Hlutverk markmiða er að umbreyta okkur Árni Sigurðsson skrifar 8. janúar 2025 09:32 Bandaríski fyrirlesarinn Jim Rohn (1930–2009) sem ég held mikið upp á sagði einu sinni: „Meginástæðan fyrir því að setja sér markmið er að laða fram þá útgáfu af þér sem getur náð þeim.“ Nú þegar nýtt ár gengur í garð gefa fjöldamargir sér fyrirheit um að léttast, spara fjármuni eða tileinka sér nýja færni. Færri huga þó að því hvernig slík markmið geta umbreytt okkur á djúpstæðan hátt. Rohn bendir á að markmið snúist ekki aðeins um það sem þau færa okkur, nýjar venjur, aukinn sparnað eða betra heilsufar, heldur hver við verðum á leiðinni til að ná þeim. Með öðrum orðum, hvernig við umbreytumst til að verða færari um að uppfylla kröfurnar sem markmiðin kalla á. Rannsóknir sýna jafnframt að hamingjan kviknar frekar í viðvarandi vegferð að framförum en í skammvinnri sigurvímu við að komast í mark. Albert Schweitzer (1875–1965) orðaði það svo: „Velgengni er ekki lykillinn að hamingju. Hamingja er lykillinn að velgengni. Ef þú elskar það sem þú gerir, muntu verða farsæll.“ Ef við sækjumst eftir bættri heilsu eða fjárhagslegu sjálfstæði getum við fundið varanlegri gleði í daglegum framfaraskrefum fremur en í lokaniðurstöðunni sjálfri. Ástæðan er sú að hver við verðum á leið að settu marki—sterkari, agaðri og meðvitaðri—einkennir okkur löngu eftir að markinu er náð. Raunverulegur tilgangur markmiða: Þegar þú stefnir að ákveðnu takmarki, til dæmis „Ég hleyp þrjá kílómetra hvern morgun“ eða „Ég legg fast hlutfall af launum mínum fyrir mánaðarlega“—opnast möguleiki á sjálfsumbreytingu. Aðalávinningurinn er ekki aðeins aukið úthald eða stærri bankareikningur, heldur hinn skerpti vilji og breytta framtíðarsýn sem þú ávinnur þér. Hvert skref fram á við, jafnvel mistök, gefur tækifæri til að betrumbæta og fínstilla stefnuna. Winston Churchill (1874–1965) orðaði það snilldarlega þegar hann sagði: „Farsæld er að fatast áfram frá einum óförum til annarra án þess að glata eldmóðnum.“ Will Durant (1885–1981) sagði að kjarninn í speki forngríska heimspekingsins Aristótelesar sem var sjálfur lærimeistari Alexanders mikla væri: „Við erum það sem við gerum aftur og aftur. Velgengni er því ekki einstök athöfn, heldur ávani.“ Með því að endurtaka skrefin styrkirðu samspil hugar og handar, anda og efnis. Þannig mótarðu nýjar venjur, æfir þig í að finna lausnir og uppgötvar seiglu sem þú vissir ekki að byggi innra með þér. Ánægjan sem felst í vegferðinni: Margir gera ráð fyrir að hamingjan fylgi sjálfkrafa þegar lokatakmarki er náð, til dæmis þegar kjörþyngd næst eða langþráð stöðuhækkun er í höfn. Í raun upplifa margir dýpri gleði í vegferðinni sjálfri. Samfelldar framfarir, jafnvel litlar, næra drifkraftinn og glæða eldmóðinn. Ef þú leyfir þér einungis að fagna þegar „allt er klappað og klárt“ missurðu af gleðinni sem fylgir smásigrunum á leiðinni. Auk þess færir ferðalagið sjálft ómetanlegan ávinning, þó að hann sé persónubundinn og mismunandi allt eftir aðstæðum hvers og eins. Kannski lærirðu að skipuleggja tíma þinn betur eða dýpkar skilning á eigin drifkrafti. Henry David Thoreau (1817–1862) talaði um að maður gæti ekki einfaldlega óskað sér að verða farsæll, heldur yrði maður að „hamra og móta“sig og tileinka sér þá mannkosti sem nauðsynlegir eru. Með hverri áskorun eykurðu sigurgleði, sjálfstraust og skýrari tilfinningu fyrir tilgangi. Draumur eða markmið? Brian Tracy, vinur minn og mentor, sem margoft hefur heimsótt Ísland til fyrirlestra- og námskeiðahalda, er kominn yfir áttrætt og sestur í helgan stein, en heldur þó ótrauður áfram að miðla hagnýtum aðferðum til að hámarka árangur og persónulegan vöxt. Hann segir gjarnan: „Flestir eiga sér drauma en markmið eru draumar með lokadagsetningu” (dreams with a deadline). Með því að breyta óljósri ósk í skýrt mótaða áætlun með ákveðinn tímaramma færirðu þig frá óljósri von og yfir í raunverulegan ásetning sem færir þig áfram veginn. Tracy, sem er kunnur fyrir hagnýta og áhrifaríka nálgun á markmiðasetningu, leggur áherslu á að breyta óljósum draumum í skýr, mælanleg markmið með tímasetningu. Hann mælir með að þú skrifir markmið þín daglega í fyrstu persónu, eintölu og nútíð, eins og þú hafir þegar náð markmiðinu. Einnig mælir hann með að halda listanum stuttum (u.þ.b. tíu skýrum og merkingarbærum markmiðum), og þú fagnir hverjum áfangasigri með því að bæta við nýjum markmiðum þegar gömlu hafa náðst. Þessi einföldu, en kröftugu atriði stuðla að skýrri hugsun, stöðugri árvekni og samfelldri persónulegri þróun. „Farsæld er ferðalag“ segir hann og markmiðsetningin er vörðurnar á þeirri vegferð. Vöxtur í gegnum áskoranir: Sama hversu vel þú skipuleggur þig muntu örugglega mæta hindrunum. Einmitt þar felst kjarninn í sjálfsrækt. Rétt eins og í heilsuræktinni þá þarftu þyngri lóð ef þú vilt verða sterkari. Stefnirðu á að verða öruggari fyrir framan áhorfendur skaltu búast við erfiðum fyrstu skrefum eða sviðsskrekk. En hver tilraun slípar hæfni þína og herðir þolið. Engin æfing er án ávinnings. Áskoranir geta einnig afhjúpað styrkleika sem þú vissir ekki að bærðist í þér. Kannski þurftirðu bara verðuga áskorun hvar þér tókst betur en von var á undir álagi, eða þú uppgötvar skapandi leiðir til að leysa vandamál. Í stað þess að líta á mótlæti sem merki um mistök má líta á þau sem áskoranir sem hjálpa þér að vaxa, stökkpalla sem færa þig nær takmarkinu. Winston Churchill, sem var kunnur fyrir ræðusnilld og hlaut Bókmenntaverðlaun Nóbels (1953) meðal annars fyrir stílsnilld í ræðum, sagði þegar hann var spurður hvernig best væri að verða góður ræðumaður: „Með því að halda fullt af vondum ræðum.” Það felur í sér að maður „fatast fram á við“ (fail forward), eins og Churchill orðaði það, og nýtir mistökin til að læra af þeim í þeirri vissu að til að gera betur þurfi að geta betur. Það snýst um reynslu, endurmat og þann lærdóm sem síðan má draga af henni. Stöðug endurnýjun: Að ná stóru markmiði veitir sælutilfinningu en hún dofnar og fjarar svo út ef litið er á árangurinn sem endastöð. Jim Rohn varaði við því að setja markið of lágt, þar sem takmörkuð áskorun dregur úr möguleikum til vaxtar. Slíkt óslitið framskrið að framförum kemur í veg fyrir stöðnun. Hún heldur okkur vakandi fyrir næstu skrefum og sífelldri endurskoðun hvar og hvernig við getum bætt okkur. Með því að víkka út þægindarammann festirðu í sessi þá hugmynd að raunveruleg velgengni sé ferli, ekki stakur atburður. Tilgangurinn er sjálfsumbreyting: Markmið eru öflugt tól til sjálfsumbreytingar. Þau ögra föstum viðhorfum, skerpa einbeitingu og festa í sessi heilbrigðar venjur og viðhorf sem endast lengur en nokkur einn áfangi. Hugmynd Jim Rohn um að setja sér markmið til að verða manneskjan sem getur náð þeim sýnir hversu mikilvæg vegferðin sjálf er. Bæti maður svo við aðferð Brian Tracy—að skrifa markmiðin niður á hverjum degi í fyrstu persónu, eintölu og nútíð—erum við ekki aðeins að sækjast eftir sýnilegum árangri, heldur einnig að móta sterkara sjálf. Hamingjan felst oft í litlu, daglegu skrefunum sem flytja okkur nær takmarkinu. Og þegar öllu er á botninn hvolft er stærsti sigurinn ekki talan á vigtinni eða upphæðin á bankareikningnum, heldur sú manneskja sem við höfum orðið á leiðinni. Höfundur er fyrrum framkvæmdastjóri Stjórnunarfélagsins og með 36 ára reynslu á sviði símenntunar, fyrirlestra- og námskeiðahalds. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Árni Sigurðsson Mest lesið Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal Skoðun Hvers vegna er ungbarnadauði lægstur á Íslandi? Þórður Þórkelsson Skoðun Skoðun Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson skrifar Skoðun Lausnin liggur fyrir – Landspítali þarf að stíga skrefið Sandra B. Franks skrifar Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson skrifar Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun „Er stjúpmamma þín vond eins og í Öskubusku?“ Hafdís Bára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson skrifar Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Valdið og samvinnuhugsjónin Kjartan Helgi Ólafsson skrifar Skoðun NPA breytti lífinu mínu Sveinbjörn Eggertsson skrifar Skoðun Hefur þú tilkynnt um ofbeldi gegn barni? Alfa Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Gildi kærleika og mannúðar Toshiki Toma skrifar Skoðun Hvernig tryggjum við samkeppnishæfni þjóðar? Jón Skafti Gestsson skrifar Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Flottu kjötauglýsingarnar í blöðunum... Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Grafarvogsgremjan Þorlákur Axel Jónsson skrifar Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Fjármögnuðu stríðsvél Rússlands Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugleiðingar á páskum Ámundi Loftsson skrifar Skoðun Gremjan í Grafarvogi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar Skoðun Móttaka skemmtiferðaskipa - hlustað á íbúa Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar Skoðun Þegar mannshjörtun mætast Jóna Hrönn Bolladóttir,Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Sjá meira
Bandaríski fyrirlesarinn Jim Rohn (1930–2009) sem ég held mikið upp á sagði einu sinni: „Meginástæðan fyrir því að setja sér markmið er að laða fram þá útgáfu af þér sem getur náð þeim.“ Nú þegar nýtt ár gengur í garð gefa fjöldamargir sér fyrirheit um að léttast, spara fjármuni eða tileinka sér nýja færni. Færri huga þó að því hvernig slík markmið geta umbreytt okkur á djúpstæðan hátt. Rohn bendir á að markmið snúist ekki aðeins um það sem þau færa okkur, nýjar venjur, aukinn sparnað eða betra heilsufar, heldur hver við verðum á leiðinni til að ná þeim. Með öðrum orðum, hvernig við umbreytumst til að verða færari um að uppfylla kröfurnar sem markmiðin kalla á. Rannsóknir sýna jafnframt að hamingjan kviknar frekar í viðvarandi vegferð að framförum en í skammvinnri sigurvímu við að komast í mark. Albert Schweitzer (1875–1965) orðaði það svo: „Velgengni er ekki lykillinn að hamingju. Hamingja er lykillinn að velgengni. Ef þú elskar það sem þú gerir, muntu verða farsæll.