Aðför að réttindum verkafólks Aðalsteinn Árni Baldursson skrifar 29. desember 2024 09:01 Það er með miklum ólíkindum að við séum komin á þann stað árið 2024 að fyrirtæki í veitingarekstri, SVEIT, skuli sjá ástæðu til þess að stofna með sér gervi stéttarfélag „Virðingu“ til þess eins að brjóta niður lágmarksréttindi verkafólks á íslenskum vinnumarkaði. Það er, réttindi fólks sem situr á botninum þegar kemur að kjörum, svo vitnað sé í gildandi kjarasamning SGS og SA fyrir starfsfólk í ferðaþjónustu. Hafið mikla skömm fyrir en réttlætið mun sigra að lokum. Til að kóróna vitleysuna handvöldu sömu atvinnurekendur vini og vandamenn í stjórn stéttarfélagsins, sér til hagsbóta. Gjörningur sem þessi minnir helst á stjórnsýslu fyrri tíma hjá ríkjum sem hafa ekki verið hátt skrifuð í alþjóðasamfélaginu fyrir lýðræði eða almenn mannréttindi. Vitað er að stór hluti þeirra sem starfa á veitingastöðum á Íslandi er erlent vinnuafl og ungt fólk, ekki síst skólafólk, sem er að stiga sín fyrstu skref á vinnumarkaði. Vinnuafl, sem hefur litla sem enga þekkingu á réttindamálum og skyldum sem tengist störfum þeirra á vinnumarkaði. Að sjálfsögðu á það ekki að líðast að ákveðin fyrirtæki í veitingarekstri komist upp með að nýta sér þennan veikleika og yfirburði gagnvart fólki í þessari stöðu. Verkalýðshreyfingin verður að bregðast við þessum aðstæðum að fullri hörku enda um alvarlega aðför að réttindabaráttu íslensks verkafólks að ræða, sem á sér langa sögu eða frá upphafi síðustu aldar. Þá er ekki í boði fyrir Samtök atvinnulífsins að sitja hjá, það er þeirra að tryggja að fyrirtæki í atvinnurekstri virði umsamda kjarasamninga aðila vinnumarkaðarins. Látum ekki „græðgispésanna“ í veitingageiranum komast upp með ofbeldi gagnvart þeim tekjulægstu á vinnumarkaði með gervi kjarasamningi. Hvað næst? Það er ekki óeðlilegt að menn velti fyrir sér, hvað gerist næst? Frjálshyggjumenn innan Sjálfstæðisflokksins lögðu fram frumvarp til laga á Alþingi fyrir nokkrum misserum um félagafrelsi á vinnumarkaði sem dagaði uppi sem betur fer og rykfellur nú á hillum Alþingis. Þannig vildu þeir draga úr vægi verkalýðshreyfingarinnar í anda SVEIT. Pappírstætarinn er vonandi næsti viðkomustaður frumvarpsins. Sem betur fer var ekki eftirspurn eftir þessum niðurrifsmönnum í síðustu Alþingiskosningum til frekari starfa fyrir land og þjóð. Þeirra bíður nú flestra að leita sér að annarri vinnu, væntanlega munu þeir þó forðast eins og heitan eldinn að hefja vinnu á veitingastöðum sem tengjast SVEIT, enda kjörin þar langt fyrir neðan lágmarkskjör á Íslandi velji þeir að ganga í Virðingu. Það er ekki bara að frjálshyggjuliðið á Íslandi telji sig sjá ljósið með því að veikja verkalýðshreyfinguna. Það sama á við um hin Norðurlöndin. Í skjóli þessara afla hafa atvinnurekendur gert sitt til að draga úr vægi norrænnar verkalýðshreyfingar, sem er reyndar óskiljanlegt með öllu, þar sem sterk verkalýðshreyfing er hornsteinn hverrar þjóðar og tákn um virkt lýðræði. Eftir að hafa tekið þátt í norrænu samstarfi á sviði réttindabaráttu verkafólks auk þess að fara fyrir ferðaþjónustusamningi SGS og SA í síðustu kjaraviðræðum við SA, ásamt góðu samstarfsfólki innan SGS, skynjar maður mikilvægi þess að verkalýðshreyfingin standi vaktina líkt og Efling hefur gert síðustu vikurnar varðandi gervistéttarfélagið Virðingu. Aðförin að réttindamálum verkafólks er slík að það duga engin vettlingatök. Er það virkilega þannig að SVEIT ætli sér að einangrast í veitingageiranum á Íslandi? Á Norðurlöndunum þekkist það að gestir séu varaðir við veitingastöðum sem virða ekki löglega gerða kjarasamninga, er það framtíðin á Íslandi? Vonandi ekki, enda virði SVEIT leikreglur á vinnumarkaði. Samkvæmt lögum er óheimilt að semja um lakari kjör en kveðið er á um í almennum kjarasamningum. Undir þessum skrifum kemur upp í hugann þegar ég heimsótti verkalýðshreyfinguna í Eystrasaltsríkjunum og fékk að tala við erlenda starfsmenn frá Rússlandi sem störfuðu á veitingastöðum. Þar kom fram að það tíðkaðist að starfsmönnum væri gert að afhenda vegabréf sín við ráðningu ætluðu þeir sér að fá vinnu. Þannig vildu atvinnurekendur tryggja að starfsmenn gætu ekki yfirgefið vinnustaðina nema með þeirra leyfi við starfslok. Eðlilega fannst þeim mjög vegið að sínum mannréttindum og sjálfstæði, en neyð þeirra gerði það að verkum að þeir gengu að þessum afarkostum. Getur verið að við förum að sjá þetta gerast á Íslandi? Miðað við aðför SVEIT að kjörum starfsfólks í veitingageiranum er ekki óeðlilegt að menn velti upp þessari spurningu. Strengjum okkur áramótaheit Ég skora á SVEIT að strengja sér áramótaheit, það er að láta af þessari alvarlegu aðför að kjörum og réttindum verkafólks á veitingastöðum, sem gerir ekkert annað en að veikja ímynd ferðaþjónustunnar á Íslandi. Fyrir liggur vaxandi óánægja meðal aðildarfyrirtækja SVEIT með þetta útspil forsvarsmanna samtakanna. Það staðfesta samtöl sem ég hef átt við hlutaðeigandi aðila í veitingageiranum sem kalla eftir nánara samstarfi við verkalýðshreyfinguna með það að markmiði að gera ferðaþjónustuna að alvöru atvinnugrein. Förum með það hugarfar inn í nýtt ár öllum til hagsbóta. Öll dýrin í skóginum eiga jú að vera vinir. Gleðilegt nýtt ár! Höfundur er formaður Framsýnar stéttarfélags. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Aðalsteinn Árni Baldursson Stéttarfélög Vinnumarkaður Veitingastaðir Mest lesið 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson Skoðun Reykjavík er meðal dreifðustu höfuðborga Evrópu Guðni Freyr Öfjörð Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson Skoðun Samræmt gæðanám eða einsleit kerfi? Bogi Ragnarsson Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson Skoðun Dýrin skilin eftir í náttúruvá Linda Karen Gunnarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Fjármál framhaldsskóla Atli Ísleifsson skrifar Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Varhugaverð sjónarmið eða raunsæ leið? Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Dýrin skilin eftir í náttúruvá Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skapandi leiðir í skóla- og frístundastarfi Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Reykjavík er meðal dreifðustu höfuðborga Evrópu Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Verum öll tengd Sólrún Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Samræðulist í heimi gervigreindar Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Samræmt gæðanám eða einsleit kerfi? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson skrifar Skoðun Tími til kominn að styðja öll framúrskarandi ungmenni Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir skrifar Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson skrifar Skoðun Árangur hefst hér. Með þér. Guðrún Högnadóttir skrifar Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Þjónusturof hefst í dag Hanna Birna Valdimarsdóttir skrifar Skoðun Verjum frelsið og mannréttindin Sigurjón Njarðarson skrifar Skoðun Spilavíti er og verður spilavíti Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Skortur á metnaði í loftslagsmálum Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir skrifar Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason skrifar Sjá meira
Það er með miklum ólíkindum að við séum komin á þann stað árið 2024 að fyrirtæki í veitingarekstri, SVEIT, skuli sjá ástæðu til þess að stofna með sér gervi stéttarfélag „Virðingu“ til þess eins að brjóta niður lágmarksréttindi verkafólks á íslenskum vinnumarkaði. Það er, réttindi fólks sem situr á botninum þegar kemur að kjörum, svo vitnað sé í gildandi kjarasamning SGS og SA fyrir starfsfólk í ferðaþjónustu. Hafið mikla skömm fyrir en réttlætið mun sigra að lokum. Til að kóróna vitleysuna handvöldu sömu atvinnurekendur vini og vandamenn í stjórn stéttarfélagsins, sér til hagsbóta. Gjörningur sem þessi minnir helst á stjórnsýslu fyrri tíma hjá ríkjum sem hafa ekki verið hátt skrifuð í alþjóðasamfélaginu fyrir lýðræði eða almenn mannréttindi. Vitað er að stór hluti þeirra sem starfa á veitingastöðum á Íslandi er erlent vinnuafl og ungt fólk, ekki síst skólafólk, sem er að stiga sín fyrstu skref á vinnumarkaði. Vinnuafl, sem hefur litla sem enga þekkingu á réttindamálum og skyldum sem tengist störfum þeirra á vinnumarkaði. Að sjálfsögðu á það ekki að líðast að ákveðin fyrirtæki í veitingarekstri komist upp með að nýta sér þennan veikleika og yfirburði gagnvart fólki í þessari stöðu. Verkalýðshreyfingin verður að bregðast við þessum aðstæðum að fullri hörku enda um alvarlega aðför að réttindabaráttu íslensks verkafólks að ræða, sem á sér langa sögu eða frá upphafi síðustu aldar. Þá er ekki í boði fyrir Samtök atvinnulífsins að sitja hjá, það er þeirra að tryggja að fyrirtæki í atvinnurekstri virði umsamda kjarasamninga aðila vinnumarkaðarins. Látum ekki „græðgispésanna“ í veitingageiranum komast upp með ofbeldi gagnvart þeim tekjulægstu á vinnumarkaði með gervi kjarasamningi. Hvað næst? Það er ekki óeðlilegt að menn velti fyrir sér, hvað gerist næst? Frjálshyggjumenn innan Sjálfstæðisflokksins lögðu fram frumvarp til laga á Alþingi fyrir nokkrum misserum um félagafrelsi á vinnumarkaði sem dagaði uppi sem betur fer og rykfellur nú á hillum Alþingis. Þannig vildu þeir draga úr vægi verkalýðshreyfingarinnar í anda SVEIT. Pappírstætarinn er vonandi næsti viðkomustaður frumvarpsins. Sem betur fer var ekki eftirspurn eftir þessum niðurrifsmönnum í síðustu Alþingiskosningum til frekari starfa fyrir land og þjóð. Þeirra bíður nú flestra að leita sér að annarri vinnu, væntanlega munu þeir þó forðast eins og heitan eldinn að hefja vinnu á veitingastöðum sem tengjast SVEIT, enda kjörin þar langt fyrir neðan lágmarkskjör á Íslandi velji þeir að ganga í Virðingu. Það er ekki bara að frjálshyggjuliðið á Íslandi telji sig sjá ljósið með því að veikja verkalýðshreyfinguna. Það sama á við um hin Norðurlöndin. Í skjóli þessara afla hafa atvinnurekendur gert sitt til að draga úr vægi norrænnar verkalýðshreyfingar, sem er reyndar óskiljanlegt með öllu, þar sem sterk verkalýðshreyfing er hornsteinn hverrar þjóðar og tákn um virkt lýðræði. Eftir að hafa tekið þátt í norrænu samstarfi á sviði réttindabaráttu verkafólks auk þess að fara fyrir ferðaþjónustusamningi SGS og SA í síðustu kjaraviðræðum við SA, ásamt góðu samstarfsfólki innan SGS, skynjar maður mikilvægi þess að verkalýðshreyfingin standi vaktina líkt og Efling hefur gert síðustu vikurnar varðandi gervistéttarfélagið Virðingu. Aðförin að réttindamálum verkafólks er slík að það duga engin vettlingatök. Er það virkilega þannig að SVEIT ætli sér að einangrast í veitingageiranum á Íslandi? Á Norðurlöndunum þekkist það að gestir séu varaðir við veitingastöðum sem virða ekki löglega gerða kjarasamninga, er það framtíðin á Íslandi? Vonandi ekki, enda virði SVEIT leikreglur á vinnumarkaði. Samkvæmt lögum er óheimilt að semja um lakari kjör en kveðið er á um í almennum kjarasamningum. Undir þessum skrifum kemur upp í hugann þegar ég heimsótti verkalýðshreyfinguna í Eystrasaltsríkjunum og fékk að tala við erlenda starfsmenn frá Rússlandi sem störfuðu á veitingastöðum. Þar kom fram að það tíðkaðist að starfsmönnum væri gert að afhenda vegabréf sín við ráðningu ætluðu þeir sér að fá vinnu. Þannig vildu atvinnurekendur tryggja að starfsmenn gætu ekki yfirgefið vinnustaðina nema með þeirra leyfi við starfslok. Eðlilega fannst þeim mjög vegið að sínum mannréttindum og sjálfstæði, en neyð þeirra gerði það að verkum að þeir gengu að þessum afarkostum. Getur verið að við förum að sjá þetta gerast á Íslandi? Miðað við aðför SVEIT að kjörum starfsfólks í veitingageiranum er ekki óeðlilegt að menn velti upp þessari spurningu. Strengjum okkur áramótaheit Ég skora á SVEIT að strengja sér áramótaheit, það er að láta af þessari alvarlegu aðför að kjörum og réttindum verkafólks á veitingastöðum, sem gerir ekkert annað en að veikja ímynd ferðaþjónustunnar á Íslandi. Fyrir liggur vaxandi óánægja meðal aðildarfyrirtækja SVEIT með þetta útspil forsvarsmanna samtakanna. Það staðfesta samtöl sem ég hef átt við hlutaðeigandi aðila í veitingageiranum sem kalla eftir nánara samstarfi við verkalýðshreyfinguna með það að markmiði að gera ferðaþjónustuna að alvöru atvinnugrein. Förum með það hugarfar inn í nýtt ár öllum til hagsbóta. Öll dýrin í skóginum eiga jú að vera vinir. Gleðilegt nýtt ár! Höfundur er formaður Framsýnar stéttarfélags.
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun
Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar
Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar
Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar
Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar
Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun