi verðlaun fyrir aukaleik í Dís og gerði meira en að veðja. Ég taldi hreinlega ekkert annað koma til greina. Það hefur ekkert með leik Kristbjargar að gera enda var hún í toppformi í Kaldaljósi en sennilega hef ég einhvern veginn reiknað með því að ungir og ferskir talentar ættu frekar inni fyrir verðlaunum en fólk sem hefur margsannað sig.Spaugstofumenn hafa til að mynda unnið þrekvirki í sjónvarpsgríni síðustu tvo áratugina en hafa verið á hraðri niðurleið undanfarin misseri. Þeir eiga allan heiður skilið en áttu þeir endilega inni fyrir Eddunni í ár?Ómar Ragnarsson gat ekki leynt undrun sinni þegar hann tók við Eddunni fyrir vinsælasta sjónvarpsmanninn. Ómar hefur áður fengið verðlaun sem fréttamaður ársins og er þar fyrir utan löngu kominn í sérklassa. Hann hefur líklega gengið út frá því sem vísu að yngra fólk myndi hreppa hnossið að þessu sinni. Ég legg áherslu á að það er í sjálfu sér ekkert við það að athuga að þetta ágætisfólk hafi fengið verðlaunin en lýsi um leið yfir áhyggjum af því að þessar niðurstöður geti gefið tóninn fyrir verðlaun framtíðarinnar og sú hefð komist fljótlega á að litið verði á Edduna sem eðlilegt klapp á bakið fyrir vel unnin störf í gegnum árin frekar en að þau geti verið lyftistöng fyrir ungt hæfileikafólk sem er að hefja feril sinn. Þessi hugsunarvilla er rótgróin í öðrum menningarkimum og sést best á rithöfundalaunum en fólk kemst yfirleitt ekki á þau fyrr en það hefur komið ár sinni vel fyrir borð á efri árum á meðan yngri höfundar hanga á horriminni. Eddan sækir nafn sitt í fornan menningararf og verk Snorra Sturlusonar en eins og flestir vita merkir orðið “edda” langamma og í því ljósi og niðurstöðum verðlaunanna má velta því fyrir sér hvort Eddan sé að verða of gömul?Þórarinn Þórarinsson - thorarinn@frettabladid.is Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Í brennidepli Þórarinn Þórarinsson Mest lesið Þarf ég að flytja úr landi? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir Skoðun Foreldrar, ömmur og afar þessa lands - áskorun til ykkar! Ragnheiður Stephensen Skoðun Bannað að lækna sykursýki II Lukka Pálsdóttir Skoðun Borgið lausnargjaldið Ólafur Hauksson Skoðun Krónan eða evran? Kostir og gallar Hilmar Þór Hilmarsson Skoðun Helvítis fokking fokk!! Er ekki nóg komið? Maríanna H. Helgadóttir Skoðun Þegar Skagamenn glöddu lítið hjarta María Rut Kristinsdóttir Skoðun Íslenski fasteignamarkaðurinn: spilavíti þar sem húsið vinnur alltaf Ingvar Þóroddsson Skoðun Flokkur fólksins ræðst gegn hagsmunum eldra fólks og komandi kynslóða Þorsteinn Sæmundsson Skoðun Jólaheimsóknir á aðventunni Guðrún Karls Helgudóttir Skoðun Skoðun Skoðun Heimilislæknir ----- þverfaglegt heilsugæsluteymi! Pétur Heimisson skrifar Skoðun Til friðarsinna á Íslandi Saga Unnsteinsdóttir skrifar Skoðun Að segja satt skiptir máli Þórunn Sveinbjörnsdóttir skrifar Skoðun Jöfnuður í heilbrigðisþjónustu fyrir öll börn – óháð búsetu Sif Huld Albertsdóttir skrifar Skoðun Að drepa eða drepast!? og þar fór það Bakir Anwar Nassar skrifar Skoðun Jane Goodall hvetur íslensk stjórnvöld til að hætta hvalveiðum Jane Goodall skrifar Skoðun Endurnýjun stjórnmálanna Guðjón Sigurbjartsson skrifar Skoðun Árangur og áskoranir í iðnmenntun Arna Arnardóttir,Magnús Hilmar Helgason,Vignir Steinþór Halldórsson skrifar Skoðun Hvar enda skattahækkanir? Bessí Þóra Jónsdóttir skrifar Skoðun Svört orka tekur 2 ár en græn 32 ár Magnús Jóhannesson skrifar Skoðun Ákall um aðgerðir gegn þjóðarmorði í Gaza Eva Dögg Davíðsdóttir skrifar Skoðun Það þarf samfélag til að ala upp barn Ástþór Ólafsson skrifar Skoðun Skömm Reykjavíkurborgar: Hvernig er staðan í leikskólum borgarinnar? Elín Einarsdóttir skrifar Skoðun Á ég að slökkva með fjarstýringunni? Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Samfélag án Pírata Lenya Rún Taha Karim skrifar Skoðun Burt með biðlista barna…nema þau búi í Reykjavík! Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Það byrjaði sem gola en brátt var komið rok Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Helvítis fokking fokk!! Er ekki nóg komið? Maríanna H. Helgadóttir skrifar Skoðun Foreldrar, ömmur og afar þessa lands - áskorun til ykkar! Ragnheiður Stephensen skrifar Skoðun Framsókn í forystu fyrir meira og hagkvæmara húsnæði Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Raforka til garðyrkjubænda hækkar um 25%. Verða heimilin næst? Elinóra Inga Sigurðardóttir skrifar Skoðun Á tíundu hverri mínútu er kona myrt af einhverjum sem hún þekkir Stella Samúelsdóttir skrifar Skoðun Flokkur fólksins ræðst gegn hagsmunum eldra fólks og komandi kynslóða Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Kerfisbreytingar á Réttindagæslu fatlaðra – óvissa og áhyggjur Aileen Soffia Svensdóttir skrifar Skoðun Þegar Skagamenn glöddu lítið hjarta María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Betra veður fyrir íþróttakrakkana okkar! Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Grjótið í eggjakörfunni Gunnsteinn R. Ómarsson skrifar Skoðun Vondar hugmyndir í verðbólgu Hildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Jólaheimsóknir á aðventunni Guðrún Karls Helgudóttir skrifar Skoðun Íslenski fasteignamarkaðurinn: spilavíti þar sem húsið vinnur alltaf Ingvar Þóroddsson skrifar Sjá meira
Þegar fólk skrifar um Edduverðlaunin hefur það í gegnum árin átt það til að missa sig út í tuð og nöldur um að verðlaunin og afhending þeirra sé innihaldslaust skrum sem þjóni engum tilgangi öðrum en að leyfa sjálfhverfustu starfstéttum landsins að baða sig í hégómanum og klappa sjálfum sér lof í lófa. Ég hef sjálfur gert mig sekan um þetta og sagði meðal annars á Strik.is árið 2000 að það væri til margs um það hversu fátæklegur íslenski sjóbissnissinn væri að sömu myndirnar og sama fólkið tókst á um öll helstu verðlaunin. Verðlaunin væru svo strax komin í ameríska Óskarsverðlaunafasann og ein og sama myndin hirti verðlaun fyrir bestu leikara, leikstjórn og bestu myndina. Þessi staðreynd yrði svo til þess að þeir Ingvar E. Sigurðsson, Friðrik Þór Friðriksson og Baltasar Kormákur myndu á nokkrum árum fylla heilu arinhillurnar af Eddustyttum. Í framhaldinu stakk ég upp á því að verðlaunin yrðu veitt á svona eins og 10 ára fresti til þess að leyfa nýju blóði að blandast kólesterólmettaðri eðjunni sem fyrir væri. Ég ætla ekki að viðurkenna það að ég hafi alfarið farið með rangt mál fyrir fjórum árum en viðurkenni þó nú að íslenski kvikmynda- og sjónvarpsbransinn hefur fullan rétt á að halda svona verðlaunahátíðir og það er ekkert að því að viðurkenna þá sem þykja standa fremstir meðal jafninga á hverju ári. Þá er ekkert að því að hafa smá glamúr í kringum þetta þar sem þessar flóknu og merkilegu greinar sem blanda saman iðnaði og list þrífast á athygli og áhuga neytenda. Bandaríkjamenn kunna öðrum þjóðum fremur að trana þessu efni fram og því er fullkomlega eðlilegt að farið sé að fordæmi þeirra.