Rasismi Einar Helgason skrifar 13. nóvember 2024 11:17 Árið sem ég varð fimmtán ára gafst mér kostur á því að ráðast til starfa á síðutogara sem var í eigu Bæjarútgerðar Reykjavíkur. Auðvita var ég einum of ungur í þetta starf en vegna kunningsskapar þá klíkaðist ég þarna um borð sem hálfdrættingur. Seinna má kannski segja að þessi vinnustaður sem alfarið samanstóð af grófri karlaveröld hafi ekki verið hentugur fyrir óþroskaðan ungling. En þarna var ég þetta sumar og um haustið kom að þeirri stundu að þessi togari færi í sölutúr til Englands. Ég man en hvað ég var mikill maður að fara til útlanda meðal jafnaldra minna, enda ekki alvanalegt á þessum árum að Íslendingar færu mikið erlendis. Stemmingin sem myndaðist um borð þegar trollið var híft upp í síðasta skipti og haldið af stað til Grimsby var ólýsanleg. Menn urðu syngjandi kátir og þeirra allra ýktustu urðu jafnvel drafandi í málrómnum líkt og þeir væru orðnir vel fullir. Svo auðvita þurfti að kenna mér, unglingnum hvernig réttast væri að haga sér á erlendri grundu. En margir í áhöfninni höfðu áður farið í sölutúra til útlanda og þóttust þess vegna vita nákvæmlega hvernig ætti að bera sig að á þeim slóðum. Sko, í fyrsta lagi þá væri vonlaust að vera með seðlaveskið í rassvasanum eins og maður gerði gjarnan á Íslandi vegna þess að því yrði stolið um leið og maður gengi á land. Það væri einfaldlega í eðli þessara útlendinga ólíkt okkur Íslendingum að stela öllu steini léttara. Svo var það kvenfólkið sem var alveg sérlega varasamt því það beitti öllum brögðum til þess að tæla mann og hafa af manni alla fjármuni. Og þeir voru sammála um að hver einasta kona í útlöndum væri mella. Fleiri heilræði fékk ég í svipuðum dúr sem öll áttu það sameiginlegt að telja mér trú um að útlendingar væru óæðri tegund af fólki og ekkert líkir okkur Íslendingum af heiðarleika. Löngu seinna þegar maður rifjaði þetta upp komst maður að því hvað þetta var mikil nesjamennska eða þúfnakolluhugsanaháttur sem var ríkjandi hér á landi. Og því miður hafa svipuð viðhorf lifað góðu lífi allt fram á þennan dag. Svo komst maður að því að flestir þessara manna sem voru að gefa mér þessi heilræði þarna forðum voru fársjúkir drykkjumenn sem komust kannski á fyrstu knæpuna sem þeir fundu við höfnina og drukku þar sig dauðadrukkna. Ég geri líka ráð fyrir því að kynni þeirra á fólki í útlöndum hafi verið þarna á þessum stöðum. Og í þannig ástandi voru þeir þessa tvo til þrjá daga sem stoppað var og líka á leiðinni heim, eða á meðan vínið entist. Nú ætla ég að taka það fram að flestallir af þessum mönnum voru miklir sómamenn þegar maður kynntist þeim alsgáðum við vinnu úti á sjó. Enda fer alkahólismi ekki í manngreiningararálit. Þessi saga sem ég er að segja hérna í upphafi og skeði fyrir sextíu árum lýsir vel því viðhorfi sem Íslendingar höfðu til útlendinga á þeim árum sem ég var að alast upp. Þótt þetta viðhorf hafi sjálfsagt eitthvað breyst í tímans rás þá má víða heyra svona rasískar skoðanir í þjóðfélaginu en þann dag í dag. Og ef þið efist um að svo sé þá þarf ekki annað en að opna fyrir ákveðna útvarpstöð þar sem hlustendur hringja inn og viðra skoðanir sínar. Á þeim vettvangi má líka heyra það viðhorf að það fylgi flóttamönnum og útlendingum skipulögð glæpasamtök. Verst finnst mér þó þegar fólk bíður sig fram til alþingis Íslendinga og fer að gera út á þetta viðhorf. Það hefst með því að eitthvert nýstofnað stjórnmálaafl kemst að því að þarna eru dýrmæt atkvæði sem hægt er að ná í. Þetta er ekki ósvipað og þau hafi fundið einhvern forarpytt eða hlandfor þar sem hægt er að fiska atkvæði eða ætti maður kannski að segja skítseyði. Og það sem verra er að þegar aðrir flokkar sjá að þetta virðist bera árangur þá rembast þeir við að komast að hlandforinni til þess að fiska sömu tegund. Því miður þá segir það manni að megnið af þeim sem eru að bjóða sig fram er alveg skítsama hvaða aðferð er notuð bara ef hún virkar til þess að komast á þing og þiggja góð laun. Nú þegar ég er að velta þessum hlutum fyrir mér þá eru nýafstaðnar forsetakosningar í Bandaríkjunum. Þar stóð fólki til boða tveir framboðendur og að mínu áliti er annar þeirra drullusokkur. En það merkilega var að þessi sem ég hef valið þetta hógværa nafn vann þessar kosningar. En sá forsetaframbjóðandi notaðist við svipaðar rasisku hugmyndirnar og Íslensku stjórnmálaöflin sem virðast skora hátt í skoðanakönnunum. Auðvitað er ég ekki svo einfaldur að halda því fram að engin vandamál fylgi því þegar straumur fólks kemur til Íslands. En þessi vandamál er ekki eingöngu bundið við þá sem fá stöðu flóttamanna hér á landi. Eða þið hljótið að vita, sem þessar línur lesið um það ófremdarástand sem ríkir hér á landi í húsnæðismálum. En það vandamál má að stórum hluta rekja til þess að íslensk gróðaöfl hafa keypt upp húsnæði í stórum stíl til þess að græða á ferðamönnum. Auk þess þarf ekki að hafa mikið á milli eyrnanna til að ímynda sér að það erlenda vinnuafl sem íslenskt atvinnulíf hefur öskrað eftir þurfi að búa einhversstaðar og það eru ekki flóttamenn. En það er kannski skortur á þeirri skynsemi hjá þeim sem falla fyrir útlendingaandúðinni hjá frambjóðendum. Fyrir tæplega áttatíu árum síðan geisaði hryllilegt stríð í Evrópu og reyndar í heiminum öllum. Og flestir sem nú lifa hafa sem betur fer ekki upplifað þá skelfingartíma þótt auðvitað sé til háaldrað fólk sem man eftir því í sinni barnæsku. Eftir að rykið var sest eftir þann hrylling allan saman sagði fólk hvert í kapp við annað. „Aldrei aftur.“ Og ég efast ekki um að fólk hafi meint það af öllu sinu hjarta að svona atburður mætti ekki koma fyrir aftur. En, hvert var upphafið og hvernig byrjaði þetta allt saman. Ég sjálfur er sannfærður um að rasismi og stöðugt lýðskrum um versnandi kjör fólks væri einhverju öðru fólki að kenna hafi verið stór þáttur í því. Við þurfum ekki annað en að skoða uppgang nasistanna í Þýskalandi og stöðugan áróður þeirra um hverskonar pöddur Gyðingarnir voru. Og ég er líka viss um að þeir sem tóku þátt í fyrstu skrefunum við að útskúffa Gyðingum í Þýskalandi hafi ekki grunað hvert framhaldið varð. En aðferðin við að búa til rottur úr fólki sem rétt sé að drepa er stanslaust lýðskrum og áróður sem hefst með fyrsta skrefinu. Endir. Höfundur er fyrrverandi bílstjóri og hefur gaman af því að velta fyrir sér þjóðfélagsmálum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Alþingiskosningar 2024 Kynþáttafordómar Mest lesið Frá lögreglunni yfir á geðdeildina Sigurður Árni Reynisson Skoðun Halldór 11.10.2025 Halldór Rannsókn lögreglunnar í Keflavík á Geirfinnsmálinu Valtýr Sigurðsson Skoðun Er Vegagerðin við völd á Íslandi? Gauti Kristmannsson,Lilja S. Jónsdóttir Skoðun Lukkudagar lífsins er Lóa Björk Ólafsdóttir Skoðun Laxness, Njáll og Egill við góða heilsu í FÁ! Helgi Sæmundur Helgason Skoðun Hvað á Selfoss sameiginlegt með Róm, Berlín, Prag og París? Axel Sigurðsson Skoðun Hvernig vogar þú þér að gera grín að Möggu Stínu? Elliði Vignisson Skoðun Heimsveldið má vera evrópskt Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun „Reykjavíkurleiðin“ – skref að sanngjarnara og stöðugra leikskólastarfi Einar Sveinbjörn Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Er Vegagerðin við völd á Íslandi? Gauti Kristmannsson,Lilja S. Jónsdóttir skrifar Skoðun Rannsókn lögreglunnar í Keflavík á Geirfinnsmálinu Valtýr Sigurðsson skrifar Skoðun Frá lögreglunni yfir á geðdeildina Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Lukkudagar lífsins er Lóa Björk Ólafsdóttir skrifar Skoðun Framtíðin samkvæmt Geoffrey Hinton: Gervigreindin er að læra að sjá heiminn eins og við Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Heimsveldið má vera evrópskt Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Laxness, Njáll og Egill við góða heilsu í FÁ! Helgi Sæmundur Helgason skrifar Skoðun Hvað á Selfoss sameiginlegt með Róm, Berlín, Prag og París? Axel Sigurðsson skrifar Skoðun „Reykjavíkurleiðin“ – skref að sanngjarnara og stöðugra leikskólastarfi Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Eflum geðheilsu alla daga Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Getur fólk með gigt látið drauma sína rætast? Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Hvernig hinn sterki getur unnið nánast öll dómsmál Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Við sem lifum með POTS höfum verið yfirgefin af kerfinu Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Drifkraftur bata – Alþjóðlegi geðheilbrigðisdagurinn Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar Skoðun Lordinn lýgur! Andrés Pétursson skrifar Skoðun Það er ekki hægt að þykjast með líf barnanna okkar Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Í örugga höfn! Örlygur Hnefill Örlygsson,Bergur Elías Ágústsson skrifar Skoðun Reykjavíkurmódelið er skref í rétta átt – fyrir börnin og starfsfólkið Bozena Raczkowska skrifar Skoðun Varasjóður eða hefðbundið styrkjakerfi? Birgitta Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Geðheilsa á tímum óvissu og áskorana María Heimisdóttir skrifar Skoðun Kópavogsmódelið Ragnheiður Ósk Jensdóttir skrifar Skoðun Villta vestur ólöglegra veðmálaauglýsinga á Íslandi Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir skrifar Skoðun Ísland þarf engan sérdíl Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Er edrúlífið æðislegt? Jakob Smári Magnússon skrifar Skoðun Rúmfatalagerinn, ekki fyrir alla! Ragnar Gunnarsson skrifar Skoðun Að gera ráð fyrir frelsi Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Að þekkja sín takmörk Heiðar Guðjónsson skrifar Skoðun Gervigreind og dómgreind Henry Alexander Henrysson skrifar Skoðun Fjárfesting í réttindum barna bætir fjárhag sveitarfélaga Marín Rós Eyjólfsdóttir skrifar Sjá meira
Árið sem ég varð fimmtán ára gafst mér kostur á því að ráðast til starfa á síðutogara sem var í eigu Bæjarútgerðar Reykjavíkur. Auðvita var ég einum of ungur í þetta starf en vegna kunningsskapar þá klíkaðist ég þarna um borð sem hálfdrættingur. Seinna má kannski segja að þessi vinnustaður sem alfarið samanstóð af grófri karlaveröld hafi ekki verið hentugur fyrir óþroskaðan ungling. En þarna var ég þetta sumar og um haustið kom að þeirri stundu að þessi togari færi í sölutúr til Englands. Ég man en hvað ég var mikill maður að fara til útlanda meðal jafnaldra minna, enda ekki alvanalegt á þessum árum að Íslendingar færu mikið erlendis. Stemmingin sem myndaðist um borð þegar trollið var híft upp í síðasta skipti og haldið af stað til Grimsby var ólýsanleg. Menn urðu syngjandi kátir og þeirra allra ýktustu urðu jafnvel drafandi í málrómnum líkt og þeir væru orðnir vel fullir. Svo auðvita þurfti að kenna mér, unglingnum hvernig réttast væri að haga sér á erlendri grundu. En margir í áhöfninni höfðu áður farið í sölutúra til útlanda og þóttust þess vegna vita nákvæmlega hvernig ætti að bera sig að á þeim slóðum. Sko, í fyrsta lagi þá væri vonlaust að vera með seðlaveskið í rassvasanum eins og maður gerði gjarnan á Íslandi vegna þess að því yrði stolið um leið og maður gengi á land. Það væri einfaldlega í eðli þessara útlendinga ólíkt okkur Íslendingum að stela öllu steini léttara. Svo var það kvenfólkið sem var alveg sérlega varasamt því það beitti öllum brögðum til þess að tæla mann og hafa af manni alla fjármuni. Og þeir voru sammála um að hver einasta kona í útlöndum væri mella. Fleiri heilræði fékk ég í svipuðum dúr sem öll áttu það sameiginlegt að telja mér trú um að útlendingar væru óæðri tegund af fólki og ekkert líkir okkur Íslendingum af heiðarleika. Löngu seinna þegar maður rifjaði þetta upp komst maður að því hvað þetta var mikil nesjamennska eða þúfnakolluhugsanaháttur sem var ríkjandi hér á landi. Og því miður hafa svipuð viðhorf lifað góðu lífi allt fram á þennan dag. Svo komst maður að því að flestir þessara manna sem voru að gefa mér þessi heilræði þarna forðum voru fársjúkir drykkjumenn sem komust kannski á fyrstu knæpuna sem þeir fundu við höfnina og drukku þar sig dauðadrukkna. Ég geri líka ráð fyrir því að kynni þeirra á fólki í útlöndum hafi verið þarna á þessum stöðum. Og í þannig ástandi voru þeir þessa tvo til þrjá daga sem stoppað var og líka á leiðinni heim, eða á meðan vínið entist. Nú ætla ég að taka það fram að flestallir af þessum mönnum voru miklir sómamenn þegar maður kynntist þeim alsgáðum við vinnu úti á sjó. Enda fer alkahólismi ekki í manngreiningararálit. Þessi saga sem ég er að segja hérna í upphafi og skeði fyrir sextíu árum lýsir vel því viðhorfi sem Íslendingar höfðu til útlendinga á þeim árum sem ég var að alast upp. Þótt þetta viðhorf hafi sjálfsagt eitthvað breyst í tímans rás þá má víða heyra svona rasískar skoðanir í þjóðfélaginu en þann dag í dag. Og ef þið efist um að svo sé þá þarf ekki annað en að opna fyrir ákveðna útvarpstöð þar sem hlustendur hringja inn og viðra skoðanir sínar. Á þeim vettvangi má líka heyra það viðhorf að það fylgi flóttamönnum og útlendingum skipulögð glæpasamtök. Verst finnst mér þó þegar fólk bíður sig fram til alþingis Íslendinga og fer að gera út á þetta viðhorf. Það hefst með því að eitthvert nýstofnað stjórnmálaafl kemst að því að þarna eru dýrmæt atkvæði sem hægt er að ná í. Þetta er ekki ósvipað og þau hafi fundið einhvern forarpytt eða hlandfor þar sem hægt er að fiska atkvæði eða ætti maður kannski að segja skítseyði. Og það sem verra er að þegar aðrir flokkar sjá að þetta virðist bera árangur þá rembast þeir við að komast að hlandforinni til þess að fiska sömu tegund. Því miður þá segir það manni að megnið af þeim sem eru að bjóða sig fram er alveg skítsama hvaða aðferð er notuð bara ef hún virkar til þess að komast á þing og þiggja góð laun. Nú þegar ég er að velta þessum hlutum fyrir mér þá eru nýafstaðnar forsetakosningar í Bandaríkjunum. Þar stóð fólki til boða tveir framboðendur og að mínu áliti er annar þeirra drullusokkur. En það merkilega var að þessi sem ég hef valið þetta hógværa nafn vann þessar kosningar. En sá forsetaframbjóðandi notaðist við svipaðar rasisku hugmyndirnar og Íslensku stjórnmálaöflin sem virðast skora hátt í skoðanakönnunum. Auðvitað er ég ekki svo einfaldur að halda því fram að engin vandamál fylgi því þegar straumur fólks kemur til Íslands. En þessi vandamál er ekki eingöngu bundið við þá sem fá stöðu flóttamanna hér á landi. Eða þið hljótið að vita, sem þessar línur lesið um það ófremdarástand sem ríkir hér á landi í húsnæðismálum. En það vandamál má að stórum hluta rekja til þess að íslensk gróðaöfl hafa keypt upp húsnæði í stórum stíl til þess að græða á ferðamönnum. Auk þess þarf ekki að hafa mikið á milli eyrnanna til að ímynda sér að það erlenda vinnuafl sem íslenskt atvinnulíf hefur öskrað eftir þurfi að búa einhversstaðar og það eru ekki flóttamenn. En það er kannski skortur á þeirri skynsemi hjá þeim sem falla fyrir útlendingaandúðinni hjá frambjóðendum. Fyrir tæplega áttatíu árum síðan geisaði hryllilegt stríð í Evrópu og reyndar í heiminum öllum. Og flestir sem nú lifa hafa sem betur fer ekki upplifað þá skelfingartíma þótt auðvitað sé til háaldrað fólk sem man eftir því í sinni barnæsku. Eftir að rykið var sest eftir þann hrylling allan saman sagði fólk hvert í kapp við annað. „Aldrei aftur.“ Og ég efast ekki um að fólk hafi meint það af öllu sinu hjarta að svona atburður mætti ekki koma fyrir aftur. En, hvert var upphafið og hvernig byrjaði þetta allt saman. Ég sjálfur er sannfærður um að rasismi og stöðugt lýðskrum um versnandi kjör fólks væri einhverju öðru fólki að kenna hafi verið stór þáttur í því. Við þurfum ekki annað en að skoða uppgang nasistanna í Þýskalandi og stöðugan áróður þeirra um hverskonar pöddur Gyðingarnir voru. Og ég er líka viss um að þeir sem tóku þátt í fyrstu skrefunum við að útskúffa Gyðingum í Þýskalandi hafi ekki grunað hvert framhaldið varð. En aðferðin við að búa til rottur úr fólki sem rétt sé að drepa er stanslaust lýðskrum og áróður sem hefst með fyrsta skrefinu. Endir. Höfundur er fyrrverandi bílstjóri og hefur gaman af því að velta fyrir sér þjóðfélagsmálum.
„Reykjavíkurleiðin“ – skref að sanngjarnara og stöðugra leikskólastarfi Einar Sveinbjörn Guðmundsson Skoðun
Skoðun Framtíðin samkvæmt Geoffrey Hinton: Gervigreindin er að læra að sjá heiminn eins og við Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun „Reykjavíkurleiðin“ – skref að sanngjarnara og stöðugra leikskólastarfi Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Réttlæti hins sterka. Hvernig hinn sterki getur unnið nánast öll dómsmál Jörgen Ingimar Hansson skrifar
Skoðun Við sem lifum með POTS höfum verið yfirgefin af kerfinu Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Reykjavíkurmódelið er skref í rétta átt – fyrir börnin og starfsfólkið Bozena Raczkowska skrifar
Skoðun Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir skrifar
„Reykjavíkurleiðin“ – skref að sanngjarnara og stöðugra leikskólastarfi Einar Sveinbjörn Guðmundsson Skoðun