Ísland og hafið: viðbrögð við brotum Ísraels á alþjóðalögum Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir og Magnús Magnússon skrifa 4. júní 2025 10:05 Þann 2. maí varð skipið Conscience (ísl. Samviska) á leið til Gaza með hjálpargögn, en áhöfnin var mönnuð almennum borgurum sem gátu ekki setið aðgerðarlausir hjá á meðan þjóðarmorð átti sér stað. Á leið sinni frá Möltu varð skipið fyrir árásum tveggja dróna á alþjóðlegu hafsvæði og allar vísbendingar benda til þess að Ísraelsher hafi verið þar að verki. Fjölmiðlar þar í landi sýndu hvernig þota ísraelska hersins hafi flogið lágflug nálægt ströndum Möltu á svipuðum tíma. Haft var eftir nafnlausum starfsmanni hersins á Möltu að atvikið væri alvarlegt og að Ísrael hafi flogið án leyfis í lofthelgi landsins, og þar með rofið lofthelgi Möltu og Evrópusambandsins. Nú mánuði síðar siglir nýtt skip, Madleen, frá Ítalíu með barnamat, hveiti, hrísgrjón, bleyjur, tíðarvörur, lækningavörur, hækjur og gervi útlimi fyrir börn á Gaza. Þar ríkir hungursneyð af mannavöldum og hafa stofnanir á borð við UNICEF sagt að þúsundir barna muni svelta til dauða ef ekkert verður aðhafst. Þó alþjóðasamfélagið og -stofnanir standi þegjandi hjá og neiti að grípa til aðgerða eru almennir borgarar, þ.á m. sænski aðgerðarsinninn Greta Thunberg, sem ætla að leggja líf sitt að veði til að koma hjálpargögnum til Gaza. Skipið Madleen er nú undir ströndum Grikklands og hafa Ísraelsmenn þegar sent dróna til að ógna áhöfninni. Hægt er að fylgjast með förinni hér: https://freedomflotilla.org/ffc-tracker/ Þetta er þó ekki í fyrsta sinn sem almenningur reynir að brjóta herkví Ísraels en árið 2010 drápu hermenn ríkisins tíu almenna borgara, sem reyndu að sigla með hjálpargögn til Gaza (sjá Mavi Marmara fyrir nánari upplýsingar). Fólkið var skotið margsinnis af stuttu í færi í andlit, höfuð og útlimi og vakti árásin hörð viðbrögð alþjóðasamfélagsins en engar urðu afleiðingarnar. Lögsaga Íslands byggir á lögum – ekki valdi Ísland er strandríki sem reiðir sig á fiskveiðilögsögu, efnahagslögsögu og landhelgi. Ef önnur ríki ætla sér að brjóta gegn þeim rétti með valdi er Ísland illa í stakk búið til þess að verjast enda hefur öryggi Íslands alltaf byggt á því að alþjóðalög séu virt. Þegar Ísrael ræðst á skip í alþjóðlegri lögsögu, á evrópsku áhrifasvæði, án afleiðinga snýst málið ekki aðeins um Gaza og þjóðarmorðið sem þar á sér stað. Þá vaknar sú spurning hvort smáríki eins og Íslandi geti treyst því að eiga tilverurétt sem herlaust ríki í hafi. Við eigum allt undir því að frelsi siglinga og lögsaga á hafi sé virt. Ef vald en ekki lög ræður för er ekkert sem tryggir öryggi og rétt okkar. Siðferðisleg skylda smáríkis á hafi Málið er þó ekki aðeins lagalegt heldur siðferðislegt. Ísland hefur borið kyndil mannréttinda og friðar á alþjóðavísu. Íslensk stjórnvöld ættu því að krefjast þess á alþjóðavettvangi að áhöfn Madleen fái að sigla í öryggi að Gaza og skoða möguleika þess að senda skip með sjálfboðaliðum til fylgdar flotanum. Aðgerðin væri táknræn, friðsæl og fer gegn ólöglegum aðgerðum Ísraels gegn almennum borgurum í Palestínu. Ríkisstjórn Íslands hefur þegar tekið fyrstu skrefin á alþjóða vettvangi gegn þjóðarmorðinu og stuðningur við flutning hjálpargagna væri sterk aðgerð. Á meðan aðrir flytja vopn skulum við flytja mat og hjálpargögn. Höfundar eru Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir, doktorsnemi og baráttukona fyrir réttindum fatlaðs fólks og Magnús Magnússon, stjórnarmeðlimur í Félaginu Ísland-Palestína. Heimildir CNN. (2025, 2. maí). „Aid ship bound for Gaza catches fire after alleged Israeli drone attack off Malta.“ https://edition.cnn.com/2025/05/02/europe/gaza-flotilla-ship-sos-intl-hkn Guardian. (2010, 4. júní). „Gaza flotilla activists were shot in head at close range“ https://www.theguardian.com/world/2010/jun/04/gaza-flotilla-activists-autopsy-results Times of Malta. (2025, 1. júní). „New Freedom Flotilla aid ship sets sail for Gaza, month after attack off Malta.“ https://timesofmalta.com/article/new-freedom-flotilla-aid-ship-sets-sail-gaza-month-attack-off-malta.1110716 Times of Malta. (2025, 2. maí). „Israel military plane circled Malta, hours before flotilla 'drone attack.'“ https://timesofmalta.com/article/israel-military-plane-hovered-malta-hours-flotilla-drone-attack.1109079 Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir Átök í Ísrael og Palestínu Mest lesið Líf eftir afplánun Eva Sóley Kristjánsdóttir Skoðun Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir Skoðun Ég hef… Karólína Helga Símonardóttir Skoðun Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir Skoðun Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson Skoðun Er kominn tími til að loka álverinu á Grundartanga og kísilverinu á Húsavík – fyrir framtíð íslands? Sigvaldi Einarsson Skoðun Fáni okkar allra Hörður Lárusson Skoðun Séríslensk hávaxtastefna Sigurjón Þórðarson Skoðun Bætum fleiri stólum við borðið Ingibjörg Lilja Þórmundsdóttir Skoðun Mér var sagt að þegja á meðan fréttatíminn var Haukur Brynjarsson Skoðun Skoðun Skoðun Skuggahliðar á þéttingu byggðar Þórarinn Hjaltason skrifar Skoðun Er ofbeldi gagnvart eldri borgurum vandamál á Íslandi? Björn Snæbjörnsson,Sigurður Ágúst Sigurðsson skrifar Skoðun Jöfn skipting skulda og eigna í sambúð Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Samstaða - afl sem breytir samfélaginu Heiða Björg Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Er kominn tími til að loka álverinu á Grundartanga og kísilverinu á Húsavík – fyrir framtíð íslands? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Ólögleg veðmálastarfsemi á Íslandi Hákon Skúlason skrifar Skoðun Bætum fleiri stólum við borðið Ingibjörg Lilja Þórmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir skrifar Skoðun Pyrrosar sigur Helgi Tómasson skrifar Skoðun Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson skrifar Skoðun Mér var sagt að þegja á meðan fréttatíminn var Haukur Brynjarsson skrifar Skoðun Allt fyrir Brussel og Nató, hitt reddast einhvern veginn Davíð Bergmann skrifar Skoðun Forljót grá hús Hjalti Andrason skrifar Skoðun Líf eftir afplánun Eva Sóley Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Fáni okkar allra Hörður Lárusson skrifar Skoðun Séríslensk hávaxtastefna Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson skrifar Skoðun Ég hef… Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Er yfirvöldum alveg sama um fólk á bifhjólum? Njáll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Ekki mamman í hópnum - leiðtoginn í hópnum Katrín Ásta Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Rannsóknarnefnd styrjalda Gunnar Einarsson skrifar Skoðun Börn eiga ekki heima í fangelsi Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir skrifar Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei skrifar Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) skrifar Skoðun Femínísk utanríkisstefna: aukin samstaða og aðgerðir Guillaume Bazard skrifar Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson skrifar Sjá meira
Þann 2. maí varð skipið Conscience (ísl. Samviska) á leið til Gaza með hjálpargögn, en áhöfnin var mönnuð almennum borgurum sem gátu ekki setið aðgerðarlausir hjá á meðan þjóðarmorð átti sér stað. Á leið sinni frá Möltu varð skipið fyrir árásum tveggja dróna á alþjóðlegu hafsvæði og allar vísbendingar benda til þess að Ísraelsher hafi verið þar að verki. Fjölmiðlar þar í landi sýndu hvernig þota ísraelska hersins hafi flogið lágflug nálægt ströndum Möltu á svipuðum tíma. Haft var eftir nafnlausum starfsmanni hersins á Möltu að atvikið væri alvarlegt og að Ísrael hafi flogið án leyfis í lofthelgi landsins, og þar með rofið lofthelgi Möltu og Evrópusambandsins. Nú mánuði síðar siglir nýtt skip, Madleen, frá Ítalíu með barnamat, hveiti, hrísgrjón, bleyjur, tíðarvörur, lækningavörur, hækjur og gervi útlimi fyrir börn á Gaza. Þar ríkir hungursneyð af mannavöldum og hafa stofnanir á borð við UNICEF sagt að þúsundir barna muni svelta til dauða ef ekkert verður aðhafst. Þó alþjóðasamfélagið og -stofnanir standi þegjandi hjá og neiti að grípa til aðgerða eru almennir borgarar, þ.á m. sænski aðgerðarsinninn Greta Thunberg, sem ætla að leggja líf sitt að veði til að koma hjálpargögnum til Gaza. Skipið Madleen er nú undir ströndum Grikklands og hafa Ísraelsmenn þegar sent dróna til að ógna áhöfninni. Hægt er að fylgjast með förinni hér: https://freedomflotilla.org/ffc-tracker/ Þetta er þó ekki í fyrsta sinn sem almenningur reynir að brjóta herkví Ísraels en árið 2010 drápu hermenn ríkisins tíu almenna borgara, sem reyndu að sigla með hjálpargögn til Gaza (sjá Mavi Marmara fyrir nánari upplýsingar). Fólkið var skotið margsinnis af stuttu í færi í andlit, höfuð og útlimi og vakti árásin hörð viðbrögð alþjóðasamfélagsins en engar urðu afleiðingarnar. Lögsaga Íslands byggir á lögum – ekki valdi Ísland er strandríki sem reiðir sig á fiskveiðilögsögu, efnahagslögsögu og landhelgi. Ef önnur ríki ætla sér að brjóta gegn þeim rétti með valdi er Ísland illa í stakk búið til þess að verjast enda hefur öryggi Íslands alltaf byggt á því að alþjóðalög séu virt. Þegar Ísrael ræðst á skip í alþjóðlegri lögsögu, á evrópsku áhrifasvæði, án afleiðinga snýst málið ekki aðeins um Gaza og þjóðarmorðið sem þar á sér stað. Þá vaknar sú spurning hvort smáríki eins og Íslandi geti treyst því að eiga tilverurétt sem herlaust ríki í hafi. Við eigum allt undir því að frelsi siglinga og lögsaga á hafi sé virt. Ef vald en ekki lög ræður för er ekkert sem tryggir öryggi og rétt okkar. Siðferðisleg skylda smáríkis á hafi Málið er þó ekki aðeins lagalegt heldur siðferðislegt. Ísland hefur borið kyndil mannréttinda og friðar á alþjóðavísu. Íslensk stjórnvöld ættu því að krefjast þess á alþjóðavettvangi að áhöfn Madleen fái að sigla í öryggi að Gaza og skoða möguleika þess að senda skip með sjálfboðaliðum til fylgdar flotanum. Aðgerðin væri táknræn, friðsæl og fer gegn ólöglegum aðgerðum Ísraels gegn almennum borgurum í Palestínu. Ríkisstjórn Íslands hefur þegar tekið fyrstu skrefin á alþjóða vettvangi gegn þjóðarmorðinu og stuðningur við flutning hjálpargagna væri sterk aðgerð. Á meðan aðrir flytja vopn skulum við flytja mat og hjálpargögn. Höfundar eru Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir, doktorsnemi og baráttukona fyrir réttindum fatlaðs fólks og Magnús Magnússon, stjórnarmeðlimur í Félaginu Ísland-Palestína. Heimildir CNN. (2025, 2. maí). „Aid ship bound for Gaza catches fire after alleged Israeli drone attack off Malta.“ https://edition.cnn.com/2025/05/02/europe/gaza-flotilla-ship-sos-intl-hkn Guardian. (2010, 4. júní). „Gaza flotilla activists were shot in head at close range“ https://www.theguardian.com/world/2010/jun/04/gaza-flotilla-activists-autopsy-results Times of Malta. (2025, 1. júní). „New Freedom Flotilla aid ship sets sail for Gaza, month after attack off Malta.“ https://timesofmalta.com/article/new-freedom-flotilla-aid-ship-sets-sail-gaza-month-attack-off-malta.1110716 Times of Malta. (2025, 2. maí). „Israel military plane circled Malta, hours before flotilla 'drone attack.'“ https://timesofmalta.com/article/israel-military-plane-hovered-malta-hours-flotilla-drone-attack.1109079
Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir Skoðun
Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson Skoðun
Er kominn tími til að loka álverinu á Grundartanga og kísilverinu á Húsavík – fyrir framtíð íslands? Sigvaldi Einarsson Skoðun
Skoðun Er ofbeldi gagnvart eldri borgurum vandamál á Íslandi? Björn Snæbjörnsson,Sigurður Ágúst Sigurðsson skrifar
Skoðun Er kominn tími til að loka álverinu á Grundartanga og kísilverinu á Húsavík – fyrir framtíð íslands? Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir skrifar
Skoðun Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson skrifar
Skoðun Leikur að lýðræðinu Ása Valdís Árnadóttir,Björn Kristinn Pálmarsson,Smári Bergmann Kolbeinsson skrifar
Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar
Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar
Hvers virði er starfsleyfið okkar? Eva Hauksdóttir,Katrín Sigurðardóttir,Laufey Elísabet Gissurardóttir,Steinunn Bergmann,Þóra Leósdóttir Skoðun
Ákall til stjórnvalda - Ekki skattleggja útivist og áhugamál enn frekar Arnar Þór Hafsteinsson Skoðun
Er kominn tími til að loka álverinu á Grundartanga og kísilverinu á Húsavík – fyrir framtíð íslands? Sigvaldi Einarsson Skoðun