Óskarsverðlaunin hafa að vísu fyrir löngu misst allt gildi sem viðurkenning á hæfileikum fólks og gæðum kvikmynda en þau virka vel á markaðinn. Það er ekkert sem segir að Eddan þurfi að hljóta sömu örlög þó hún sé afhent með smá Hollíwoodstæl og tilvist þessara verðlauna þarf ekki frekari réttlætingu en þá að þessi sívaxandi, kviki og frjói bransi þarf á allri athygli að halda. Þannig var ánægjulegt að heyra ákveðinn tón á Edduverðlaununum og þótt fólk væri að fagna og gleðjast voru ekki haldnar dæmigerðar tyllidagaræður og þess krafist, á penan hátt, að stjórnvöld og fleiri þyrftu að sýna menningarlegu gildi íslenskrar kvikmyndagerðar meiri virðingu - fyrst og fremst með fjárframlögum. Þetta er gott mál. Það sem fékk mig helst til að staldra við eftir verðlaunaafhendinguna á sunnudaginn var hvert nokkrar Eddur skiluðu sér. Ingvar E. Sigurðsson var vel að sinni Eddu kominn og á meðan hann er einfaldlega besti leikari landsins verður það að teljast fullkomlega eðlilegt að hann eignist fleiri styttur en kollegar sínir. Þá væri það vitaskuld óðs manns æði að ætla að amast við því að stórleikkonan Kristbjörg Kjeld hafi fengið verðlaun fyrir bestan leik í aukahlutverki, að Spaugstofan hafi fengið verðlaun fyrir besta skemmtiþáttinn og Ómar Ragnarsson hlotið Edduna sem vinsælasti sjónvarpsmaðurinn. Sjálfur hafði ég að vísu veðjað á að Ilmur Kristjánsdóttir fengi verðlaun fyrir aukaleik í Dís og gerði meira en að veðja. Ég taldi hreinlega ekkert annað koma til greina. Það hefur ekkert með leik Kristbjargar að gera enda var hún í toppformi í Kaldaljósi en sennilega hef ég einhvern veginn reiknað með því að ungir og ferskir talentar ættu frekar inni fyrir verðlaunum en fólk sem hefur margsannað sig.Spaugstofumenn hafa til að mynda unnið þrekvirki í sjónvarpsgríni síðustu tvo áratugina en hafa verið á hraðri niðurleið undanfarin misseri. Þeir eiga allan heiður skilið en áttu þeir endilega inni fyrir Eddunni í ár?Ómar Ragnarsson gat ekki leynt undrun sinni þegar hann tók við Eddunni fyrir vinsælasta sjónvarpsmanninn. Ómar hefur áður fengið verðlaun sem fréttamaður ársins og er þar fyrir utan löngu kominn í sérklassa. Hann hefur líklega gengið út frá því sem vísu að yngra fólk myndi hreppa hnossið að þessu sinni. Ég legg áherslu á að það er í sjálfu sér ekkert við það að athuga að þetta ágætisfólk hafi fengið verðlaunin en lýsi um leið yfir áhyggjum af því að þessar niðurstöður geti gefið tóninn fyrir verðlaun framtíðarinnar og sú hefð komist fljótlega á að litið verði á Edduna sem eðlilegt klapp á bakið fyrir vel unnin störf í gegnum árin frekar en að þau geti verið lyftistöng fyrir ungt hæfileikafólk sem er að hefja feril sinn. Þessi hugsunarvilla er rótgróin í öðrum menningarkimum og sést best á rithöfundalaunum en fólk kemst yfirleitt ekki á þau fyrr en það hefur komið ár sinni vel fyrir borð á efri árum á meðan yngri höfundar hanga á horriminni. Eddan sækir nafn sitt í fornan menningararf og verk Snorra Sturlusonar en eins og flestir vita merkir orðið “edda” langamma og í því ljósi og niðurstöðum verðlaunanna má velta því fyrir sér hvort Eddan sé að verða of gömul?Þórarinn Þórarinsson - thorarinn@frettabladid.is
Skoðun Árangur og áskoranir í iðnmenntun Arna Arnardóttir,Magnús Hilmar Helgason,Vignir Steinþór Halldórsson skrifar
Skoðun Skömm Reykjavíkurborgar: Hvernig er staðan í leikskólum borgarinnar? Elín Einarsdóttir skrifar
Skoðun Raforka til garðyrkjubænda hækkar um 25%. Verða heimilin næst? Elinóra Inga Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Á tíundu hverri mínútu er kona myrt af einhverjum sem hún þekkir Stella Samúelsdóttir skrifar
Skoðun Flokkur fólksins ræðst gegn hagsmunum eldra fólks og komandi kynslóða Þorsteinn Sæmundsson skrifar
Skoðun Kerfisbreytingar á Réttindagæslu fatlaðra – óvissa og áhyggjur Aileen Soffia Svensdóttir skrifar
Skoðun Íslenski fasteignamarkaðurinn: spilavíti þar sem húsið vinnur alltaf Ingvar Þóroddsson skrifar