Dulin mein íslenskt stjórnkerfis Ólafur Ágúst Hraundal skrifar 20. nóvember 2024 08:45 Spilling íslenskrar stjórnsýslu Íslenskt stjórnkerfi hefur lengi verið gagnrýnt fyrir alvarlega spillingu og frændhygli sem hefur markað djúp spor í samfélagið. Nýlegar rannsóknir sýna að Ísland hefur fallið niður á spillingarvísitölu Transparency International, þar sem landið situr nú í 19. sæti, verst allra Norðurlanda. Þetta lýsir best hvað Ísland er mikið spillingarbæli auðvaldsins, hagsmunatengsl og hroki hafa grafið undan trausti almennings á kerfinu. Dæmin eru mörg, og sum þeirra eru stórmál sem hafa skaðað og markað íslenskt samfélag. Spilling og hagsmunaárekstrar Samherjamálið í málinu var Íslenska sjávarútvegsfyrirtækið Samherji sakað um að greiða mútur til embættismanna í Namibíu til að tryggja sér veiðikvóta. Helgi Seljan sem fór fyrir Kveiks þættinum sem fjallaði um þetta mál þar sem einnig var sýnt fram á skatta undanskot í gegnum skúffufyrirtæki. Einu afleiðingarnar sem urðu af þessum þætti var að Helga Seljan og þeir blaðamenn sem komu að málinu voru slaufaðir, þeim var sturtað niður og hent á haf út. Einkavæðing Íslandsbanka hefur einnig vakið mikla gagnrýni þar sem skortur á gagnsæi í söluferlinu vakti upp spurningar um hvort hagsmunir fárra hafi ráðið för. Þessi skugga sala endaði með að Íslandsbanki var sektaður um 1,2 milljarð króna, sem íslenska þjóðin fékk beint í fangið. Þessi atburður hefur haft áhrif á traust almennings til bankans og leitt til þess að stórir viðskiptavinir hafa sagt upp viðskiptum sínum við hann. Hvalveiði er nýjasta dæmið þegar Gunnar Bergmann Jónsson, sonur Jón Gunnarssonar þingmanns Sjálfstæðisflokksins, var að gera sig breiðan fyrir huldumanni sem fór undir fölsku flaggi sem Austurrískur fjárfestir í von um að landa risa fasteigna díl. Þessi minnimátarkennd eða mikilmennskubrjálæði vekur hjá manni spurningar um persónuleg tengsl og hagsmuni sem virðast ráða miklu í stjórnmálum á Íslandi. Teflón Bjarni um hann er hægt að skrifa heila bók, hvernig dusta á af sér rykið. Innra eftirlit og ábyrgðarleysi innan lögreglunnar Lögreglan sem á að gæta að lögum og reglum samfélagsins hefur sætt gagnrýni fyrir skort á innra eftirliti og frændhygli í starfi. Það hafa komið upp mál þar sem lögreglumenn hafa brotið á samstarfmönnum vegna áreitis í starfi, þeir eru fluttir á milli deilda í án þess að axla ábyrgð. Það er eins og það séu aðrar reglur sem gilda um starfsmenn embættisins en hjá hinum almenna borgara, þeir þurfa ekki að taka afleiðingum gjörða sinna en almenningur þarf að sæta fangelsi eða missa djobbið. Það að lögreglan fari sjálf með rannsókn á sjálfri sér skapar gríðalega mikla hlutdrægni og grefur undan trausti til rannsókna. Það er eins og Lögreglan sé yfir lög hafin þegar það snýr að þeim sjálfum, þar að auki hefur komið í ljós að forvirkar rannsóknarheimildir eru oft notaðar án nægilegs eftirlits, sem vekur áhyggjur um misnotkun valds. Hryðjuverkamálið þar sem tveir einstaklingar voru dæmdir fyrir að breyta skotvopnum og gera þau sjálfvirk, sá lögreglan aldrei ástæðu til að yfirheyra eða rannsaka neitt sérstaklega þann sem tók það að sér að breyta skotvopnunum fyrir þá. Það var vegna þess að þar var á ferðinni faðir frú Sigríðar Bjarkar Ríkislögreglustjóra. Grím ur Grímss on yfirlögregluþjónn, í gegnum hans starfsferil hafa komið upp atvik þar sem hann ásamt öðrum meðstjórnendum Lögreglu hafa verið sakaðir af verjendum sakborninga að mál þeirra séu einungis rannsökuð til sektar en ekki til sýknu. Aurum-málið er skýrt dæmi þar sem farið var á svig við lög, gögnum var leynt sem hefðu getað hreinsað sakborning af sökum, mál sem hélt sakborningi í gíslingu í 16 ár. Nú er Grímur í framboði fyrir Viðreisn og skipar þriðja í sæti í sínu kjördæmi. Það er til umhugsunar hvort einstaklingur sem hefur farið fram með þessum hætti sé hæfur til að taka sæti á Alþingi. Er þetta siðferðið sem við viljum hafa þar og hafa áhrif á framtíð þjóðar? Þetta er spurning sem kjósendur verða að velta alvarlega fyrir sér. Spillinginn á sér víðar rætur Frændhygli er stórt vandamál innan íslenska stjórnkerfisins. Persónulegar vináttu- og fjölskyldutengingar hafa leitt til þess að hæfileikaríkir einstaklingar hafa ekki komist að, þar sem þeir njóta ekki sömu forréttindana. Þetta ábyrgðarleysi “ég man ekki“, hefur grafið undan trausti. Almenningur líður fyrir þann siðferðisbrest sem spillingin hefur alið af sér. Upplifanir almennings að stjórnvöld séu ekki að sinna skyldum sínum af heiðarleika og ábyrgð. Að hagsmunir okkar spilltu elítú hafi forgang fram yfir almenna hagsmuni. Íslenskt samfélag kallar nú eftir umbótum. Það er ljóst að stjórnvöld og lögreglan þarf að taka á spillingu, frændhygli og ábyrgðarleysi með auknu gagnsæi, skýrari reglum og óháðu eftirliti. Með því að bæta eftirlit og ábyrgð innan kerfisins má stuðla að endurheimt trausts og tryggja að almannahagsmunir séu ávallt í forgangi. Að öðrum kosti mun íslenskt samfélag halda áfram líða fyrir þá siðferðisskekkju sem spilling veldur. Höfundur er fangi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Alþingiskosningar 2024 Mest lesið Vindmyllufyrirtæki í áskrift hjá íslenskum almenningi Linda Jónsdóttir Skoðun Ár vondra vinnubragða í Stúdentaráði HÍ Katla Ólafsdóttir,Mathias Bragi Ölvisson Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun Aulatal um að Evrópa sé veik og getulaus Ole Anton Bieltvedt Skoðun Hvers virði er vara ef hún er ekki seld? Jón Jósafat Björnsson Skoðun Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson Skoðun Metnaðarfull markmið og stórir sigrar Halla Helgadóttir Skoðun „Evrópa er í hnignun“ – Er það samt? Lítum aðeins á söguna Guðni Freyr Öfjörð Skoðun Sjö mýtur um loftslagsbreytingar Kristinn Már Hilmarsson,Elva Rakel Jónsdóttir Skoðun Vilja Ísland í sambandsríki Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Börn, foreldrar og skólar í vanda: Hvernig eigum við að nálgast verkefnið? Margrét Sigmarsdóttir,Bergljót Gyða Guðmundsdóttir,Arndís Þorsteinsdóttir,Edda Vikar Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nýr vettvangur samskipta? Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson skrifar Skoðun Vilja Ísland í sambandsríki Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Blikkandi viðvörunarljós Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun „Evrópa er í hnignun“ – Er það samt? Lítum aðeins á söguna Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Vindmyllufyrirtæki í áskrift hjá íslenskum almenningi Linda Jónsdóttir skrifar Skoðun Metnaðarfull markmið og stórir sigrar Halla Helgadóttir skrifar Skoðun Hvers virði er vara ef hún er ekki seld? Jón Jósafat Björnsson skrifar Skoðun Aulatal um að Evrópa sé veik og getulaus Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Ár vondra vinnubragða í Stúdentaráði HÍ Katla Ólafsdóttir,Mathias Bragi Ölvisson skrifar Skoðun Mannúð og hugrekki - gegn stríðsglæpum og þjóðarmorði Ólafur Ingólfsson skrifar Skoðun Framtíð menntunar – byggjum á trausti, ekki tortryggni Helga Kristín Kolbeins skrifar Skoðun Fé án hirðis Þorvaldur Lúðvík Sigurjónsson skrifar Skoðun Gæludýr geta dimmu í dagsljós breytt Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Myllan sem mala átti gull Andrés Kristjánsson skrifar Skoðun Sjö mýtur um loftslagsbreytingar Kristinn Már Hilmarsson,Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Pírati pissar í skóinn sinn Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Fáum presta aftur inn í skólana Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Rösk og reiðubúin fyrir landsbyggðina Hópur Röskvuliða skrifar Skoðun Icelandic Learning is a Gendered Health Issue Logan Lee Sigurðsson skrifar Skoðun Goðsögnin um UFS-sjóði sem róttækar „woke"- fjárfestingar Már Wolfgang Mixa skrifar Skoðun Framtíð Öskjuhlíðar Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Vanhæfur Sjálfstæðisflokkur Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Mælt fyrir miklum kjarabótum öryrkja og aldraðra Inga Sæland skrifar Skoðun Mannréttindabrot og stríðsglæpir Rússa í Úkraínu Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson skrifar Skoðun Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum skrifar Skoðun Snjallborgin eða Skuggaborgin Reykjavík: Gervigreindarknúið höfuðborgarsvæði Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Sjá meira
Spilling íslenskrar stjórnsýslu Íslenskt stjórnkerfi hefur lengi verið gagnrýnt fyrir alvarlega spillingu og frændhygli sem hefur markað djúp spor í samfélagið. Nýlegar rannsóknir sýna að Ísland hefur fallið niður á spillingarvísitölu Transparency International, þar sem landið situr nú í 19. sæti, verst allra Norðurlanda. Þetta lýsir best hvað Ísland er mikið spillingarbæli auðvaldsins, hagsmunatengsl og hroki hafa grafið undan trausti almennings á kerfinu. Dæmin eru mörg, og sum þeirra eru stórmál sem hafa skaðað og markað íslenskt samfélag. Spilling og hagsmunaárekstrar Samherjamálið í málinu var Íslenska sjávarútvegsfyrirtækið Samherji sakað um að greiða mútur til embættismanna í Namibíu til að tryggja sér veiðikvóta. Helgi Seljan sem fór fyrir Kveiks þættinum sem fjallaði um þetta mál þar sem einnig var sýnt fram á skatta undanskot í gegnum skúffufyrirtæki. Einu afleiðingarnar sem urðu af þessum þætti var að Helga Seljan og þeir blaðamenn sem komu að málinu voru slaufaðir, þeim var sturtað niður og hent á haf út. Einkavæðing Íslandsbanka hefur einnig vakið mikla gagnrýni þar sem skortur á gagnsæi í söluferlinu vakti upp spurningar um hvort hagsmunir fárra hafi ráðið för. Þessi skugga sala endaði með að Íslandsbanki var sektaður um 1,2 milljarð króna, sem íslenska þjóðin fékk beint í fangið. Þessi atburður hefur haft áhrif á traust almennings til bankans og leitt til þess að stórir viðskiptavinir hafa sagt upp viðskiptum sínum við hann. Hvalveiði er nýjasta dæmið þegar Gunnar Bergmann Jónsson, sonur Jón Gunnarssonar þingmanns Sjálfstæðisflokksins, var að gera sig breiðan fyrir huldumanni sem fór undir fölsku flaggi sem Austurrískur fjárfestir í von um að landa risa fasteigna díl. Þessi minnimátarkennd eða mikilmennskubrjálæði vekur hjá manni spurningar um persónuleg tengsl og hagsmuni sem virðast ráða miklu í stjórnmálum á Íslandi. Teflón Bjarni um hann er hægt að skrifa heila bók, hvernig dusta á af sér rykið. Innra eftirlit og ábyrgðarleysi innan lögreglunnar Lögreglan sem á að gæta að lögum og reglum samfélagsins hefur sætt gagnrýni fyrir skort á innra eftirliti og frændhygli í starfi. Það hafa komið upp mál þar sem lögreglumenn hafa brotið á samstarfmönnum vegna áreitis í starfi, þeir eru fluttir á milli deilda í án þess að axla ábyrgð. Það er eins og það séu aðrar reglur sem gilda um starfsmenn embættisins en hjá hinum almenna borgara, þeir þurfa ekki að taka afleiðingum gjörða sinna en almenningur þarf að sæta fangelsi eða missa djobbið. Það að lögreglan fari sjálf með rannsókn á sjálfri sér skapar gríðalega mikla hlutdrægni og grefur undan trausti til rannsókna. Það er eins og Lögreglan sé yfir lög hafin þegar það snýr að þeim sjálfum, þar að auki hefur komið í ljós að forvirkar rannsóknarheimildir eru oft notaðar án nægilegs eftirlits, sem vekur áhyggjur um misnotkun valds. Hryðjuverkamálið þar sem tveir einstaklingar voru dæmdir fyrir að breyta skotvopnum og gera þau sjálfvirk, sá lögreglan aldrei ástæðu til að yfirheyra eða rannsaka neitt sérstaklega þann sem tók það að sér að breyta skotvopnunum fyrir þá. Það var vegna þess að þar var á ferðinni faðir frú Sigríðar Bjarkar Ríkislögreglustjóra. Grím ur Grímss on yfirlögregluþjónn, í gegnum hans starfsferil hafa komið upp atvik þar sem hann ásamt öðrum meðstjórnendum Lögreglu hafa verið sakaðir af verjendum sakborninga að mál þeirra séu einungis rannsökuð til sektar en ekki til sýknu. Aurum-málið er skýrt dæmi þar sem farið var á svig við lög, gögnum var leynt sem hefðu getað hreinsað sakborning af sökum, mál sem hélt sakborningi í gíslingu í 16 ár. Nú er Grímur í framboði fyrir Viðreisn og skipar þriðja í sæti í sínu kjördæmi. Það er til umhugsunar hvort einstaklingur sem hefur farið fram með þessum hætti sé hæfur til að taka sæti á Alþingi. Er þetta siðferðið sem við viljum hafa þar og hafa áhrif á framtíð þjóðar? Þetta er spurning sem kjósendur verða að velta alvarlega fyrir sér. Spillinginn á sér víðar rætur Frændhygli er stórt vandamál innan íslenska stjórnkerfisins. Persónulegar vináttu- og fjölskyldutengingar hafa leitt til þess að hæfileikaríkir einstaklingar hafa ekki komist að, þar sem þeir njóta ekki sömu forréttindana. Þetta ábyrgðarleysi “ég man ekki“, hefur grafið undan trausti. Almenningur líður fyrir þann siðferðisbrest sem spillingin hefur alið af sér. Upplifanir almennings að stjórnvöld séu ekki að sinna skyldum sínum af heiðarleika og ábyrgð. Að hagsmunir okkar spilltu elítú hafi forgang fram yfir almenna hagsmuni. Íslenskt samfélag kallar nú eftir umbótum. Það er ljóst að stjórnvöld og lögreglan þarf að taka á spillingu, frændhygli og ábyrgðarleysi með auknu gagnsæi, skýrari reglum og óháðu eftirliti. Með því að bæta eftirlit og ábyrgð innan kerfisins má stuðla að endurheimt trausts og tryggja að almannahagsmunir séu ávallt í forgangi. Að öðrum kosti mun íslenskt samfélag halda áfram líða fyrir þá siðferðisskekkju sem spilling veldur. Höfundur er fangi.
Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun
Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson Skoðun
Skoðun Börn, foreldrar og skólar í vanda: Hvernig eigum við að nálgast verkefnið? Margrét Sigmarsdóttir,Bergljót Gyða Guðmundsdóttir,Arndís Þorsteinsdóttir,Edda Vikar Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson skrifar
Skoðun Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Áskorun til Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga og Háskóla Íslands Ríkharður Ólafsson,Styrmir Hallsson skrifar
Skoðun Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkur Hópur Framsóknarmanna í sveitarstjórnum skrifar
Skoðun Snjallborgin eða Skuggaborgin Reykjavík: Gervigreindarknúið höfuðborgarsvæði Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir Skoðun
Nokkur atriði sem almennum borgara finnst að helst megi ekki ræða – eða mjög sjaldan Hjalti Þórðarson Skoðun