Á hvaða vegferð er ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur gagnvart sjávarútvegssveitarfélögunum? Anton Guðmundsson skrifar 11. júlí 2025 17:00 Við lifum á tímum sem mætti kalla hlé frá áföllum, engin þjóðarvá steðjar að. Hvorki eldgos, efnahagshrun né heimsfaraldur setja mark sitt á samfélagið. Sólin rís sem fyrr yfir landi okkar fagra og landsmenn halda áfram sínu daglega lífi. En á hinu háa Alþingi ríkir óhugnanleg þróun,valdníðsla og yfirlæti gagnvart lýðræði, málfrelsi og ekki síst stöðu sveitarfélaganna í landinu. Sérstaklega má benda á hvernig ríkisstjórn Samfylkingar, Viðreisnar og Flokks fólksins, undir forystu Kristrúnar Frostadóttur hefur sýnt af sér dómgreindarleysi og útilokandi stjórnarhætti sem setja sveitarstjórnarstigið og byggðir landsins í hættu. Það er ekki ofsagt að framtíð margra sjávarbyggða á landsbyggðinni sé nú ógnað. Í 66 ár án tillits til flokks eða stjórnarfars hefur forsætisráðherra landsins borið ábyrgð á því að ná samkomulagi um þinglok með öllum þingflokkum. Nú hefur í fyrsta skipti í 66 ár verið beitt 71. gr. þingskapa, hinu svokallaða „kjarnorkuákvæði“, til að þröngva málum í gegn. Með því hefur ríkisstjórnin í reynd tekið málfrelsi stjórnarandstöðunnar úr sambandi með þeim afleiðingum að lýðræðisleg umræða um grundvallarmál, svo sem fyrirkomulag fiskveiðistjórnunar og afkomu sjávarbyggða, var þögguð. Hvernig má forsætisráðherra, sem talar fyrir „nýjum vinnubrögðum“, réttlæta slíkt? Hvernig getur ríkisstjórn sem segist tala fyrir jöfnuði, dreifingu valds og uppbyggingu landsbyggðar, beitt þeim aðferðum sem nú hafa verið notaðar sérstaklega gegn sveitarfélögum sem reiða sig á sjávarútveg? Ríkistjórnin missir trúverðugleika og trausts Ríkisstjórnin virðist hafa gleymt því að byggðir landsins ná út fyrir Reykjavík. Þegar sjávarútvegssveitarfélög missa rödd sína í stjórnmálum, þegar ekki er hlustað á sveitarstjórnarfólk, sjómenn eða fyrirtæki sem byggja afkomu sína á sjávarauðlindinni. Umræða um eignarhald aflaheimilda, byggðatengingu og sanngjarnan aðgang að auðlindinni verður að vera opin og lýðræðisleg. Slík umræða má ekki verða fórnarlamb pólitísks hraðskreiðs valdboðs. Samstaða sveitarfélaga þvert á flokka Sjávarútvegssveitarfélögin eru 26 talsins og dreifast vítt og breitt um landið. Þau eru Akranesbær, Akureyrarkaupstaður, Bolungarvíkurkaupstaður, Dalvíkurbyggð, Fjallabyggð, Fjarðabyggð, Grindavíkurbær, Grundarfjarðarbær, Grýtubakkahreppur, Hörgársveit, Ísafjarðarbær, Langanesbyggð, Múlaþing, Norðurþing, Suðurnesjabær, Snæfellsbær, Strandabyggð, Súðavíkurhreppur, Sveitarfélagið Stykkishólmur, Sveitarfélagið Hornafjörður, Sveitarfélagið Skagafjörður, Sveitarfélagið Skagaströnd, Sveitarfélagið Ölfus, Vestmannaeyjabær, Vesturbyggð og Vopnafjarðarhreppur. Þessi sveitarfélög eiga það sameiginlegt að byggja tilverugrundvöll sinn að stórum hluta á sjávarútvegi. Samtök sjávarútvegssveitarfélaga hafa ítrekað komið afstöðu sinni á framfæri og beint hvatningu til Alþingis um að tekið sé tillit til þeirra athugasemda. Þessar áhyggjur hafa þau komið á framfæri við atvinnuvegaráðherra, forsætisráðherra, fjármálaráðherra, atvinnuveganefnd og þingmenn. Ítrekað hafa samtökin hvatt þessa aðila til þess að hafa hagsmuni almennings í viðkomandi sveitarfélögum að leiðarljósi þegar unnið er að breytingum á löggjöf sem snertir sjávarútveg. Samtökin leggja áherslu á að það sé hagur allra að gögn og greiningar, sem