Öll börn eiga rétt á öryggi Bryndís Haraldsdóttir skrifar 20. mars 2025 14:31 Undanfarnar vikur hafa verið fluttar hræðilegar og sorglegar fréttir af ofbeldi meðal barna þar sem hæst hefur borið á málefnum tiltekins grunnskóla og hverfi borgarinnar. Rétt er að rifja upp að eitt af aðalmarkmiðum laga um grunnskóla, sem og reglugerðar þar um, er að tryggja öryggi barna, bæði í skólum og nærumhverfi þeirra. Segir m.a. að nemendur eigi að geti notið bernsku sinnar í skólastarfi, notið hæfileika sinna og vera öruggir í öllu starfi á vegum skólans. Þá skuli skólasamfélagið kappkosta við að stuðla að og viðhalda góðum starfsanda og jákvæðum skólabrag þar sem öryggi, vellíðan og heilbrigði eru höfð að leiðarljósi. Því miður virðist þetta ekki vera sá raunveruleiki sem öll börn búa við í dag. Skýrt er kveðið á um rétt foreldra og skóla til að óska eftir aðstoð sérstaks fagráðs sem starfar á ábyrgð mennta- og barnamálaráðuneytisins ef ekki tekst að finna viðunandi lausnir á vanda innan skólans eða sveitarfélagsins þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir og aðkomu skólaþjónustu. Í vikunni beindi ég því þeirri spurningu til mennta- og barnamálaráðherra hvort ráðherrann hafi beitt sér í umræddu máli og hvort fagráð ráðuneytisins hafi haft aðkomu að málinu. Í svari ráðherrans kom fram að aðkoma ráðuneytisins hefði jú verið einhver. Málið væri hins vegar „gríðarlega flókið“ og „erfitt að eiga við“. Benti ráðherra jafnframt á að grunnskólar væru á ábyrgð sveitarfélaga. Ráðherra viðurkenndi að vissulega væru „stór vandamál í gangi“ en ekki væri einungis um vandamál skólans að ræða heldur samfélagsins alls, skólinn væri „bara hitamælir á samfélagið“. Kallað hafi verið eftir úrræðum í langan tíma en úrræðin hafi ekki verið mörg, því miður. Loks sagði ráðherra „… við verðum að horfa á þessi mál í heild og þarna eru, eins og ég segi, bara miklir erfiðleikar sem erfitt er að grípa inn í og börn, líka þau sem brjóta af sér, eiga sín réttindi.“ Rétt er að rekstur grunnskóla er á ábyrgð sveitarfélaga og ábyrgð sveitarfélaga á börnum á grunnskólaaldri er mikil. Sú staðreynd fríar ráðherra málaflokksins hins vegar ekki ábyrgð. Ráðherra ber að sjá til þess að markmið laga séu uppfyllt, honum ber að sjá til þess að úrræði séu nýtt. Komi hins vegar í ljós að skortur sé á úrræðum er það á ábyrgð ráðherra að færa fram slík úrræði. Af umræðu undanfarinna vikna má einmitt draga þá ályktun að skólasamfélagið telur sig ekki geta beitt sér af fullum þunga í þessum málum og telji úrræði skorta. Það er þó frumskylda þeirra að tryggja öryggi bara í skólum, óbreytt staða er því óviðunandi. Samkvæmt lögum um grunnskóla, og reglugerðar þar um, er heimilt að víkja nemanda um stundarsakir úr skóla ef nemandi virðir enn ekki skólareglur og ítrekuð brot hans á skólareglum eru alvarleg. Enn fremur er heimilt að víkja nemanda ótímabundið úr skóla ef allt um þrýtur og brot nemanda eru mjög alvarleg, svo sem ef hann veldur öðrum skaða eða eignatjóni. Ég beindi því næst þeirri spurningu til ráðherra hvort hann teldi heimildir skólayfirvalda í ofbeldismálum ekki duga og hvernig ráðherrann sæi þá fyrir sér að bæta stöðuna tryggja að börn séu ekki þolendur ofbeldis innan grunnskóla. Óhætt er að segja að svör ráðherra við þeirri spurningu minni hafi verið með öllu óásættanleg. Ráðherran teldi börn vissulega eiga rétt á því að verða ekki fyrir ofbeldi í skólum en á móti kæmi að skólaskylda sé við lýði hér á landi. Tryggja þyrfti viðunandi úrræði sem tæki við börnum sem vikið væri úr skóla. Ekki væri um auðugan garð að gresja í þeim efnum. Undirrituð tekur heilshugar undir með ráðherra, úrræðin þurfa að vera til staðar. Þegar úrræðin eru ekki til staðar þarf aftur á móti að gangast við ábyrgð og bregðast við. Í svari sínu er ráðherra líklega að vísa til vandræðagangs og skort á úrræðum utan heimilis fyrir börn með fjölþættan vanda. Undirrituð veit að ríkisstjórnin er að vinna í þeim málum í samræmi við skýrslu sem unnin var í tíð fyrrverandi ráðherra og í samstarfi við sveitarfélögin. Það er rétt að mikill skortur er að heimilum og meðferðarúrræðum fyrir börn með fjölþættan vanda. Það fríar þó hvorki ráðherra né sveitarfélög af þeirri ábyrgð að tryggja öryggi barna í skólum. Það eru til úrræði sem hefur verið beitt af öðrum skólum, úrræði sem felast í því að fjarlægja þann sem beitir ofbeldið. Þolandinn á aldrei að þurfa að flýja. Ráðherra á og þarf að leiða breytingar og tryggja öryggi barna í skólum landsins. Það er tímabært að ráðherra leiði umræðuna um að efla úrræði í grunnskólum og tryggja að öll börn fái öruggt umhverfi til náms. Undirrituð mun styðja heilshugar við slíkar tillögur ráðherranns. Því saman þurfum við að verja réttindi og velferð barna í íslensku samfélagsins. Höfundur er þingmaður Sjálfstæðisflokksins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Bryndís Haraldsdóttir Ofbeldi barna Vopnaburður barna og ungmenna Mest lesið Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir Skoðun Þú ert búin að eyðileggja líf mitt!!! Sandra Ósk Jóhannsdóttir Skoðun Ætla þau að halda áfram að grafa sína eigin gröf? Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir Skoðun Landið talar Davíð Arnar Oddgeirsson Skoðun Þegar hið smáa verður risastórt Sigurjón Þórðarson Skoðun Halldór 26.07.2025 Halldór Vertu drusla! Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir Skoðun Tekur sér stöðu með Evrópusambandinu Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Að þröngva lífsskoðun upp á annað fólk Sævar Þór Jónsson Skoðun Ein af hverjum fjórum Silja Höllu Egilsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Landið talar Davíð Arnar Oddgeirsson skrifar Skoðun Ætla þau að halda áfram að grafa sína eigin gröf? Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir skrifar Skoðun Ein af hverjum fjórum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Vertu drusla! Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Þegar hið smáa verður risastórt Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Þú ert búin að eyðileggja líf mitt!!! Sandra Ósk Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Tekur sér stöðu með Evrópusambandinu Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Feluleikur ríkisstjórnarinnar? Lárus Guðmundsson skrifar Skoðun Ég heiti Elísa og ég er Drusla Elísa Rún Svansdóttir skrifar Skoðun Grindavík má enn bíða Gísli Stefánsson skrifar Skoðun Aðventukerti og aðgangshindranir Kristín María Birgisdóttir skrifar Skoðun Lífið í tjaldi á Gaza Viðar Hreinsson,Israa Saed skrifar Skoðun Gaza og sjálfbærni mennskunnar Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Börnin og hungursneyðin í Gaza Sverrir Ólafsson skrifar Skoðun Kynbundið ofbeldi Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Aðdragandi aðildar þarf umboð Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar Skoðun Þétting byggðar er ekki vandamálið Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Þrengt að þjóðarleikvanginum Þorvaldur Örlygsson skrifar Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar Skoðun Alltof mörg sveitarfélög á Íslandi! Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lýðheilsan að veði? Willum Þór Þórsson skrifar Skoðun Evrópusambandsaðild - valdefling íslensks almennings Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Köllum Skjöld Íslands réttu nafni: Rasískt götugengi Ian McDonald skrifar Skoðun Hverjir eru komnir með nóg? Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Að leigja okkar eigin innviði Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Málþóf sem valdníðsla Einar G. Harðarson skrifar Sjá meira
Undanfarnar vikur hafa verið fluttar hræðilegar og sorglegar fréttir af ofbeldi meðal barna þar sem hæst hefur borið á málefnum tiltekins grunnskóla og hverfi borgarinnar. Rétt er að rifja upp að eitt af aðalmarkmiðum laga um grunnskóla, sem og reglugerðar þar um, er að tryggja öryggi barna, bæði í skólum og nærumhverfi þeirra. Segir m.a. að nemendur eigi að geti notið bernsku sinnar í skólastarfi, notið hæfileika sinna og vera öruggir í öllu starfi á vegum skólans. Þá skuli skólasamfélagið kappkosta við að stuðla að og viðhalda góðum starfsanda og jákvæðum skólabrag þar sem öryggi, vellíðan og heilbrigði eru höfð að leiðarljósi. Því miður virðist þetta ekki vera sá raunveruleiki sem öll börn búa við í dag. Skýrt er kveðið á um rétt foreldra og skóla til að óska eftir aðstoð sérstaks fagráðs sem starfar á ábyrgð mennta- og barnamálaráðuneytisins ef ekki tekst að finna viðunandi lausnir á vanda innan skólans eða sveitarfélagsins þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir og aðkomu skólaþjónustu. Í vikunni beindi ég því þeirri spurningu til mennta- og barnamálaráðherra hvort ráðherrann hafi beitt sér í umræddu máli og hvort fagráð ráðuneytisins hafi haft aðkomu að málinu. Í svari ráðherrans kom fram að aðkoma ráðuneytisins hefði jú verið einhver. Málið væri hins vegar „gríðarlega flókið“ og „erfitt að eiga við“. Benti ráðherra jafnframt á að grunnskólar væru á ábyrgð sveitarfélaga. Ráðherra viðurkenndi að vissulega væru „stór vandamál í gangi“ en ekki væri einungis um vandamál skólans að ræða heldur samfélagsins alls, skólinn væri „bara hitamælir á samfélagið“. Kallað hafi verið eftir úrræðum í langan tíma en úrræðin hafi ekki verið mörg, því miður. Loks sagði ráðherra „… við verðum að horfa á þessi mál í heild og þarna eru, eins og ég segi, bara miklir erfiðleikar sem erfitt er að grípa inn í og börn, líka þau sem brjóta af sér, eiga sín réttindi.“ Rétt er að rekstur grunnskóla er á ábyrgð sveitarfélaga og ábyrgð sveitarfélaga á börnum á grunnskólaaldri er mikil. Sú staðreynd fríar ráðherra málaflokksins hins vegar ekki ábyrgð. Ráðherra ber að sjá til þess að markmið laga séu uppfyllt, honum ber að sjá til þess að úrræði séu nýtt. Komi hins vegar í ljós að skortur sé á úrræðum er það á ábyrgð ráðherra að færa fram slík úrræði. Af umræðu undanfarinna vikna má einmitt draga þá ályktun að skólasamfélagið telur sig ekki geta beitt sér af fullum þunga í þessum málum og telji úrræði skorta. Það er þó frumskylda þeirra að tryggja öryggi bara í skólum, óbreytt staða er því óviðunandi. Samkvæmt lögum um grunnskóla, og reglugerðar þar um, er heimilt að víkja nemanda um stundarsakir úr skóla ef nemandi virðir enn ekki skólareglur og ítrekuð brot hans á skólareglum eru alvarleg. Enn fremur er heimilt að víkja nemanda ótímabundið úr skóla ef allt um þrýtur og brot nemanda eru mjög alvarleg, svo sem ef hann veldur öðrum skaða eða eignatjóni. Ég beindi því næst þeirri spurningu til ráðherra hvort hann teldi heimildir skólayfirvalda í ofbeldismálum ekki duga og hvernig ráðherrann sæi þá fyrir sér að bæta stöðuna tryggja að börn séu ekki þolendur ofbeldis innan grunnskóla. Óhætt er að segja að svör ráðherra við þeirri spurningu minni hafi verið með öllu óásættanleg. Ráðherran teldi börn vissulega eiga rétt á því að verða ekki fyrir ofbeldi í skólum en á móti kæmi að skólaskylda sé við lýði hér á landi. Tryggja þyrfti viðunandi úrræði sem tæki við börnum sem vikið væri úr skóla. Ekki væri um auðugan garð að gresja í þeim efnum. Undirrituð tekur heilshugar undir með ráðherra, úrræðin þurfa að vera til staðar. Þegar úrræðin eru ekki til staðar þarf aftur á móti að gangast við ábyrgð og bregðast við. Í svari sínu er ráðherra líklega að vísa til vandræðagangs og skort á úrræðum utan heimilis fyrir börn með fjölþættan vanda. Undirrituð veit að ríkisstjórnin er að vinna í þeim málum í samræmi við skýrslu sem unnin var í tíð fyrrverandi ráðherra og í samstarfi við sveitarfélögin. Það er rétt að mikill skortur er að heimilum og meðferðarúrræðum fyrir börn með fjölþættan vanda. Það fríar þó hvorki ráðherra né sveitarfélög af þeirri ábyrgð að tryggja öryggi barna í skólum. Það eru til úrræði sem hefur verið beitt af öðrum skólum, úrræði sem felast í því að fjarlægja þann sem beitir ofbeldið. Þolandinn á aldrei að þurfa að flýja. Ráðherra á og þarf að leiða breytingar og tryggja öryggi barna í skólum landsins. Það er tímabært að ráðherra leiði umræðuna um að efla úrræði í grunnskólum og tryggja að öll börn fái öruggt umhverfi til náms. Undirrituð mun styðja heilshugar við slíkar tillögur ráðherranns. Því saman þurfum við að verja réttindi og velferð barna í íslensku samfélagsins. Höfundur er þingmaður Sjálfstæðisflokksins.
Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar
Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar
Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar