Innlent

Vinir Gunnfaxa vonast til að bjarga Flugfélagsþristinum

Kristján Már Unnarsson skrifar
Bræðurnir Jón Karl og Snorri Snorrasynir með ljósmyndina sem faðir þeirra, Snorri Snorrason flugstjóri, tók af Gunnfaxa á flugvellinum á Skógasandi sumarið 1960.
Bræðurnir Jón Karl og Snorri Snorrasynir með ljósmyndina sem faðir þeirra, Snorri Snorrason flugstjóri, tók af Gunnfaxa á flugvellinum á Skógasandi sumarið 1960. Einar Árnason

Áhugamenn um Flugfélagsþristinn Gunnfaxa hafa ákveðið að hefja fjársöfnun til að bjarga þessari sögufrægu flugvél frá því að eyðileggjast á Sólheimasandi. Þeir hyggjast koma henni í sýningarhæft ástand í von um að Samgöngusafnið á Skógum taki við henni.

Við sýndum frá því í síðustu viku þegar verið var að flytja Gunnfaxa frá Keflavíkurflugvelli austur í sveitir. Landeigendur Sólheimasands höfðu keypt flugvélina af Þristavinafélaginu til að leysa af gamla flakið sem grotnað hafði niður á sandinum. Þetta líst Flugfélagsbræðrunum Jóni Karli og Snorra Snorrasonum illa á.

Ferðamenn flykktust að flugvélinni á Sólheimsandi í fyrradag, þótt búið væri að draga hana fjær gönguleiðinni sem liggur að flaki Varnarliðsflugvélarinnar.Snorri Snorrason

„Þessi vél á ekkert erindi þangað. Fyrir utan það að hún hefur sögulegt gildi fyrir Ísland. Var í þjónustu Flugfélags Íslands og Íslendinga í 25 ár, hvorki meira né minna,“ segir Jón Karl í fréttum Sýnar.

Faðir þeirra bræðra, Snorri Snorrason flugstjóri, hafði einmitt tekið ljósmyndina af Gunnfaxa á Skógaflugvelli árið 1960.

„Við erum búnir að senda erindi til Samgöngusafnsins á Skógum um að þeir taki vélina til varðveislu og til framtíðar. Við teljum að þetta sé slíkur gripur að það megi ekki farga honum,“ segir Snorri.

Gunnfaxi í lúpínubreiðu á Sólheimasandi í fyrradag.Snorri Snorrason

Það var raunar Eyfellingurinn Ólafur Eggertsson á Þorvaldseyri sem átti frumkvæðið og hafði samband við Jón Karl.

„Hann sá vélina renna framhjá á leiðinni austur og hann gat bara ekki hugsað sér að þessi vél færi þarna út á sand. Þetta bara má ekki gerast, sagði hann,“ hefur Jón Karl eftir Ólafi á Þorvaldseyri.

Þeir bræður fóru austur á Sólheimasand á mánudag, ræddu við heimamenn og skoðuðu flugvélina.

„Já, ferðamenn bara streymdu að henni þótt hún væri langt frá gönguleiðinni.“

En þeir fengu einnig þau svör frá Benedikt Bragasyni, bónda á Ytri-Sólheimum, að hann væri tilbúinn að selja.

„Gegn því að við borgum náttúrlega útlagðan kostnað. Og helst vill hann fá aðra vél í staðinn,“ segir Jón Karl.

Gunnfaxi á Fagurhólsmýri í Öræfum árið 1956.Snorri Snorrason

Þeir sýna okkur gamlar myndir af Gunnfaxa að sækja sauðfé í Öræfasveit. Vegleysur Suðurlands og Suðausturlands þýddu að þristarnir höfðu stórt hlutverk í samgöngusögu Sunnlendinga og Skaftfellinga fram eftir síðustu öld, allt frá Hellu á Rangárvöllum og austur á Hornafjörð.

Gunnfaxi var nýttur til flutninga á lifandi fé úr Öræfasveit til fjárskipta þegar skera þurfti niður í öðrum landshlutum vegna sauðfjársjúkdóma.Snorri Snorrason

„Voru bara uppistaðan í innanlandsfluginu hérna í áratugi. Þannig að við megum ekki fórna henni. Því að ef hún fer út á sand þarna þá er hún bara ónýt eftir árið,“ segir Jón Karl.

Þeir hafa ásamt Ólafi Eggertssyni ákveðið að stofna félagið Vinir Gunnfaxa í von um að safnið á Skógum vilji taka við henni.

„Við erum svo tilbúnir að hefja söfnun og skila henni í þeirra hendur sýningarhæfri.“

Þeir sjá fyrir sér að Gunnfaxi gæti í fyrstu staðið utanhúss við Skógasafn en framtíðin væri að koma flugvélinni undir þak.

„Mér skilst að það þurfi að byggja þarna stóra skemmu. Og þá þarf að hafa hana aðeins stærri fyrir vikið,“ segir Jón Karl.

Jón Karl með föður sínum, Snorra Snorrasyni, við Gunnfaxa á Fagurhólsmýri árið 1956.Úr einkasafni

En hvað þarf að safna miklu?

„Þetta eru einhverjar milljónir,“ segir Snorri.

„En milljón í dag er ekki neitt. Þetta eru smáaurar í sjálfu sér. Ef menn taka sig saman,“ segir Jón Karl.

„Samtakamátturinn er allt sem þarf,“ segir Snorri.

Vængirnir fylgdu með í kaupunum.Sigurjón Ólason

„Þessi vél er tilbúin raunverulega til þess að fara um hana höndum. Þrífa hana og mála og bæta það sem á vantar. Setja á hana mótora og annað. Þetta eru smáaurar þegar upp er staðið. Og okkur mun alltaf verða álasað síðar meir ef við ekki gerum eitthvað í þessu núna,“ segir Jón Karl.

„Vera stórhuga,“ segir Snorri.

Svona leit Varnarliðsflugvélin út daginn eftir nauðlendinguna á Sólheimasandi þann 21. nóvember árið 1973.Þórir Kjartansson
Svona lítur flugvélarflakið út núna.vísir/vilhelm

Fjallað var um áform um stækkun Samgöngusafnsins í þessari frétt fyrir tveimur mánuðum:


Tengdar fréttir

Ólga meðal þristavina vegna örlaga Gunnfaxa

Sú ákvörðun stjórnar Þristavinafélagsins að selja Flugfélagsþristinn Gunnfaxa til landeigenda á Sólheimasandi hefur valdið ólgu meðal þristavina. Bóndinn á Ytri-Sólheimum, kaupandi flugvélarinnar, segir þeim frjálst að fá hana til baka, svo fremi að þeir endurgreiði kaupverðið og kostnað við flutninginn.

Gömlum Flugfélagsþristi bætt við á Sólheimasand

Gömul Douglas Dakota-flugvél, sem landeigendur Sólheimasands keyptu í vetur af Þristavinafélaginu, verður í kvöld flutt eftir þjóðvegum austur í sveitir frá Keflavíkurflugvelli. Fyrirhugað er að skrokknum verði komið fyrir á sandinum nálægt gamla flugvélarflakinu sem verið hefur einn helsti ferðamannastaður Suðurlands.

Landeigendur Sólheimasands keyptu gamlan Flugfélagsþrist

Landeigendur Sólheimasands, sem geymir frægasta flugvélarflak Íslands, hafa keypt gamlan Flugfélagsþrist af Þristavinafélaginu. Hugmyndin er að flugvélarskrokkurinn leysi af hólmi gamla flakið á sandinum, sem er að tærast upp.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×