styðja við mat á áhrifum frumvarpsins á afkomu fyrirtækja og sveitarfélaga, séu aðgengileg og að öllum vinnubrögðum sé hagað með vönduðum hætti. Ljóst er að tillögur um hækkun veiðigjalda ná ekki aðeins til stærstu sjávarútvegsfyrirtækja landsins, heldur munu þær einnig hafa áhrif á hundruð annarra fyrirtækja innan íslensks sjávarútvegs, þar á meðal einyrkja og á lítil fjölskyldufyrirtæki. Samtökin telja verulegar líkur á því að slík hækkun leiði til aukinnar samþjöppunar í greininni og að fiskvinnsla leggist af í ákveðnum byggðarlögum. Því telja þau nauðsynlegt að unnið sé ítarlegt áhrifamat. Með því geti hagaðilar, eins og sveitarfélög sem byggja afkomu sína að verulegu leyti á sjávarútvegi, metið bæði bein og óbein áhrif frumvarpsins. Þetta felur meðal annars í sér áhrif á útsvarstekjur, tekjur tengdar hafnarstarfsemi, stoðgreinum og nýsköpun. Í Suðurnesjabæ eru fiskveiðar og fiskvinnsla gríðarlega mikilvægar atvinnugreinar þær vega um 14% í útsvarsstofni bæjarins samkvæmt greiningu KPMG. Þar fyrir utan eru fjölmörg störf og þjónusta sem byggjast beint eða óbeint á sjávarútvegi. Þetta skiptir samfélagið hér miklu máli. Við gagnrýndum harðlega að þegar frumvarpið var kynnt voru engar greiningar á áhrifum þess á sveitarfélög lagðar fram af hálfu ríkisins,þvert á það sem lögin kveða á um. Í 129. grein sveitarstjórnarlaga segir skýrt að slík áhrif þurfi að liggja fyrir þegar frumvörp eru lögð fram sem snerta hagsmuni sveitarfélaga. Full samstaða um gagnrýni á ríkisstjórnina í Suðurnesjabæ Við í Framsókn tökum undir að auðlindir í þjóðareigu eigi að vera nýttar á sanngjarnan hátt og að rétt sé að greiða fyrir afnot af þeim. Hins vegar má ekki gleyma því að sjávarútvegur er burðarstoð í atvinnulífi margra bæjarfélaga víðs vegar um landið og þess vegna er mikilvægt að vanda til slíkra löggjafar með samtali við sveitarfélögin í landinu. Það lýsir alvarleika málsins þegar allir sveitarstjórnarmenn í Suðurnesjabæ – frá Framsóknarflokki, Sjálfstæðisflokki, Samfylkingu og Bæjarlistanum – gagnrýndu áform ríkisstjórnarinnar á bæjarstjórnarfundi í apríl. Nú síðast ítrekaði bæjarráð áhyggjur sínar í júlí – þvert á alla flokka. Ábyrgð ríkistjórnarinnar í þessu máli er mikil, og ég óttast að afleiðingar þess kunni að hafa ófyrirséð áhrif á sjávarútvegssveitarfélög landsins Oddviti Framsóknarflokksins í Suðurnesjabæ. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Suðurnesjabær Samfylkingin Ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur Anton Guðmundsson Mest lesið Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson Skoðun Þjóðarmorð, fálmandi mjálm eða aðgerðir? Viðar Hreinsson Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson Skoðun Skoðun Skoðun Allt sem ég þarf að gera Dagbjartur Kristjánsson skrifar Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson skrifar Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Þjóðarmorð, fálmandi mjálm eða aðgerðir? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Vin í eyðimörkinni – almenningsbókasöfn borgarinnar Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson skrifar Skoðun Tíu staðreyndir um alvarlegustu kvenréttindakrísu heims Stella Samúelsdóttir skrifar Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Fjárfestum í fyrsta bekk, frekar en fangelsum Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Eftirlíking vitundar og hætturnar sem henni fylgja Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Gagnvirkni líkama og vitundar til heilbrigðis Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Nýjar lausnir í kennslu – gamlar hindranir Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Kópavogsleiðinn Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Samstarf sem skilar raunverulegum loftslagsaðgerðum Nótt Thorberg skrifar Skoðun Lærum að lesa og reikna Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Loforðið sem borgarstjóri gleymdi Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Kristrún, það er bannað að plata Snorri Másson skrifar Skoðun Öndunaræfingar í boði SFS Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Öndum rólega – á meðan húsið brennur Magnús Magnússon skrifar Skoðun Umbylting ríkisfjármála á átta mánuðum Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Átta atriði sem sýna fram á vanda hávaxtastefnunnar Halla Gunnarsdóttir skrifar Sjá meira
Við lifum á tímum sem mætti kalla hlé frá áföllum, engin þjóðarvá steðjar að. Hvorki eldgos, efnahagshrun né heimsfaraldur setja mark sitt á samfélagið. Sólin rís sem fyrr yfir landi okkar fagra og landsmenn halda áfram sínu daglega lífi. En á hinu háa Alþingi ríkir óhugnanleg þróun,valdníðsla og yfirlæti gagnvart lýðræði, málfrelsi og ekki síst stöðu sveitarfélaganna í landinu. Sérstaklega má benda á hvernig ríkisstjórn Samfylkingar, Viðreisnar og Flokks fólksins, undir forystu Kristrúnar Frostadóttur hefur sýnt af sér dómgreindarleysi og útilokandi stjórnarhætti sem setja sveitarstjórnarstigið og byggðir landsins í hættu. Það er ekki ofsagt að framtíð margra sjávarbyggða á landsbyggðinni sé nú ógnað. Í 66 ár án tillits til flokks eða stjórnarfars hefur forsætisráðherra landsins borið ábyrgð á því að ná samkomulagi um þinglok með öllum þingflokkum. Nú hefur í fyrsta skipti í 66 ár verið beitt 71. gr. þingskapa, hinu svokallaða „kjarnorkuákvæði“, til að þröngva málum í gegn. Með því hefur ríkisstjórnin í reynd tekið málfrelsi stjórnarandstöðunnar úr sambandi með þeim afleiðingum að lýðræðisleg umræða um grundvallarmál, svo sem fyrirkomulag fiskveiðistjórnunar og afkomu sjávarbyggða, var þögguð. Hvernig má forsætisráðherra, sem talar fyrir „nýjum vinnubrögðum“, réttlæta slíkt? Hvernig getur ríkisstjórn sem segist tala fyrir jöfnuði, dreifingu valds og uppbyggingu landsbyggðar, beitt þeim aðferðum sem nú hafa verið notaðar sérstaklega gegn sveitarfélögum sem reiða sig á sjávarútveg? Ríkistjórnin missir trúverðugleika og trausts Ríkisstjórnin virðist hafa gleymt því að byggðir landsins ná út fyrir Reykjavík. Þegar sjávarútvegssveitarfélög missa rödd sína í stjórnmálum, þegar ekki er hlustað á sveitarstjórnarfólk, sjómenn eða fyrirtæki sem byggja afkomu sína á sjávarauðlindinni. Umræða um eignarhald aflaheimilda, byggðatengingu og sanngjarnan aðgang að auðlindinni verður að vera opin og lýðræðisleg. Slík umræða má ekki verða fórnarlamb pólitísks hraðskreiðs valdboðs. Samstaða sveitarfélaga þvert á flokka Sjávarútvegssveitarfélögin eru 26 talsins og dreifast vítt og breitt um landið. Þau eru Akranesbær, Akureyrarkaupstaður, Bolungarvíkurkaupstaður, Dalvíkurbyggð, Fjallabyggð, Fjarðabyggð, Grindavíkurbær, Grundarfjarðarbær, Grýtubakkahreppur, Hörgársveit, Ísafjarðarbær, Langanesbyggð, Múlaþing, Norðurþing, Suðurnesjabær, Snæfellsbær, Strandabyggð, Súðavíkurhreppur, Sveitarfélagið Stykkishólmur, Sveitarfélagið Hornafjörður, Sveitarfélagið Skagafjörður, Sveitarfélagið Skagaströnd, Sveitarfélagið Ölfus, Vestmannaeyjabær, Vesturbyggð og Vopnafjarðarhreppur. Þessi sveitarfélög eiga það sameiginlegt að byggja tilverugrundvöll sinn að stórum hluta á sjávarútvegi. Samtök sjávarútvegssveitarfélaga hafa ítrekað komið afstöðu sinni á framfæri og beint hvatningu til Alþingis um að tekið sé tillit til þeirra athugasemda. Þessar áhyggjur hafa þau komið á framfæri við atvinnuvegaráðherra, forsætisráðherra, fjármálaráðherra, atvinnuveganefnd og þingmenn. Ítrekað hafa samtökin hvatt þessa aðila til þess að hafa hagsmuni almennings í viðkomandi sveitarfélögum að leiðarljósi þegar unnið er að breytingum á löggjöf sem snertir sjávarútveg. Samtökin leggja áherslu á að það sé hagur allra að gögn og greiningar, sem styðja við mat á áhrifum frumvarpsins á afkomu fyrirtækja og sveitarfélaga, séu aðgengileg og að öllum vinnubrögðum sé hagað með vönduðum hætti. Ljóst er að tillögur um hækkun veiðigjalda ná ekki aðeins til stærstu sjávarútvegsfyrirtækja landsins, heldur munu þær einnig hafa áhrif á hundruð annarra fyrirtækja innan íslensks sjávarútvegs, þar á meðal einyrkja og á lítil fjölskyldufyrirtæki. Samtökin telja verulegar líkur á því að slík hækkun leiði til aukinnar samþjöppunar í greininni og að fiskvinnsla leggist af í ákveðnum byggðarlögum. Því telja þau nauðsynlegt að unnið sé ítarlegt áhrifamat. Með því geti hagaðilar, eins og sveitarfélög sem byggja afkomu sína að verulegu leyti á sjávarútvegi, metið bæði bein og óbein áhrif frumvarpsins. Þetta felur meðal annars í sér áhrif á útsvarstekjur, tekjur tengdar hafnarstarfsemi, stoðgreinum og nýsköpun. Í Suðurnesjabæ eru fiskveiðar og fiskvinnsla gríðarlega mikilvægar atvinnugreinar þær vega um 14% í útsvarsstofni bæjarins samkvæmt greiningu KPMG. Þar fyrir utan eru fjölmörg störf og þjónusta sem byggjast beint eða óbeint á sjávarútvegi. Þetta skiptir samfélagið hér miklu máli. Við gagnrýndum harðlega að þegar frumvarpið var kynnt voru engar greiningar á áhrifum þess á sveitarfélög lagðar fram af hálfu ríkisins,þvert á það sem lögin kveða á um. Í 129. grein sveitarstjórnarlaga segir skýrt að slík áhrif þurfi að liggja fyrir þegar frumvörp eru lögð fram sem snerta hagsmuni sveitarfélaga. Full samstaða um gagnrýni á ríkisstjórnina í Suðurnesjabæ Við í Framsókn tökum undir að auðlindir í þjóðareigu eigi að vera nýttar á sanngjarnan hátt og að rétt sé að greiða fyrir afnot af þeim. Hins vegar má ekki gleyma því að sjávarútvegur er burðarstoð í atvinnulífi margra bæjarfélaga víðs vegar um landið og þess vegna er mikilvægt að vanda til slíkra löggjafar með samtali við sveitarfélögin í landinu. Það lýsir alvarleika málsins þegar allir sveitarstjórnarmenn í Suðurnesjabæ – frá Framsóknarflokki, Sjálfstæðisflokki, Samfylkingu og Bæjarlistanum – gagnrýndu áform ríkisstjórnarinnar á bæjarstjórnarfundi í apríl. Nú síðast ítrekaði bæjarráð áhyggjur sínar í júlí – þvert á alla flokka. Ábyrgð ríkistjórnarinnar í þessu máli er mikil, og ég óttast að afleiðingar þess kunni að hafa ófyrirséð áhrif á sjávarútvegssveitarfélög landsins Oddviti Framsóknarflokksins í Suðurnesjabæ.
Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson Skoðun
Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir Skoðun
Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar
Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson Skoðun
Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir Skoðun