“ Ef við sækjumst eftir bættri heilsu eða fjárhagslegu sjálfstæði getum við fundið varanlegri gleði í daglegum framfaraskrefum fremur en í lokaniðurstöðunni sjálfri. Ástæðan er sú að hver við verðum á leið að settu marki—sterkari, agaðri og meðvitaðri—einkennir okkur löngu eftir að markinu er náð. Raunverulegur tilgangur markmiða: Þegar þú stefnir að ákveðnu takmarki, til dæmis „Ég hleyp þrjá kílómetra hvern morgun“ eða „Ég legg fast hlutfall af launum mínum fyrir mánaðarlega“—opnast möguleiki á sjálfsumbreytingu. Aðalávinningurinn er ekki aðeins aukið úthald eða stærri bankareikningur, heldur hinn skerpti vilji og breytta framtíðarsýn sem þú ávinnur þér. Hvert skref fram á við, jafnvel mistök, gefur tækifæri til að betrumbæta og fínstilla stefnuna. Winston Churchill (1874–1965) orðaði það snilldarlega þegar hann sagði: „Farsæld er að fatast áfram frá einum óförum til annarra án þess að glata eldmóðnum.“ Will Durant (1885–1981) sagði að kjarninn í speki forngríska heimspekingsins Aristótelesar sem var sjálfur lærimeistari Alexanders mikla væri: „Við erum það sem við gerum aftur og aftur. Velgengni er því ekki einstök athöfn, heldur ávani.“ Með því að endurtaka skrefin styrkirðu samspil hugar og handar, anda og efnis. Þannig mótarðu nýjar venjur, æfir þig í að finna lausnir og uppgötvar seiglu sem þú vissir ekki að byggi innra með þér. Ánægjan sem felst í vegferðinni: Margir gera ráð fyrir að hamingjan fylgi sjálfkrafa þegar lokatakmarki er náð, til dæmis þegar kjörþyngd næst eða langþráð stöðuhækkun er í höfn. Í raun upplifa margir dýpri gleði í vegferðinni sjálfri. Samfelldar framfarir, jafnvel litlar, næra drifkraftinn og glæða eldmóðinn. Ef þú leyfir þér einungis að fagna þegar „allt er klappað og klárt“ missurðu af gleðinni sem fylgir smásigrunum á leiðinni. Auk þess færir ferðalagið sjálft ómetanlegan ávinning, þó að hann sé persónubundinn og mismunandi allt eftir aðstæðum hvers og eins. Kannski lærirðu að skipuleggja tíma þinn betur eða dýpkar skilning á eigin drifkrafti. Henry David Thoreau (1817–1862) talaði um að maður gæti ekki einfaldlega óskað sér að verða farsæll, heldur yrði maður að „hamra og móta“sig og tileinka sér þá mannkosti sem nauðsynlegir eru. Með hverri áskorun eykurðu sigurgleði, sjálfstraust og skýrari tilfinningu fyrir tilgangi. Draumur eða markmið? Brian Tracy, vinur minn og mentor, sem margoft hefur heimsótt Ísland til fyrirlestra- og námskeiðahalda, er kominn yfir áttrætt og sestur í helgan stein, en heldur þó ótrauður áfram að miðla hagnýtum aðferðum til að hámarka árangur og persónulegan vöxt. Hann segir gjarnan: „Flestir eiga sér drauma en markmið eru draumar með lokadagsetningu” (dreams with a deadline). Með því að breyta óljósri ósk í skýrt mótaða áætlun með ákveðinn tímaramma færirðu þig frá óljósri von og yfir í raunverulegan ásetning sem færir þig áfram veginn. Tracy, sem er kunnur fyrir hagnýta og áhrifaríka nálgun á markmiðasetningu, leggur áherslu á að breyta óljósum draumum í skýr, mælanleg markmið með tímasetningu. Hann mælir með að þú skrifir markmið þín daglega í fyrstu persónu, eintölu og nútíð, eins og þú hafir þegar náð markmiðinu. Einnig mælir hann með að halda listanum stuttum (u.þ.b. tíu skýrum og merkingarbærum markmiðum), og þú fagnir hverjum áfangasigri með því að bæta við nýjum markmiðum þegar gömlu hafa náðst. Þessi einföldu, en kröftugu atriði stuðla að skýrri hugsun, stöðugri árvekni og samfelldri persónulegri þróun. „Farsæld er ferðalag“ segir hann og markmiðsetningin er vörðurnar á þeirri vegferð. Vöxtur í gegnum áskoranir: Sama hversu vel þú skipuleggur þig muntu örugglega mæta hindrunum. Einmitt þar felst kjarninn í sjálfsrækt. Rétt eins og í heilsuræktinni þá þarftu þyngri lóð ef þú vilt verða sterkari. Stefnirðu á að verða öruggari fyrir framan áhorfendur skaltu búast við erfiðum fyrstu skrefum eða sviðsskrekk. En hver tilraun slípar hæfni þína og herðir þolið. Engin æfing er án ávinnings. Áskoranir geta einnig afhjúpað styrkleika sem þú vissir ekki að bærðist í þér. Kannski þurftirðu bara verðuga áskorun hvar þér tókst betur en von var á undir álagi, eða þú uppgötvar skapandi leiðir til að leysa vandamál. Í stað þess að líta á mótlæti sem merki um mistök má líta á þau sem áskoranir sem hjálpa þér að vaxa, stökkpalla sem færa þig nær takmarkinu. Winston Churchill, sem var kunnur fyrir ræðusnilld og hlaut Bókmenntaverðlaun Nóbels (1953) meðal annars fyrir stílsnilld í ræðum, sagði þegar hann var spurður hvernig best væri að verða góður ræðumaður: „Með því að halda fullt af vondum ræðum.” Það felur í sér að maður „fatast fram á við“ (fail forward), eins og Churchill orðaði það, og nýtir mistökin til að læra af þeim í þeirri vissu að til að gera betur þurfi að geta betur. Það snýst um reynslu, endurmat og þann lærdóm sem síðan má draga af henni. Stöðug endurnýjun: Að ná stóru markmiði veitir sælutilfinningu en hún dofnar og fjarar svo út ef litið er á árangurinn sem endastöð. Jim Rohn varaði við því að setja markið of lágt, þar sem takmörkuð áskorun dregur úr möguleikum til vaxtar. Slíkt óslitið framskrið að framförum kemur í veg fyrir stöðnun. Hún heldur okkur vakandi fyrir næstu skrefum og sífelldri endurskoðun hvar og hvernig við getum bætt okkur. Með því að víkka út þægindarammann festirðu í sessi þá hugmynd að raunveruleg velgengni sé ferli, ekki stakur atburður. Tilgangurinn er sjálfsumbreyting: Markmið eru öflugt tól til sjálfsumbreytingar. Þau ögra föstum viðhorfum, skerpa einbeitingu og festa í sessi heilbrigðar venjur og viðhorf sem endast lengur en nokkur einn áfangi. Hugmynd Jim Rohn um að setja sér markmið til að verða manneskjan sem getur náð þeim sýnir hversu mikilvæg vegferðin sjálf er. Bæti maður svo við aðferð Brian Tracy—að skrifa markmiðin niður á hverjum degi í fyrstu persónu, eintölu og nútíð—erum við ekki aðeins að sækjast eftir sýnilegum árangri, heldur einnig að móta sterkara sjálf. Hamingjan felst oft í litlu, daglegu skrefunum sem flytja okkur nær takmarkinu. Og þegar öllu er á botninn hvolft er stærsti sigurinn ekki talan á vigtinni eða upphæðin á bankareikningnum, heldur sú manneskja sem við höfum orðið á leiðinni. Höfundur er fyrrum framkvæmdastjóri Stjórnunarfélagsins og með 36 ára reynslu á sviði símenntunar, fyrirlestra- og námskeiðahalds.
Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun
Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar
Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar
Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar
Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar
Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar
Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar
Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun